Ndol​—⁠chisu cha ‘kusal mudimu ukash ni kwipan’

¹ Mbing jikata kutakel ni kulondul Chivurikish jiding chisu chimwing cha kutongin kud antu a Yehova. Chinech chidi chisu cha kutongin ya wanisha rufu ra Kristu ni kutal ruchingej ritwinkinay Nzamb ritwishikina nich kumwang kwa mash ma Yesu. Anch wa vurik Ndol 19, wa muvu wasutina ou, ov yom ik umena? Ov ukutwish kuvurik yifu ya antu yiwamana dichuku dinidia urel? mwikadil wa usey, ni wa muspiritu wa Chivurikish? misamb ya kashinsh ya Baibel ni malembil ma kashinsh? Chitwishikin anch wakwata kal chiyul cha kumekesh kand nakash kujimb kwa kujikitish kwey mulong wa rukat rakumekeshinau kud Yehova ni Yesu. Ov kutongin mud kwinoku kukwet usu ik katat padi ey?

² Chidi patok anch antu a Yehova amekeshining kujikitish kwa kashinsh kupandakan kusu kujikitish kwa ku kan. (Kol. 3:​15, 17) Mwi Ndol wa muvu wasutina ou, wamekeshin kujikitish kwetu mulong wa yitenchik ya Yehova mulong wa dipandish nich kwipan kwetu mu mudimu wa Ukristu. Kwading tunan twa ayibol ankwash, kupandakan uvud wa ayibol awonsu kwisikej ni uvud wa mivu ya kwinyim mu mwab wetu ap mud antu 83 pa antu chitot. Usu wau, pamwing nich usu wa in kulejan akwau awonsu a Want, wabudishin uvud usu mu kuvul kwa asaa, kupan kwa magazet, ni kuchirikinamu kusu. Musangar wetu wiwejidinaku kand pa kuman tunan twa malejan masu ma Baibel twasambishin ni uvud usu wa antu akumangana ku Chivurikish!

³ Chakin, ukinakin wa ruchingej retu ukat kutubachik kusal. Chidi kamu mud mwafunday mupostol Paul anch: “Chinech chawiy chitukata kusadil mudimu ukash ni kurish mulong tumuchingejina Nzamb mwom. Ndiy kamu Mupandish wa antu awonsu, kupandakan wa antu amwitiyijina.”​—⁠1 Tim. 4:⁠10.

⁴ Pa chirung chinech cha Chivurikish, ov mutapu ik ukumekesha ritiy rey mu yitenchik ya Yehova mulong wa mwom? Mwi Ndol wa muvu wasutina ou, twamen kwiwejinaku kumwing kujim kwa in kulejan a Want. Ov tukutwish kupandakan uvud winiwa mwi ngond wa Ndol winou? Chitwishikin kushiken rutong riner. Pakwez mwin kulejan umwing ni umwing, watambula kal dibatish ni wakad kubatish, ukwikal ni kuswir kwa kwinungin mu mudimu winou. Antu asu avud akutwish ni yawiy kusal usu wa kuwanyish yitinau chakwel kuchisal. Chawiy lel, piutenchikina mulong wa kusal mudimu nakash ni kwipaniku mwi ngond winou wa Ndol, shinshikin mitapu ukutwisha kuyikasikesh antu akwau, antu achidia asu ni akwau aburedina ukaliweny, chakwel akubachikija.

⁵ Kuyikwash amwing kukepish mujikit wau: Anch wijaku in kulejan amwing akad kubudikinang kand mu mudimu wa chingand ngond umwing ap angond aad, chitwishikin kuyikasikesh ni kuyit ku kubachikij mu mudimu wa chingand. Anch amwing mu chikumangen ikadil kal in kulejan alika kal kulejanang kand, amakurump akusal usu wa pakampwil mulong wa kuyendil ni kuyikasikesh kusambish kand kulejan mwi Ndol.

