BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w24 Kachirikin map. 14 ​-​ 19
  • Anvaj​—Yikwashany Anen Kwikal ni Ritiy Rikash

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Anvaj​—Yikwashany Anen Kwikal ni Ritiy Rikash
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova (Cha Kwilej)—2024
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • MUKWASHA MWANEY KUKASIKESH YITIYIJ YEND
  • MUKWASHA MWANEY KUMAN USEY WA KUZIYIN KWI MBIL JA BIBIL
  • MUKWASHA MWANEY KULONDIN YITIYIJ YEND
  • DANDAMEN KUMUKWASH MWANEY KWIKAL NI RITIY RIKASH
  • Mukwasha Mwaney Kura Nich Runeng
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2008
  • Itiyin Nich Kwikepish yom Wakad Kwijik
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova (Cha Kwilej)—2025
  • Kwat Mipak Yimekeshina Anch Umuchingejidin Yehova
    Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu—Mukand wa Chikumangan—2023
  • Sadin Mbil ja Bibil Mulong wa Kuyikwash Aney Kwikal ni Musangar mu Mwom
    Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu—Mukand wa Chikumangan—2023
Tal Yom Yivud
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova (Cha Kwilej)—2024
w24 Kachirikin map. 14 ​-​ 19

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 50

MUMINY 135 Kutazuk kwa Yehova: “Mwanam Ikundj, Ikal Mwin Manangu”

Anvaj​—Yikwashany Anen Kwikal ni Ritiy Rikash

“[Ikalany] nich kashinsh ayinen ka yom yisotinay Nzamb.”​—ROM 12:2.

YIDA MU MUTU WA MULONG WINOU

Mu mutu wa mulong winou, anvaj akuman mutapu ukutwishau kuyifundish anau piur pa Nzamb ni piur pa Bibil ni kuyikwash kukasikesh ritiy rau.

1-2. Mutapu ik ukutwishau anvaj kwiyov anch mwan wipul yipul piur pa Nzamb ni piur pa Bibil?

ANTU avud ijing nawamp anch kulil an ud mudimu ujim nakash. Anch ud nvaj, chakin kamu usadin usu nakash wa kukasikesh ritiy rau aney ni Yehova ukat kusanger usu wey. (Kuv. 6:6, 7) Payilay mwaney mu kupam, ukutwish kusambish kwipul yipul ya usey piur pa yitiyij yetu, ni kukimb kwijik mulong wak Bibil utufundishin anch yom yimwing yid yiyimp.

2 Ukutwish kutong anch mwaney wiyipwil yipul yiney mulong kakwetap ritiy rikash muday Nzamb ni piur pa yom yida mu Bibil. Pakwez, payilau an mu kupam, akwikal ni kuswir kwa kwipul yipul mulong wa kukasikesh ritiy rau. (1 Kor. 13:11) Chawiy didap diyingishin da kwov wom. Ukutwish kusadin yipul yipwilay mwaney piur pa yitiyij yetu mulong wa kumukwash kukudish ukaliweny wend wa kutong.

3. Yom ik tukwisambina mu mutu wa mulong winou?

3 Mu mutu wa mulong winou, tukwisambin mutapu ukutwishau anvaj kuyikwash anau 1) kukasikesh yitiyij yau, 2) kukat mbil jishitwila jida mu Bibil ni 3) kulond piur pa yitiyij yau. Kupwa, tukwisambin kand mulong wak chid chiwamp kud an kwipul yipul ni tukuman mijikit yimwing ya mu dijuku yikutwisha kuyikwash anvaj kwikal ni chisu cha kwambamb nau anau piur pa yitiyij ya win Kristu.

MUKWASHA MWANEY KUKASIKESH YITIYIJ YEND

4. Yipul ik yikutwishay mwaney kwikal nich, ni mulong wak?

4 Mwaney kakutwishap kwikal ni ritiy muday Nzamb mulong niyey ukwet ritiy. Mulong ap ey wavadikap ni ritiy muday Yehova, chilik chimwing ni mwaney. Yisu yimwing mwaney ukutwish kusambish kwiyipul anch: ‘Mutapu ik nija anch Nzamb udingaku? Ov, nifanyidin kamu kwitiyij yom yilondinay Bibil?’ Bibil utukasikeshin kusadin “usu [wetu] wa kutong” ni ‘kushinshikin yom yawonsu.’ (Rom 12:1; 1 Tes. 5:21) Chad, mutapu ik ukutwisha kumukwash mwaney kukasikesh ritiy rend?

5. Mutapu ik ukutwishau anvaj kumukwash mwanau kwikal ni kashinsh anch yom yilondinay Bibil yid yakin? (Rom 12:2)

5 Mukwasha mwaney kwikal ni kashinsh anch yom yilondinay Bibil yid yakin. (Tang Rom 12:2.) Anch mwaney ukwet yipul, mukwasha kutan yakul kusutin mikand ya kukimbijol nich, mud Index des publications des Témoins de Jéhovah ni Ukwash wa Kukimbijol Nich wa Atuman a Yehova. Anch watal mu Ukwash wa Kukimbijol Nich aya pafundinau anch “Bibil” ni kushirik pafundinau anch “Amupepila Kudi Nzamb” mulong wa kwikal ni kashinsh anch Bibil kadap kwend ching kusu buku muwamp wafundau kud antu, pakwez did kamu ‘dizu da Nzamb.’ (1 Tes. 2:13) Chilakej, ukutwish kukimbijol piur pa musumb ukur wa Niniv wa ngand ya Asiria. Pakur in kwilej milong ya Bibil amwing alondang anch musumb wa Niniv wadingapaku kwau. Pakwez piswimp ni muvu wa 1850, in kukimbijol atana mbumbu ja musumb winou ni chinech chamekesha anch yom yilondinay Bibil piur pa musumb winou yid kamu yakin. (Sof. 2:13-15) Mulong wa kwijik mutapu wawanyina uprofet wa Bibil kusutin disheshik da musumb wa Niniv, mwaney ukutwish kutang mutu wa mulong ulondina anch “Ov, Wij?” mu Chinong cha Kalam cha Ngond wa 11, 2021. Anch wilikej yom yilejinay mu mikand yetu ni yom yilejinay mu ma encyclopédies ni mu misul yikwau ya kuchingejin, mwaney ukwikal ni kashinsh anch yom yilondinay Bibil yid kamu yakin.

6. Mutapu ik ukutwishau anvaj kuyikwash anau kukudish ukaliweny wau wa kutong? Let chilakej. (Tal kand chipich.)

6 Mukwasha mwaney kuman anch yom yifundishinay Bibil yid yakin. Anvaj akwet mitapu kushalijan ya kwambamb nau anau piur pa Bibil ap piur pa Nzamb. Akutwish kusal mwamu kusutin kuya kutal musée, park, ap mutiy wa Atuman a Yehova. Chilakej, ukutwish kumulej mwaney mutapu ukwatijadina chom ap rusang kanang ra pakur nich yom yilejenau mu Bibil. Chinech chikutwish kumukwash mwaney kuman anch yom yifundishinay Bibil yid yakin. Ov, mwaney wij anch dijin da Nzamb adifundin pa Diyal da Mowab (Stèle de Mésha) dikweta mivu 3 000? Diyal dined did mu musée umwing mu Paris, mu Frans. Ukutwishany kutal yipich ya yom ya pakur mud Diyal da Mowab pa internet ap mu mikand yetu. Chikwau kand, chifatul cha Diyal da Mowab achitekin pa yom ya kutadish: “La Bible et le nom divin” yida ku Biro Mujim wa pa Mangand Mawonsu wa Atuman a Yehova ku Warwick, New York. Diyal da Mowab dimekeshin anch Mwant Mesha wa in Mowab wayibwambwila in Isarel. Mwamu mulejenau kand mu Bibil. (2 Ant 3:4, 5) Anch mwaney waman anch yom yifundishinay Bibil yid yakin, ritiy rend rikwikal kamu rikash.​—Ilikej ni 2 Jinsangu 9:6.

Tatuku umwing ni mwanend changandim atadin pa kapend ka musée umwing pa ordinateur.

Mukwasha mwaney kukudish ritiy rikash muday Nzamb ni mu Bibil kusutin kwisamb nend piur pa yom ya pakur yimekeshina anch Bibil ud buku wakin (Tal paragraf wa 6)


7-8. a) Yom ik tukutwisha kwilej kusutin yijil yida mu yitang? Let chilakej. (Tal kand chipich.) b) Yipul ik yikutwisha kumukwash mwaney kukasikesh ritiy rend muday Sakatang?

7 Mukasikesha mwaney kutongin piur pa yom yatangay Yehova. Chisu wendinanya mu park ap chisu usadinanya mudimu ku chir, mukwasha mwaney kuman yom yikutwishay kwilej kusutin yitang. Mulong wak? Mulong yom yiney yimekeshin patok anch kud muntu kanang ukweta manang wayitanga. Chilakej in siyans akat kwilej maspiral pasut kal mivu yivud. Mwin siyans umwing utazukinau anch Nicola Fameli urumburil anch, ang wachind uvud wa maspiral mu chitang chimwing ukutwish kujingunin manombre kanang malondulijadina. Kulondulijan kwa manombre kwinoku akutazukin anch suite de Fibonacci. Tukutwish kutan maspiral mu yom yivud, mud mu magalaksi mamwing, chibalakat cha nkal kal, mayij ma mitond ni mu yisalamb ya tournesol.a

8 Paday ku shikol mwaney ukutwish kuman anch yom yiney yid kand mu yitang yikwau. Chilakej, mitond yivud yikweting yijil ya chitangil ya mutapu umwing. Mutond ukat kwiyangan mwi ntiy, ntiy jikat kwiyangan mu tumitiy tukemp tukemp ni tumitiy tukat kwiyangan mu mikung. Chijil chinech achitazukining anch fractale. Chijil cha fractale chid kand mu yitang yikwau. Pakwez nany wateka yijil yiney yiwamp mu yitang? Anch mwaney watongijokin chikurikina pa yom yiney, ukutwish kwikal ni kashinsh anch Nzamb ndiy sakatang wa yom yawonsu. (Heb. 3:4) Yisu yimwing, ukutwish kumwipul anch: “Anch Nzamb ndiy watutanga, ov, umenap anch wij kamu nawamp yom tufanyidina kusal mulong wa kwikal ni musangar?” Kupwa ukutwish chad kumulej anch Nzamb watwinkisha Bibil mulong wa kutulej yom tufanyidina kusal mulong wa kwikal ni musangar.

Yipich: Maspiral tutanina mu yitang. 1. Galaksi. 2. Chibalakat cha nkal kal. 3. Mayij ma mitond. 4. Tournesol.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Nany wasala yom yiwamp tumening mu yitang? (Tal paragraf wa 7-8)


MUKWASHA MWANEY KUMAN USEY WA KUZIYIN KWI MBIL JA BIBIL

9. Yom ik yikutwisha kumubachik mwaney kwipul yipul piur pa mbil jida mu Bibil?

9 Yisu yimwing mwaney ukutwish kwipul yipul piur pa yom yilondinay Bibil anch yid yiwamp ap yiyimp. Sal usu wa kujingunin mayingishin mamubachikina mwaney kwipul yipul yiney. Ov, mulong ud anch kitiyijinap kamu yom yilondinay Bibil? Anch kijap kwend mutapu wa kuyirumburil antu akwau yitiyij yend? Chikalap nchik mayingishin, ukutwish kumukwash mwaney kuman mulong wak chid cha usey kuziyin kwi mbil ja Yehova kusutin kwilej nend buku Sanger Mwom Chikupu!b

10. Mutapu ik ukutwisha kumukwash mwaney kuta urund wa piswimp ni Yehova?

10 Mukwasha mwaney kuta urund wa piswimp ni Yehova. Chisu wilejina Bibil ni mwaney, sadin yipul ni yilakej yida mu buku Sanger Mwom Chikupu! (Jnsw. 20:5) Chilakej, mu dilejan da 8 amufanakeshin Yehova ni murund muwamp utwinkishina yiyul yikata kutuchidij ni kutukwash. Kupwa kwa kutang nend 1 Yohan 5:3, ukutwish kumwipul anch: “Anch Yehova ud Murund muwamp mwamu, mutapu ik tufanyidina kuman yom yitulejinay kusal?” Chipul chinech chikutwish kumekan mud cha usweral, pakwez chikutwish kumukwash kuman anch Yehova ukat kutwinkish mbil mulong Utukatin.​—Isay 48:17, 18.

11. Mutapu ik ukutwisha kumukwash mwaney kuman usey wa kuziyin kwi mbil ja Bibil? (Jinswir 2:10, 11)

11 Isambinany mutapu ukata mbil ja Bibil kutukwash. Chisu utanginanya Bibil ap kushinshikin mufund wa dichuku pamwing, isambinany mutapu utanidinanyamu kusutin kusadin mbil ja Bibil mu dijuku den. Chilakej, pa chisu chinicha ukutwish kand kumukwash mwaney kuman usey wa kwikal mwin kusal mudimu ni mushiku ni kwikal mwin kashinsh. (Heb. 13:18) Ukutwish kand kumulej mutapu ukata mbil ja Bibil kutukwash kwikal ni ukash wa mujimbu uwamp ni musangar. (Jnsw. 14:29, 30) Anch mwaney waman usey wa kuziyin kwi mbil ja Bibil, ukutwish kamu kukat kuziyin kwi mbil jinej mu mwom wend.​—Tang Jinswir 2:10, 11.

12. Tatuku umwing wamukwasha mutapu ik mwanend nsand kuman usey wa kuziyin kwi mbil ja Bibil?

12 Steve, tatuku umwing uda mu Frans, ulejen mutapu ukatay ndiy ni mukajend kumukwash mwanau nsand Ethan, kuman anch Yehova ukat kutwinkish mbil jend mulong utukatin. Ulondin anch: “Tukat kumwipul yipul mud: ‘Mulong wak Yehova utwitin kuziyin kwi mbil yiney? Mbil yiney yimekeshin mutapu ik anch utukatin? Yom ik yikutwisha kukushiken anch uziyidinap kwi mbil yiney?’” Mambamb minam mamukwasha Ethan kuman anch mbil ja Yehova jid jiwamp. Steve ulondin kand anch: “Chitongijok chetu chid cha kumukwash Ethan kuman anch Bibil ukwet manang masutinamu ma antu.”

13. Mutapu ik ukutwishau anvaj kuyikwash anau kwijik mutapu wa kusadin mbil ja Bibil? Let chilakej.

13 Mukwasha mwaney kwijik mutapu wa kusadin mbil ja Bibil. Chilakej, pamwing ap mwaney ufanyidin kutang buku kanang ku shikol. Mu buku winou mukutwish kwikal antu asadina yom yijidikinay Yehova. Chilakej, akutwish kwikal in masandj ap in chisum, pakwez mu buku akutwish kumekesh mud yom yisadinau yiyipinap kwau. Ukutwish kumukasikesh mwaney kutongijokin pa yisal ya antu inay kusutin mbil ja Bibil. (Jnsw. 22:24, 25; 1 Kor. 15:33; Fil. 4:8) Chinech chikutwish kumukwash mwaney kuman mulong wak chid cha usey kumuziyin Yehova. Chawiy anch mulej wend ap ambay nend a shikol amwipul yom yitonginay piur pa yom yilondinau mu buku, ukutwish kupan uman piur pa yitiyij yend.

MUKWASHA MWANEY KULONDIN YITIYIJ YEND

14. Yom ik yikutwisha kuyovish ansand wom, ni mulong wak?

14 Yisu yimwing ansand akat kwov wom wa kulondin yitiyij yau. Chilakej, akutwish kwov wom anch ayilej kurumburil mulong wak kitiyijinap mafundish ma dikarumuk. Mulong wak? Mulong alejau akutwish kulond nich kashinsh anch mafundish ma dikarumuk mad kamu makin. Anch ud nvaj, mutapu ik ukutwisha kumukwash mwaney kwikal ni kashinsh anch yitiyij yend yid kamu yakin?

15. Yom ik yikutwisha kumukwash nsand Mwin Kristu kwikal ni kashinsh mu yom yitiyijinay?

15 Mukwasha mwaney kwikal ni kashinsh mu yom yitiyijinay. Mwaney kafanyidinap kwov usany mulong witiyijin muday Sakatang. (2 Tim. 1:8) Mulong wak? Uyakin ud anch ap in siyans avud akat kwitiyij anch mwom wiyezinap awinau. Akat kuman anch kud muntu ukweta manang nakash watanga yom yiney yawonsu yikweta mwom. Chawiy kakatap kwitiyij mafundish ma dikarumuk, mafundishinau ku mashikol mavud pa mangand mawonsu. Chom chimwing chikutwisha kumukwash mwaney kukasikesh ritiy ni kutakaman kwend kud kuman mutapu wikalau akadivar nau anambaz akwau ni kashinsh anch mwom autanga.c

16. Mutapu ik ukutwishau anvaj kumukwash mwanau kulond mulong wak witiyijin muday Sakatang? (1 Pita 3:15) (Tal kand chipich.)

