Musaona Kufewa Kwa Anthu Ninga Munaonera Yahova?

“Maphindi anafunika maka ndi maphindi anaonekera ninga akufewa.”​—1 AKOR. 12:22.

MUNATAWIRA TANI?

Ndi api maonero a Yahova kwa ale anaoneka ninga ndi akufewa m’mpingo?

Ninji pinafuna kutiphedza toera kukhala na maonero a Yahova thangwi ya kufewa kwa anthu?

Kodi kuphedza anthu akufewa kusabweresa tani nkhombo kwa anthu azinji?

1, 2. Thangwi yanji Paulu mbadakwanisa kubvera ntsisi anthu akufewa?

MIDZIDZI inango tonsene tisakhala akufewa manungo. Tingakhala na nyampwanda, peno tingakhonda kulamuka mwadidi, tisakhala akufewa manungo mbiticimwana kucita mwadidi mabasa anthu pa ntsiku. Mbwenye nyerezerani kuti mukuthimbana na kufewa manungo mu ntsiku zizinji, peno mu nthanda zizinji nee kucita mbwenye. M’makhaliro anewa, nee mbamudapereka takhuta khala anango asabvesesa nyatwa yanu mbapangiza ntsisi kwa imwe?

² Midzidzi inango, mpostolo Paulu akhafewa manungo thangwi ya mikakamizo ya kunja na nkati mwa mpingo. Kazinji kene iye akhaona kuti nee mbadakwanisa kupitiriza. (2 Akor. 1:8; 7:5) Mu kunyerezera pinentso pizinji pidatamba iye ninga Nkristu wakukhulupirika, Paulu alonga: “Mbani anafewa, mbandikhonda kufewa naye?” (2 Akor. 11:29) Mu kulonga pya anthu akusiyana-siyana a m’mpingo Wacikristu, akuti asalandaniswa na makhundu a manungo a munthu, Paulu alonga kuti ale ‘anaoneka ninga ndi akufewa kakamwe ndi akufunika.’ (1 Akor. 12:22) Kodi iye akhafuna kulonganji? Thangwi yanji tisafunika kuona ale anaoneka ninga ndi akufewa kakamwe ninga munaaonera Yahova? Kodi kucita pyenepi kunadzatiphindulisa tani?

MAONERO A YAHOVA THANGWI YA KUFEWA KWA ANTHU

3. Ninji pinafuna kukhuya maonero athu thangwi ya ale anafuna ciphedzo m’mpingo?

³ Lero tikukhala mu dziko yakuti anthu asacita mapika mbaona kuti mphambvu na uphale ndi pinthu pyakufunika kakamwe. Azinji asacita pyonsene pinakwanisa iwo toera kukwanirisa pifuno pyawo, kazinji kene mbakhonda kulemedza mabvero a anthu akufewa. Ife nkhabe kupangiza makhaliro anewa, mbwenye mwakukhonda kudziwa, panango tinatoma kupangiza maonero akuphonyeka thangwi ya ale akuti ndzidzi onsene asafuna ciphedzo, ngakhale m’mpingo. Mbwenye ife tinakwanisambo kupangiza maonero akulinganira kakamwe ninga a Mulungu.

4, 5. (a) Kodi nsangani unagumanika pa 1 Akorinto 12:21-23 usatiphedza tani kubvesesa maonero a Yahova thangwi ya kufewa kwa anthu? (b) Tisaphindula tani kubulukira mu kuphedza anthu akufewa?

⁴ Tinakwanisa kupfundza pizinji thangwi ya maonero a Yahova kwa anthu akufewa kubulukira mu citsandzo cidalemba Paulu mu tsamba yace yakutoma kwa Akorinto. Mu kapitulu 12, Paulu asatikumbusa kuti khundu inaoneka ninga ndi yakupwazika peno yakusowa basa ya manungo a munthu ndi yakufunika. (Lerini 1 Akorinto 12:12, 18, 21-23.) Anango anakhulupira pya kusanduka kwa pinthu akhalonga kuti makhundu anango a manungo nee ndi akufunika. Mbwenye anyakufufudza pya anatomia adzindikira kuti makhundu akhaoniwa ninga akusowa basa ali na basa yakufunika kakamwe.a Mwacitsandzo, anango akhaona kuti cala cing’ono ca m’miyendo nee cikhali na basa; mbwenye cincino a siyentista adzindikira kuti ndi cakufunika kakamwe toera kuphedzera kutsigirira manungo athu onsene tingalimira.

⁵ Nsangani wa Paulu usapangiza kuti munthu onsene m’mpingo Wacikristu ndi wakufunika kakamwe. Mwakusiyana na Sathani, wakuti asabulusa makhaliro adidi a anthu, Yahova asapasa ntengo atumiki ace onsene mbaaona ninga akufunika, kuphatanizambo ale anaoneka ninga ndi akufewa. (Yobe 4:18, 19) Pyenepi pisafunika kuphedza m’bodzi na m’bodzi wa ife toera kuona kuti ndife akufunika pa mpingo wathu, pontho kuti tiri na khundu yakufunika m’mpingo wa Mulungu pa dziko yonsene. Mwacitsandzo, nyerezerani mu ndzidzi udalamusa imwe nkono wanu toera kuphedza munthu wakugwesera. Imwe mwacinja mathanyo anu. Iye aphedzeka kakamwe, kodi imwe nee mwaphindulambo? Inde, tingaphedza anango, tisakhala akutsandzaya, tisakhala akupirira, tisakulisa ufuni wathu, na tisakhala akukola mwauzimu. (Aef. 4:15, 16) Babathu waufuni asadziwa kuti mpingo unalemedza anthu onsene, mwakukhonda tsalakana kucimwana kwawo, usapangiza maonero akulinganira na ufuni.

6. Kodi m’midzidzi inango, Paulu aphatisira tani mafala akuti “akufewa” na “akuwanga”?

⁶ Pakulembera Akorinto, Paulu aphatisira fala yakuti “akufewa” toera kulonga pya makhaliro a Akristu akutoma mu pyaka dzana yakutoma, kuphatanizambo mabvero ace ene. (1 Akor. 1:26, 27; 2:3) Mudalonga Paulu pya ale akuti akhali “a mphambvu [peno akuwanga,]” nee akhafuna kuti Akristu anango anyerezere kuti ali padzulu pa andzawo. (Arom. 15:1) Mbuto mwace, iye akhafuna kulonga kuti Akristu a maluso mazinji asafunika kupirira kufewa kwa ale akuti nee akhali akuwanga mu undimomwene.

KODI TISAFUNIKA KUSASANYIRA MAONERO ATHU?

7. Ninji pinafuna kutipingiza toera kuphedza ale anafuna ciphedzo?

⁷ Tingaphedza ‘munthu wakutcerenga,’ nee tikusangizira basi Yahova, mbwenye tisakomeresa ntima wace. (Sal. 41:1; Aef. 5:1) Munjira inango, maonero akuphonyeka thangwi ya ale anafuna ciphedzo, midzidzi inango anakwanisa kutipingiza mbatikhonda kuaphedza. Peno, khala nee tisadziwa pinafunika ife kulonga, panango tinakhala na manyadzo mbaticalira munthu wakuti akuthimbana na makhaliro akunentsa. Cynthia,b mulongo wakuti athawiwa na mamunace alonga: “Abale angakucalira peno angakutsalakana munjira yakuti nee ukhaidikhira kwa axamwali apantima, pisapha kakamwe. Ungathimbana na nyatwa, usafuna ciphedzo ca anango.” Mambo Dhavidhi akhadziwa kuti kucalirwa kusapha.​—Sal. 31:12.

8. Ninji pinafuna kutiphedza toera kubvera ntsisi abale athu?

⁸ Tinakwanisa kupangiza ntsisi kakamwe tingakumbuka kuti abale na alongo athu ali akufewa thangwi ya makhaliro akunentsa—ninga nyatwa ya ungumi, kukhala pa banja yakugawika, peno kuthimbana na kutsukwala. Ntsiku inango ife tinathimbanambo na makhaliro anewa. Mbadzati kupita mu Dziko Yakupikirwa, Aisraele akuti akhali akutcerenga na akufewa manungo mu dziko ya Ejito, akumbuswa kuti nee akhafunika ‘kuumisa mitima yawo na kumana’ abale awo akutcerenga. Yahova akhadikhira kuti iwo aone anyakutcerenga ninga anthu akuti akhafunika kuphedzwa.​—Deut. 15:7, 11; Lev. 25:35-38.

9. Kodi ndi cipi cinthu cakutoma cisafunika ife kucita pakuphedza ale anathimbana na makhaliro akunentsa? Perekani citsandzo.

⁹ Mbuto mwakusumula peno kunyingwa thangwi ya abale, tisafunika kupereka cibalangazo cauzimu kwa ale anathimbana na makhaliro akunentsa. (Yobe 33:6, 7; Mat. 7:1) Mwacitsandzo: Munthu angagwa pa njinga mu nseu mbaphekeka, ale anapereka ciphedzo angafika, kodi pakutoma anasaka kudziwa mathangwi adangwisa? Nkhabe. Mwakucimbiza, iwo anasaka kupereka ciphedzo cakufunika. Munjira ibodzi ene, khala nyakukhulupira ndzathu ali wakufewa manungo thangwi ya nyatwa zinathimbana na iye, cinthu cakutoma cinafunika ife kucita ndi kumphedza mwauzimu.​—Lerini 1 Atesalonika 5:14.

10. Ndi munjira ipi anango anaoneka ninga ndi akufewa, mwandimomwene ndi ‘akuwanga mwauzimu’?

¹⁰ Tingalimira toera kunyerezera makhaliro anathimbana na abale na alongo, tinakwanisa kuona kufewa kwawo munjira yakusiyana. Nyerezerani mulongo wakuti akuthimbana na mitcingo ya acibale mu pyaka pizinji. Anango anaoneka ninga ali akufewa manungo, mbwenye iwo asapangiza cikhulupiro cakuwanga na mphambvu. Mungaona mama anakuza ekhene anace mbakagumanika pa misonkhano pabodzi na anace mwakukhonda phonya, nee musadzuma cikhulupiro cace na kutonga kwace? Ndiye tanimbo kwa aphale na atsikana akuti asawangisira kakamwe toera kuphatisira undimomwene, maseze asathimbana na makhaliro akuipa kuxikola? Mwa pyonsene, tisadzindikira kuti abale na alongo anewa akuti asaoneka ninga akufewa, panango ndi ‘akuwanga mwauzimu’ ninga ale akuti nee akuthimbana na makhaliro akunentsa.​—Tgo. 2:5.

KHALANI NA MAONERO NINGA A YAHOVA

11, 12. (a) Ninji cinafuna kutiphedza toera kusasanyira njira inaonera ife kufewa kwa anthu? (b) Tisapfundzanji kubulukira munjira idatsalakanirwa Aroni na Yahova?

¹¹ Kudinga njira inatsalakanira Yahova kufewa kwa atumiki ace, kunatiphedza toera kusasanyira maonero athu toera akhale akubverana na a Yahova. (Lerini Masalmo 130:3.) Mwacitsandzo, nyerezerani kuti mukhali pabodzi na Mose pa ndzidzi udacita Aroni mwanamphulu wa ndalama buluka penepo mbalonga mathangwi mazinji adancitisa kusasanya mwanamphulu. Mbamudaona tani kudodoma kwa Aroni? (Eks. 32:21-24) Munjira inango, mbamudaona tani macitiro a Aroni pa ndzidzi udanyengererwa iye na mwanankazi wace Miriya, mbasandika Mose thangwi yakusemba nkazi wakunja? (Num. 12:1, 2) Mbamudacitanji pa ndzidzi wakuti Aroni na Mose nee apasa mbiri Yahova mudabulusa Iye madzi mwacirengo pa Meriba?​—Num. 20:10-13.

¹² M’makhaliro anewa, Yahova mbadakwanisa kutcinyusa Aroni pa ndzidzi unoyu. Mbwenye iye adzindikira kuti Aroni nee akhali munthu wakuipa, peno kuti iye akhadadawa kakamwe. Pisaoneka kuti Aroni atawirisa kuti makhaliro akuipa peno mikakamizo ya anango impeuse munjira yakulungama. Ngakhale tenepo, Aroni mudadzindikira iye kuti adawa atawira uphungu wa Yahova mbaphedzera kutonga kwace. (Eks. 32:26; Num. 12:11; 20:23-27) Yahova aona cikhulupiro na kutcinyuka kwa Aroni. Mudapita pyaka madzana, Aroni na dzindza yace akhapitiriza kukumbukirwa ninga anthu akugopa Yahova.​—Sal. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Tinakwanisa tani kucinja maonero athu thangwi ya kufewa kwa anthu?

¹³ Toera kusasanyira maonero athu kuti akhale akulandana na a Yahova, tisafunika kudinga maonero athu kwa ale anaoneka ninga ndi akufewa. (1 Sam. 16:7) Mwacitsandzo, tisaona tani khala mphale peno ntsikana nee acita cisankhulo cadidi pa kusankhula ubalangazi, peno angacita pinthu mwaphwazo? Mbuto mwakunsumula kakamwe, thangwi yanji nkhabe kunyerezera kuti tinaaphedza tani toera kucita pisankhulo pyandzeru? Ife tinakwanisa kukhala akutoma toera kutsalakana munthu anafuna ciphedzo, kucita pyenepi kusatiphedza toera kukhala anthu akupirira, pontho ufuni wathu kwa iwo usathimizirika.

14, 15. (a) Kodi Yahova aona tani kusowa cipapo kudapangiza Eliya mu ndzidzi wakucepa? (b) Tinapfundzanji kubulukira ku pidacitikirwa na Eliya?

¹⁴ Tinakwanisambo kucinja maonero athu kwa anango tinganyerezera kuti Yahova asatsalakana tani atumiki ace akuti akhali akutsukwala. M’bodzi wa iwo akhali Eliya. Eliya akhali mprofeta wa Yahova adathimbana na aprofeta akukwana 450 a Baale. Buluka penepo, iye abva kuti Nyankhoda Yezabele akhafuna kumupha, Eliya athawa. Iye agopa kakamwe, kwakuti kwancitisa kuthawa mbafamba nsindzo wa makilometru akukwana 150 mpaka ku Bateseba, buluka penepo mbaenda kutali kakamwe nthando. Mu kuneta na ulendo pontho na kupisa kwa dzuwa, mprofeta Eliya akhala pantsi pa muti ‘mbaphemba toera kufa pyace.’​—1 Am. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Kodi Yahova akhabva tani mudayang’ana iye pantsi mbaona mprofeta wace wakukhulupirika mbakanentseka? Kodi iye akhonda ntumiki wace thangwi apangiza kutsukwala na wakusowa cipapo mu ndzidzi wakucepa? Nee pang’ono pene! Yahova adzindikira kufewa kwa Eliya, mbatuma anju toera kumuwangisa. Anju awangisa Eliya kawiri toera adye. Natenepa, ulendo ukhafuna iye kucita nee mbudakhala ‘ukulu maningi kwa iye.’ (Lerini 1 Am. 19:5-8.) Inde, mbadzati kupereka pitsogolero, Yahova abvesera mprofeta wace, mbacita masasanyiro akuthema toera kumphedza.

16, 17. Tinasangizira tani citsalakano cidacita Yahova kuna Eliya?

¹⁶ Tinasangizira tani Mulungu wathu wacitsalakano? Nee tisafunika kukhala na cipendamiro cakupereka uphungu mwakucimbiza. (Mis. 18:13) Mphyadidi pakutoma kusaka ndzidzi toera kupangiza ntsisi zathu kwa ale ananyerezera ife kuti ndi ‘akupwazika’ thangwi ya makhaliro awo akunentsa. (1 Akor. 12:23) Natenepa, tinakwanisa kubvesesa mwadidi mbatiaphedza munjira yadidi.

¹⁷ Mwacitsandzo, nyerezerani Cynthia adalongwa pakutoma, wakuti akhadathawiwa na mamunace mbasiyiwa na anace awiri acikazi. Iwo akhaona kuti ali okhene. Kodi abale anango aaphedza tani? Iye alonga: “Pidamala ife kuamenyera ntokodzi mbatiadziwisa pidacitika, abale afika panyumba pathu mudapita mphindi 45. Iwo akhalira. Iwo nee atisiya tekha mu ntsiku ziwiri peno zitatu zakutoma. Nakuti nee tikhali na cakudya cakukwana, pontho tikhali akutsukwala kakamwe, iwo atikwata toera kuenda kakhala kunyumba kwawo.” Panango pyenepi pisakukumbusani pidalemba Tyago kuti: ‘M’bale wanu wamamuna peno wankazi angakhala na usiwa, mbasowa cakudya ca ntsiku zonsene; penepo m’bodzi wanu angampanga kuti: ‘ndokoni na ntendere, kaotheni mbamukhuta, mbakhonda kumpasa pinthu pinafunika kuli manungo ace, mafala awa anamphedza tani? Tenepa cikhulupiro cingakhonda kupangizika na mabasa, ndi cakufa.’ (Tgo. 2:15-17) Na ciphedzo cidapereka abale na alongo apacisa pa ndzidzi wakuthema, Cynthia na anace akwanisa kugumana mphambvu toera kutumikira ninga apainiya akuphedza mudapita nthanda zitanthatu pakumala kusiyiwa na mamunace.​—2 Akor. 12:10.

MAPHINDU KWA ANTHU AZINJI

18, 19. (a) Tinakwanisa tani kuphedza ale anaoneka ninga ndi akufewa? (b) Mbani anaphindula tingaphedza anthu akufewa?

¹⁸ Imwe musadziwa kuti kazinji kene pisaphemba ndzidzi toera munthu akhale pontho na mphambvu khala akhali na utenda ukulu. Munjira ibodzi ene, Nkristu wakuti ali wakufewa manungo thangwi ya pinentso pinathimbana na iye peno makhaliro akunentsa, panango panapita ndzidzi uzinji toera kuwina pontho mphambvu yauzimu. Mwandimomwene, nyakukhulupira ndzathu asafunika kuwangisa cikhulupiro cace kubulukira mu kucita pfundziro, phembero, na mabasa anango Acikristu. Kodi ifembo tinadzapangiza kupirira mpaka iye akhale pontho wakuwanga mwauzimu? Mu ndzidzi unadikhira ife, kodi tinadzapangiza ufuni? Tinadzawangisira toera kuphedza ale akuti ali akufewa mu ndzidzi wakucepa toera aone akuti ndi akufunika m’mpingo?​—2 Akor. 8:8.

¹⁹ Lekani kuduwala kuti mu ndzidzi unaphedza ife abale na alongo athu, tisakhala na kutsandzaya kunaoneka kubulukira mu kupasa. Pontho tisakulisambo luso yathu thangwi yakupangiza ntsisi na kupirira. Mbwenye pana pizinji: Mpingo onsene usakhala wakuphatana na waufuni. Kusiyapo pyenepi, tisasangizira Yahova, wakuti asaona munthu onsene ninga wakufunika kakamwe kwa iye. Inde, tonsene tiri na mathangwi adidi toera kubvera uphungu wa “kuonera [peno kuphedza] akufewa.”​—Mach. 20:35.

[Pidzindikiro pyapantsi]