⁶ Etu awonsu tufanyidin kudandamen kumwit Yehova spiritu wend chakwel atwinkisha usu mu mudimu wend. (Luka 11:13) Ov chom ik tufanyidina kusal chakwel kutambul spiritu winou? Tufanyidin kutang Dizu dia Nzamb dipepidilau. (2 Tim. 3:​16, 17) Tufanyidin kand “kutesh yom yilondilay spiritu utumbila ku yikumangen” nich kukumangan ku yikumangan yawonsu yitan ya rubing ni rubing. Katat chinech chawiy chisu chifanyidina cha kuyikwash antu akata kulejan kwa pa chipatu ni akad kulejanang kand kurijek yaku yau ya kwilej ni kutek mushiku mu kukumangan kwau ku yikumangan. (Kus. 50:23) Tukat kusalang mwamu pitushinshikidina piswimp nakash kuwap kwetu kwa muspiritu. Pakwez, kudi kand chom chikwau chitinau.

⁷ Mupostol Pita warumburila anch Nzamb wapana spiritu wend utumbila “kudi antu amuziyidila.” (Mid. 5:32) Kuziyil mudi kwinoku kwitining kutesh mbil ya “kuyishimunin antu ni kumekesh uman.” (Mid. 1:8; 10:42) Chawiy lel, ap anch chidi chakin anch tukwet kuswir kwa spiritu wa Nzamb chakwel atukasikesha kusal mudimu wa kulejan, chidi kand chakin anch, ang twasambish kumekesh rusot retu ra kumusangarish Yehova, ndiy ukat kutukwash kand ap kusal yivud. Chawiy lel, kangal twapipej usey wa kukwat jinzau ja kusambish mulong wa kusot kuziyil!

⁸ Kuyikwash ansand: Anvaj, ov umenany yijingidij yimekeshina anch aanen asotin kwisamb nau akwau piur pa uyakin? Ov akubachikijanyap kal mu mudimu wa chingand? Ov akwet ngikadil wa chilikej chiwamp? Anch mwawiy, ov mulong wak kwidjidjek? Isambany ni umwing wa yid ya Komite wa Mudimu wa Chikumangen, ni kutal anch mwanen uwanyishin yitinau chakwel amuchinda mud mwin kulejan wakad kutambul dibatish mwi ngond wa Ndol. (Tal buku Notre ministère, paj 99-100.) Jinguninany anch aanen akutwish kuwejin mu mutapu ujim ku kupan kushiman kud Yehova mu chirung chinech cha Chivurikish.​—⁠Mat. 21:​15, 16.

⁹ Maku umwing Mwin Kristu wadinga ni kumukasikesh mwanend mband chisu chawonsu kwisambin nau akwau piur pa Yehova. Muvu wadiap ou, changadim winou padingay ni kusal mudimu wa kulejan pamwing ni makwend, wapana broshir Nzamb Witin kud ikundj umwing ni kumurumburil mu wiswimp yidia mu broshir winou. Ikundj winou wamwipula anch: “Ov ukwet mivu yinch?” Ndiy walonda anch: “Nikwet mivu sambwad.” Ikundj washimoka nakash pa kumuman ukat kupan uman umwing ukweta dirumburik. Chawiy lel chamekana anch ikundj winou wadinga ni kwisambin uyakin nau Atuman padingay nsand pakwez kayimanap nich usey mu mwom wend. Kupwa kwa machuku makemp, asambisha kwilej Baibel ni ikundj winou, mukajend, ni mwanend mband.

¹⁰ Ansand avud adi kal in kulejan, ni tukwet musangar wa kwikal nau pamwing pitukata kusal nau mudimu pamwing. Ansand inay akutwish kuyibachik ni kuyikasikesh akwau a chimbu chimwing. Pakwez ngond wa Ndol chidi kand chisu chifanyidina chakwel majuku kukasikesh urund wau ni kutung mwom wau muspiritu nich kusadil pamwing mu mudimu utumbila. Mitu ya majuku yiwapidil kutakel mu kusal mwamu. ​—⁠Jinsw. 24:⁠27.

¹¹ Kuyikwash antu achidia asu: Ing antu achidia asu tukata kwilej nau Baibel? Ov niyawiy akutwish kuwejin ku usu wa pakampwil mwi ngond winou wa Ndol? Chitwishikin anch amekeshin rusot ra kuyishimunin akwau yilejinau piwilejinany shapitre wa 2, paragraf wa 22, ap shapitre wa 11, paragraf 14, wa buku Connaissance. Anch udiany piswimp ni kupwish buku, irijeka chakwel kwisambin milong yiney patok piwilejinany shapitre wa 18, paragraf wa 8, ulondila anch: “Chitwishikin anch usotil kuyilejamu anamakwey, arund, ni antu akwau yiwilejina. Mwaning, chitwishikin anch wasambishin kal kuchisal, ap mud kamu mwalejanay Yesu rusangu ruwamp mu mutapu wa kukashimun. (Luka 10:​38, 39; Yohan 4:​6-15) Katat ukutwish kusot kusal yivud.” Ov mwamu chidia ni antu ukata kwilej nau?

