BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w06 1/1 map. 3 ​-​ 8
  • Ov, Nany Ukata Kuziyil—Nzamb Bil Anch Antu?

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Ov, Nany Ukata Kuziyil—Nzamb Bil Anch Antu?
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2006
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • Nzamb Umutakedil Muntu mud Mwant
  • In Kurish ni Nzamb Kakutwisha Kupandikan
  • Atutwambil a Want Ilel Akad Wom
  • Kangal Kuyov Wom
  • Kwikil Chom Chafanyina Kuyikangesh
    Malejan ukutwisha kwilej mu Bibil
  • Pita Umwitunin Yesu
    Malejan ukutwisha kwilej mu Bibil
  • Yesu Amutwal kal Kudi Anas Kupwa Amutwal kal Kand Kudi Kaifas
    Yesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
  • Lazar Wavumbuk Kal
    Yesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2006
w06 1/1 map. 3 ​-​ 8

Ov, Nany Ukata Kuziyil—Nzamb Bil Anch Antu?

“Etu tufanyidin kumuziyil Nzamb kupandakan kuyizil antu.”—MIDIMU 5:29, Manswik Masu.

1. (a) Mufund ik pengamidina dilejan dined? (b) Ov, mulong wak wayichirishau atwimbuy mu rukan?

ANKALASAMBU a dirumburish dijim dia in Yuda ajimana nakash. Antu a rukan kadiamwap. Adinga atwimbuy a Yesu Kristu, ikundj wafishau nich rufu ku dirumburish dijim machuku makemp kamu kwinyim. Katat dirumburish diadinga tayad kuyitadil in kwilejend a piswimp nakash. Pakwez, payau atulam kuyilet, awiy atana anch tupalakany twau twadinga twakad antu, ap anch yis yadinga ya kupat da. Kupwa atulam atesha anch atwimbuy adi mu tempel mu Yerusalem, ayifundishin antu pakad wom piur pa Yesu Kristu—mudimu win wayikasinau! Atulam aya kapamp kamwing ku tempel, ayisend atwimbuy chakwel kuyichirish mu rukan, ni kuyitwal ku dirumburish.—Midimu 5:17-25.

2. Mwangel wayela atwimbuy kusal chom ik?

2 Mwangel wayidiosha atwimbuy mu rukan. Ov, chom chinech chayikangesha kutan kuzengol kukwau? Bwat. Chadinga mulong antu a mu Yerusalem ading afanyidin kutesh rusangu ruwamp piur pa Yesu Kristu. Mwangel wayinkisha mbil anch “Yangany . . . [ukayilejany] antu mazu mawonsu ma mwom winou.” (Midimu 5:19, 20) Mwamu chadinga pa chisu chayikwatau kud atulam a tempel, ayitana atwimbuy aziyidil mu kuwanyish mbil yiney.

3, 4. (a) Payilikishau kulejan, mutapu ik wakulay Pita ni Yohan? (b) Mutapu ik wakulau atwimbuy akwau?

3 In kulejan aad a pakach pa in kulejan inay ajijamena, kambuy Pita ni Yohan, asambela kuyirumburish, chadingay mwant wa dirumburish, Josef Kaifas, wayivurisha nich mazu makash. Wayela anch: “Etu twakukandilany nakash en kulik kulejan mu dijin diend [dijin dia Yesu]; talany bil, en wizwishany kal Yerusalem nich malejan [men].” (Midimu 5:28) Kaifas kadap ufanyidina kukashimuk pa kumuman Pita ni Yohan kapamp kakwau ku dirumburish. Payikandau chakwel kulik kulejan kapamp ka kusambish, atwimbuy inay aad akula anch: “Tongany ayinen anch chitentamin kurutu kwa Nzamb kukuziyilany en kupandakanamu kumuziyil Nzamb. Etu kitukutwiship kulik kulond yom yitwamana ni yitwova.” Mud muprofet wa pakur Jeremiy, Pita ni Yohan kelap kuchirik kwinyim mu kuwanyish mudimu wau wa kulejan.—Midimu 4:18-20; Jeremiy 20:9.

4 Katat, kadiap ching Pita ni Yohan pakwez atwimbuy awonsu—pamwing nend kambuy musu watondau Matias—akwet ndond ya kuya ni kulond kurutu kwa dirumburish. (Midimu 1:21-26) Payilikishau kuya nikulejan, awonsu mud muntu umwing akula anch: “Etu tufanyidin kumuziyil Nzamb chipandakena antu.”—Midimu 5:29.

Nzamb Umutakedil Muntu mud Mwant

5, 6. Ov, mulong wak atwimbuy alika kuziyil kwi nkand ya dirumburish?

5 Atwimbuy adinga antu in kulimish chijil, chakin kamu kelap kubwambwil mbil ya dirumburish. Pakwez, kwikil muntu ap umwing, kwikalap nchik mulong ukash, kwikil ukweta mbil ya kumulej mukwau kubwambwil ku chimwing cha yijil ya Nzamb. Yehova udi “Piur [pa] pansh pawonsu.” (Kuseng 83:18) Kadiap ching kusu “nkalansambu wa mangand mawonsu” pakwez udi kand Mwant mwin Kulet Chijil, udi kand Mwant wa chikupu. Nkand yawonsu ya dirumburish yikupakisha kujiril chimwing cha yijil ya Nzamb yidi yifila ku mes kwa Nzamb.—Disambishil 18:25; Isay 33:22.

6 Uyakin winou aujingunina kud mwin kutenchik umwing muwamp wa chijil. Chilakej, William Blackstone muntu wijikena wa mu chitot cha 18 wafunda anch kwikil chijil cha muntu chikushilau ndond ya kupwitijan nich “chijil cha kujingunik” mud muchidia mu Bibil. Chad Sanedrin wamatika mwimbu payilikishay atwimbuy kulejan. Atwimbuy alika kwau kwitiyij nkand yiney.

7. Ov, mulong wak mudimu wa kulejan wayovisha in kupesh ajim ujim?

7 Kutakaman kwa atwimbuy mu kudandamen kulejan kwayovisha in kupesh ajim ujim. Yid yimwing ya in kupesh, pamwing nenday Kaifas amwinend, adinga Asadus, alika kwitiyij mu disanguk. (Midimu 4:1, 2; 5:17) Chikwau kand, atwimbuy alonda anch Yesu wasanguka kudiokal ku afu. Chikwau kand, in kupesh ajim amwing aya kulemp mu kusot kwitiyik kwa anyikel in Rom. Pamurumburishau Yesu, ni kuyinkish ndond ya kumwitiyij Yesu mud mwant wau, in kupesh ajim aya kulemp nakash nich kubarok anch: “Kitukwetip mwant mukwau ching Kaisar.” (Yohan 19:15)a Atwimbuy kadingap kukasikeshin ching kusu anch Yesu wasanguka pakwez adinga kand ni kulejan anch, kusutil ku dijin dia Yesu, “Dipandish kididip mu muntu mukwau; ap kwikil kand dijin dikwau mwishin mwa diur dipanyinau pakach pa antu mutukwipandishila etu.” (Midimu 2:36; 4:12) In kupesh ova wom ni kulond anch, anch antu amwitiyij Yesu wasangulau mud Nsalejau, in Rom ni in Yuda akwez ni kutambul ‘ndond yetu ni muchid wetu.’—Yohan 11:48.

8. Chiyul ik cha manangu chapanay Gamaliel ku Sanedrin?

8 Machuku ma kurutu ma atwimbuy a Yesu Kristu madinga mamekena kwikal ma mar. Ankalansambu a Sanedrin akwata mupak wa kuyijip. (Midimu 5:33) Pakwez, yishiken yasadika mutapu wakad kuchingejin. Gamaliel, mulej wa Chijil, wimana ni wayibabesha ambay nend chakwel alika kusal kwa chisum. Nich manangu walond anch: “anch chiyul chinech, ap mudimu winou udi wa antu, ukez kamwangok kwau. Pakwez anch udi wa Nzamb en kiukutwishanyip kuumwangol.” Kupwa, Gamaliel wawejinaku anch: “Chamwamu komb urishilany nend Nzamb.”—Midimu 5:34, 38, 39.

9. Chom ik chimekeshina anch mudimu wa atwimbuy wadiokala kud Nzamb?

9 Cha kushimok dirumburish ditiyija chiyul cha Gamaliel. Chisak cha Sanedrin “chayitazuka apostol ayibul ni kuyikand kulik kulejan mu dijin dia Yesu, ayilikishaku aya.” Kulemp nich kwov wom, pakwez, atwimbuy akwata mupak wa kuziyil kwi mbil ya mwangel ya kulejan. Chad, kupwa kwa kuyilikishaku, “Machuku mawonsu mu tempel ni pol awiy kalikap kufundish ni kulejan rusangu ra Yesu mudi Kristu.” (Midimu 5:40, 42) Yehova wayukisha usu wau. Mu chilik ik? “Dizu dia Nzamb diakula, ni in kwilej avulijana mu Yerusalem nakash.” Chakin, “in kupesh avud ading ni kuziyil ku ritiy.” (Midimu 6:7) Chadinga chiyimp mud ik ku mutambu wa in kupesh ajim! Uman wadinga wiwejidinaku nakash: Chakin kamu mudimu wa atwimbuy wadiokala kud Nzamb!

In Kurish ni Nzamb Kakutwisha Kupandikan

10. Kulondulijan nich kuman kwa muntu, ov, mulong wak Kaifas wiyova kwikal zong mu chitwam chend, chad mulong wak ruchingej rend radinga ra makasu?

10 Mu mivu chitot ya kusambish, in kupesh ajim in Yuda adinga ni kuyitond kud anyikel in Rom. Mpich Josef Kaifas amuteka mwi ndond yend kudiay Valerius Gratus, ni washakama pa chitwam chinech mivu yivud kuyipandakanamu awonsu asambelaku. Chimeken mud Kaifas wapana kushakam kwinoku ku ukaliweny wend mud ntimesh ni mulong wa urund wend nenday Pilat pa ndond pa kukuman mud ditenchik dia Nzamb. Mu mutapu wawonsu, kuyichingejin antu kwamekana kwikal kwa makasu. Kwinyim kwa mivu kamu kwa atwimbuy kwiman kurutu kwa Sanedrin, Kaifas amukisa kudiau antakel in Rom ni amumwanga pa win kupesh ujim.

11. Nsudiel ya mutapu ik yamushikena Pons Pilat ni ditenchik dia yom dia in Yuda, ni chiyul ik tutanyidinaku?

11 Mbil ya kumumwang Kaifas pa ndond yend yadiokala kud mukurump wa Pilat, Lucius Vitellius, nyikel wa Siri, ni Pilat murund wa piswimp wa Kaifas katwishap kumukangesh mukurump wend. Chakin, muvu umwing kamu kupwa kwa kumumwang Kaifas, Pilat amwinend niyend amumwanga pa chitwam ni amutazuka ku Rom akakula ku milong yikash yamukasinau. Mud antakel in Yuda amwing amuchingejina Kaisar, in Rom kayitambulap ‘ndond yau ni muchid wau.’ Chom chinech chashikena mu muvu wa 70 C.C. pa chisu chasheshau shitit musumb wa Yerusalem kud amasalay a in Rom, pamwing ni tempel ni chot cha Sanedrin. Mazu ma nfund-a-kuseng meza kwikal makin mud ik mu mutapu ou: “Kangal wakungamen kudi antu ajim, ap kusu kudi an a antu akad kutwish kukwash”!—Yohan 11:48; Kuseng 146:3.

12. Ov, mutapu ik mwikadil wa Yesu ulejen anch kumuziyil Nzamb yidi njil ya manangu?

12 Pakwez, Nzamb wamutonda Yesu Kristu wasangulau ikala Mwin Kupesh wa pa Mutu wa tempel mujim wa muspiritu. Kwikil muntu ap umwing ukutwisha kukarumun kutondiu kwinoku. Chakin kamu, Yesu “win-kupesh wend kiukukarumukangip.” (Hebereu 2:9; 7:17, 24; 9:11) Nzamb wamutonda kand Yesu mud nkalansambu wa aom ni afu. (1 Pita 4:5) Mu mwaz winou, Yesu ukez kujingunin nany wa pakach pa Joseph Kaifas ni Pons Pilat ukutwisha kuchingejin mwom wa kurutu.—Mateu 23:33; Midimu 24:15.

Atutwambil a Want Ilel Akad Wom

13. Mu yisu ya katat, ov, mudimu ik wamekana kwikal wa antu, ni wisu umekena kwikal wa Nzamb? Uchij mutapu ik?

13 Pa dichuku dietu, mud muchadinga kand mu mivu chitot ya kusambish, ‘in kurish ni Nzamb’ ikadil kal avud. (Midimu 5:39) Chilakej, palikau Atuman a Yehova a mu Allemagne kumwitiyij Adolph Hitler mud Intakel wau, Hitler wachipa kuyinongish shitit. (Mateu 23:10) Ditenchik dia njit dia Hitler diadinga chakin kamu ni usu wa kuyijip atuman a Yehova. In Nazi atwisha kuyikumangejin pamwing tunan twa Atuman ni kuyitwal mu yibeng ya mar. Itenchika kand chakwel kuyijip Atuman amwing. Pakwez in Nazi katwishap kukangesh mupak wakwatau Atuman wa kumwifukwil ching Nzamb kusu amwinend, ni akanganya kuyijiyish atushalapol awonsu a Nzamb. Mudimu wa in Kristu inay wadiokala kud Nzamb, kiwadiokalap kud muntu, ni chitwishikinap kukangesh mudimu wa Nzamb. Kwinyim kwa mivu makum musamban, antu ashinshamena apanda ku yibeng ya mar ya Hitler achidi ni katat kumusadil Yehova ‘nich muchim wau wawonsu, nich mupim wau wawonsu,’ oku Hitler ni chisak chend cha Nazi ashadila kal mu rusangu ra pakur.—Mateu 22:37.

14. (a) Usu ik wasadilau kal akarupompat chakwel kuyitwambil atushalapol a Nzamb, ni kudi chibudikin ik? (b) Ov, usu winou ukez kuyinongish shitit antu a Nzamb? (Hebereu 13:5, 6)

14 Mu kusut kwa mivu kudiosh pa usu wa Nazi, akwau akanganya mwin njit pantaliken nend Yehova ni antwend. Mukach mwa jingand ja Mwimputu, kudimwok kwa relijon ni yid ya politik yakasikesha kuyitek Atuman a Yehova chijingidij anch ‘chisak chiyimp,’ wawiy mutapu wayifundau kand in Kristu a mu mivu chitot ya kusambish. (Midimu 28:22) Uyakin udi anch, Dirumburish dia Mwimputu dia Mbil ya Muntu diayitiyijin kal Atuman a Yehova mud relijon, kadiap mud kachisak. Akankuny afanyidin kwijik chinech. Ap mwamu, awiy adandamedin mu kuyidimben Atuman makasu. Mud chibudikin cha kusambish cha kuyimekesh kwinoku kwa makasu, amwing a in Kristu inay ayidioshin kal ku midimu yau. An a Atuman ayimesha mar ku mashikol. Ansalejau akweta wom alika kal kwovijan ni Atuman kuyinkish yikumbu yadingau ni kusadil mud ndond ja kukumangen mivu yivud. Mu milong yikemp, yitenchik ya winyikel yashikedil kal mu kuyikish antu amwing mbil ya wan-a-ngand anch mulong adi Atuman a Yehova! Chikalap nchik mwamu, Atuman adandamedin kamu.

15, 16. Mutapu ik wakwilau Atuman a Yehova a mu France ku rupompat ku mudimu wau wa Ukristu, ni mulong wak udandamedinau kulejan?

15 Chilakej, mu France, antu adi isikena ni akad kuyitesh akwau. Pakwez, akarupompat akemp atenchika kal yijil yikweta rutong ra kujiyish mudimu wa Want. Ov, mutapu ik lel wasalau Atuman a Yehova? Awiy atandurila mujikit wau mu chingand kupandakanamu muchadinga kurutu ni yibudikin yadinga ya kusangaresh. (Jakobu 4:7) Mulong wak, mu chirung kusu cha angond musamban, uvud wa malejan ma Bibil mavulijana mutapu ushimokishina wa 33 pa chitot mwi ngand yiney! Chifanyidin kumwovish Djabul ujim pa kuman antu akweta michim yitok mu France itiyijin ku rusangu ruwamp. (Kujingunik 12:17) Ambay netu in Kristu adia mu France akwet ruchingej anch mazu ma muprofet Isay makez kuwanyin ku mutambu wau: “Ut wawonsu ukuchilau mulong wa kukurishish ukez kupandikanap bwat, ni rudim rawonsu rikeza kakulankin mu dirumburish ukez karifish nich.”—Isay 54:17.

16 Atuman a Yehova kakatap kusanger kuyizengol. Pakwez, mu kuziyil kwimbil ya Nzamb kud in Kristu awonsu, kakutwishap ni kakezap kulik kulond piur pa yom yateshau. Akat kwikasikesh kwikal anangand awamp. Pakwez, padia kupwitijan pakach pa chijil cha Nzamb ni cha muntu, awiy afanyidin kumuziyil Nzamb mud mwant.

Kangal Kuyov Wom

17. (a) Ov, mulong wak tufanyidinap kuyov akankuny netu wom, (b) pakwez mutapu ik tufanyidina kuyiman antu atuzengodila?

17 Akankuny netu adi mu mwikadil umwing wakad diking. Arishin nend Nzamb. Chawiy, kwambatan nich mbil ya Yesu, pa ndond pa kuyov wom, tukat kuyilembidil antu atuzengodila. (Mateu 5:44) Tukat kulembil anch, ang amwing akat kumupompat Nzamb mulong wa kuburen kwijik, mud mwadingay Saul wa ku Taris, nich ranaken Yehova ukez kuburil mes mau ku uyakin. (2 Korint 4:4) Saul wikala kambuy Paul mwin Kristu ni wamana mar makash mu makas ma in ulabu a pa chirung chend. Chikalap nchik mwamu, ndiy wadandamena kuyivurish ambay nend akaritiy, “kwikepish kudi ant ni adia piur, ni kuyiziyil, ni kwitenchik mu mudimu wawonsu uwamp; kangal kulond dizu diyimp mulong wa muntu, kangal kuchirilan, ikal mwin kwitudish, ni kumekesh kalimish kudi antu awonsu.” (Titus 3:1, 2) Atuman a Yehova a mu France ni kwawonsu kudiau ikasikeshin kulam chiyul chinech ku muchim ni kuchisadil.

18. (a) Mu jinjil ik jikutwishay Yehova kuyichidij antwend? (b) Chisu chikeza kwikal chibudikin cha nsudiel?

18 Nzamb wamuleja muprofet Jeremiy anch: “Am nidi ni yeyey, nikukuchidij.” (Jeremiy 1:8) Mutapu ik ukutwishay Yehova kutuchidij etu ku kuzengol ilel? Ndiy ukutwish kulangwish nkalansambu ukata kuyitesh akwau mud Gamaliel. Ap ukutwish kusal anch nyikel muyimp ap mwin rupompat amuswinkana kud windjing udiaku wisikena. Ap anch pa yisu yimwing, Yehova ukutwish kulik antwend ayizengola. (2 Timote 3:12) Anch Nzamb utulikin atuzengola, ukez kutwinkish chisu chawonsu usu wa kujijaman ku kuzengol. (1 Korint 10:13) Ni chikalap nchik chom chawonsu chilikidinay Nzamb, tukwet chinshilend pa chibudikin cha nsudiel: Awonsu akata kura ni antu a Nzamb akat kurish nend Nzamb, ni in kurish ni Nzamb kakezap kuwin.  

19. Wisu verse wa muvu wa 2006, ni mulong wak udi ufanyidina?

19 Yesu wayileja in kwilejend kuchingejin mar. (Yohan 16:33) Pa chinech, mazu mafundau mu Midimu 5:29 mikala nakash ma pa chisu: “Etu tufanyidil kumuziyil Nzamb chipandakena antu.” Mulong wa diyingish dined, mazu minam masangareshina amatondin mikala verse wa muvu wa Atuman a Yehova mulong wa muvu wa 2006. El wikala mupak wetu pa chirung cha muvu wezina ni kumuziyil chikupu Nzamb mud Mwant kwikalap nchik kuzengol!

[Mazu madia kwishin kwa paj]

a “Kaisar” win witiyijau patok in kupesh ajim pa chisu chinech wadinga Nkamb-kamb Tiber mwin Rom wadinga ukisinau, mwin rubabek ni mwin kujipan. Tiber wijikana kand mulong wa yisal yend ya masandj.—Daniel 11:15, 21.

Ov, Ukutwish Kwakul?

• Chilakej ik chikasikeshina chatushilau atwimbuy mu mutapu warau nich rupompat?

• Mulong wak tufanyidin kumuziyil Nzamb chisu chawonsu mud mwant chipandakena antu?

• Chakin kamu akankuny netu akat kurish ni nany?

• Chibudikin ik tukutwisha kuchingejin kud antu akata kujijaman ku kuzengol?

[Tablo wa jinsangu udia pa paj wa 7]

Verse wa muvu wa 2006 ukwikal: “Tufanyidin kumuziyil Nzamb kupandakan kuyiziyil antu.” —Midimu 5:29, MM

[Chipich chidia pa paj wa 3]

“Etu tufanyidin kumuziyil Nzamb chipandakena antu”

[Chipich chidia pa paj wa 5]

Kaifas wayichingejina antu pa ndond pa kumuchingejin Nzamb

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan