Uruw Ukash ni Usangareshina
“Anch [Yehova] katungilap ku chikumbu, in kutung atunga kusu chamwamu.”—KUS. 127:1a.
1-3. Ov, yikokujol ik yirishinau nich ambay a uruw? (Tal chipich cha kwisambishil.)
IKUNDJ umwing wasangera uruw mu mivu 38 ulondin anch, “Anch wasal usu nakash ni ang wamekesh anch ukatil anch uruw wey utwisha, ukutwish kusanger chiyukish cha Yehova.” Mwaning, amakundj ni amband akutwish kusangar pamwing ni kukwashijan umwing ni mukwau mu yisu ya mar.—Jinsw. 18:22.
2 Pakwez, yisu yivud, ambay aruw akat kaman “mar mu chirung chinech mu mwom yau.” (1 Kor. 7:28) Ov, mulong wak? Mulong yikokujol yikemp ya pichuku-pichuku yikutwish kuyipish musangar wa mu uruw. Mulong wa kuburen kuwanyin, amakundj ni amband akat yisu yimwing kovishijanang nayimp ni kukangany kwambamb nawamp ni mbay nend wa uruw. (Jak. 3:2, 5, 8) Ambay avud a uruw amening kand mar ma kurish nich kukimb kwa mudimu mulong wa kuyilam an. Runeng ni kuziy yiletining yikokujol ku majuku mamwing mulong wa kukasikesh uruw wau. Milong ya nfalang, mayej, ap milong yikwau yikash yikutwish kuziyish pakemp pakemp rukat ni kalimish ka umwing ni mukwau. Chikwau kand, mufulandal wa uruw umekena anch ukasiken akutwish kuuyipish kudi “yisalijok ya wuntu,” mudi usund, kwimik dis, rukuny, matend, mukau, ujim upandakenamu, ni ris.—Gal. 5:19-21.
3 Mulong wa kukasikesh milong, “machuku ma kwisudiel” mijikedin ku mwikadil wa choy, mwikadil uyimp ukata kuyipish uruw. (2 Tim. 3:1-4) Chikwau kand, kudi mukankuny muyimp usadina usu wend wawonsu mulong wa kushesh uruw. Kambuy Pita utubabeshin anch: “Mukankuny nen, Sakudimban ukat kuzomb mudi ntambu wonyina ukata kukimb nany ukudiay.”—1 Pita 5:8; Kuj. 12:12.
4. Ov, chitwishikin nchik kukasikesh ni kuwapish uruw?
4 Ikundj umwing wa mu Japon ulondin anch: “Nading nikwet ushon uvud nakash piur pa nfalang. Chakin mulong Nambambap kwam ni mukajam, niyend wikala ni milong yikash. Chikwau kand, machuku ma kwinyim am wayedin nakash. Yisu yimwing, milong yiney yatushikija ku matend.” Kudi milong yimwing ya mu uruw yitukukanganya kwipuk, pakwez tukutwish kuyipandakan. Ku ukwash wa Yehova, ambay a uruw akutwish kwikal ni urund uwamp ni ukash. (Tang Kuseng 127:1.) El twisambinany amboku yom yitan ya muspiritu yifanyidina kusal mulong wa kukasikesh uruw ni kusal anch ulaba.
MUTEKANY YEHOVA MUKACH MWA URUW WEN
5, 6. Ov, chom ik chikutwishau amakundj ni amband kusal chakwel umuteka Yehova mukach mwa uruw wau?
5 Diyal dijim dia pa dikonk dilamina uruw didi kushinshaman ni kumuziyil Muntu wasala uruw. (Tang Mulej 4:12.) Amakundj ni amband akutwish kumutek Yehova mukach mwa uruw wau anch alondul umutakel wend wa rukat. Bibil ulondin piur pa antu a Nzamb a pasak anch: “Anch warumbukany njil, wayany ku mutambu wa katatuku ap wa kamaku, ukez kateshany dizu dia [Yehova] kwinyim anch: ‘Njil ya kuya yawiy ey. Yangany mwinimwa’.” (Isay 30:20, 21) Lel, ambay a uruw ukutwish ‘kutesh’ dizu dia Yehova anch atang Bibil pamwing. (Kus. 1:1-3) Akutwish kukasikesh nakash uruw wau anch alimish program wa Difukwil dia mu Dijuku usangareshina ni ukasikeshina. Anch ambay aruw alembil pamwing dichuku diawonsu, ukukasikesh uruw, mwamu akutwish kujijamen ubaj wa mu mangand ma Satan.
6 Gerhard wa mu Allemagne ulondin anch: “Chisu chawonsu musangar wetu wading kuyimp mulong wa mar metu ap mulong wa kukangany kuteshijan, pakwez Dizu dia Nzamb diatukwasha kukudish kushimpish muchim ni kulikishijadin kwakin. Mikadil yiney yidi ya usey mulong wa kutwish uruw.” Anch ambay a uruw asal usu nakash wa kumulam Nzamb mukach mwa uruw wau ni kwipan mu mijikit ya muspiritu, akwikal piswimp ni Nzamb ni akukasikesh urund wau.
AMAKUNDJ—SADINANY WANT WEN NI RUKAT
7. Ov, mutapu ufanyidinau amakundj kusadin want wau?
7 Mutapu usadinay ikundj want wend ukutwish kumukwash chakwel asala uruw uwamp ni usangareshina. Bibil ulondin anch: “Kristu ndiy Mwant wa muntu mwawonsu, chad ikundj ndiy mwant wa mband.” (1 Kor. 11:3) Mazu minam marumburikin kudi amakundj anch, afanyidin kuyilam akajau mu mutapu wayilamay Yesu in kwilejend. Yesu kadingap muntu wa chisum ap ukweta yisal yikash, pakwez wadinga chisu chawonsu mwin rukat, muntu muwamp, wisikena, ushinpishina muchim ni kwitudish.—Mat. 11:28-30.
8. Ov, mutapu ik ukutwishay ikundj kutambul rukat ni kulimish kudi mukajend?
8 Amakundj in Kristu kakwetap kuswir kwa kwit chisu chawonsu kalimish kudi akajau. Pakwez, “shakamany nawamp nau akajen, yilimishany [kuyinkish katumb; kuyitesh]. Mulong awiy kakwetap usu mudi amakundj.” (1 Pita 3:7) Patok ni mu ujindj, amakundj afanyidin kusadil mazu ma kalimish mamekeshina amband akwet usey kudi awiy afanyidin kuyovil riy. (Jinsw. 31:28) Anch ikundj wamukat mukajend, mband ukumukat ni ukumulimish ni Yehova ukuyukish uruw wau.
AMBAND—MEKESHANY KWIKEPISH NI KUZIYIL
9. Ov, mutapu ik ukutwishay mband kumekesh kwikepish ni kuziyil?
9 Rukat rakad choy mulong wa Yehova rimedina pa yany yend rikutukwash etu awonsu chakwel twitudisha kwishin kwa chikas cha dikand chend. (1 Pita 5:6) Chom chimwing cha usey chifanyidinay mband mwin kuziyil kusal mulong wa kumekesh kalimish mulong wa want wa Yehova chidi kusal mu umwing ni nfumwend. Bibil ulondin anch: “En amband angachik, muntu ni muntu amuziyila nfumwend, mwamu muchifanyidina kusal mwi Nsalejetu.” (Kol. 3:18) Mu win yakin, mipak yawonsu yikukwatay ikundj yikumusangareshap mukajend. Pakwez, anch mipak yend yijipinap yijil ya Nzamb, mband mwin kuziyil ukuyitiy kwa kwisotil.—1 Pita 3:1.
10. Ov, mulong wak kuziyil kwa rukat kudi kwa usey?
10 Mband udi pa ndond ya kalimish, kudi nfumwend udi “iwend.” (Mal. 2:14) Anch ambay a uruw akwat mipak ya dijuku, ni kalimish mband ukutwish kulond yitonginay ni mutapu wiyovilay, pakwez ufanyidin kumekesh kuziyil. Ikundj wa manangu ufanyidin kutesh nawamp nakash yilondinay mukajend. (Jinsw. 31:10-31) Kuziyil kwa rukat, kukutwish kulet musangar, chisambu, ni kwovijan kwa mu dijuku, ni amakundj ni amband akutwish kwiyov nawamp mulong ij anch amusangareshin Nzamb.—Efes 5:22.
LIKISHIJADINANY UMWING NI MUKWAU KWA KWISOTIL
11. Ov, mulong wak kulikishijadin kudi kwa usey?
11 Mulong wa kusal uruw ukutwisha kulab, amakundj ni amband afanyidin kwilej mutapu wa kulikishijadin umwing ni mukwau. Chakwel anch uruw ukasikana, ambay afanyidin ‘kukwashijan ni kulikishijadin umwing ni mukwau.’ (Kol. 3:13) Pakwez, uruw ukat kuyipang anch ambay a uruw alik kuvuramen uyimp ni kuusadin mulong wa kufishijan nich. Ching mudi mukutwisha mintash kuwish chikumbu, minan ni ujim yikutwish kukul mu muchim wetu, ni kusal anch chiyikasikena kulikishijadin. Chinyim ni chinech, uruw ukat kukasikan nakash anch amakundj ni amband alikishijadin, ching mudi mukatay Yehova kuyilikishin.—Mike 7:18, 19.
12. Ov, mutapu ik ukata rukat kubwik “miril ya tuyimp”?
12 Rukat rakin “kirukumulaminangap muntu kuyip.” Pakwez, “rukat rikat kubwik miril ya tuyimp.” (1 Kor. 13:4, 5; tang 1 Pita 4:8.) Kwawiy kulond anch, rukat rifanyidinap kuchind uvud wa uyimp tukutwisha kumulikishin muntu. Pipulay kambuy Pita anch tupamp twinch tufanyidina kumulikishin muntu, Yesu wamwakula anch: “Tupamp makum sambwad ni sambwad.” (Mat. 18:21, 22) Yesu wading ukimbin kulond anch kwikil uvud kanang wa tupamp ufanyidinay mwin Kristu kuyilikishin antu akwau.—Jinsw. 10:12.a
13. Ov, mutapu ik tukutwisha kuukangesh mwikadil wa kulik kulikishijadin?
13 Annette ulondin anch, “Anch ambay a uruw kakatinap kulikishijadin, rukuny ni kuburen kuchingejijadin kukukul, ni winou udi ulemb wa mu uruw. Kulikishijadin kukat kukasikesh uruw ni kakat kusal anch wikalany piswimp umwing ni mukwau.” Mulong wa kukangesh mwikadil winou wa kulik kulikishijadin, sal usu wa kwikal mwin kujikitish ni mekesh musangar. Shinshikin pa yom yiukumwita mukajey chakwel asala. (Kol. 3:15) Anch wasal mwamu, ukwikal ni chisambu mu manangu, uumwing, ni yiyukish ya Nzamb yidi padi antu adia mu mwikadil wa kulikishijadin.—Rom 14:19.
SADIL CHIJIL CHIPANDAKENA KUJIMB
14, 15. Ov, chom ik chirumburikina Chijil Chipandakena Kujimb, ni mutapu ik uchikweta usey wakin mu uruw?
14 Chakin kamu niyey uswiridin anch antu akwau akusenda ni usey ni kalimish. Ukat kusanger chom chinech pakatau antu akwau kukutesh ni kubangin yovil yey. Pakwez, ov, kandikal kwey uteshangap muntu walond anch, “Nimukuchirishin yansadilay”? Yisu yimwing yom ya mutapu winou yikutwish kusadik, pakwez Bibil utulejin anch: “Kangal walond anch: ‘Nimusadila ndiy mudi mwansadilangay.’” (Jinsw. 24:29) Chad, Yesu wafundisha chom cha usey nakash chikutwisha kutukwash chakwel tupwisha milong yikash. Chom chinech cha usey chijau antu nawamp akat kuchitazukang yisu yivud anch Chijil Chipandakena Kujimb: “Sal yom kudi antu akwau, mudi muukatila ing niyau akusadilang ey.” (Luka 6:31) Yesu wakimba kulond anch tufanyidin kuyisadin antu mudi mutukatina anch atusadila niyetu, kulik kuchirish uyimp ku uyimp. Mu uruw, kusal mwamu kurumburikin anch tufanyidin kukun yituchingejina kwangul.
15 Ambay a uruw akat kukasikesh urund wau anch muntu ni muntu wabangin pa yovil ya mbay nend. Ikundj umwing wa mu Afrik du Sud ulondin anch “Twasala usu wa kusadil Chijil Chipandakena Kujimb. Chakin, kudi yisu yimwing yitukata kujiman, pakwez twasala usu nakash wa kusadilijan yom yitusotila anch atusadila niyetu—nich kalimish ni usey.”
16. Ov, chom ik chifanyidinau ambay a uruw kulik kusadilijan?
16 Kangal wamekesh patok kuziy kwa mbay ney kudi antu akwau ap kwilondijokin piur pend—ap mu maswimbu kangal wasal mwamu. Vurik anch turishinap mulong wa kwijik anch nany ukweta usu, nany ukutwisha kutoy nakash, ap nany ukutwisha kulond yom yikumovisha mukwau nayimp. Chakin kamu, etu awonsu tudi akayitil, ni yisu yimwing tukat kuyovishang antu akwau kuyip. Pakwez kwikil diyingish ap dimwing tukweta chikalap ikundj ap mband dia kulond mazu ma usup ni makad ni usey, ap mayimp nakash, mulong wa kumubachik ap mulong wa kubulijan.—Tang Jinswir 17:27; 31:26.
17. Ov, mutapu ik ukutwishau amakundj kushakam kukwatijan ni Chijil Chipandakena Kujimb?
17 Ap anch mu yishankur kanang amakundj akata kuyiswejin ni kuyibul akajau ayimening mudi anch inay awiy amakundj, Bibil ulondin anch: “Ukweta ujim ukemp umupandakenamu mwin dikand kuwap. Muntu uyikedila muchim wend amwinend umupandakenamu mwin kukwat musumb kuwap.” (Jinsw. 16:32) Chitin kusal usu nakash mulong wa kumwimburij muntu mujim nakash upandakenamu antu awonsu, Yesu Kristu, ni kuyikel yitongijok yend. Ikundj ukata kumubul ap kumulond mukajend nayimp, ikundj winou uziyin ni ukujip urund wend ni Yehova. Nfund a kuseng David, wadinga muntu mukash ni ukweta mushiku, walonda anch: “Anch wovangap nchik ujim, kangal wasalany chitil. Londany kusu mu michim yen pakulal pa maulal men, chad ikuchikany bil zong.”—Kus. 4:4.
‘DJALANY RUKAT’
18. Ov, mulong wak chidi cha usey kudandamen kukudish mwikadil wa rukat?
18 Tang 1 Korint 13:4-7. Rukat udi mwikadil wa usey nakash mu uruw. “Djalany riy, ni kudimuk, ni kwishikumwish, ni kuwap, ni kushimpish kwa muchim. Pa yom yiney yawonsu anzukeshanyap rukat, rawiy mwoj wa kukukasany mu umwing uwanyidina.” (Kol. 3:12, 14) Amakundj ni amband afanyidin kumekesh rukat rakad choy ni kumwimburij Kristu, wipana amwinend mulong wa antu akwau. Anch uruw wimedin pa rukat mudi riner, ukushal ukasikena dang chikalap nchik kuburen kuwanyin, mayej, milong ya kuburen nfalang, ni yikokujol ya mu dijuku twatena ap mutwatinau.
19, 20. (a) Ov, mutapu ik ukutwishau ambay a uruw kusal nawamp uruw usangareshina ni ukasikena? (b) Ov, chom ik tukushinshikina mu mutu wa mulong ulondwilaku ou?
19 Chakin kamu, rukat, kushinshaman, ni kusal usu wakin kudi kwa usey mulong wa kutwish mu uruw. Anch mar mashiken, ambay a uruw kafanyidinap kujip uruw wau—pakwez afanyidin kusal usu wa kukasikesh urund wau. Ambay a uruw in Kristu amukatina Yehova ni abachikinau kudi rukat ra Nzamb afanyidin kusal usu wa kupwish milong yau, mulong “rukat rushiching chikupu.”—1 Kor. 13:8; Mat. 19:5, 6; Heb. 13:4.
20 Kusal uruw ukash ni usangareshina chidi chom chikasikena nakash mu “machuku ma kwisudiel” minam mitudia. (2 Tim. 3:1) Pakwez ku ukwash wa Yehova, tukutwish kusal mwamu. Chad, ambay a uruw akat kurish kand ni mangand mizwila too ni masandj. Mutu wa mulong ulondwilaku ou ukushinshikin yom yikutwishau amakundj ni amband kusal chakwel akasikesha manguj ma muspiritu ma uruw wau.
a Anch ambay a uruw asal usu wa kulikishijadin ni kusal mulong wa kupwish milong yau, Bibil ulondin anch mbay wakad ni mulong ukwet mbil ya kukwat mupak wa kumulikishin ap wa kujip uruw ni mbay wasadina usund. (Mat. 19:9) Tal mutu wa mulong “D’après la Bible: Adultère: faut-il ou non pardonner?” mu nimero wa Kafumpul 8, 1995, wa Réveillez-vous !