BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w15 1/6 map. 6 ​-​ 7
  • Yom Yikangenyay Siyans Kuwanyish

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Yom Yikangenyay Siyans Kuwanyish
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2015
  • Yom Yifanakena
  • Mutapu Ukwetay Siyans Usey mu Mwom Wey
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2015
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2015
w15 1/6 map. 6 ​-​ 7
Mwin siyans umwing udi mu labo

MUTU WA MULONG WA PA CHIBUR | OV, SIYANS WAMUSWINKEN KAL BIBIL?

Yom Yikangenyay Siyans Kuwanyish

Nlel unou, ma buku mavud malejena yitongijok ya antu akad kwitiyij kwikalaku kwa Nzamb amapalangeshin nakash. Mikand yiney yapwita yitongijok ya antu avud ni yalangwisha ntad ni kupwitijan. Piur pa chinech, mwin kwilej milong ya mijir David Eagleman wafunda anch: “In kutang amwing atongining anch . . . in siyans ijing yom yawonsu.” Walonda kand anch: “Pakwez siyans muwamp ukat kuburil manangu ma antu, ni rusangu ra siyans ridi rusangu rimwing rikweta yom yishimokishina.”

Mwin kwilej atutumbu ukat kutal mu mashiny mend

Mu chirung chasutina, in siyans a manangu ajingunina yom yikash mu kukimbijol kwau kwa yakul ku yipul yishimokishina piur pa chitangil. Pakwez, amwing pakach pau arumbuka kand mu kukimbijol kwau. Isaac Newton wading mwin siyans mujim nakash. Ndiy walejana anch kudi usu umwing usadina anch divu dipwita ma planet mudi atutumbu, ni yisak ya atutumbu yidia mwiur. Ndiy wasala malejan ma tupamp masadidinau mu maordinater nlel, mulong wa kuya mwiur, ni yom ya murinzwiz. Pakwez, Newton wasala kand siyans watazukau anch alchimie wasadinau mu milong ya kwilej atutumbu ni kukarumun utad win wawonsu chakwel wikala utad wa or.

Mu mivu 1 500 kurutu kwa Newton, Mwin Grek Ptolemy wileja milong ya atutumbu wajingunina diur nich mes mend kusu. Ndiy walondula maplanet mwiur uchuku ni wading nich ukaliweny wa kusal ma Kart ma jingand. Pakwez ndiy witiyija anch divu diading pakach pa yitang yawonsu. Mwin kwilej atutumbu Carl Sagan wafunda piur pa Ptolemy anch: “Anch chitongijok chinech cha makasu chakwel anch divu didi pakach pa yitang yawonsu achitiyija mu mivu 1 500, chinech chimekeshin anch ap muntu wa manangu ukutwish kudimban.”

Mwin siyans umwing utangin Bibil

Nlel unou in siyans akweting yikokujol ya chilik chimwing mu kukimbijol kwau. Ov, akez kujingunin kamu kurumburik kwakin kwa yom ya mwiur? Ap anch chiwapidil kwijik kuya kurutu kwa milong ya siyans ni kuman mutapu tukata kutaninamu, pakwez chidi cha usey kwijik anch kudi yom yikutwishap siyans kusal. Paul Davies mwin kwilej ya mu rinzwiz walonda anch: “Chikasiken kamu kupan kurumburik kwakin piur pa diur diawonsu chikala mu mutapu win wawonsu ap kuwanyin kwa yom yawonsu yidiamu.” Mazu minam mamekeshin patok uyakin winou ulejena anch: Antu kakutwisha kwijik nawamp disambishil dia yom yidia pa mangand. Chawiy lel anch kudi chitongijok chiletinau kudi in siyans mulong wa kurumburil piur pa kwikalaku kwa yom yawonsu kusutil ku kukimbijol kwau, chifanyidin kubabal kurutu kwa kwitiyij yitongijok yiney.

Chimeken patok anch Bibil uwanyishin maswir metu, pakwez siyans kakutwishap

Bibil wisambidin piur pa mutapu ushimokishena wa yom yatangau anch: “Yom yiney yawonsu yidi kusu kachikunku ka midimu [ya Nzamb], niyetu tukat kutesh ching kusu mu kayauyau” (Job 26:14) Kudi kand yom yivud nakash yakad antu kwijik ap kujingunin. Chakin kamu, mazu ma kambuy Paul mafunday pasutin kal mivu 2 000, madandamedin kwikal makin: “A, kujimb kwa rupit ni chiyul ni ronganyin ra Nzamb! Dirumburish diend diakad kwijikan ni jinjil jend jakad kurumburik kudi antu!”​—Rom 11:33.

Siyans Kakutwishap Kulet Umutakel Winou

Ap anch siyans ukutwish kwijik yitang ya mangand, pakwez Bibil uletining yany ni umutakel ukutwisha kuyitakel antu chakwel ikal ni urund wa chisambu ni mwom usangareshina. Shinshikinany yilakej yilondwilaku ey.

  • Chikas cha muntu chisadina mudi chikangeshin chom kanang

    Kwipuk Chisum

    Mutapu wa kuman mwom

    “Kangal wajipan.”​—Kubudik 20:13.

    “Muntu mwawonsu umukisina mwanamakwend udi kabaaj mwin kujipan.”​—1 Yohan 3:15.

    Kushakam mu chisambu

    “Diokalany ku kuyip, salany kuwap, sotany chisambu ni uchilamatany.”​—Kuseng 34:14, TMK.

    “In kulet chisambu akat kukun chisambu mudi mbut, chad chisambu chikat kusong mabuj ma mwom utentamina.”​—Jakobu 3:18.

    Kwipuk chisum

    “[Yehova] ukat kupak antu atentamina ni antu ayimp. Ndiy ukisin in chisum nich muchim wend wawonsu.”​—Kuseng 11:5.

    “Kangal wamwovil mwin chisum mukau, ap kangal wilikej yisalijok yend, Mulong in kubwambul atakanen kudi [Yehova], pakwez in kutentam adi mu ruchingej ren.”​—Jinswir 3:31, 32.

  • Dijuku

    Musangar wa mu Dijuku

    Yiziyila anvajey

    “En an, chom chifanyidina kusal mwi Nsalejetu, ziyilany kudi anvajen, mwamu muchitentamina. ‘Mulimisha tatukwey ni makwey’, chinech chawiy chijil cha kusambish chawejauku ku kushilamu anch: ‘Chakwel ushakam nawamp ni kulal mivu yivud pa mangand.’”​—Efes 6:1-3.

    Yifundisha aney

    “Niyen atatuku, kangal wayisudishany anen ku michim. Pakwez yikandany ni kuyibabesh nich malejan ma win Kristu.”​—Efes 6:4.

    “En atatuku, kangal wayiswidioshany anen, chamwamu akuziy mu michim yau.”​—Kolosay 3:21.

    Limishijanany ni katijanany mu uruw

    “Chifanyidin ngatan mwawonsu kumukat mukajend mudi mwikatilay amwinend. Chifanyidin niyend ngachik mwawonsu kumulimish nfumwend.”​—Efes 5:33.

  • Mutond

    Kulam yom yatangau

    Chikalap nchik kuyipish mangand kwadingaku mu Isarel wa pasak, pakwez Bibil walonda anch: “Mangand amayipishin kal kudi antu ayinau . . . Antu akat kuman mar mulong wa yisalijok yau.” (Isay 24:5, 6) Nzamb ukez kayishesh antu awonsu asheshina divu. Ndiy ukez “kuyishesh awonsu akata kushesh mangand.” (Kujingunik 11:18) Akez kuyishesh mulong wa yisal yau.

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan