Mareferans ma Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu Mukand wa Chikumangan
NGOND WA 9 RUBING RA 2-8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | HEBEREU 7-8
“Mwin Kupesh Chikupu, Mudi Mudia Chilik cha Melikizedek”
it-2-F p. 249 par. 1-2
Melikizedek
Wading mwant wa Salem mukur ni “mwin kupesh wa Nzamb Upandakena Piur pa yawonsu,” Yehova. (Dis 14:18, 22) Ndiy udia mwin kupesh wa kusambish ujimbwilau mu Mifund; ni wikala ni chisend chinech chisu chikemp kurutu kwa muvu wa 1933 K.C.C. Mulong Melikizedek wading mwant wa Salem, dijin dirumburikina anch “Chisambu,” kambuy Paul umutazukin anch “Mwant wa Chisambu” ni kukwatijan ni dijin diend mudi ‘Mwant wa Kutentam.’ (Heb 7:1, 2) Chimeken anch Salem mukur ndiy wikala musumb watazukau anch Yerusalem, ni dijin dined dibombaken ni Yerusalem utazukinau yisu yimwing anch “Salem.”—Kus 76:2.
Kupwa kwa Abram (Aburaham) kumuwin Kedor Layomer ni ant ading amukwashina, nshankur winou waya mwi Nkurubuk mwa Shave ap anch “mwi nkurubuk mwa Mwant.” Melikizedek ‘wamuletina Aburaham mabot ni maar ma nviny’ ni wamuyukisha, walond anch: “Chiyukish cha Nzamb Upandakena Piur pa yawonsu chikala kudi Abram, Nzamb watanga diur ni divu; Nzamb Upandakena Piur pa yawonsu atumba kwend, wayipanyina akankuny ey ku makas mey!” Kupwa Aburaham wamwinkisha mwant mwin kupesh “cha dikum cha yom yawonsu,” kwawiy kulond anch ‘yakubuu ya usey’ yikalay nich payipandakanay ant ading abombakena.—Dis 14:17-20; Heb 7:4.
it-2-F p. 250 par. 3
Melikizedek
Mu mutapu ik Melikizedek kadingap ni ‘disambishil dia machuku ap disudiel dia mwom’?
Paul walonda chom chimwing chisangareshina nakash piur pa Melikizedek, palonday piur pend anch: “Kadingap ukwet tatukwend, ap makwend, ap anshankurend, [disambishil dia machuku ap disudiel dia mwom]. Ndiy udi mudi Mwan a Nzamb, udi mwin kupesh wa chikupu.” (Heb 7:3) Mudi antu akwau awonsu, Melikizedek wavadika ni wafa. Pakwez, kajimbwilap dijin dia tatukwend ap dia makwend, kalejenap angakend ap anend, ni Mifund yikwetap rusangu ap rumwing piur pa disambishil dia mwom wend ap disudiel dia mwom wend. Mwamu, Melikizedek wading uwanyidin mulong wa kumumekesh Yesu Kristu ukweta win kupesh wakad disudiel. Mulong Melikizedek kadingap ni mwin kupesh wamusambelaku ap wading kwinyim kwend, Kristu niyend kamusambelap kudi mwin kupesh ap umwing ni Bibil umekeshin anch kwikil ukeza kamuswinkan chikupu. Chikwau kand, ap anch Yesu wavadikina mu muchid wa Yuda ni mu mulong wa want wa David, kwikil ngakend wa chiuntu ap umwing wikala ni usu pa win kupesh wend, ni katambulap chisend cha kwikal mwin kupesh ni mwant kusutil ngakend wa chiuntu. Yom yiney yasadika mwamu kusutil machip masalay Yehova nend ndiy.
it-2-F 249
Melikizedek
Chilakej cha win Kupesh wa Kristu. Mu uprofet umwing wa Umesia ushimokishena, Yehova wasala machip am kudi ‘Nsalejend’ a David: “Ey udi mwin kupesh chikupu, mudi mudiay Melikizedek!” (Kus 110:1, 4) Kuseng winou wapepilau wayinkisha in Hebereu diyingishin dia kuman anch Mesia washilaumu ndiy wafanyina kwikal ni yisend ya mwin kupesh ni mwant. Mu mukand wend kudi in Hebereu, kambuy Paul kamekeshap kwidjidjek ap kumwing piur pa muntu wasambelau kulejan palonday anch ‘Yesu, ndiy wikala kal mwin kupesh mujim chikupu, mudi mudia chilik cha Melikizedek.’—Heb 6:20; 5:10; tal ALLIANCE.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
w00-F 15/8 p. 14 par. 11
Yakupesh Yikata Kumusangaresh Nzamb
11 Paul walonda anch: “Mwin kupesh mujim mwawonsu amutekin mulong wa kupan milambu ni kulambul yakupesh.” (Hebereu 8:3) Tal anch Paul wauril mu yikunku yaad milambu yapanangay mwin kupesh mujim wa Isarel: ‘yipan’ ni “yakupesh,” ap anch “yakupesh ya kulikishin yitil.” (Hebereu 5:1) Yisu yivud antu apanang yipan mulong wa kumekesh rukat ni kujikitish ap kand mulong kuta urund, kwitapil dilau ap kwikal witiyinau kudi antu akwau. (Disambishil 32:20; Jinswir 18:16) Chilik chimwing, milambu yivud yilejenau mu Chijil yading mudi ‘yipan’ kudi Nzamb mulong wa kwikal witiyinau kudi ndiy ni kwitapil dilau diend. Anch muntu wasal chitil, Chijil chading chitin anch chifanyidin kushirish ni kupan chibau ap anch “yakupesh ya kulikishin yitil.” Mu Pantatek, nakash mu mukand wa Kubudik, wa In Levi, ni Kuchind Michid yilejen piur pa mitapu yivud ya yipan ni yakupesh. Ap anch chikutwish kutukasiken kuyijik ni kuvurik tuyom tukemp tukemp piur pa yom yiney, chidi chiwamp kudi etu kushinshikin manans mamwing piur pa yakupesh yiney.
it-1-F p. 79 par. 7
Manswik
Manswik ma Chijil mikala ‘makur’ mutapu ik?
Chawiy, manswik ma Chijil mikala ‘makur’ mulong Nzamb walejana kusutil muprofet Jeremiy anch kwikal manswik masu. (Jer 31:31-34; Heb 8:13) Mu muvu wa 33 C.C. Manswik ma Chijil amadiosha kusutil rufu ra Kristu pa mutond wa mar (Kol 2:14), ni amaswinkana kudi manswik masu.—Heb 7:12; 9:15; Mid 2:1-4.
NGOND WA 9 RUBING RA 9-15
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | HEBEREU 9-10
“Chijingidij cha Yom Yiwamp Yikeza Kwez”
it-2-F p. 490 par. 7
Dilikishin
Kukwatijan ni Chijil chayinkau in Isarel kudi Nzamb, mulong wa kumulikishin muntu wasala chitil ku mes ma Nzamb ap kudi mwanamakwend, wafanyina chakusambish kurijek uyimp mudi mwading mulejenau mu Chijil, ni yisu yivud wafanyina chad kupan yakupesh yikweta mash kudi Yehova. (Lev 5:5–6:7) Chawiy, Paul waleta mbil ey: “Chakin, ku Yijil ya Moses akutwish kushitwish piswimp yom yawonsu nich mash, chawiy wakad kupesh mash kwikil dilikishin dia yitil kudi Nzamb.” (Heb 9:22) Pakwez, yakupesh yikweta mash ma annam yatwishap kamu kudiosh yitil ap kumwinkish muntu kom kawanyidina ni kishitwila. (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14) Chinyim ni chinech, manswik masu makanau matwisha kudiosh yitil mulong mading mimedin pa chakupesh cha Yesu Kristu. (Jer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Ko 11:25; Ef 1:7) Ap chisu chadingay pa divu, Yesu wamekesha anch ukwet usu wa kulikishin yitil pamokay muntu wading uyedina kalip.—Mt 9:2-7.
cf-F p. 183 par. 4
“Dandamenany Kwinlondul”
4 Mifund yilejenap chom ap chimwing piur pa kushik kwa Yesu mwiur, mutapu wamwakau ni mutapu wasankanijanay ni Tatukwend. Pakwez, Bibil wasambela kulejan yom yikushikena mwiur chisu chikemp kupwa kwa Yesu kushik. Mu mivu 1500 ni kusut, in Yuda akumanganang chisu chawonsu ku musambu utumbila. Kapamp kamwing pa muvu, pa Dichuku dia Kuchakwish, mwin Kupesh Mujim wandamang mu kapalakany Katumbila Nakash mu tempel mulong wa kudjish mash kurutu kwa mushet wa manswik. Pa dichuku dinadia, mwin kupesh mujim wading umumekeshin Kristu. Pachirikay mwiur, Yesu wawanyisha kapamp kamwing kurumburik kwa yom yiney ya uprofet. Wandama kurutu kwa Yehova amwinend, pa ndond yitumbila nakash pa mangand mawonsu ni wamuleja Tatukwend usey wa difut diapanay. (Hebereu 9:11, 12, 24) Ov, Yehova witiya?
it-2-F p. 548 par. 6
Kuwanyin
Kuwanyin kwa Chijil cha Moses. Chijil chatambulau in Isarel kusutil Moses chading chilejen kwikalaku kwa mwin kupesh ni kupan milambu kushalijan ya annam. Yom yawonsu yiney yadiokala kudi Nzamb ni yading yiwanyidin, pakwez mudi mutapu mulejenay kambuy wapepilau, chikala Chijil ap win kupesh ap milambu yasalangap anch antu adia mwinshin mwa Chijil chinech ikala awanyidina. (Heb 7:11, 19; 10:1) Pa ndond pa kuyikol mu uswik wa chitil ni rufu, Chijil chasala anch chitil chimekan nakash. (Ro 3:20; 7:7-13) Pakwez kutenchik kwa Nzamb kwinoku kwakwasha ku chom kanang chakimbay Nzamb; Chijil chading mudi “kalam” uyitwadila antu kudi Kristu ni chikala “chijingidij cha yom yiwamp yikeza kwez.” (Gal 3:19-25; Heb 10:1) Pakwez palonday Paul anch “yom yawonsu yakanganyau kusal mu Yijil ya Moses, Yijil yiney yakanganya mulong wa kuziy kwa wuntu” (Ro 8:3), wading ukimbin kulond piur pa mwin kupesh mujim mwin Yuda wa ku mujimbu (watekau kudi Chijil mulong wa kusal milambu ni wandamang mu kapalakany Katumbila Nakash pa Dichuku dia Kuchakwish nich mash ma yakupesh) wakanganya ‘kuyipandish chikupu’ antu asadinay, mudi mutapu murumburilau mu Hebereu 7:11, 18-28. Yipan yapanangau kudi in kupesh a mu dijuku dia Aron yayikwasha in Isarel kulam mwikadil uwamp kurutu kwa Nzamb, pakwez yayidioshap kamu ap mu chilik chiwanyidina kwiyov anch adi akayitil. Yawiy yiney yakimbay kulond kambuy palonday anch yakupesh ya kuchakwish yafanyinap kusal anch ‘antu ikala awanyidina,’ kwawiy kulond anch pantaliken ni kom kau. (Heb 10:1-4; ilakej ni Heb 9:9.) Mwin kupesh mujim katwishap kulet difut diwanyidina mulong wa kuyikol antu ku chitil. Ching win kupesh wa chikupu wa Kristu ni chakupesh chend yawiy yikutwisha kusal mwamu.—Heb 9:14; 10:12-22.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
w92-F 1/3 p. 31 par. 4-6
Yipul ya in Kutang
Paul walonda anch rufu rading ra usey mulong wa kusankesh manswik madia pakach pa Nzamb ni antu. Chilakej mudi manswik ma Chijil. Moses wading mwin kuchakwish ni ndiy wayisankesha in Isarel a ku mujimbu ni Nzamb. Moses wikala ni chisend chijim nakash ni ndiy muntu wambamba nau in Isarel pasukau manswik minam. Mwamu Moses wafanyina kumekan mudi muntu waswika manswik ma Chijil mading madiokila kudi Yehova. Ov, Moses ndiy wadjisha mash mend mulong wa kusal anch manswik ma Chijil mikalaku? Bwat. Pakwez, ading kupanang annam ni mash mau ading kumasadin pa ndond pa mash ma Moses.—Hebereu 9:18-22.
Chidi nchik piur pa manswik masu madia pakach pa Yehova ni muchid wa Isarel wa mu spiritu? Yesu Kristu wikala ni chisend cha katumb nakash cha kwikal mwin kuchakwish pakach pa Yehova ni Isarel wa mu spiritu. Ap anch Yehova ndiy wasambisha manswik minam, mimedin padi Yesu Kristu. Kusutamu kwau kwikal mwin kuchakwish, Yesu wikala ni urund wa piswimp nakash ni antu akusambish atazukau mulong wa kwandam mu manswik minam. (Luka 22:20, 28, 29) Chikwau kand, wading uwanyishin yom yawonsu yading yitinau mulong wa kupan mulambu chakwel manswik minam mikalaku. Wadingap kwau mulambu wa annam, pakwez wading mulambu wa mwom wa muntu uwanyidina. Chawiy Paul walonda anch Kristu ndiy muntu wasala manswik masu. Kupwa “pandamay Kristu . . . mwiur mwin, katat ndiy ushich mwinimwa kurutu kwa Nzamb mulong wetwetu,” manswik masu masambisha chad kusal.—Hebereu 9:12-14, 24.
Palonday piur pa Moses ni Yesu anch adi antu asala manswik minam, Paul kakimbap kulond anch amakundj inay awiy asambisha manswik minam, mulong madiokala kudi Nzamb. Pakwez, amakundj inay ading kamu mudi in kuchakwish a manswik minam chakwel mikalaku. Ni mu manswik minam mawonsu maad rufu rading ra usey: rufu ra annam pa ndond ya Moses ni Yesu wapana mash mend chakwel antu andama mu manswik masu.
it-1-F p. 263-264 par. 8
Dibatish
Luka wafunda anch Yesu walembila pa chisu cha dibatish diend. (Lk 3:21) Chikwau kand, mwin kufund mukand wa Hebereu walonda anch pezay Yesu Kristu “pa mangand” (kadiap chisu chavadikay, mulong katwishap kutang ap kulond mazu madia kwiur oku, pakwez chidi chisu chezay mulong wa kumubatish ni pasambishay mudimu wend) walonda kukwatijan ni Kuseng 40:6-8 (LXX) anch: ‘Ey kiwasangerap mu yakupesh ni milambu, pakwez ey wanrijekina mujimbu. . . . Tal, am nez kal, (afundil kal yamam mu mukand uvungilau). Nikwet musangar pakusadil rusot rey, A Nzamb wam.” (Heb 10:5-9) Yesu wavadikina mu muchid wa in Yuda, ni muchid winou wading wasadin kal manswik ni Nzamb, mawiy kamu manswik ma Chijil. (Kub 19:5-8; Gal 4:4) Chawiy chasala anch Yesu ikala mu urund wa manswik minam ni Yehova Nzamb chisu chiletay amwinend kudi Yohan mulong wa kumubatish. Yesu wasala chom chijim nakash kusutamu chading chitinau mwinshin mwa Chijil. Wileta amwinend kudi Tatukwend Yehova mulong wa kusal “rusot” ra Tatukwend: kupan mujimbu wend ‘warijekau’ ni kulik kand kupan yakupesh ya annam yapanangau kukwatijan ni Chijil. Kambuy Paul walonda anch: “Yesu Kristu wasala rusot ra Nzamb, chad mwamu ndiy watushitwisha etu awonsu ku yitil yetu, mulong ndiy wapana mujimbu wend kwikal yakupesh ya kapamp kamwing kusu.” (Heb 10:10) Rusot ra Tatuku mulong wa Yesu rading kand rikwatijadin ni mudimu wa Want, ni chidi kand mulong wa mudimu winou chawiy chiletay Yesu. (Lk 4:43; 17:20, 21) Yehova witiya ni wajingunina kwimekesh kwa Mwanend kusutil kumuzizil many nich spiritu utumbila ni kumulej anch: “Ey udi mwanam unikatila nakash. Am nikat kusangar mulong weyey.”—Mar 1:9-11; Lk 3:21-23; Mt 3:13-17.
NGOND WA 9 RUBING RA 16-22
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | HEBEREU 11
“Ritiy Ridi ra Usey Nakash”
w16.10 paj 27 par. 6
Mekesh Ritiy mu Kushilamu Kwa Yehova
6 Hebereu 11:1, urumburil chidia ritiy. (Tang.) (1) Ritiy rikat “kutwijikish win yakin wa yom yituchingejina.” Yom “tuchingejina” mudi kand kushilamu kwa Nzamb mulong wa machuku ma kurutu. Chilakej, tukwet kashinsh anch yom yiyimp yikwikalakwap ni kukwikal ngand yisu. (2) Ritiy rikat “kutwijikish ni [kushinshikin] yom yakad kumekan ku mes.” Twij anch Yehova Nzamb, Yesu Kristu, angel, ni Want yidiaku mwiur, ap anch tuyimeningap. (Hebereu 11:3) Mutapu ik tukutwisha kumekesh chakin kamu anch tukwet ritiy mu kushilamu kwa Nzamb ni mu yom yitwakad kuman? Tukat kusal mwamu kusutin mutapu tudia, yom tulondining, ni yom tusadining.
w13-F 1/11 p. 11 par. 2-5
“Mwin Kuyifut Awiy Akata Kumusurab Chakin Ndiy”
Mutapu ik tukutwisha kumusangaresh Yehova? Paul wafunda anch “wakad ritiy muntu kakutwishap kumusangarish Nzamb.” Tal anch Paul kalondap anch chikasiken kumusangaresh Nzamb pakad ritiy. Pakwez walonda anch tukutwishap kusal mwamu. Chawiy, ritiy ridi kamu ra usey nakash mulong wa kumusangaresh Nzamb.
Ritiy ra mutapu ik rikata kumusangaresh Yehova? Ritiy retu mudiay Nzamb rifanyidin kwikal ni yom yaad. Chakusambish, ‘tufanyidin kwitiy anch, Nzamb udiaku.’ Mabibil makwau makarumwin anch “kwitiyij anch udiaku chakin” ap “kwitiyij anch udi mwom.” Mutapu ik tukutwisha kumusangaresh Nzamb anch twitiyijinap kwikalaku kwend? Pakwez, ritiy rakin ritin yom yivud kusutamu kwau kwitiyij, mulong nau ayilembil niyau akat kwitiyij anch Yehova udiaku. (Jakobu 2:19) Ritiy retu mudiay Nzamb rifanyidin kutubachik kusal chom kanang kwawiy kulond anch, kumekesh ritiy retu kusutil mutapu tushicha umusangareshina ndiy.—Jakobu 2:20, 26.
Chakaad, ‘kwitiyij anch’ Nzamb ‘ndiy ukata kufutan.’ Muntu ukweta ritiy rakin ukwet kamu kashinsh anch usu usadinay mulong wa kushakam mu mutapu umusangareshina Nzamb ukwikalap wa chamwamu. (1 Korint 15:58) Mutapu ik tukutwisha kumusangaresh Yehova anch twidjidjekin piur pa ukaliweny ukwetay ap rusot rend ra kutufut? (Jakobu 1:17; 1 Pita 5:7) Muntu witiyijina anch Nzamb kakatap kumubangin, kumujikitish ni kadiap mwin kupan kamwijap kamu Nzamb wa mu Bibil.
Anany akata kufutau kudi Yehova? Paul ulondin anch “antu awonsu akata kumusurab”. Buku umwing wa referans mulong wa in kukarumun a Bibil ulejen anch dizu dia Grek dikarumwinau anch “kumusurab” dirumburikinap “kuya kumukimb” Nzamb, pakwez dirumburikin kwez kudi ndiy mulong wa “kumwifukwil.” Buku mukwau niyend urumburil anch dizu dined dia Grek dikwet chitongijok cha kukimbijol ni kusal usu nakash. Komb Yehova ukat kuyifut antu akweta ritiy rikata kuyibachik kumwifukwil ndiy nich rukat ni mushiku.—Mateu 22:37.
w16.10 paj 23 par. 10-11
Kasikesh Ritiy Rey Mulong wa Yom Uchingejina
10 Mu Hebereu shapitre wa 11, kambuy Paul walonda anch: ‘Ku ritiy amband ayaka anamakwau avumbuka ku rufu, ikala kand aom. Amakundj akwau ayimesha mar ma rufu, pakwez kitiyap kudiokalamu, itiyina kufa chakwel akuvumbuk kwikal aom.’ (Hebereu 11:35) Avud ajijamana mu yoziu ni ashala ashinshamena kudi Nzamb mulong ading akwet ritiy rikash mu divumbuk diashilayamu Nzamb. Ading ij anch mu machuku ma kurutu, Yehova ukuyivumbul ni akwikal kand aom chakwel ashakam chikupu pa divu. Tong piur pa Nabot ni Zakariy. Ayasa mayal chakwel afa mulong amuziyina Nzamb. (1 Ant 21:3, 15; 2 Jinsangu 24:20, 21) Daniel amudjibwila mu dibuku mwadinga antambu aswejina, ni arunend ayidjibwila mu fur wa mizwizwu ya kasu. Akata anch afa pa ndond pa kumubwambwil Yehova. Amakundj inay ading kamu ni ritiy rikash chawiy Yehova wayinkisha spiritu wend utumbila ni wayikwasha kujijaman mu mar mau.—Daniel 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Hebereu 11:33, 34.
11 Aprofet avud, mudi Mike ni Jeremiy, ayisipa ni ayiteka mu rukan. Aprofet akwau, mudi Elija, “atambitambanga mwi mpay, ni pa mikandu, ashakamanga mu mandam ni mu mabuku pansh.” Awonsu ajijamena yoziu ni ashala ashinshamena kudi Nzamb mulong ading ‘ij win yakin wa yom yituchingejina.’—Hebereu 11:1, 36-38; 1 Ant 18:13; 22:24-27; Jeremiy 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
it-1-F p. 907-908 par. 7
Ritiy
Yilakej ya Ritiy ya Pasak. Antu awonsu adia mu “chisak chijim cha atuman” ajimbwilay Paul (Heb 12:1) ading ni mayingishin mawamp ma kwikal ni ritiy. Chilakej, Abel wading wij kushilamu kwa Nzamb piur pa “mbut” yafanyina kuchany mutu wa “nnak.” Wimenap amwinend kuwanyin kwa mazu malonday Yehova piur pa anvajend. Pabudikau pol pa Eden, Adam ni dijuku diend adia mukat wa masuril mau mulong divu adishinga mulong diading dikat kusong miy ni yisemburik. Pamwing ap Abel wamana anch maswir ma Ev mading kudi nfumwend ni anch Adam wading ukat kumuyikel mukajend. Watesha kamu chakin makwend ukat kulond piur pa kuswan ni misong ya kuval. Kupwa, njil yading yitwadila ku chir cha Eden ading ayilamin kudi asherub ni mpak ya musamun ya mizwizu ya kasu. (Dis 3:14-19, 24) Yom yawonsu yiney yading mudi “win yakin,” ni yamwinkisha Abel kashinsh anch kukwolik kukwez kusutil ‘mbut yashilaumu.’ Chawiy, ritiy rend ramubachika ‘kumulambul Nzamb yakupesh,’ ni yikala ya usey nakash kusutamu ya Kain.—Heb 11:1, 4.
wp17.1 paj 12-13
“Wamusangaresha Nzamb”
Mu mutapu ik ‘wamushemuninau’ Enok chakwel kangal “amana rufu”? Yehova wamushemunina pamwing ap Enok mu mutapu uwamp kumudiosh ku mwom mulong wa kumutwal ku rufu ni wamwiyepisha ku kuswan kwawonsu kwa rufu. Pakwez chakusambish, Enok watambula ‘uman anch ndiy wamusangaresha Nzamb.’ Mutapu ik? Kurutu kwa rufu rend, Enok wafanyina kuman chishimushimu chidiokila kudi Nzamb, pamwing ap mulong wa kumulej divu mudi paradis. Nich chijingidij cha kumwitiyij kudi Yehova, Enok walala mu rufu. Pafunday Paul piur pa Enok ni amakundj nau amband ashinshamena walonda anch: “Antu inay awonsu afila mu ritiy rau.” (Hebereu 11:13) Chawiy, akankuny nend afanyina kukimb mujimbu wend, pakwez ‘kaumanap,’ pamwing ap mulong Yehova wasala anch ulik kumekan, ni wayikangesha chakwel kangal auyipish ap kuusadin mulong wa relijon wa makasu.
NGOND WA 9 RUBING RA 23-29
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | HEBEREU 12-13
“Dipup—Dimekeshin Rukat ra Yehova”
wp12 1/3 paj 29 par. 18
Kangal Watalany Yom Yidia “Kwinyim”
18 Chiyul chovishena kuyip. Chikwikal nchik anch twasot kutongijokin ni ujim pa chiyul kanang twatambwila? Chinech chikutwishap ching kusu kutwovish kuyip pakwez kand kutuchirish kwinyim—kusal anch ‘tuziya.’ (Heb. 12:5) Ap anch ‘twapipej’ chiyul mulong tulikin kuchitesh ap ‘tuziyin’ mulong tukat kuchitiyij ni kupwa twalik, chibudikin chidi kwau cha chilik chimwing—tukatap kulikidil chakin kamu chakwel tutana ukwash ni chitokish mu chiyul chinech. Chiwapil mud ik kutesh mazu minam ma Salomon malonday anch: “Lam ba malejan, kangal wamadjibul. Malama, mulong mawiy madia mwom wey.” (Jinsw. 4:13) Mudi mwin kwendish motak ukata kuziyil ku yijingidij ya njil, el amboku twitiy chiyul, tuchisadil, ni tuya kurutu.—Jinsw. 4:26, 27; tang Hebreu 12:12, 13.
w12-F 1/7 p. 21 par. 3
“Anch Walembilany, Londany Anch ‘Tatuku’”
Tatuku mwin rukat ukat kuyipup anend mulong ukat kubangin piur pa mutapu ukwikalau anch apam. (Efes 6:4) Pamwing ap ukutwish kuswej, pakwez kakuyipupap anend nich ujim. Chilik chimwing, Tatukwetu wa rukat udia mwiur ukutwish yisu yimwing kuman anch chiwapin kutupup. Pakwez dipup dia Nzamb diding ching dia rukat ni didingap diyimp. Mudi Tatukwend, Yesu niyend kadingap mwin kuswej nakash, ap anch chading chitin anch pasuta chisu chijim kurutu kwa in kwilejend kusadin dipup.—Mateu 20:20-28; Luka 22:24-30.
‘Teshany Dipup Chakwel Wikalany in Manangu’
18 Dipup dikutwish kulet kusansan, pakwez yibudikin ya kulik dipup dia Nzamb yiding yisansena nakash kupandakan. (Hebereu 12:11) Tukutwish kwilejin kusutin yilakej yiyimp ya Kain ni Mwant Sedekias. Chisu chamanay Nzamb anch Kain umukisin mwanamakwend ni ukimbin kumujip, wamubabesha Kain anch: “Mulong wak wovila ujim mwamu, ni mulong wak mpal yey yakarumukang kal? Anch ey watongang kusal nawamp ing kakukutambulap? Pakwez anch ey kiwatongangap kusal nawamp, yitil yidi mudi nnam wa chidiany ukubatamidina ku chis mulong wa kukukwat, pakwez chifanyidin ey kuyipandakan.” (Disambishil 4:6, 7) Kain walika dipup dia Yehova, wamujipa mwanamakwend ni wamana mar nakash mu mwom wend wawonsu mulong wa yom yasalay. (Disambishil 4:11, 12) Anch Kain wamutesha Nzamb, ing kwovap kusansan mudi kwinoku.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
wp11 1/9 paj 17-18 par. 11
Tubambilany Nich Kudandamen
11 ‘Chisak chijim cha atuman’ chadingap ching mulong wa kutal ap kutal ching kusu kubambil mulong wa kuman mwin kubambil ap chisak cha in kubambil chisotinau anch chiwina. Pakwez, ading niyawiy in kubambil, adinga niyawiy in kubambil mu masengan. Ni atwisha ni kupwish mu kubambil kuwamp. Ap anch afil kal, awiy akutwish kwikal mudi in kubambil akash akutwisha kuyikasikesh in kubambil asu mu kubambil. Tongin bil mutapu ufanyidinay mwin kubambil kwiyov anch wij anch antu amutadin adi niyawiy in kubambil akash. Ov, kakutwishap kusal usu wend wawonsu ap kwipan nakash amwinend? Atuman inay a pasak akutwish kumekesh anch kubambil kwinoku kwa mu chifanikesh, kwikalap nchik kukash, kutwishikin kuwin. Chawiy lel kusutil ku kulam nakash mu manangu chilakej cha “chisak chijim cha atuman,” in Kristu in Hebereu a mu mivu chitot ya kusambish atwisha kwikasikesh ni ‘kubambil nich kudandamen’—mudi mutukutwisha kusal nlel unou.
w89-F 15/12 p. 22 par. 10
Tupanany Yakupesh Yikumusangaresha Yehova
10 In Hebereu afanyina kusal usu nakash mulong wa kwipuk “malejan mindj ma mitapu ni mitapu” ma in Yuda. (Galatia 5:1-6) Kadiap kusutil mafundish minam, pakwez ‘kusutil ranaken ra Nzamb rawiy rikata kukasikesh michim’ chakwel twimana dang mu uyakin. Chimeken anch antu amwing ading kutadikijanang piur pa yakudia ni yakupesh, mulong Paul ulondin anch muchim ukatap kwikal ukasikeshinau ‘kusutil yakudia, mulong yikatap kuyisangaresh antu akata kuyikimb.’ Kutaninamu kwa mu spiritu kukat kudiokal mu kwipan kudi Nzamb ni kujikitish mulong wa difut, kukatap kudiokal mu kudia yakudia kanang ap kulimish machuku mamwing. (Rom 14:5-9) Chikwau kand, chakupesh cha Kristu chasala anch yakupesh ya In Levi yikala ya chamwamu.—Hebereu 9:9-14; 10:5-10.
NGOND WA 9 RUBING RA 30–6 NGOND WA 10
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | JAKOBU 1-2
“Njil ya Chitil ni Rufu”
g17.4-F p. 14
Choziu
Akutwish kukoz anch akubachik kusal chom kanang, nakash chom chiyimp. Mulong wa kovikesh, tong bil anch udi mu magazin ni waman kal chom chikusangareshina. Kapamp kamwing waman kal anch ukutwish kwey kuchiy pakad kukujingunin. Pakwez, kom key kakulikish kusal mwamu! Chawiy walik kutongin pa yom yiney ni wasut ku yom yikwau. Pa chisu chinech, choziu chasut kal ni yey udia chad mwin kupandakan.
YOM YILONDINAY BIBIL
Anch akoz chimekeshinap anch udi muntu muyimp. Bibil umekeshin patok anch etu awonsu akat kutwoz. (1 Korint 10:13) Chom chidia cha usey udi mutapu tukusala anch atwoz. Antu amwing akat kushinshikin nakash manangu mau pa maku mayimp ni kupwa akat kuwa. Pakwez akwau akat kulik kapamp kamwing.
“Muntu ni muntu ukat kwiyoz amwinend nich maku mend mayimp.”—Jakobu 1:14.
g17.4-F p. 14
Choziu
Bibil ulejen jinzau jikata kumushikij muntu kusal nayimp. Jakobu 1:15 ulondin anch: “Chad maku mend [mayimp] makat kwimish, maval chitil.” Mu kulond kukwau, mulong anch mband wimish ukat ching kuval mwan, niyetu tukat kusal ching yom yiyimp. Pakwez, tukutwish kwipuk kwikal aswik a maku mayimp. Tukutwish kupandakan maku minam.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
it-2-F p. 168 par. 3
Chitokish
Yehova udi “Tatuku wa yimunyik yawonsu ya mwiur.” (Jk 1:17) Kadiap kwau anch udi ching muntu “ukat kupan muten mulong wa kutokish dichuku, ukat kupan kand ngond mulong wa kutokish uchuku” (Jer 31:35) pakwez ndiy udia kand Musul wa kutok kwawonsu kwa mu spiritu. (2Ko 4:6) Chijil chend, mbil jend ni dizu diend yidi chitokish kudi antu akata kwitiy anch yiyitakela. (Kus 43:3; 119:105; Jnsw 6:23; Is 51:4) Nfund a kuseng washimunina anch: “Mulong wa kutok kwey, niyetu tukat kuman kutok.” (Kus 36:9; ilikej ni Kus 27:1; 43:3.) Mudi mutapu mukata chitokish cha muten kwikal chikash nakash kudiosh pamanch kushik ni ‘pa kwimena dichuku,’ mwawiy mudia njil ya in kutentam, mulong akat kuyitokish nich manangu ma Nzamb ni yikat kwikal yitokina nakash. (Jnsw 4:18) Kwendil mu chitokish cha Yehova kurumburikin kwendin mwi njil yabodinay kal. (Is 2:3-5) Ku mutambu ukwau, anch muntu watal yom yijondila ap nich rusot riyimp, udi kamu mu mididim yijim nakash ya mu spiritu. Yesu niyend walonda anch: “Anch mes mey kimawapilap, mu mujimbu mukez kujal mididim. Chawiy chimunyik chidia mu ey anch chajal, kukez kwikal mididim yikurukina nakash!”—Mt 6:23; ilikej ni Kuv 15:9; 28:54-57; Jnsw 28:22; 2Pi 2:14.
it-2-F p. 162 par. 7
Chijil
“Chijil cha mu Want.” “Chijil cha mu Want” chijiken nakash ni chidi cha usey mu urund wa antu ap ni ukutwishay kwikal nich mwant pantaliken ni antu. (Jk 2:8) Chijil cha manswik chading chimedin pa rukat; ni “ufanyidin kumukat mukwen mudi muwikatila ey amwiney” (chijil cha mu want) chading chijil chakaad ni pa chijil pinap pading pimedin yom yawonsu yading mu Chijil ni ya aprofet. (Mt 22:37-40) Ap anch kadiap mwinshin mwa Chijil cha manswik, in Kristu adi mwinshin mwa chijil cha Mwant Yehova ni Mwanend, Mwant Yesu Kristu, kukwatijan ni manswik masu.