‘Pitirizani Kuikha Manyerezero Anu Ku Pinthu Pyakudzulu’
‘Pitirizani kuikha manyerezero anu ku pinthu pyakudzulu, tayu ku pinthu pya pantsi pano.’—AKOL. 3:2.
MBAMUDATAWIRA TANI?
Kodi Abrahamu na Sara apangiza tani cikhulupiro cawo kuna Yahova?
Tisadziwa tani kuti Mose aikha patsogolo basa yakucita cifuno ca Mulungu?
Ndi munjira zipi zakuti tinakwanisa kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakudzulu?
1, 2. (a) Ninji cinapangiza kuti mpingo Wacikristu wa ku Kolose mu pyaka dzana yakutoma ukhali pangozwi? (b) Ndi uphungu upi udaphedza abale ku Kolose toera kupitiriza kukhala akuphatana?
MPINGO Wacikristu wa ku Kolose mu pyaka dzana yakutoma ukhali pangozwi! Anango m’mpingo akhatsogolera maonero akupambulana thangwi yakubvera Mwambo wa Mose. Anango akhali na maonero a pipfundziso pikhalonga kuti mphyakuipa kutsandzaya na umaso. Mpostolo Paulu aacenjeza thangwi ya ngozwi ya pipfundziso pyenepi: ‘Cenjerani gopa munadzanyengererwa na anthu a ndzeru zapezi zinabuluka pa mwambo wa anthu na pa mitemo ya pantsi pano, mbwenye zakukhonda kubuluka pa ndzeru za Kristu.’—Akol. 2:8.
2 Khala Akristu anewa aikha manyerezero awo ku “mitemo ya pantsi pano,” mwandimomwene, iwo mbadapangiza kuti akukhonda masasanyiro a cipulumuso ca Yahova. (Akol. 2:20-23) Toera kuaphedza kutsidzikiza uxamwali wawo wakufunika kakamwe na Mulungu, Paulu aacenjeza: ‘Pitirizani kuikha manyerezero anu ku pinthu pyakudzulu, tayu ku pinthu pyapantsi pano.’ (Akol. 3:2) Inde, abale a Kristu akhafunika kupitiriza kuikha manyerezero awo ku cidikhiro cakutambira muoni wakukhonda bvunda ‘ukhakoyerwa iwo kudzulu.’—Akol. 1:4, 5.
3. (a) Ndi cidikhiro cipi ciri na Akristu akudzodzwa? (b) Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudzadinga mu nsolo uno?
3 Munjira ibodzi ene, Akristu akudzodzwa lero asapitiriza kuikha manyerezero awo ku Umambo wa Mulungu, na cidikhiro cawo cakukhala ‘anyakutonga pabodzi na Kristu.’ (Arom. 8:14-17) Ndiye tanimbo ale anadikhira kukhala pa dziko yapantsi? Kodi mafala a Paulu asaphatisirwambo kwa iwo? Kodi “mabira anango” anapitiriza tani kuikha manyerezero awo ku ‘pinthu pyakudzulu’? (Jwau 10:16) Nakuti Abrahamu na Mose apitiriza kuikha manyerezero awo ku pinthu pyakudzulu, ngakhale m’midzidzi ya nyatwa, tinakwanisa tani kutowezera citsandzo cawo?
PISABVEKANJI KUIKHA MANYEREZERO ATHU KU PINTHU PYAKUDZULU?
4. Kodi mabira anango anakwanisa tani kupitiriza kuikha manyerezero awo ku pinthu pyakudzulu?
4 Maseze mabira anango nee ali na cidikhiro ca kuenda kudzulu, iwo anakwanisambo kupitiriza kunyerezera pinthu pyakudzulu. Munjira yanji? Mu kuikha Yahova Mulungu na pifuno pya Umambo pa mbuto yakutoma mu umaso wawo. (Luka 10:25-27) Toera kucita pyenepi, tisafunika kutowezera Kristu. (1 Ped. 2:21) Ninga abale athu a pyaka dzana yakutoma, mu dziko ino ya Sathani, ife tisathimbana na pipfundziso pyauthambi, manyengerero a dziko, na maonero akufuna pinthu pyampfuma. (Lerini 2 Akorinto 10:5.) Ninga anyakusangizira Yezu, tisafunika kucita gaxugaxu toera pinthu pyenepi pikhonde kufudza uzimu wathu.
5. Tisafunika kubvundzikanji thangwi ya maonero athu ku pinthu pyakumanungo na kobiri?
5 Kodi tisatawirisa kuti maonero a dziko thangwi ya kobiri na pinthu pyakumanungo pikhuye umaso wathu? Manyerezero na macitiro athu asapangiza pakweca pinthu pinafuna ife. Yezu alonga: “Kunakhala mpfuma yako ndi kunakhala ntima wako.” (Mat. 6:21) Toera kuona piri muntima mwathu, mphyadidi ndzidzi onsene kucita mibvundzo ninga iyi toera kudingika tekhene: ‘Ndi ndzidzi ungasi unabvunga ine mu kunyerezera pya kobiri? Ndisadzudzumika maningi na kunyerezera pya malonda, kukhala na basa yadidi, peno kusaka umaso wadidi kakamwe? Peno ndisawangisira toera kupitiriza kuikha manyerezero anga ku pinthu pyauzimu?’ (Mat. 6:22) Yezu apangiza kuti ale anaikha pa mbuto yakutoma ‘pinthu pyakupfumisa’ pa dziko yapantsi, asaikhika okhene pa ngozwi ikulu yauzimu.—Mat. 6:19, 20, 24.
6. Tinawina tani nkhondo yakuthimbana na pipendamiro pyathu pyaunyama?
6 Nakuti ndife anthu akusowa ungwiro, tiri na cipendamiro cakucita pinthu pyakuipa. (Lerini Aroma 7:21-25.) Tingakhonda kutsogolerwa na nzimu wakucena mu umaso wathu, tinayeserwa toera kucita ‘mabasa a n’cidima’ ninga ‘maphwando akudziko, ulukwali, na makhaliro akupasa manyadzo.’ (Arom. 13:12,13) Toera kuwina nkhondo yakuthimbana na ‘pinthu pyapantsi pano,’ peno pinthu pinatundusa manungo athu, tisafunika kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakudzulu. Pyenepi pisaphemba kuwangisira. Na thangwi ineyi, Paulu alonga: ‘Ine ndinakunda manungo anga, mbandiatsogolera ninga bitcu.’ (1Akor. 9:27) Khala tisafuna kupitiriza munjira ya umaso, nee tisafunika kuwandzira manungo athu! Tendeni tione pidacita amuna awiri akukhulupirika toera ‘kukomeresa Mulungu.’—Aheb. 11:6.
ABRAHAMU ‘AKHULUPIRA YAHOVA’
7, 8. (a) Ndi nyatwa zanji zidathimbana na Abrahamu na Sara? (b) Kodi Abrahamu apitiriza kuikha manyerezero ace mu pinthu pyanji?
7 Pidaphembwa Abrahamu na Yahova kuti abuluke panyumba ya acibale ace toera kuenda ku Kanani, iye abvera na ntima onsene. Thangwi ya cikhulupiro na kubvera kwa Abrahamu, Yahova acita cibverano na iye, mbalonga: ‘Ndinadzakucita mbumba ikulu, mbandikupasa nkhombo.’ (Gen. 12:2) Mudapita pyaka pizinji, Abrahamu na Sara akhapitiriza nee mwana. Nkhubveka kuti Yahova akhadaduwala pikiro idacita iye kuna Abrahamu? Kusiyapo pyenepi, mu dziko ya Kanani, umaso ukhali wakunentsa. Abrahamu na banja yace akhadasiya nyumba zawo na acibale awo mu nzinda wa Uri, ku Mesopotamya. Iwo afamba nsindzo wa makilometru akupiringana 1.600 toera kufika ku Kanani. Kweneku iwo akhakhala m’misasa, akhathimbana na njala, midzidzi inango akhathimbana na mambava. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Mbwenye iwo nee akhali na ntima wakufuna kubwerera ku nzinda wakuthambaruka wa Uri.—Lerini Ahebere 11:8-12, 15.
8 Mbuto mwa kuikha manyerezero ace ku ‘pinthu pya pantsi pano,’ Abrahamu ‘akhulupira Yahova.’ (Gen. 15:6) Inde, iye aikha manyerezero ace ku pinthu pyakudzulu, thangwi iye akhanyerezera pya mapikiro a Mulungu. Ninga maphindu, Yahova apasa nkhombo cikhulupiro ca Abrahamu. Mulungu ampanga: ‘Yang’ana kudzulu, mbulengesa nyenyezi khala unazikwanisa’. Mbathimiza kulonga: ‘Dzindza yako inadzanjipa ninga izo.’ (Gen. 15:5) Pyenepi pikhali pyakuwangisa kakamwe! Ndzidzi onsene ukhayang’ana Abrahamu kudzulu mbaona nyenyezi zizinji, iye mbadakwanisa kukumbukira pikiro ya Yahova ya kunjipisa dzindza yace. Pa ndzidzi wakuthema wa Yahova, Abrahamu adzabala mwana, ninga mukhadapikirwa iye.—Gen. 21:1, 2.
9. Kodi kutowezera citsandzo ca Abrahamu kunatiphedza tani toera kupitiriza kucita pizinji m’basa ya Mulungu?
9 Ninga Abrahamu, ife tisadikhirambo kukwanirisika kwa mapikiro a Mulungu. (2 Ped. 3:13) Tingakhonda kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakudzulu, tinaona ninga mapikiro anewa akudembuka kukwanirisika, natenepa tinatoma kupungula phinga yathu m’mabasa auzimu. Mwacitsandzo, piripo pidasiya imwe nduli toera kutumikira ninga mpainiya peno ntundu unango wa basa yakuthimizira utumiki wanu? Khala ndi tenepo, imwe mwathema kusimbwa. Mbwenye ndiye tani lero? Kumbukani kuti Abrahamu apitiriza kunyerezera pya ‘nzinda wakumangwa mwadidi.’ (Aheb. 11:10) Iye ‘akhulupira Yahova, natenepa akwanisa kuoniwa ninga munthu wakulungama.’—Arom. 4:3.
MOSE AONA ULE “ANAKHONDA KUONEKA”
10. Kodi Mose akhali na ntundu upi wa umaso pikhakhala iye mphale?
10 Munthu unango adapitiriza kuikha manyerezero ace ku pinthu pyakudzulu ndi Mose. Pikhakhala iye mphale, Mose ‘apfundziswa ndzeru zonsene za Aejito.’ Pyenepi pikhaphataniza mapfundziro apadzulu. Dziko ya Ejito ikhali utongi wa dziko yonsene, pontho Mose akhakhala panyumba ya Farao. Na cipfundziso cidatambira iye, mphyakukhonda dzumisa kuti Mose adzakhala ‘na mphambvu za kulonga na zakucita pinthu.’ (Mach. 7:22) Nyerezerani miyai yakuti mbadakwanisa kukhala nayo! Mbwenye Mose akhadaikha manyerezero ace ku cinthu cakufunika kakamwe—kucita cifuno ca Mulungu.
11, 12. Ndi cidziwiso cipi cakuti Mose acipasa ntengo kakamwe? Tisadziwa tani pyenepi?
11 Pikhakhala iye mwana, mai wace Mose, Jokabede ampfundzisa pya Mulungu wa Ahebere. Mose akhapasa ntengo kakamwe cidziwiso ca Yahova, mbaciona ninga cinthu cikulu kakamwe kupiringana mpfuma inango yonsene. Natenepa, iye acalira miyai yakukhala na upfumi peno utongi thangwi yakukhala panyumba ya Farao. (Lerini Ahebere 11:24-27.) Inde, cipfundziso cauzimu cidatambira Mose na cikhulupiro cace kuna Yahova pyankulumiza toera kuikha manyerezero ace ku pinthu pyakudzulu.
12 Ngakhale kuti Mose atambira cipfundziso cadidi kakamwe mu ntsiku zace, iye nee aphatisira cipfundziso ceneci toera kukhala na cidzo, mbiri peno upfumi. Thangwi yanji? Thangwi mbadacita pyenepi, nee mbadakwanisa ‘kukhonda kucemerwa mwana wa mwana wacikazi wa Farao, na kusankhula kuona nyatwa pabodzi na mbumba ya Mulungu, mbakhonda kukomerwa na maphindu akutsandzayisa a madawo a ndzidzi wakucepa.’ Mbuto mwace, Mose aphatisira cidziwiso cace cauzimu toera kutsogolera mbumba ya Yahova.
13, 14. (a) Ninji pidaphedza Mose kukhala wakuthema toera kucita basa ikhafuna kumpasa Yahova? (b) Ninga Mose, tisafunika kupfundzanji?
13 Mose akhafuna kakamwe Yahova na kukwanirisika kwa mapikiro Ace. Pikhakhala iye na pyaka 40 pyakubalwa, Mose anyerezera kuti akhali wakuthema toera kusudzula mbumba ya Mulungu mu ubitcu ku Ejito. (Mach. 7:23-25) Mbwenye m’maonero a Yahova, pa ndzidzi unoyu, Mose nee akhali wakukwana toera kucita pyenepi. Iye akhafunika kukulisa makhaliro ninga kucepeseka, kupirira, kupfulika, na kudzitonga. (Mis. 15:33) Mose akhafuna cipfundziso cakuti mbacidamphedza toera kupirira pinentso na nyatwa zakuti mbadathimbana nazo ntsogolo. Pyaka 40 pidamala Mose ninga nkumbizi wa mabira pyamphedza toera kukulisa makhaliro anewa.
14 Kodi cipfundziso ceneci caphedza Mose? Inde! Bhibhlya isalonga kuti Mose adzakhala munthu “wakukhurudzika [peno wakucepeseka kakamwe], nkhabebve munthu unango pantsi pano ninga iye.” (Num. 12:3) Iye akhadakulisa makhaliro akucepeseka, pyenepi pyamphedza toera kukhala wakupfulika pakutsalakana anthu a makhaliro akusiyana-siyana na nyatwa zawo zakunentsa. (Eks. 18:26) Munjira ibodzi ene, ife tisafunikambo kukulisa makhaliro auzimu akuti anadzatiphedza toera kupirira pa ‘nyatwa ikulu’ mpaka kupita mu dziko ipswa yakulungama ya Mulungu. (Apok. 7:14) Kodi ife tisakwanisa kubverana mwadidi na anthu onsene, kuphatanizambo ale anaona ife kuti nkhabe nentsa kuipirwa? Mphyadidi kakamwe kuphatisira uphungu wa mpostolo Pedhro mudakulumiza iye Akristu andzace: “Lemedzani anthu onsene, funani [nsoka onsene wa] abale.”—1 Ped. 2:17.
TIPITIRIZENI KUIKHA MANYEREZERO ATHU KU PINTHU PYAKUDZULU
15, 16. (a) Thangwi yanji tisafunika kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakulungama? (b) Thangwi yanji Akristu asafunika kupitiriza kupangiza makhaliro adidi?
15 Ife tikukhala mu ‘ntsiku zakunentsa kakamwe.’ (2 Tim. 3:1) Natenepa, toera kupitiriza kukhala na uxamwali na Mulungu, tisafunika kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakulungama. (1 Ates. 5:6-9) Onani kuti tinacita tani pyenepi m’makhundu matatu a umaso wathu.
16 Makhaliro athu: Mpostolo Pedhro adzindikira kuti makhaliro adidi ndi akufunika kakamwe. Iye alonga: ‘Pitirizani kupangiza makhaliro adidi pakati pa anthu akunja, toera iwo angaona makhaliro anu adidi, asimbe Mulungu.’ (1 Ped. 2:12) Mwakukhonda tsalakana khala tiri panyumba, kubasa, kuxikola, kasendzeka, peno mu utumiki, tisafunika kucita pyonsene toera kupasa mbiri Yahova kubulukira ku makhaliro athu adidi. Ndimomwene kuti ninga anthu akusowa ungwiro, tisadodoma. (Arom. 3:23) Mbwenye tingapitiriza ‘kumenya nkhondo yadidi ya cikhulupiro,’ tinakwanisa kukunda nkhondo yakuthimbana na kusowa ungwiro kwa manungo athu.—1 Tim. 6:12.
17. Tinakwanisa tani kusangizira manyerezero adapangiza Kristu? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)
17 Manyerezero athu: Toera kupitiriza na makhaliro adidi tisafunika kukhala na manyerezero adidi. Mpostolo Paulu alonga: “Nyerezerani pana imwe pibodzibodzi ninga pidanyerezera Kristu Yezu.” (Afil. 2:5) Kodi Yezu akhali na maonero api? Iye akhali munthu wakucepeseka. Kucepeseka kwamphedza toera kukhala waphinga mu utumiki. Kumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu kwa anango cikhali cinthu cakufunika kakamwe m’manyerezero ace. (Mko. 1:38; 13:10) Yezu akhaona Mafala a Mulungu ninga amphambvu kupiringana cinthu consene. (Jwau 7:16; 8:28) Mwaphinga, iye akhapfundza Malemba Akucena toera akwanise kuaphatisira, kuatsidzikiza, na kuafokotoza. Tingakhala akucepeseka na aphinga mu utumiki wathu na pa kupfundza Bhibhlya, tinadzakhalambo na manyerezero akulandana kakamwe na a Kristu.
18. Ndi munjira ipi yakufunika kakamwe yakuti tinakwanisa kuphedzera basa ya Yahova?
18 Kuphedzera kwathu: Yahova atonga kuti ‘ale ali kudzulu na ali pa dziko yapantsi, agodame pakubva dzina ya Yezu.’ (Afil. 2:9-11) Ngakhale kuti Yezu ali na cidzo cikulu, mwakucepeseka, iye asacita pinafuna Babace, ife tisafunikambo kucita pibodzi pyene. (1Akor. 15:28) Tinacita tani pyenepi? Mu kucita na ntima wathu onsene basa idanyindirwa ife ‘yakucita anyakupfundza a anthu a madzindza onsene.’ (Mat. 28:19) Pontho, tisafunikambo ‘kucita pinthu pyadidi kwa onsene,’ kucita pyadidi kwa anyakuendekana athu, na kwa abale na alongo.—Agal. 6:10.
19. Tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji?
19 Tisapereka takhuta kakamwe thangwi yakuti Yahova asatikumbusa toera kupitiriza kuikha manyerezero athu ku pinthu pyakudzulu! Toera kucita pyenepi, tisafunika ‘kuthamanga na phinga m’mapika adapangwa ife kuti tiamalise.’ (Aheb. 12:1) Tendeni tonsene tiphate basa ‘na ntima onsene ninga tikuphatira Yahova,’ natenepa, Babathu wakudzulu anadzapasa nkhombo kuwangisira kwathu.—Akol. 3:23, 24.