¹² Ov muntu wilejinany nend Baibel witiyin Dizu dia Nzamb? Ov ukat kusadil yijidik ya Baibel? Ov ukat kwambatanish mwom wend nich yijidik ya Nzamb? Ov ukat kukumangan ku yikumangan ya chikumangen? Ov usotil kumusadil Yehova Nzamb? Ov mulong wak ukutwishap kumukasikesh kwisamb nau amakurump chakwel atwisha kutal anch uwanyishin yitinau chakwel kwikal mwin kulejan wakad kubatishiu ni kusadil pamwing niyey mwi ngond wa Ndol? (Tal buku Notre ministère, paj 98-99.) Mu mutapu winou ukutwish kusambish kuman bil mutapu dirijek dia Yehova dikumukwasha mu usu usadilay mulong wa kumusadil Yehova.

¹³ Chakin, in kwilej amwing akat kuyang kurutu kusut akwau. Chawiy lel, kulondulijan nich chiyul chidia mu Mudimu Wetu wa Want wa Kalol 2000, paj 4, paragraf 5-6, avud akat kwilej buku wa kaad nau antu amekeshina kusanger pa kusambish pakwez akweta kuswir kwa ukwash mulong wa kwikal netu pamwing. Tukudioshangap kuuchingejin anch antu inay a kashinsh akez kwikal in kwilej a kashinsh a Kristu, “mu kachisu kakemp ap mu chisu chilemp.” (Mid. 26:29) Pakwez, anch kuvul kwa angond kutwasala kal kudiosh twasambishina kwilej ni antu mud inay akurumburil kamu nawamp mud “chisu chilemp,” chirung chinech cha Chivurikish chikal komb kud muntu wilejinany nend chisu cha kusambish kumekesh kujimb kwa kujikitish kwend mulong wa difut dia Kristu.

¹⁴ Mutapu wa kuyikwash kulejan: Tukat kwilej yivud piur pa kuyikwash antu awanyishina yitinau kusambish mu mudimu nich kushinshikin mutapu wayifundishay Yesu akwau. Kadingap kusu ni kutan chisak cha antu ni kuyilej apostol end kusambish kwambamb. Wakasikeshina cha kusambish usey wa mudimu wa kulejan, kukasikeshin usey wa kulembil chisu chawonsu, ni wayinkisha yom ya pa dishin yisatu yiswiridina: muntu wa kusal nend pamwing, mwab mwa kusadin, ni uruu. (Mat. 9:​35-38; 10:​5-7; Mar. 6:7; Luka 9:​2, 6) Ukutwishany kusal chilik chimwing. Wikala mutapu ukeza kukwash mwaney, mwin kwilej musu, ap muntu umwing walikina kupan rapor wa mudimu pa chirung kanang, chikwikal chiwanyidina kusal usu wa pakampwil chakwel kulondul milong yilondwila.

¹⁵ Kasikeshin usey: Muteshisha muntu usey wa mudimu wa kulejan. Ikal ni chitongijok chiwamp piur pa mudimu wa kulejan. Isambina jinsangu jimekeshina yom yisadina chikumangen mu mudimu wa kulejan. Mekesh spiritu wamekeshay Yesu mu Mateu 9:​36-38. Kasikesh muntu uchingejina kwikal mwin kulejan machuku ma kurutu ap muntu ulikina kulejan kulembil mulong wa kwinungin kwend ku mudimu wa kulejan ni mulong wa kutwish kwa mudimu winou mu mangand mawonsu.

¹⁶ Yikasikeshany kutongin mitapu yivud yidiaku ya kupan uman: Ambambin kutwishik kudiaku kwa kukumangan ni chirund cha dilejan dia buku mulong wa uman wa ku chikumbu ni chikumbu. Isambina mulong wa kwambamb ni anamaku ni antu a chijiken ap kwambamb nau arund a mudimu ap arund a shikol pa chisu cha kwiswedish kupwa kwa kudia. Chisu tushemunikina nich motak wa antu awonsu, muntu ukutwish yisu yivud kusambish mambamb nich kumekesh kuyisanger antu ayilau nau pamwing mu motak. Anch twasambel kukwat chiyul, chinech yisu yivud chikat kubudishang mutapu wa kupan uman uwamp. Chakin kamu kuding mitapu yivud ya kulejan ruchingej retu kud akwau “pichuku ni pichuku.”​—⁠Kus. 96:​2, 3.

¹⁷ Chawiy lel, chiwapidil kud ey ni mwin kulejan musu kusal mudimu wa ku chikumbu ni chikumbu pamwing pichitwishikina. Anch witekidin rutong ra kujimbish mudimu wey mwi ngond wa Ndol, mwipula nkwash’a mudimu utadina mudimu wa mwab anch kud mwab ufanyidina. Anch mwawiy, chinech chikukwinkish mutapu wa kuusal wawonsu. Chilikej, anch wapwish mudimu ap kuya ku yikumangan ap ndond yikwau, ukutwish kuman anch muntu kanang ushich ku chikumbu kwadinga kukasiken kutan muntu ap wadinga ni kumekesh kusanger. Anch chitwishikin, lejan mu wiswimp pichikwikal chifanyidina kuchisal. Chinech, chikez kuwejin ku dirumburik dia kuwanyish ni musangar mu mudimu.

¹⁸ Rijekany uruu umwing usangarishina: Chidi chom chimwing kud muntu kusot kulejan Uruu wa Want, pakwez chidi kand chikwau kud ndiy kutongin nakash mutapu wend wa kurilejan, nakash kamu anch udi muntu musu ap anch udi muntu wasadila kal machuku mavud pakad kubudikin mu mudimu wa kulejan. Kuyikwash antu asu ni antu alikina kal kulejan chakwel kwirijek chidi kamu chisu chifanyidina kushadish. Yikumangan ya Mudimu ni yikumangan mulong wa mudimu wa chingand yikutwish kulet yitongijok ya ukwash, pakwez kwikil muntu ukutwisha kumuswinkan muntu mulong wa kwirijek.

¹⁹ Ov mutapu ik ukutwisha kuyikwash antu asu kwirijek mulong wa mudimu wa kulejan? Sambish nich mutapu wa kupan kwa magazet, ni chisala mutapu uswapela ni mu wiswimp! Yita kutongin milong yikutwisha kuyital antu adia mu mwab, ni chad lel kimb mulong umwing wambatena nich mu magazet masu. Chirikinany mutapu wa kupan winou pamwing, ni usadilany mu mudimu wa kulejan mud kamu chitwishikina.

²⁰ Tukudishany ukaliweny wetu mulong wa kwiwejinaku kwa machuku ma kurutu: Muvu wasutina ou uvud wa antu akumangana ku Chivurikish mu mangand mawonsu wasutin amiliyon 14,8. Uvud wa antu apanina rapor wading kusu wa in kulejan amiliyon musamban ni kusut. Chinech chirumburikin anch piswimp amiliyon 8,8 a antu asangara nakash kwez ku program winou wa pakampwil kwateshinau akat kurumburil dimwing dia mu mafundish majim ma Baibel. Ashikena kwijikijan ni amwing pakach petu, chom chayikasikesha kamu mutapu uwamp. Avud pakach pau akat kulondin nakash mulong wetwetu, akat kuwejin ku mudimu wetu wa mangand mawonsu, ni kutulondil kud antu akwau. Chirund chinech chijim cha antu chimekeshin kwiwejinaku kwa machuku ma kurutu. Ov chom ik tukutwisha kusal chakwel kuyikwash kuya kurutu?

²¹ Avud pakach pa antu asu akata kukumangan ku Chivurikish akat kusal mwamu mulong ayitazukin kud umwing wa pakach petu. Yisu yivud, chinech chirumburikin anch ijikijadinaku ap pakemp ni muntu umwing udia pakach pa in kukumangan. Anch muntu wakumangan mulong twamutazukin kwez, tukwet chisend cha kumwak nawamp ni kumukwash chakwel atambula sens ukwash wa program. Mulong chot chikwizul too antu, mukwasha kuman ndond ya kushakam. Musondjika Baibel, ni kumulej kuwang ney pamwing mu buku wey wa miminy. Akul ku yipul yawonsu yikutwishay kwipul. Kumuta kwey muchim nich chirungil kukutwish kwikal musul ujim wa kukudish kusanger kwend. Chakin, etu awonsu tukwet chisend chinech ​—⁠anch twaman mpal yitwakad etu kwijik, tumwakany nich chirungil nakash ni kwisamb nend pakemp chakwel kwijikijan.

²² Kukumangan ku Chivurikish kukutwish kwikal ni usu wa kashinsh pa yitongijok ya muntu. Kwez kwend ku chikumangan kukutwish kumekesh anch kand kal atana yom yikatay kukimb ndond yindjing ni anch tupanin chom chimwing chiswiridinay kushinshikin piswimp nakash. Kurumburil kwa ditenchik dipandakena kuwap dia difut kukutwish kwikal kujingunik kumwing kujim nakash kud muntu wakad kwikal ni chitongijok piur pa rukat ripandakena kujimb ra Yehova. Ukutwish kuman swa anch tushalijadin​—⁠tudi antu a kashinsh, tudi arund, tukwet rukat ni kalimish. Chot chetu chifanakenap nich yamanay kal mu ma egliz mutekinau yifwatul ni yifuk yakad dirumburik. Antu asu ashinshikidin kamu nawamp anch antu akumangena adi antu a yilik ya mwom yawonsu abombakena ni anch kakwitangap nfalang. Kujingunin kwinoku kukutwish kwikal chibachikin chikash kud awiy chakwel kuchirik kand.

²³ Kupwa kwa Chivurikish antu amwing afanyidin kutal nawamp mulong wa kumulondul muntu mwawonsu musu wakumangena. Anch wayitazukin antu asu, ukwet chisend cha pakampwil. Kurutu atumbuka kuya, tal nawamp anch ij yikumangan yikwau yikatau kusal ku Chot cha Want. Lejan mutu wa mulong wa diskur dia pibur dikulondula. Yijikisha ndond ni chisu cha Dilejan dia Buku dia Chikumangan didia piswimp ni kwolikwau. Kupwa, yikwasha nich kopi wa buku Créateur, ni kuyijikish anch misamb ya rubing ra Ndol 30 yikwimanyin pa mutu wa mulong: “Yikutwisha Kukufundish Buku Piur pa Sakatang” (Ambatanish anch chikumangen chilejin buku Connaissance.) Rumburil mulong wak chikumangen chawonsu chirijekin mulong wa kukumangan ku chikunguril cha distrik cha piswimp ni kwolikwau chikumangen chikurijekau kurutu oku.

²⁴ Irijeka mulong wa kuyendil kwolikwau. Tal nawamp anch akwet broshir Nzamb Witin ni buku Connaissance, yikuyijikisha mafundish ma dishin ma Baibel. Anch kand kal asambisha kwilej, yita kwilej nau Baibel. Yinkisha chiyul cha kutang broshir Les Témoins de Jéhovah, broshir umekeshina nawamp yipich ya mutapu tukata kusal mud dirijek. Yitazuka kwez ni kutal band video, mud Our Whole Association of Brothers [Toute la communauté de nos frères]. Tenchikany chakwel ni yawiy ijikijana ni antu akwau mu chikumangan. Mu angond akulondula, dandamen kuyendil antu asu; yitazuka kwez kukumangan ku yikumangan pa yisu yikatay kwez kalam wa munyimuku ap chisu cha chikumangan cha munyimuku ap cha pakampwil cha dichuku dimwing. Chisu chawonsu yishila mutapu wawonsu wa kumekesh ayinau anch adi “atondau mulong wa kutambul mwom wa chikupu”!​—⁠Mid. 13:48.

²⁵ Yikutwishau kusal amakurump: Kutwish kwa usu tukusala mu mudimu mwi ngond wa Ndol kukwengamin nakash, padi amakurump. Anch udi mwin kutakel dilejan dia buku, sal list umwing wa yom ukutwisha kusal chakwel kumukwash muntu ni muntu mu chirund chey cha dilejan dia buku chakwel kusadin pamwing mu mijikit ya pakampwil. Ov kudi antu adia anikanch, asu, akata kulet pa chipatu rapor, alikina kal kulejan mu chirund chey cha dilejan dia buku? Tal nawamp anch anvaj, ayibol, ap in kulejan akwau akwatin kal chiyul cha kuyikwash. Panany ukwash wawonsu ukutwishanya kupan. Nambaz umwing wadinga walikin kal kubudikin mu mudimu wa chingand mivu yaad wasala asaa 50 ni kusut mu mudimu mwi ngond wa Ndol wasutina ou. Ov yom ik yamukarumuna? Walonda anch kwading kwendilan kukasikeshina kwa amakurump.

²⁶ Amakurump ni ankwash’a midimu afanyidin kusadil pamwing chakwel kutal nawamp anch kud miab yiwanyidina, kudi magazet mafanyidina, ni mikand yifanyidina mulong wa ngond ukweza ou. Ov chitwishikin kand kurijek yikumangan yikwau mulong wa mudimu wa chingand? Anch mwawiy, ijikishany yirijek ya pakampwil yiukwatinany. Kupandikan yawonsu, mu malembil ma antu avud ap ma muntu ipend, mwita Yehova chiyukish piur pa ngond wetu wa kuwejin mujikit wa Want.​—⁠ Rom 15:​30, 31; 2 Tes. 3:⁠1.

²⁷ Mwi ngond wa Ndol wa muvu wadiap ou, mu chikumangen chimwing, amakurump akasikeshina chakin kuwejinaku kwa mujikit mu mudimu wa kulejan. Ku yikumangan rubing ni rubing, adinga ni kuyit in kulejan kushinshikin mu malembil anch akutwish kusal mudimu wa uchibol nkwash. Chisu chawonsu, amakurump awonsu ni ankwash’a midimu adinga ni kwisambin nich musangar piur pa kusal Ndol ikala ngond umwing wa pakampwil. Mud chibudikin, in kulejan 58 pa chitot, pakach pau pading amakurump awonsu ni ankwash’a midimu awonsu, asala mudimu wa uchibol ngond winiwa!

²⁸ Musangar wa kulejan sens: Ov yiyukish ik yidiokila ku “kusal mudimu ukash ni kwiyijidish “ mu mudimu wa kulejan? (1 Tim. 4: 10) Piur pa mujikit wa mushiku wa chikumangen chau mwi ngond wa Ndol wasutina ou, amakurump twisambinanga kwiur oku afunda anch: “Akadivar ni anambaz yisu yivud akat kwisambin mutapu ujim wamanau rukat ni urund wa piswimp muntu ni mukwau mulong asambisha kusal nakash mu mudimu wa chingand.”

²⁹ Mukadivar umwing nsand wading ni mimbu piur pa mutapu wa kwend wasota kamu nakash kwinungin mu mujikit wa kulejan mwi ngond wa Ndol wa muvu wadap ou. Nich ukwash wa program umwing muwamp ni ukwash wa makwend ni akadivar nau anambaz a muspiritu, wasangera ngond umwing muwamp nich kusadil mud chibol nkwash. Ov mutapu ik wiyovay piur pa milong yamenay? Walonda anch: “Kadi kapamp ka kusambish mu mwom wam, Novil mud muntu ukweta ukash wa mujimbu.”

³⁰ Kwikil ntad anch Yehova ukat kupan yiyukish yipitishina kud antu akata kusend nich kalimish kajim chisend chau cha kulejan piur pa Want wend. (Kus. 145:​11, 12) Pituvurikina rufu ra Nsalejetu, tuteshin anch yiyukish ya kwipan kwa winzamb yikwikal yivud nakash mu machuku ma kurutu. Mupostol Paul wasota kamu nakash masamun ma mwom wa chikupu. Pakwez, wading wij anch chinech chadingap chom chikutwishay kushadil wakad kusal usu ni kuchingej. Wafunda anch: “Mulong wa kuwanyish mudimu winou, nikat kurish nakash nich usu ni dikand diend dikata kusal mudimu ujim mu am.” (Kol. 1:29) Yehova, kusutin Yesu, wamwikadilsha Paul mukash chakwel kuwanyish mudimu uletina dipandish dia mwom, ni Ukutwish kand kusal chilik chimwing kud etu nlel. Ov mwamu ukusala ngond winou wa Ndol?

[Caption on page 3]

[Box on page 3]

Ov Nany Ukutwisha Kukasikesh

Kulejan mwi ngond wa Ndol?

Mwaney?

Mwin kwilej Baibel?

Muntu umwing walika kal kulejan?