16 Mukwasha mwaney kulond mulong wak witiyijin muday Sakatang. (Tang 1 Pita 3:15.) Ukutwish kwisambinany mitu ya milong yida pa jw.org yilondina piur pa yitang ni mafundish ma dikarumuk. Mwamu mwaney ukutwish kutond yitongijok yilondina piur pa Sakatang yikutwisha kumuswapel kurumburil. Muvurisha anch kakwetap kuswir kwa kutadikijan ni ambay nend a ku shikol. Mukasikesha kurumburil yom mu mutapu uswapela ni wakin anch muntu kanang usotin kwambamb nend. Chilakej, mbay nend wa shikol ukutwish kulond anch: “Nitiyijin ching kusu yom nikutwisha kuman, pakwez kandikal nimumanangap Nzamb.” Nsand Mwin Kristu ukutwish kumwakul anch: “Tong bil mud ukat kwend mu dit, mu masuku kulemp ni pol. Ni watan mwingoch wa kutung nawamp. Yom ik ukutonga? Anch mwingoch winou umekeshin patok anch autunga kud muntu ukweta manang, komb mangand mamekeshin kamu patok anch kud muntu wamatanga!”

Rumburil yom mu mutapu uswapela chisu wisambina nau ambay ney a shikol (Tal paragraf wa 16-17)d


17. Mutapu ik ukutwishau anvaj kumukwash mwanau kutan mitapu ya kuyilej antu akwau piur pa Bibil? Let chilakej.

17 Mukwasha mwaney kutan mitapu ya kuyilej antu akwau piur pa Bibil. (Rom 10:10) Ukutwish kufanikesh usu usadinay mulong wa kulondin ritiy rend ni usu usadiningau antu mulong wa kubul yingambangamb ya kubul nich mizik. Kwinsambishin, mwin kubul mizik ukat kutond miminy yiswapela kubul. Mu kusut kwa chisu, chikat kumuswapel chad kubul mizik nawamp. Chilik chimwing, nsand Mwin Kristu ukutwish kusambish kwend kulejan mu mutapu uswapela. Chilakej, ukutwish kumwipul mbay nend wa shikol anch: “Ov, wij anch in siyans akat kwimburij yom yimenau mu yitang? El nikulejaku video umwing usangareshina nakash.” Kupwa kwa kumulej video uda mu chikunku Yikarumukina Anch Ayitanga? ukutwish kulond anch: “Anch antu akat kumutumbish mwin siyans ukata kusal yom kusutin kwimburij yom yatangau, ov, nany ufanyidina kutambul katumb ka yom yimburijinay?” Pamwing ap, mbay nend wa shikol ukukat kwilej yom yivud piur pa Yehova.

DANDAMEN KUMUKWASH MWANEY KWIKAL NI RITIY RIKASH

18. Mutapu ik ukutwishau anvaj kudandamen kumukwash mwanau kwikal ni ritiy rikash muday Nzamb?

18 Tushich mu mangand mizwila too ni antu akad kwikal ni ritiy muday Yehova. (2 Pita 3:3) Chawiy, anvaj, piwilejinanya Bibil ni mwanen, mukwashany kutongijokin nakash pa mitu ya milong yikasikeshina kuziyin ku yom yida mu Dizu da Nzamb ni mbil jitentamina. Mukwashany kutongijokin chikurikina ni kukasikesh ritiy rend muday Yehova kusutin kwisamb nend piur pa yitang ya Yehova. Mukwashany kutesh uprofet uvud wa Bibil wawanyidina kal. Ni cha usey nakash, lembilany nend pamwing ni mulong wendendiy. Anch wasalany mwamu, ikalany ni kashinsh anch Yehova ukuyukish usu usadinanya mulong wa kukasikesh ritiy ra mwanen.​—2 Jsng. 15:7.

MUTAPU IK UKUTWISHAU ANVAJ KUMUKWASH MWANAU . . .

  • kukasikesh yitiyij yend?

  • kuman usey wa kuziyin kwi mbil ja Bibil?

  • kulond mulong wak witiyijin muday Sakatang?

MUMINY 133 Mwifukwila Yehova Piuchidia Nsand

a Mulong wa kwijik yom yivud tal video Les merveilles de la création révèlent la gloire de Dieu: Les formes, pa jw.org.

b Anch mwaney wapwishin kal kwilej buku Sanger Mwom Chikupu! ukutwish kand kushinshikin nend malejan mamwing mada mu chikunku cha 3 ni cha 4 misambidina mbil jitentamina ja Nzamb.

c Tal mutu wa mulong ulondina anch: “Pourquoi nous croyons en un créateur” mu Lankany! wa Ngond wa 9, 2006, ni broshir Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie. Mulong wa kutan yilakej yikwau, tal mavideo mada mu chikunku Yitongijok Piur pa Disambishil dia Mwom, pa jw.org.

d KURUMBURIL CHIPICH: Nsand Mwin Kristu ukat kumulej mbay nend wa shikol ukatining ma drones, video uda mu chikunku “Yikarumukina Anch Ayitanga”?

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan