Yehowa Ayira Yɛ Maa Wabo So, Na Yasũa Nningyein Pẽe Wɔ Ye Sõen Nu

Ewiase Kõɛ Bɔ Ɔtɔ So Nyɔ nanu ne, me maame ne me baba tu fili Estonia hɔle Germany, na ɛberɛ yeɛ bɛwole me ɔ. Bɛwole me ne, wangyɛ yeɛ yetu yɛhɔle Canada ɔ. Wɔ Canada ne, né yɛte nekaa bie bɔ opingyé Ottawa. Né wahia yɛ paa, yeti né yɛne ngokɔ yeɛ yɛla sua kãamba bie nu ɔ. Nakoso, ngyerɛmɔ biala, kyiremvia bɔ yekoli de, né ɔmmɔ yɛ.

Ɛlɛhõ bie, Yehowa Adanzefoɛ wale nekaa bɔ yɛte ne, na bɛkengale Nyekyire 21:3, 4 behyirele me maame. Bɔ me maame tele ne hãne ye ahõne maa osũni. Me baba ne me maame hyɛle yebo sũane Bible ne, na wangyɛ bɛbɔle asu.

Né me maame ne me baba nde Borɔfo pá, nakoso né bɛmva Yehowa sõen benni angorɛ. Né me baba yɛ adwuma wɔ nekaa bɔ behuro mmuralɛ bɛfa bɛyɛ nningyein wɔ Sadbury, Ontario. Né ɔyɛ ye adwuma ne kɔngɔen, nakoso Fue biala né ɔfa me ne nniema kãamba Sylvia kɔ asɛnga. Dapɛen biala, né yɛne yɛ maame ne yɛ baba bonu sũa Ɛwɛnelɛ Waen ne. Bɛbokale me paa maa mvale Yehowa adamvoa. Ɛhẽne ati, wɔ 1956 nu ne, mmɔle asu. Sɔ mmerɛ ne, né mali afoɛ 10 pɛ. Né m’awofoɛ dɔ Yehowa paa, na ɛhẽne yeɛ waboka me maa mahɔso masõ Yehowa waadwu ɛnnɛ ne.

Né mafa masie menye so kyɛ ngɔyɛ atẽepakyelɛniɛ. Nakoso nyiele sukuu ne, né m’adwene yɛ me kyɛ, sɛ meyɛ atẽepakyelɛ adwuma ne bie a, mengonya esikaa bɔ ngɔfa ngɔfo alupré ngotutu atẽe. Nziɛen, nyane adwuma wɔ radio station bie nu, na né mebɔ dwein wɔ berɛ. Né menye gye sɔ adwuma nanwo paa. Né meyɛ adwuma nɔsoa, yeti ɔtɔ mmerɛ bie a, né mengɔ adesũa. Afei koso, adwuma bɔ né meyɛ nati, mvale mmenia biemɔ bɔ né bɛnzõ Nyameɛ adamvoa. Nakoso, ɔnate kyɛ né masũa Bible nati, nwuni kyɛ odikyɛ meyɛ nzakrayɛɛ, yeti nyɛle sɔ.

Ndu ngɔle Oshawa bɔ ɔwɔ Ontario. Mmerɛ bɔ ngɔle berɛ ne, nyiale atẽepakyelɛfoɛ biemɔ. Sɔ atẽepakyelɛfoɛ ne, né benu bie yeɛ ole Ray Norman ne oliema brasua Lesli, na né bekuro me dwirɛ paa. Nwuni kyɛ, atẽepakyelɛ adwuma bɔ bɛyɛ ne ɔmaa bɛnye gye. Yeti, nzusuli bɔ né mafa masie menye so nanwo biekũ. Bɛhyɛle me ngunaen kyɛ nyɛ atẽepakyelɛ adwuma ne bie, yeti wɔ September 1966 nu ne, mmanyɛle atẽepakyelɛniɛ. Né menye gye wɔ m’asetena nu paa. Nakoso, nikyeebie bɔ né mennea atẽe sili.

SƐ YEHOWA KÃ KYƐ YƐYƐ ADWUMA BIE A, ODIKYƐ YƐYERE YƐNWO YƐYƐ

Mmerɛ bɔ né mewɔ sukuu nu ne, nhyehyɛle Bɛtɛl fɔɔm. Nakoso nziɛen bɔ mmanyɛle atẽepakyelɛniɛ ne, yeɛ bɛfrɛle me kyɛ ngɔnzõ afoɛ nna wɔ Toronto Bɛtɛl bɔ ɔwɔ Canada ne ɔ. Nakoso né mekuro Lesli paa, na nyane a ahãa ngogya ye. Yeti né me mbena kyɛ mekɔ, ofikyɛ né m’adwene yɛ me kyɛ sɛ mekɔ a, mengonwu ye kõ. Nakoso mvili m’ahõne nu mmɔle mbaeɛ, na yesĩ ne, nzili gyinayɛɛ kyɛ ngɔsõ wɔ Bɛtɛl, yeti me ne Lesli lili ngraa. Nakoso, ɔnate kyɛ né meyakyi ye berɛ mekɔ nati, né me wora abɔ.

Ngɔle Bɛtɛl ne, né meyɛ adwuma wɔ nekaa bɔ bɛpo nningyein ɔ, na nziɛen, bɛmaa nyɛle sɛkɛtri. Lesli ɔɔyɛle atẽepakyelɛniɛ titire wɔ Gatineau bɔ ɔwɔ Quebec ne. Ɔwɔ nu alaa a, né Lesli nwo dwirɛ apẽ me tianu, yeti ɛyɛ a mebisa menwo kyɛ, ‘Aso masi gyinayɛɛ pá de?’ ‘Ngɔyɛ sɛɛ ná masa manwu Lesli biekũ?’ Nakoso wangyɛ, edwirɛ bie bɔ ɔyɛ nwanwa sili. Yeɛ ole kyɛ, Lesli aliemaa brienzua Ray ɔɔsõne wɔ Bɛtɛl, na me ne ye yeɛ né yɛla sua kõ anu ɔ. Ɛhẽne maa ndele Lesli ngã biekũ, na nziɛen yegyale February 27, 1971. Sɔ kyẽa ne yeɛ né ɔpɛ yebo wɔ afoɛ 4 bɔ mva nyɛle adwuma wɔ Bɛtɛl ne ɔ.

Ɛhẽne sĩ ne, bɛmaa me ne Lesli yɛɛsõne wɔ asafo bie nu wɔ Quebec. Né bɛfa French dwudwolɛ yeɛ bɛyɛ adesũa ɔ. Afoɛ kãa sĩ ne, mmerɛ bɔ né mali afoɛ 28 ne, bɛhãne kyɛ mmanyɛ manzin soneafoɛ. Né menwu menwo kyɛ nyini, yeti mengɔhora ngɔyɛ sɔ adwuma ne. Nakoso, edwirɛ bɔ ɔwɔ Yeremia 1:7, 8 ne, ɔhyɛle me ngunaen paa. Afei nikyee foforɛ bɔ né medwene yenwo yeɛ ole kyɛ, né kar afa Lesli afĩ ase mmerɛ pẽe, na ɛhẽne ati sɛ odwu kɔngɔen a, né ɔngora da. Yeti, né menwu ye kyɛ ɔkɔyɛ se paa kyɛ yɛkɔyɛ sɔ adwuma ne ɔ. Nakoso, edwirɛ bie bɔ Lesli hãne ne hyɛle me ngunaen paa. Ɔhãne kyɛ, “Sɛ Yehowa kã kyɛ yɛyɛ adwuma bie a, odikyɛ yɛyere yɛnwo yɛyɛ.” Yeti ayieleɛ koraa ne, yɛlé yɛtole nu kyɛ yɛkɔyɛ, na yɛyɛle manzin adwuma ne afoɛ 17.

Ɔnate manzin adwuma nati, né nne alagyé koraa, yeti né mennya mmerɛ pẽe memma meye Lesli. Nakoso, Kisie ngyerɛmɔ bie, edwirɛ bie bɔ ɔyɛ anika sili, na ɛhe maa nwuni kyɛ odikyɛ menya mmerɛ mema meye. Bɔ osili yeɛ ole kyɛ, yɛtele kyɛ ebie bɔ yɛ anoa nanu. Nakoso mmerɛ bɔ mmukyele anoa ne, mannwu sonafee, na mmom baskɛt bie bɔ bakata so yeɛ né ogyi berɛ ɔ. Nneane baskɛt nanu ne, nwuni kyɛ ɛtena bɔ bɛfa bɛsɛ table so, paanõo, nzãa, glass bɔ bɛfa bɛnõ nzãa, ɔne nningyein foforɛ yeɛ né ogua nu ɔ. Né krataa bie wura nningyein nanu bɔ né bahwerɛ so kyɛ, “Ɛnnɛ de fa ɛye fité, ná ɛmɔɔgye ɛmɔnye kãa.” Nakoso, ngã ngyirele Lesli kyɛ, mesrɛ ye mepena kyɛ menea dwudwolɛ bɔ ngɔma nanu kãa, yeti yɛngɔhora yɛngɔhɔ. Ɔtele yebo, nakoso, nwuni kyɛ edwirɛ ne annyɛ ye fɛ́. Mmerɛ bɔ ndenane ase kyɛ mesũa nikyee ne, edwirɛ bɔ ɔwɔ Ɛfesofoɛ 5:25, 28 ne pẽne me tianu, yeti nwuni kyɛ bɔ meyɛ ne, ɔttemayé. Sɔ tworɔnzɛm ne maa nwuni kyɛ odikyɛ medwene meye nwo. Ɔwale sɔ ne, mmɔle edwirɛ nanwo mbaeɛ, na yesĩ ne, ngã ngyirele Lesli kyɛ ɔma yɛhɔ, na ɛhẽne maa yenye gyele paa. Yeti yefitéle, na yɛɛtenane nekaa bie yɛɛgyele yɛnye. Sɔ kyẽa ne, yɛnye gyele paa. Yɛhɔ yɛwale ne, nyane mmerɛ mva nzuane me dwudwolɛ ne.

Né yɛyɛ manzin bɔ ɔwɔ British Columbia kodwu Newfoundland nanu adwuma. Sɔ mmerɛ ne, né yɛnye gye paa. Mmerɛ bɔ né nde akwalaa ne, né mepena kyɛ metu atẽe, na sɔ mmerɛ he de, nwuni kyɛ bɔ né ogyi menye so ne awa nu. Né mekuro kyɛ ngɔhɔ Gilead Sukuu ne bie, nakoso né menye ngye yenwo kyɛ bɛkɔmaa ngɔɔsõ wɔ maen foforɛ so. Né m’adwene yɛ me kyɛ, mmeni titire yeɛ bɛyɛ nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne ɔ, yeti mede, mengɔhora bie yɛ llé. Sɛ ɛhẽne la ahãmeɛ a, ɔnate kyɛ kõɛ ne anwonyerɛ wɔ Africa nati, né mesuro kyɛ sɛ meyie Gilead a, aanea a né bafa me bahɔ Africa maen bie aso. Yeti, né mekuro kyɛ ngɔtena Canada berɛ ala, ofikyɛ né ɛberɛ yɛ me fɛ́.

BƐHÃNE KYƐ YƐƐSÕ WƆ ESTONIA NE NGURO FOFORƐ SO

Wɔ afoɛ 1992 nu ne, bɛmane Yehowa Adanzefoɛ bɔ bɛwɔ maen ahoroɛ bɔ né bɛboka Soviet Union naso ne atẽe kyɛ bɛkɔhora bɛkɔyɛ asɛnga adwuma ne. Ɛhẽne ati, Bɛtɛl bisale yɛ kyɛ aso yɛkɔhora yekotu yɛkɔhɔ Estonia yɛkɔɔyɛ nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne anaa. Edwirɛ ne yɛle yɛ nwanwa, nakoso yɛbɔle yenwo mbaeɛ, na yɛhã yehyirele yɛnwo kyɛ, ‘Sɛ Yehowa kã kyɛ yɛyɛ adwuma bie a, odikyɛ yɛyere yɛnwo yɛyɛ.’ Yeti, yele yɛtole nu kyɛ yɛkɔhɔ, nakoso, bɔ né ɔyɛ yɛ fɛ́ yeɛ ole kyɛ né ɔtte Africa yeɛ yɛkɔ ɔ.

Yedwuli Estonia ne, yɛhyɛle yebo kyɛ yesũa bɛ dwudwolɛ ne. Yelili bosome kãa wɔ berɛ ne, bɛhãne kyɛ ngɔnyɛ manzin soneafoɛ. Yeti né yɛsõ asafo 46 ɔne kue ahoroɛ bɔ ɔwɔ Estonia, Latvia, Lithuania, ɔne afei Kaliningrad bɔ ɔwɔ Russia ne. Yeti né odikyɛ yesũa Latvia, Lithuania, ɔne Russia dwudwolɛ, na né ɔlla ase mma yɛ koraa kyɛ yɛkɔyɛ sɔ. Nakoso aliemaamɔ bɔ bɛwɔ berɛ ne bokale yɛ paa, na né ɔyɛ bɛ fɛ́ kyɛ yesũa bɛ dwudwolɛ ne ɔ. Wɔ afoɛ 1999 nu ne, bebukyéle Bɛtɛl wɔ Estonia, na bɛhãne kyɛ ngɔmmoka Bɛtɛl Boayikue bɔ ɔwɔ berɛ naso. Aliemaamɔ bɔ ngɔmmokale bɛso ne yeɛ ole Toomas Edur, Lembit Reile, ɔne Tomm Kauko.

Yenyane yenwo atẽe yenwuni aliemaamɔ pẽe bɔ ɔnate bɛ gyidie ti, bɛpɛle bɛ asue bɛhɔle Siberia ne. Bɛbɔ bɛfale bɛ beguale prisã ne, bɛfale ɛyalɛ nu, na né bennwu b’abusũafoɛ. Nakoso, bamma bɛ abanu ammu, na mmom bɛhɔleso bɛyɛle asɛnga adwuma ne, na né bɛnye gye. Bɔ bɛyɛle ne maa yenwuni kyɛ, odikyɛ yɛkɔso yɛfa anigye yɛyɛ adwuma bɔ owura yɛsa ne, ɔmva yenwo ne ɔhaw biala bɔ yekoyia ne.

Ɔnate kyɛ né yɛfɛ nati, odwuli nekaa bie ne, ɛyɛ a né Lesli nwo ayɛ ye bɛtɛɛ. Né yennwu bɔ ɔha Lesli ɔ, yeti yɛyɛle y’adwene kyɛ yekosa yɛkɔhɔ Canada. Enu berɛ ala, yeɛ bɛtole bɛsa bɛfrɛle yɛ kyɛ yɛbra Sukuu Bɔ Bɛyɛ Bɛma Bɛtɛl Boayikue Nanufoɛ Ne Bɛyemɔ ne bie wɔ Patterson, New York, U.S.A. Nakoso, ɔnate bɔ né ɔha meye nati, né y’adwene yɛ yɛ kyɛ yɛngɔhora bie kɔ. Yeti, yɛbɔle yenwo mbaeɛ, na ɛhẽne sĩ ne, yele yɛtole nu kyɛ yɛkɔhɔ. Yehowa yirale yɛ paa ɔnate kyɛ, mmerɛ bɔ yɛhɔle sukuu ne, ɛberɛ yeɛ beenwuni kyɛ sãa Lesli anya anwonyerɛ bie bɔ bɛfrɛ ye fibromyalgia ɔ. (Ɔte anwonyerɛ bie bɔ ɔmaa ebie nwo tutu ye, ná ye nwonaen yɛ ye bɛtɛɛ ɔ.) Yeti bɛneane ye maa yenwo tɔle ye, na ɛhẽne maa yɛhora yɛɛtoale y’adwuma naso.

BƐFALE YƐ BƐHƆLE AFRICA

Wɔ 2008 nu, mmerɛ bɔ yesa yɛhɔle Estonia ne, ɛlɛhõ nɔsoa bie, bɛfrɛle me befili ewiase mukoraati adwumayɛbea ti. Bɛhã behyirele me kyɛ, bɛpena kyɛ yɛkɔyɛ adwuma wɔ Congo, na bebisale me kyɛ aso yɛkɔhora yɛkɔhɔ anaa? Mmerɛ bɔ ndele sɔ dwirɛ ne, mekunu tele me, ofikyɛ sɛ aleɛ kyẽ a, né odikyɛ mema bɛ mmuayɛɛ. Nyɛle kyɛ mengɔbɔ edwirɛ naso mengohyire Lesli, ofikyɛ né m’adwene yɛ me kyɛ sɛ mekã mekyire ye a, ɔngɔhora ngɔla sɔ kɔngɔen ne. Nakoso, bɔ ɔwɔ nu yeɛ ole kyɛ, me mmom yeɛ mangora da ɔ. Sɔ kɔngɔen ne, mmɔle Africa bɔ né bɛnwa yɛhɔ nanwo mbaeɛ paa.

Aleɛhẽne ne, mmɔle meye Lesli amaneɛ. Yɛhã yehyirele yɛnwo kyɛ: “Yehowa yeɛ ɔnwa yɛhɔ Africa ɔ. Sɛ yangɔ a, yɛkɔyɛ sɛɛ ná yanwu kyɛbɔ ɛberɛ si te ɔ?” Yeti yetuli yɛ bo yɛhɔle Kinshasa bɔ ɔwɔ Congo ne, ɔmva yenwo kyɛ né yatena Estonia afoɛ 16 ne. Mmerɛ bɔ yedwuli Congo Bɛtɛl berɛ ne, yɛnye gyele paa ofikyɛ né ɛberɛ yɛ nyemene, na né ɛberɛ koso te dinn. Mmerɛ bɔ né yɛwɔ Canada ne, Lesli hworɔle edwirɛ bie guale kaad so bɔ yenwa, “Nekaa biala bɔ ɛkɔhɔ ne, ma wɔnye gye.” Yeti, mmerɛ bɔ bɛfale yɛ bɛhɔle yɛ sua nu ne, sɔ dwirɛ ne yeɛ olimoa fa bɔle sua nu berɛ ɔ. Aliemaamɔ bɔ bɛwɔ Congo bɔ yɛfale bɛ adamvoa, ɔne asɛnga adwuma ne bɔ yɛne bɛ bɔle nu yɛyɛle ne, ɔmaa yɛnye gyele paa. Mmerɛ bie sĩ ne, asafo ne maa ngɔnzrale Bɛtɛl ahoroɛ 13 wɔ Africa. Ɛhe maa yenwuni mmeni pẽe ɔne b’amammerɛ. Kyɛbɔ né ahyɛaseɛ ne, yesuro kyɛ yɛkɔhɔ Africa ne, yemukoraati tu minini, na yɛlale Yehowa ase kyɛ ɔmaa yɛɛsõne wɔ Africa ɔ.

Wɔ Congo ne, bele ngaka mmaammaa bie bɔ betu bɔ mmenia di ɔ. Mmerɛ bɔ bɛfale sɔ ngaka ne bie bɛyɛle aleɛ bɛmane yɛ ne, né yɛ mbena kyɛ yedi. Nakoso, mmerɛ bɔ yenwuni kyɛbɔ aliemaamɔ afa anigye bedi aleɛ ne, ɔmaa yɛ koso yelili bie, na yenwuni kyɛ sãa ɔyɛ fɛ́ paa.

Aliemaa biemɔ bɔ né bɛwɔ Congo maen nanu nekaa bie ne, né bɛfa ɔhaw nu paa, ofikyɛ né mmenia biemɔ bɛbato bewura bɛso wɔ bɛ namue nu berɛ bɛsɛkye bɛ nningyein, na mmrasua ne ngwalaa nemɔ koso, né bepira bɛ. Yeti yɛfale nningyein bɔ bekohia yɛɛmane bɛ, na yɛfale Bible ne yɛkyekyele bɛ wora. Né wahia sɔ aliemaa hemɔ paa, nakoso yenwuni kyɛ bɛdɔ Yehowa, na bɛmva bɛ sõen benni angorɛ. Afei koso, né bele gyidie paa kyɛ kyẽabie Yehowa kotingyé mmenia. Ɛhe hyɛle yɛ ngunaen paa. Sɔ subaen pá bɔ né sɔ aliemaa hemɔ le ye ne, ɔmaa me ne meye nwuni kyɛ gyidie bɔ yele ne, odikyɛ yɛmaa enu yɛ se. Aliemaamɔ bɔ né bɛwɔ berɛ ne, né benu biemɔ wɔ berɛ a, b’awuro ne b’agyapadeɛ mukoraati afi bɛsa. Ɛhe maa nwuni kyɛ, ɔnzɛkyɛ yɛfa yɛnwo yɛto anwonyadeɛ so, ofikyɛ ɔkɔhora kofi yɛsa mmerɛ biala. Yehowa bɔ yɛkɔsõ ye ne yeɛ odikyɛ yɛmaa yenwo hia yɛ ɔ. Ɔmva yenwo ne ɔhaw bɔ sɔ aliemaa hemɔ fa nu ne, né beté sõ Yehowa. Ɛhe hyɛle yɛ ngunaen paa, na ɔmaa yenwuni kyɛ, ɔmva yenwo ne anwonyerɛ bɔ ɔteetee yɛ ne, ɔnzɛkyɛ yɛmaa y’abanu bu.

BƐMAA YƐHƆLE ASIA

Ɛhẽne sĩ ne, bɛhã behyirele yɛ kyɛ yɛhɔ Hong Kong Bɛtɛl. Yanzusu yenwo llé kyɛ mmerɛ bie kɔwa bɔ yɛkɔɔtena Asia ɔ, yeti ɔyɛle yɛ nwanwa paa. Nekaa biala bɔ bɛfale yɛ bɛhɔle ne Yehowa bokale yɛ. Yeti né yɛle gyidie kyɛ ɛhe koso ɔkɔboka yɛ ɔmva yenwo kyɛ né yɛnze bɔ okosi ne. Nekaa bɔ né yɛte wɔ Africa ne, né ɛberɛ yɛ nyemene, na né yele nnamvoa pẽe. Yeti mmerɛ bɔ né yefi berɛ wɔ 2013 nu ne, yɛ wora bɔle paa.

Hong Kong maen ne de, né ɔtte kyɛ Congo, ɔnate kyɛ né mmenia sõne wɔ berɛ paa, na né befi maen foforɛ so yeɛ batu bawa berɛ ɔ. Afei koso, né ɔyɛ se ma yɛ paa kyɛ yekosũa China dwudwolɛ ne. Nakoso aliemaa nemɔ bokale yɛ paa, na bɛmaa yɛnye gyele. B’aleɛ ne koso, né ɔyɛ fɛ́. Né asɛnga adwuma ne nya ngɔsoɛ paa. Afei koso, né aseɛ ne sua nyɔboɛ ayɛ se wɔ Hong Kong maen nanu. Yeti, Akwangyerɛ Kue ne sili gyinayɛɛ kyɛ, bɛkɔtɔne Bɛtɛl agyapadeɛ ne bie. Ɛhẽne sĩ ne, wangyɛ biala yeɛ bɛhãne kyɛ yɛɛtoa yɛ sõen adwuma naso wɔ South Korea wɔ 2015 nu ɔ. Yedwuli berɛ ne, né ɔyɛ se ma yɛ kyɛ yekosũa bɛ dwudwolɛ ne, nakoso dwudwolɛ ne kãa bɔ né yɛkora yɛkã ne, ɔmaa aliemaamɔ nye gyele.

BƆ YASŨA YAFI ADWUMA BƆ YEHOWA FAWURALE YƐ SA NANU Ɔ

Ɔlla ase kyɛ ɛkɔfa ebie adamvoa, nakoso yanwu kyɛ sɛ yepingyé aliemaamɔ a, ɔmaa benwu kyɛ yɛdwene bɛnwo, na ɛhẽne boka yɛ maa yɛkora yɛfa bɛ adamvoa. Maen ahoroɛ bɔ yaasõ wɔ so ne, wamaa yanwu kyɛ yɛne yeliemamɔ mukoraati yɛte kõ, na kyɛbɔ Yehowa bɔle yɛ ne, ɔmaa yɛkora yefi y’ahõne nu yɛfa yeliemamɔ adamvoa.—2 Kor. 6:11.

Nikyee foforɛ bɔ yanwui yeɛ ole kyɛ, Yehowa bu mmenia mukoraati pɛ ɔmva yenwo ne nekaa bɔ befi ɔ. Yeti odikyɛ yesuesũa ye. Afei koso, yanwu kyɛ sɛ yɛfa yɛnye yɛto ase yɛnea bɔ Yehowa ayɛ ama yɛ, ɔne kyɛbɔ akwangyerɛ bɔ ɔfa ma yɛ ne boka yɛ a, ɔmaa yɛ gyidie yɛ se. Odwu mmerɛ bie a, né yɛ abanu abu, na sɛ bɛfa yɛ bɛkɔ nekaa bie koso a, ɛyɛ a né y’adwene yɛyɛ kyɛ aliemaamɔ ndwene yɛnwo. Ɔba sɔ a, ɛyɛ a yɛkenga ngrataa bɔ yɛ damvomɔ ahworɔ abrɛ yɛ ne, na ɛhẽne boka yɛ paa. Yɛ mbaeɛ bɔ Yehowa amaa yanya yenwo mmuayɛɛ ne, wamaa yanwu kyɛ ɔdwene yɛnwo paa, na ɛhẽne boka yɛ maa yɛyere yɛnwo wɔ ye sõen nu.

Afoɛ pẽe bɔ me ne Lesli yafa yagya ne, yaanwu kyɛ yenwo hia paa kyɛ yekonya alagyé yɛkɔma yɛnwo, ɔmva yenwo ne adwuma biala bɔ yɛyɛ ne. Afei koso yaanwu kyɛ, sɛ yesũa dwudwolɛ foforɛ bie, na sɛ ɔyɛ se ma yɛ po a, ɔnzɛkyɛ yɛmaa y’abanu bu, na mmom odikyɛ yɛyere yɛnwo yesũa. Sɛ odwu nɔsoa biala a, yɛnea nningyein pɔtẽe bie bɔ Yehowa ayɛ ama yɛ wɔ kyẽa nanu ne, na yɛda ye ase.

Ahyɛaseɛ ne, né m’adwene yɛ me kyɛ, mengɔhora ngɔyɛ nzɛmbatrɛlɛniɛ wɔ maen foforɛ so llé. Nakoso manwu kyɛ sɛ ɛfa wɔnwo to Yehowa so a, ɔboka wɔ maa ɛyɛ nningyein bɔ esusu kyɛ ɛngɔhora ye yɛ ne. Ɛhe amaa manwu kyɛ, edwirɛ bɔ diyifoɛ Yeremia hãne ne te nahorɛ. Ɔhãne kyɛ: “O AWURADE, alakalaka me.” (Yer. 20:7) Nhyiraa bɔ Yehowa amaa yanya ye wɔ ye sõen nu ne, ɔbo yɛ ndeaseɛ so. Nde akwalaa ne, né mepena kyɛ metena alupré nu metu atẽe mekɔ maen foforɛ so, na ɛhẽne koso, Yehowa amaa wawa nu. Ebie yeɛ ole kyɛ, asafo ne asoma me maa maasrɛsra Bɛtɛl ahoroɛ wɔ maen pẽe so, na yemukoraati nu ne koso, mvole alupré. Meye Lesli de, menni yenwo angorɛ koraa, ofikyɛ adwuma bɔ bɛfa bɛmane me ne, sɛ nná ye yeɛ ɔbokale me a, ahãa ɔkɔyɛ se kɔma me.

Daa biala me ne meye Lesli kae yɛnwo kyɛ Yehowa yeɛ yɛyɛ adwuma ne yɛma ye ɔ. Nhyiraa bɔ Yehowa afa ama yɛ ɛnnɛ ne, ɔmaa yenwu kyɛ ewiase foforɛ nanu ne, yɛnye kɔgye paa, ofikyɛ sɔ mmerɛ ne de, Yehowa ‘kobukye yesa nu, na wamaa teasefoɛ mukoraa banya bɔ bɛpena ɔ.’—Edw. 145:16.