BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • w15 15/1 matsa. 23-27
  • Tawirisani Yahova Awangise Na Kutsidzikiza Banja Yanu

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Tawirisani Yahova Awangise Na Kutsidzikiza Banja Yanu
  • Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2015
  • Misolo Ming'ono
  • Mphangwa Zakulandana
  • TSIDZIKIZANI NTIMA WANU
  • PITIRIZANI KUFENDEDZERA MULUNGU
  • BVALANI UMUNTHU UPSWA
  • PITIRIZANI KUCEDZA MWADIDI
  • LEKANI KUKHONDERANA UNANGO NA NDZACE
  • PITIRIZANI KUTSIDZIKIZA BANJA YANU
  • Munakhala Tani Akutsandzaya M’banja
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2016
  • Pakumala Kumanga Banja
    Pitirizani Kufuna Mulungu
  • Citisani Banja Yanu Kukhala Yakuwanga Na Yakutsandzaya
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2015
  • ‘Kumanga Banja Kukhale Kwakulemedzwa’
    Khalani Mu Ufuni wa Mulungu
Onani Mphangwa Zinango
Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2015
w15 15/1 matsa. 23-27

Tawirisani Yahova Awangise Na Kutsidzikiza Banja Yanu

‘Yahova angakhonda kuonera nzinda, anyakuonera akuonera papezi.’​—SAL. 127:2.

MUNAKWANISA KUTAWIRA?

Thangwi yanji tisafunika kutsidzikiza ntima wathu?

Thangwi yanji tisafunika kupitiriza kufendedzera Mulungu?

Ndi ntundu wanji wa kucedza wakuti usawangisa banja?

1, 2. (a) Thangwi yanji Aisraele akukwana 24.000 aluza nkhombo zawo zakutsandzayisa? (b) Thangwi yanji mbiri ineyi yakale ndi yakufunika kakamwe kwa ife?

PA NDZIDZI wakuti ana a Israele akhali cifupi toera kupita mu Dziko Yakupikirwa, pikwi na pikwi pya amuna acita “pyaulukwali na akazi ku Moabu.” Pyenepi pyacitisa kuti anthu akukwana 24.000 a Israele aphiwe na Yahova. Nyerezerani basi: Aisraele akhali cifupi kakamwe toera kutambira unthaka wawo ukhadikhira iwo mu pyaka pizinji, mbwenye iwo aluza nkhombo zenezi zakutsandzayisa thangwi atawirisa kugwa mu ulukwali.​—Num. 25:1-5, 9.

2 Mbiri ineyi yakutsukwalisa yalembwa toera ‘kuticenjeza, thangwi ndzidzi wakumalisa wafika.’ (1 Akor. 10:6-11) Lero tikukhala kunkhomo kwa ‘ntsiku zakumalisa,’ ife tiri duzi kakamwe toera kupita mu dziko ipswa yaulungami. (2 Tim. 3:1; 2 Ped. 3:13) Mbwenye mwakutsukwalisa, alambiri anango a Yahova atawirisa kufewesa midida yawo mbagwa m’mayesero akucita pyaulukwali. Anango akuthimbana na nyatwa zakutsukwalisa thangwi ya macitiro anewa aulukwali. Anthu anewa ali pangozwi yakuluza umaso wakukhonda mala.

3. Thangwi yanji anyakumanga banja asafuna citsogolero na citsidzikizo ca Yahova? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

3 Amuna na akazi akumanga banja asafuna citsogolero na citsidzikizo ca Yahova toera akwanise kupembera pa kuwangisira kwawo toera kutsidzikiza mabanja awo. (Lerini Masalmo 127:1, 2.) Mu nsolo uno tinadzadinga kuti mamuna na nkazi anakwanisa tani kuwangisa banja yawo mu kutsidzikiza ntima wawo, kufendedzera Mulungu, kubvala umunthu upswa, kupitiriza kucedza mwadidi, na kukwanirisa pifuno pya ndzawo wa m’banja.

TSIDZIKIZANI NTIMA WANU

4. Ninji pidacitisa Akristu anango kugwa m’makhaliro aulukwali?

4 Pinacitika tani kuti Nkristu agwe m’makhaliro aulukwali? Kazinji kene, cinatsogolera munthu toera kugwa mu ngozwi yaulukwali ndi maso. Yezu alonga: ‘Munthu onsene anayang’anisa nkazi mbansirira, acita naye kale upombo muntima mwace.’ (Mat. 5:27, 28; 2 Ped. 2:14) Akristu azinji adagwa mu ulukwali akhadafewesa kutonga kwawo mu kuona ucipezipezi, kuleri mabukhu analonga pyakupita m’mabonde, peno kuona mphangwa zakuipa mu Interneti. Anango asatawira kuona mavidyu anapangiza ucipezipezi, kuenda kaona matsendzo a anyakuimba, peno kuona maprogramu a Televizau. Anango afika pakuenda kaona mbuto zinapangiza matsendzo camasiku, zinabvina anthu cipezipezi, peno kusaka mbuto za Interneti zinapangiza mphangwa zinalonga pyakupita m’mabonde.

5. Thangwi yanji tisafunika kutsidzikiza ntima wathu?

5 Anango asagwa m’mayesero thangwi asasaka citsalakano kwa munthu wakuti nee si ndzawo wa m’banja. Mu dziko yakuti anthu nkhabe kupangiza kudzitonga, pontho asawangisira toera kukwanirisa cifuno consene caulukwali, mphyakukhonda nentsa kuti ntima wakunyengeza na wakusowa cidikhiro ukulise mabvero akufunana na munthu wakuti nee si ndzathu wa m’banja. (Lerini Yeremiya 17:9, 10, Tradução do Novo Mundo.) Yezu alonga: ‘Muntima ndimo munabuluka kunyerezera pyakuipa, kupha munthu, upombo, na pyaulukwali.’​—Mat. 15:19.

6, 7. (a) Ninji pinafuna kucitika tingatawirisa kuti pifuno pyakuipa pikule muntima wathu wakunyengeza? (b) Tinakwanisa tani kucalira ngozwi yakugwa mu ulukwali?

6 Pifuno pyakuipa pingakhala na mitcitci muntima wakunyengeza, anthu awiri akuti asapangiza mabvero akufunana unango na ndzace anatoma kucedza pinthu pyakuti akhafunika kupilonga basi ene na mamunace peno nkazace. Mwakukhonda dembuka, iwo asakhazikisa miyai toera kugumanyikana kazinji kene, mbapangiza kuti nkhabe cakuipa, pontho kuti kugumanyikana kwawo kusacitika mwasusudeu. Munathimizirika mabvero awo, kudzitonga kwawo kusafewa. Munapitiriza iwo kukulisa uxamwali wawo, pisakhala pyakunentsa kakamwe kuumalisa, maseze asadziwa kuti pinacita iwo mphyakuipa.​—Mis. 7:21, 22.

7 Munapitiriza kukula pifuno pyawo pyakuipa, mwapang’ono pang’ono, pitsidzikizo pyawo pyauzimu pisafudzika, natenepa asatoma kulonga mafala akuipa na kuphatana manja, kumpsompsonana, kuphambasana, kukhumbatirana na kumenyana kunsana munjira yaulukwali, na macitiro anango akupangiza mabvero akufunana, pinthu pyakuti pikhafunika kucitirwa basi ene mamunace peno nkazace. Pakumalisa, iwo ‘asakundwa mbakwekwetwa na kusirira kwawo “ninga ng’ombe inaenda kaphiwa.”’ Pifuno pyawo pingatokota, ‘pisabala madawo’ akugwa mu ulukwali. (Tgo. 1:14, 15) Mphyakutsukwalisa kakamwe! Mbwenye iwo mbadakwanisa kucalira ngozwi ineyi khala anthu awiri anewa atawirisa kuti Yahova awangise cilemedzo cawo ku makhaliro akucena a banja. Pinakwanisika tani?

PITIRIZANI KUFENDEDZERA MULUNGU

8. Kodi uxamwali na Yahova usaphedza tani toera kucalira ulukwali?

8 Lerini Masalmo 97:10. Kukhala na uxamwali na Yahova pinatiphedza toera kucalira ulukwali. Munapfundza ife makhaliro adidi a Mulungu, mbatiwangisira toera ‘kusangizira Mulungu ninga anace akufunika na kupitiriza kufamba mu ufuni,’ tisakhala akuwanga toera kukhonda ‘ulukwali na ntundu onsene wa makhaliro akupswipa.’ (Aef. 5:1-4) Kudziwa kuti ‘Mulungu anadzatonga anthu aulukwali na aupombo,’ pisawangisa anyakumanga banja toera kucita pyonsene kuti banja yawo ikhale yakulemedzeka na yakusowa midonthi.​—Aheb. 13:4.

9. (a) Kodi Zuze acalira tani mayesero aulukwali? (b) Tisapfundzanji kubulukira mu citsandzo ca Zuze?

9 Atumiki anango akukhulupirika a Mulungu afewesa kutonga kwawo thangwi yakucedza na andzawo akubasa akuti nee ndi Mboni za Yahova pakumala kukotoka kubasa. Ngakhale mu ndzidzi wa basa, mayesero anakwanisa kuoneka. Mphale wakubalika akhacemerwa Zuze ayeserwa pa mbuto yace ya basa. Iye adzindikira kuti nkazi wa patrau wace akhanfuna kakamwe. Iye akhayeserwa ntsiku zonsene. Pakumalisa, nkazi unoyu ‘aphata nguwo ya Zuze mbampanga: ‘Gona na ine!’’ Mbwenye Zuze akhonda mbathawa. Ninji pidaphedza Zuze toera kukoya citsidzikizo cace cauzimu pantsi pa mayesero anewa? Kutonga kwace toera kukhonda kufudza uxamwali wace na Mulungu kwamphedza toera kukoya makhaliro ace akucena na uxamwali wace na Mulungu. Pyenepi pyacitisa Zuze kuluza basa yace mbaikhwa nkaidi mwakusowa mathangwi, mbwenye Yahova ampasa nkhombo. (Gen. 39:1-12; 41:38-43) Mwakukhonda tsalakana khala ndi kubasa peno pa mbuto inango, Akristu asafunika kucalira kuikhika m’makhaliro akuti anaacitisa kugwa m’mayesero.

BVALANI UMUNTHU UPSWA

10. Kodi umunthu upswa usatsidzikiza tani toera kucalira ulukwali?

10 Nakuti umunthu upswa ‘usacitwa mwakubverana na cifuno ca Mulungu mu kulungama kwandimomwene na kukhulupirika,’ iwo ndi wakufunika kakamwe toera anyakumanga banja akwanise kucalira ulukwali. (Aef. 4:24) Ale anabvala umunthu upswa unoyu, ‘asapha’ piwalo pya manungo awo ku ‘macitiro aulukwali, makhaliro akupswipa, cilepelepe cakufuna kupita m’mabonde, pifuno pyakuipa, na umbirimi.’ (Lerini Akolose 3:5, 6.) Fala yakuti “pipheni” isapangiza kuti tisafunika kucita pyonsene toera kucalira pifuno pyaulukwali. Tisafunika kucalira cinthu consene cakuti cinaticitisa kukhala na cifuno cakupita m’mabonde na munthu wakuti nee si ndzathu wa m’banja. (Yobe 31:1) Umaso wathu ungakhala mwakubverana na cifuno ca Mulungu, tisapfundza ‘kutcinga pyakuipa, mbatitoweza pyadidi.’​—Arom. 12:2, 9.

11. Kodi umunthu upswa unakwanisa tani kuwangisa banja?

11 Umunthu upswa usapangiza ‘makhaliro a Ule adaucita,’ Yahova. (Akol. 3:10) Amuna na akazi akumanga banja angawangisira toera kupangiza makhaliro ‘akubvera ntsisi, kukoma ntima, kucepeseka, kupfulika, na kupirira,’ asakhala na banja yakuwanga na nkhombo. (Akol. 3:12) Pontho, angatawirisa kuti ‘ntendere wa Kristu ukhale muntima mwawo,’ anyakumanga banja asakhala akubverana. (Akol. 3:15) Kukhala ‘akubvera ntsisi’ pisaphedza anyakumanga banja toera ‘kukhala akutoma kupereka citsalakano na cilemedzo kwa unango na ndzace.’​—Arom. 12:10.

