Ov, Mulong wak Mwom Umeken Mudi Wakad Kurumburik?
OV, MULONG wak ufanyidin kwitiyij anch mwom ukezap kwikal ching kusu ‘mwom wiswimp’ usadina anch tusuta “mudi urel,” mudi mwalejanay Mwant Salomon? (Mulej 6:12) Bibil, Dizu diapepilau kudi Nzamb—mukand ulejena jinsangu jakin—ukat kushilamu anch mwom mu machuku ma kurutu ukez kwikal chakin kamu nich kurumburik.—2 Timote 3:16, 17.
Bibil utulejin anch rutong ra Nzamb ra kusambish rading mulong wa divu. Ulejen kand mulong wak mangand mizwil nich kasolikany, kumeshan mar, ni mar. Ov, mulong wak chidi cha usey kutesh kurumburik kwa yom yiney? Mulong antu atongining anch mwom udi kwau wakad kurumburik mulong kijap chom—ap mulong kasotinap kwijik—rusot ra Nzamb piur pa divu dined ni piur pa antu.
Ov, Risu Rusot ra Nzamb Piur pa Dizu?
Yehova Nzamba wasala anch divu dikala paradis uwanyidina mulong wa antu—ndond yikezau kikal amakundj ni amband nich mwom usangareshina nakash mu kuwanyin kwa antu chikupu. Uyakin winou wa pa dishin ushalijadin nich yitongijok yakad dishin yitiyijinau kudi antu avud anch Nzamb wasala divu mulong wa kuyipak antu, chakwel amana ang akutwish kutambul mwom ukweta kurumburik nakash mu mangand ma muspiritu.—Tal mushet “Ov, Tufanyidin Kudiokal pa Divu Chakwel Twikala Nich Mwom Ukweta Kurumburik?” pa paj wa 6.
Nzamb wamutanga ikundj ni mband ku chifu Chend, ni wayinkisha ukaliweny wa kwimburij mikadil Yend yamushena. (Disambishil 1:26, 27) Ndiy wayitanga awanyidina. Awiy ading ni yom yawonsu yadinga yiswiridinau chakwel asangera chikupu mwom wa usey nakash. Afanyidina kwizwish divu ni kudiziyish, kusal anch divu diawonsu dikala paradis mudi mwadinga chir cha Eden.—Disambishil 1:28-31; 2:8, 9.
Ov, Chom ik Chasadika?
Chimeken patok anch, kudi chom chimwing chiyimp chasadika. Antu avud kakatap kumekesh mikadil yamushena ya Nzamb. Divu didiap chakin kamu paradis. Ov, chom ik chashikena? Anvaj etu a kusambish, Adam ni Ev, asadina nayimp want ipau wau. Awiy asota ‘kwikal mudi Nzamb,’ kukwat ayinau mipak piur pa “kuwap ni kuyip.” Mu kusal mwamu, awiy amulondula Satan Djabul mu kubwambwil kwend.—Disambishil 3:1-6.
Chawiy lel, uyimp udiap chom kanang chikasikena kurumburil, ap chatakelau kutenchik kudi Nzamb. Uyimp wasambisha chisu chabwambwilay Satan—ni kupwa Adam nenday Ev—pantaliken ni winyikel wa Nzamb. Mudi chibudikin cha kubwambul kwau, anvaj etu a kusambish ashadisha Paradis ni kuwanyin, aleta chitil ni rufu kangal kusu kudi ayinau pakwez kand kudi anau—dijuku diawonsu dia antu. (Disambishil 3:17-19; Rom 5:12) Chawiy chaleta mikadil ni yom yimekesha anch mwom udi mudi wakad kurumburik.
Ov, Mulong wak Kasheshap Uyimp Kapamp Kamwing?
Antu amwing akutwish kushimok anch, ‘Ov, mulong wak Nzamb kamusheshap Satan kapamp kamwing ni in kubwambwil akwau ni kusambish kand?’ Ov, chinech chela kwikal chakin kamu cha manangu? Ov, chom ik ukusala anch watesh anch winyikel umwing ukweta usu wamujip kal kapamp kamwing muntu wabwambula ku winyikel wau? Ov, yisal mudi yiney yikutwishap kuyovish antu awamp kuyip ni kulet chilakej chiyimp piur pa kutenchik yany ya winyikel?
Nzamb kasotap kuyijip in kubwambwil kapamp kamwing bwat. Nich manangu, ndiy wasutisha chisu chakwel apwisha mulong walanka mu chir cha Eden piur pa mutapu ukatay kuyikel—kapamp kamwing ni rawonsu.
Kudiosh kwa Uyimp Wawonsu
Chom cha usey cha kuvurik chidi anch: Nzamb walikidila chakwel uyimp wikalaku mu ka chisu kakemp. Ndiy wasala mwamu mulong wading wij anch ukutwish kupwish yibudikin yawonsu yikash piur pa yipul ya usey yalangwishau kusutil ku kubwambul ku wintakel wend.
Nzamb kalikap rusot rend mulong wa divu ni antu. Kusutil kudiay muprofet wend Isay, Yehova utukasikeshin anch Ndiy udi Sakatang wa mangand, ndiy “kamatangap kwikal ndond ya mwamu, pakwez wamatanga chakwel antu ashakamamu.” (Isay 45:18) Katat piswimp ap, ndiy ukez kuchirish divu chakwel dikala nich mwikadil uwanyidina mudi pa kusambish. Kupwa kwa kutenchik mutapu wend wa kuyikel nich kutentam, ndiy ukez kasadil dikand diend dikash mulong wa kuwanyish rusot rend ni kushesh uyimp wawonsu. (Isay 55:10, 11) Mu malembil ma sampul, Yesu Kristu walembila chakwel Nzamb asala mudimu winou. Yesu watuleja kulembil anch: “Rusot rey arusala pansh mudi mwiur.” (Mateu 6:9, 10) Ov, chinech chitin ik?
Rusot ra Nzamb Mulong wa Divu
Pakach pa yom yikwau, “itudishina akez kaswan ngand.” (Kuseng 37:9-11, 29; Jinswir 2:21, 22) Yesu Kristu ukez “kumukamunin chimanamar umutazukina, ni kazwendj kand uburedina mwin kumukwash.” Ndiy ukez kuyikol “ku kuzengol ni ku chisum.” (Kuseng 72:12-14) Kukez kwikalap Njit; ap rufu, kudil, kusansan, ap kukwikalap mar. (Kuseng 46:9; Kujingunik 21:1-4) Antu avud afa pa chisu chalikidilay Nzamb uyimp akez kuyivumbul chakwel ikala aom pinap pa divu, akez kutambul yiyukish yiney ni yikwau yivud.—Yohan 5:28, 29.
Pakwez, Yehova ukez kudiosh uyimp wawonsu wadiokala ku kubwambwil kwa Satan. Chawiy lel, akez kudiosh uyimp wawonsu kapamp kamwing, chad “mar ma pakur [yom yawonsu yiletina mar ni kusansan nlel unou akez] kumavuramen.” (Isay 65:16-19) Machuku minam ma kurutu makez kwikalaku. Nzamb kakutwishap kudimban. Yakushilamu yend yawonsu yikez kwikal yakin. Mwom ukezap kwikal ‘wamwamu [. . .] mudi kumulondul rinkind.’ (Mulej 2:17) Pakwez, mwom ukwez kwikal urumburikina.
Pakwez chidi nchik piur pa kutentam nlel unou? Ov, kwijik yilejenay Bibil ni rutong ra Nzamb piur pa divu yiwejidinaku kurumburik kwakin ku mwom wey katat? Mutu wa nsudiel wa mu mitu ya milong yiney yilondulijadina wisambidin pa chipul chinech.
[Dizu didia Kwishin kwa paj]
a Mu Bibil, Yehova diawiy dijin dia pakampwil dia Nzamb.
[Kamushet kadia pa paj wa 6]
Ov, Tufanyidin Kudiokal pa Divu Chakwel Twikala Nich Mwom Ukweta Kurumburik?
Pasutin kal yitot ya mivu, amakundj akad kwikal nich ronganyin piur pa rutong ra Nzamb mulong wa divu alejana anch tufanyidin kudiokal pa divu chakwel tusangera mwom urumburikina chakin kamu.
Antu amwing alondining anch mipim “yading ni mwom wa piur nakash kurutu kwa kwandam mu mijimbu ya antu.” (New Dictionary of Theology) Antu akwau alondin anch mupim “aukasina mu mujimbu mudi dipup mulong wa yitil yiwasala mwiur.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.
Afilozof in Grek, mudi Socrate nenday Platon, alejana anch: Ching kusu mupim anch wadiokal ku mujimbu wa muntu chawiy lel mujimbu wend “ukezap kutambitamb kumekesh usup ni wom, maku mau ma ku mujimbu ni mayej mawonsu makwau makata kuyikwat antu” ni ukez kushakam “ni anzamb yisu yawonsu yikeza kwez.”—Plato’s Phaedo, 81, A.
Kupwa, antakel atazukinau anch in Kristu ateka yitongijok ya mafilozofi ma Grek “yilejena piur pa mupim wakad kufang” mu malejan mau.—Christianity—A Global History.
Mekesh kushalijan kudia pakach pa yitongijok yiney nich uyakin usatu wa pa dishin udia mu Bibil:
1. Rutong ra Nzamb ridi anch divu dikala ndond yakushakam antu rawonsu, yidiap ndond ya kupakiu chakwel amana nany uwanyidina kushakam nend mwiur. Anch Adam nenday Ev itiyija yijil ya Nzamb, awiy ela kudandamen kwikal aom pinap mu paradis pa divu.—Disambishil 1:27, 28; Kuseng 115:16.
2. Ap anch marelijon mavud malejen anch muntu ukwet mupim—chom chimwing chakad kumekan chidi mukach mwend—pakwez Bibil ulejen chom chimwing chiswapela kutesh. Muntu udi ‘mupim ukweta mwom’ watangau nich “rufunfut ra divu.” (Disambishil 2:7) Bibil kandikal alejanap anch mupim winou ukatap kufang bwat. Ulejen anch mupim akutwish kuujip ap kuushesh, ni kukangany kwikalaku kand. (Kuseng 146:4; Mulej 9:5, 10; Ezekiel 18:4, 20) Mupim wa kusambish, Adam wafa chakin kamu ni wachirika ku rufunfut kwadiokalay. Ndiy wachirika mu mwikadil wakad kwikalaku.—Disambishil 2:17; 3:19.
3. Ruchingej ra mwom wa kurutu rimedinap pa kwikal nich mupim wakad kufang uyila mwindond yimwing ya muspiritu bwat, pakwez rimedin pa kushilamu kwa Nzamb kwa kuvumbuk kudiokal ku rufu ni kwikal kand nich mwom mu paradis pa divu.—Daniel 12:13; Yohan 11:24-26; Midimu 24:15.