12. Ndi makhaliro api anaona imwe kuti ndi akufunika toera kukhala na banja yakutsandzaya?

12 Angabvundziswa kuti ndi makhaliro api anaaphedza toera banja yawo ikhale yakutsandzaya, Sid asatawira: “Ufuni ndi n’khaliro wakufunika kakamwe wakuti ndzidzi onsene tisawangisira toera kuupangiza. Tisaonambo kuti kupfulika ndi kwakufunika kakamwe.” Sonja nkazace Sid asatawira pyenepi, iye athimiza: “Kukoma ntima ndi kwakufunika kakamwe. Pontho tisayeserambo kupangiza kucepeseka, maseze midzidzi inango pisanentsa.”

PITIRIZANI KUCEDZA MWADIDI

13. Ninji cisafunika toera banja ikhale yakuwanga, thangwi yanji?

13 Njira yadidi kakamwe toera banja ipitirize kukhala yakuwanga ndi kucedza mwadidi. Mphyakutsukwalisa kakamwe khala nkazi peno mamuna asalonga na ndzace wa m’banja mwakusowa cilemedzo, kupiringana pinacita iye pakucedza na anthu akuti nee asadziwana nawo, peno pifuyo pyawo! Anyakumanga banja angalonga mwaukali mu kuphatisira ‘mafala akuphekesa, ukali, kuipirwa, magwando, na mafala akutikana,’ iwo asafewesa citsidzikizo cauzimu ca banja yawo. (Aef. 4:31) Mbuto mwa kuikha pangozwi banja yawo mu kuphatisira mafala akusumula peno magwando, anyakumanga banja asafunika kuwangisa uxamwali wawo na mafala adidi, kubvera ntsisi, na citsalakano.​—Aef. 4:32.

14. Ndi macitiro api akuti tisaacalira?

14 Bhibhlya isalonga kuti “ulipo ndzidzi wakumatama.” (Koel. 3:7) Mbwenye pyenepi nee pisabveka kuti tisafunika kusiya kulonga na ndzathu wa m’banja, thangwi kucedza ndi kwakufunika kakamwe pabanja. Nkazi unango ku Alemanya alonga: “M’makhaliro anewa, kusiya kulonga kunakwanisa kutsukwalisa ndzanu wa m’banja.” Mbwenye nkazi unoyu athimiza: “Maseze kuti midzidzi inango ungaipirwa pisanentsa kukhala wakupfulika, si pyadidi tayu kupangiza kuipirwa. Thangwi mabvero anacitisa munthu kulonga peno kucita cinthu cakuti cinatsukwalisa ndzace wa m’banja, pyenepi basi ene pinathimizira kunentsa kwa makhaliro.” Mphyadidi kudziwa kuti kulira na kusiya kucedza nkhabe kuphedza mamuna na nkazi toera kumalisa nyatwa zawo. Mbuto mwace, iwo asawangisa banja yawo angakhonda tawirisa kuti kukhonda bverana kukhale nsambo peno kukhonde kukula kudza nthonga.

15. Kodi kucedza mwadidi kunakwanisa tani kuwangisa banja?

15 Uxamwali pabanja usawanga khala nkazi na mamuna asakhala na ndzidzi toera kucedza na kulonga mabvero na maonero awo. Njira inalonga ife cinthu ndi yakufunika kakamwe ninga cinthu cinalonga ife. Natenepa, maseze muli m’makhaliro akunentsa, wangisirani toera kulonga munjira yadidi, mbamusankhula mafala adidi. Natenepa, ndzanu wa m’banja anakhala wakusudzuka toera kubvesera pinalonga imwe. (Lerini Akolose 4:6.) Mamuna na nkazi anakwanisa kuwangisa banja yawo angacedza mwadidi mbalonga ‘basi ene pinthu pyadidi pyakuti pinawangisa, mwakubverana na pinafunika toera kuphindulisa’ ndzace wa m’banja.​—Aef. 4:29.

LEKANI KUKHONDERANA UNANGO NA NDZACE

16, 17. Thangwi yanji anyakumanga banja asafunika kutsalakana mabvero a unango na ndzace na cifuno cawo cakupita m’mabonde?

16 Anyakumanga banja anakwanisambo kuwangisa uxamwali wa banja yawo angasaka kuphindulisa ndzace wa m’banja, mbaikha pifuno pya ndzace pa mbuto yakutoma. (Afil. 2:3, 4) Mamuna peno nkazi wakumanga banja asafunika kukhala na cipendamiro cakutsalakana mabvero na cifuno ca cakupita m’mabonde ca unango na ndzace.​—Lerini 1 Akorinto 7:3, 4.

17 Mbwenye mwakutsukwalisa, amuna peno akazi anango asakhonda kupangiza mabvero aufuni peno kukhonda kupita m’mabonde na ndzawo wa m’banja. Amuna anango asanyerezera kuti kupangiza kukoma ntima kuna nkazace ndi cipangizo cakusowa mphambvu. Mbwenye Bhibhlya isalonga: ‘Imwe amuna, khalani mwadidi pabodzi na akazanu, mbamualemedza.’ (1 Ped. 3:7) Mamuna asafunika kudziwa kuti kupasa pinafuna nkazace pabanja pisaphataniza pizinji kupiringana kupita m’mabonde. Mamuna asafunika kupangiza ufuni ndzidzi onsene. Natenepa, nkazace anakhala wakusudzuka kakamwe toera kukhala na cifuno cakupita m’mabonde na iye. Mamuna na nkazi angapangiza citsalakano, pinakhala pyakukhonda nentsa kukwanirisa pifuno pyakumanungo na mabvero a unango na ndzace.

18. Kodi amuna na akazi anakwanisa tani kuwangisa uxamwali wa banja yawo?

18 Maseze nkhabe thangwi toera kupangiza kukhonda kukhulupirika pabanja, kukhonda tsalakana cifuno ca unango, pinacitisa nkazi peno mamuna kusaka citsalakano peno uxamwali kuna munthu wakuti si ndzace wa m’banja tayu. (Mis. 5:18; Koel. 9:9) Na thangwi ineyi, Bhibhlya isakulumiza anyakumanga banja: “Lekani kuleka mabonde, [peno kukhonderana]; mungafuna kualeka, mualeke ndzidzi pang’ono, mbwenye tomani kubverana pyadidi.” Thangwi yanji? ‘Gopa Sathani anakuyeserani thangwi yakufewa kwanu.’ (1 Akor. 7:5) Mphyakutsukwalisa kakamwe mamuna na nkazi angatawirisa kuti Sathani aphatisire ‘kukhonda kudzitonga’ kwawo mbacitisa m’bodzi wa iwo kugwa m’mayesero mbacita upombo. Mbwenye mamuna peno nkazi, ‘angacalira kusaka maphindu ace, mbasaka kuphindulisa ndzace,’ mbatawira kupita m’mabonde ninga cipangizo ca ufuni wace, tayu ninga pinatongwa iye kucita, uxamwali wawo unakwanisa kuwangisa banja yawo.​—1 Akor. 10:24.

PITIRIZANI KUTSIDZIKIZA BANJA YANU

19. Tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji? Thangwi yanji?

19 Ife tiri cifupi kakamwe toera kupita mu dziko ipswa. Na thangwi ineyi, kutawirisa kugwa m’mayesero a pifuno pyaunyama ndi kwakugopswa kakamwe ninga pidacitika kwa Aisraele ale akukwana 24.000 N’nthando ya Moabu. Pakumala kufokotoza mbiri ineyi yakupasa manyadzo na yakutsukwalisa, Mafala a Mulungu asaticenjeza: ‘Munthu ananyerezera kuti alimira mwadidi na miyendo yace, acite mpholemphole gopa kugwa.’ (1 Akor. 10:12) Natenepa, mphyadidi kakamwe kuti tiwangise banja yathu mu kupitiriza kukhala akukhulupirika kwa Babathu wakudzulu na kwa ndzathu wa m’banja. (Mat. 19:5, 6) Lero, kupiringana pikhacita ife kale, ‘tisafunika kuwangisira kakamwe toera tigumanike kuti ndife akucena, akusowa midonthi na antendere.’​—2 Ped. 3:13, 14.

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango