EBIE ASETENA NU DWIRƐ
Yasua Nningyein Pee Yafi Yɛ Kyerɛkyerɛniɛ Bɔ Ɔtra Biala Ne Berɛ Wɔ Y’asetena Nu
MMERƐ bɔ mene meye yɛyɛ ateepakyelɛ ne nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne, yenwuni nningyein pee bɔ né ɔyɛ suro ɔ. Ebie yeɛ ole sogyafoɛ bɔ betiratira tui bɔ begyigyi atee nu, mmenia bɔ bate atua bɔ bɛyerayera nningyein wɔ kar atee nu, mvrama pirikua bɔ otu, ɔne kõɛ. Sɛ odwu mmerɛ bie po a, né odikyɛ yɛnwati yefi y’awuro. Nakoso, yenunni yɛnwo lle kyɛ yesili sɔ gyinayɛɛ ne ɔ. Ɔhaw he amukoraati nu ne, Yehowa ahɔso aboka yɛ, na wayira yɛ. Afei koso, ɔnate kyɛ ɔte yɛ Kyerɛkyerɛniɛ Bɔ Ɔtra Biala nati, wahyire yɛ nningyein pee. —Yob 36:22; Yes. 30:20.
NHWƐSOƐ BƆ M’AWOFOƐ YƐLE Ɔ
Afoɛ 1950 kɔ ye ayieleɛ ne, m’awofoɛ tu fili Italy bɛɛtenane Kindersley bɔ ɔwɔ Saskatchewan wɔ Canada ne. Bedwuli berɛ ne, wangyɛ biala yeɛ benwuni asafo ne ɔ, na né Yehowa soen nwo hia yɛ tra nikyeebiala. Nde akwalaa ne, mekae kyɛ sɛ né mene m’awofoɛ kɔ asɛnga a, né yɛkyɛ paa. Yeti ɛyɛ a mekã medi angorɛ kyɛ nyɛle ateepakyelɛ bokafoɛ ne, né mali afoɛ mmɔtwɛ.
Mene m’awofoɛ ne nniema mɔ; kɔyɛ afoɛ 1966 nu
Né m’awofoɛ lle sikaa, nakoso Yehowa soen ti bɛfale nningyein bɛbɔle afɔleɛ. Sɔ nikyee bɔ bɛyɛle ne, ɔbokale me paa. Afoɛ 1963 sɔa, bɛtɔnene bɛnwo nningyein pee, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a bekonya esikaa bɛkɔhɔ maenmaen nhyiamu bɔ bɛyɛle ye wɔ Pasadena bɔ ɔwɔ California, U.S.A ne bie ɔ. Afoɛ 1972 koso, yetu yɛhɔle Trail bɔ ɔwɔ British Columbia, Canada ne kyɛ yɛkwaahã nzɛmba ne yekyire bɛbɔ bɛkã Italy dwudwolɛ wɔ berɛ ne. Ofi nekaa bɔ né yɛwɔ ne ɔkɔ dɔ ne, ɔte kilomita 1,000 anaa kɔyɛ kwanzii 620. Né me baba yɛ adwuma wɔ stɔɔ piri bie nu, na ye yeɛ né osiesie berɛ ɔ. Sɛ nikyeebie sɛkye wɔ berɛ koso a, ye yeɛ né ɔnea maa besiesie ɔ. Onyane yenwo atee pee bɔ ahaa ɔkɔmaa okonya sikaa ɔ, nakoso wanne wando nu, ofikyɛ né ɔpena kyɛ onya mmerɛ pee fa sõ Yehowa.
Nhwɛsoɛ pá bɔ m’awofoɛ yɛ mane mene nniemamɔ nza ne, menye sɔ paa. Bɔ bɛyɛle ne maa nwuni kyɛ, odikyɛ memaa Yehowa soen nwo hia me tra nikyeebiala. Besa bɛmaa nwuni nikyeebie bɔ me wora ngofi ye lle ɔ. Yeɛ ole kyɛ, sɛ mefa Ahennie ne medimoa a, Yehowa kɔnea me.—Mat. 6:33.
YƐHYƐLE MMERƐ MUKORAATI SOEN ADWUMA NABO
Wɔ 1980 nu ne, ngyale aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Debbie. Yenwo yɛ nyemene, na ɔmva Yehowa soen nni angorɛ. Né yɛpena kyɛ yɛyɛ mmerɛ mukoraati soen adwuma ne bie. Yeti yegyale ne, ye bosome nza si yeɛ Debbie ɔɔyɛle ateepakyelɛniɛ ɔ. Mmerɛ bɔ yenyane afoɛ kõ ne, yetu yɛhɔle asafo bie bɔ behia mmokalɛ nu, na ɛberɛ yeɛ me koso nhyɛle ateepakyelɛ adwuma nabo ɔ.
Ɛlɛho bɔ yegyale wɔ 1980 nu
Odwuli nekaabie ne y’abanu buli, yeti né yɛpena kyɛ yefi berɛ. Nakoso yelimoa yɛhane yenwo dwirɛ yehyirele manzini soneafoɛ ne. Ɔne yɛ dwudwole kama, nakoso wamva ye dwirɛ ne wangongwa. Ɔhane kyɛ: “Ɛmɔboka so bie yeɛ wamaa wawa ye sɔ ɔ. Bɔ ɔngɔ yé ne ngome yeɛ ɛmɔ adwene wɔ so ɔ. Ɛyɛ a nnɛmaa ɛmɔyɛ sɔ, na mmom nningyein bɔ ɔkɔ yé wɔ ɛmɔ asetena nu ne koso, ɛmɔfa ɛmɔ adwene bɛhɔ so.” Sɔ afutue nala yeɛ né yehia ɔ. (Edw. 141:5) Yeti yɛfa yɛyɛle adwuma, na yeenwuni kyɛ sãa nningyein pá pee wɔ berɛ bɔ né y’adwene hɔlle so ɔ. Bɛbɔ bɛwɔ asafo nanu ne, né benu pee pena kyɛ bɛyere bɛnwo wɔ Yehowa soen nu. Ngwalaa ne bɛbɔ behũ mɔ nne asafo nanu ne po, né bɛboka so. Yesuane nikyeebie bɔ yenwo hia paa yefili sɔ dwirɛ nanu. Yeɛ ole kyɛ, yɛkɔfa y’adwene yekosie nningyein pá bɔ ɔkɔso wɔ y’asetena nu naso, na yanwondɛ Yehowa maa wali yɛhaw nanwo dwumaa. (Mika 7:7) Afei de nningyein hɔle yé mane yɛ, na yɛnye sa gyele.
Ateepakyelɛfoɛ sukuu bɔ yelimoa yɛhɔle ne, bɛbɔ behyirele yɛ nikyee ne, né basõ wɔ maen foforɛ so le. Foto bɔ bɛpɛle ye sɔ mmerɛ ne, bɛfa behyirele yɛ. Besa bɛhane ɔhaw bɔ bɛfale nu, ɔne nhyiraa bɔ benyane nanwo dwirɛ behyirele yɛ. Ɛhene maa yɛnye ɔɔgyele nzɛmbatrɛlɛ adwuma nanwo, yeti yɛfa yesiele yɛnye so kyɛ yɛkɔyɛ bie.
Yɛwɔ Ahennie Asa so wɔ British Columbia, 1983 nu
Bɔ ɔkɔyɛ né yadwu yɛ botayɛɛ nanwo ne, yetu yɛhɔle Quebec wɔ 1984 nu. Ɛberɛ de, French yeɛ bɛkã ɔ. Sɛ efi British Columbia ɛkɔ berɛ a, ɛkɔpɛ kɔbo kilomita 4,000 anaa kwanzii 2,485. Yedwuli dɔ ne, né odikyɛ yesua bɛ dwudwolɛ ne b’amammerɛ, na né ɔte foforɛ koraa wɔ yɛnye so. Ɔhaw foforɛ koso yeɛ ole kyɛ, odwu mmerɛ bie a, né yelle sikaa. Odwuli nekaabie po de, né yɛkɔsesa asandoo boso yefi biaa bie boo nu. Né Debbie kora fa asandoo yɛ aleɛ ahoroɛ pee bɔ ɔyɛ fɛ ɔ. Yemiane yɛnye yegyinane sɔ haw ne mukoraati nu. Afei yesa yenwuni kyɛ Yehowa yakyilli yɛnu, na ɛhene maa yɛnye gyele.—Edw. 64:10.
Ɛlɛho bie, yenyane kɔɔl bie bɔ né yɛnye lla so koraa ɔ. Né bɛnwa yɛɛyɛ adwuma wɔ Canada Bɛtɛl. Né yahyehyɛ Gilead fɔɔm, yeti y’ahone nu de, sɛ yenyane a, ahaa sɔ sukuu ne yeɛ yɛkɔhɔ ɔ, na ɔtte Bɛtɛl. Nakoso, yele yɛtole nu kyɛ yɛkɔhɔ. Yeedwuli dɔ ne, yebisale Aliemaa Kenneth Little bɔ né ɔboka Bɛtɛl Kɔmatii naso ne kyɛ: “Yahyehyɛ Gilead fɔɔm oo, na ɛhene koso ɛ?” Yeɛ ɔhane kyɛ: “Sɛ odwu so a, yekonwu bɔ yɛkɔyɛ ɔ.”
Dapɛen kõ si ne, bɛtole bɛsa bɛfrɛle yɛ kyɛ yɛbra Gilead sukuu ne bie. Ɔwale sɔ ne, né odikyɛ yesi yenwo gyinayɛɛ. Aliemaa Little hane kyɛ: “Gyinayɛɛ biala bɔ ɛmɔ kosi ne, annea a okodwu nekaabie ne, ɛmɔkonya adwene kyɛ ɛmɔse a ahaa ɛmɔanyɛ ye sɔ. Bɔ ɔwɔ nu yeɛ ole kyɛ, nu biala bɔ ɛmɔkɔfa ne, ɔte pá, ofikyɛ Yehowa koyira so.” Yele yɛtole nu kyɛ yɛkɔhɔ Gilead, na ofi sɔ mmerɛ ne, yaanwu ye kyɛ Aliemaa Little dwirɛ ne te nahorɛ paa. Sɛ aliemaa biemɔ sa kã dwumadie ahoroɛ na bennwu gyinayɛɛ bɔ besi a, ye dwirɛ nala bie yeɛ yɛkã yekyire bɛ ɔ.
NZƐMBATRƐLƐ ADWUMA
(Bɛen so) Ulysses Glass
(Famaa so) Jack Redford
Né yɛboka mmenia 24 bɔ bɛhɔle Gilead sukuu bɔ ɔtɔ so 83 naso. Bɛyɛle ye wɔ Brooklyn, New York, wɔ April 1987 nu, na yɛnye gyele paa. Aliemaa Ulysses Glass ne Jack Redford yeɛ behyirele yɛ nikyee ɔ. Bosome nnu bɔ né yɛfa yɛkɔ sukuu ne, kyɛ yɛbɔ yɛnye yɛte ne, né wasõ bɔ yɛbaayie ɔ. Yeyiele sukuu ne wɔ September 6, 1987, na bɛfale yɛne Aliemaa John Goode ne ɔye Marie bɛhɔle Haiti.
Yɛwɔ Haiti, 1988 nu
Bɛfoane nzɛmbatrɛlɛfoɛ bɔ né bɛwɔ Haiti ne befili berɛ wɔ 1962 nu. Ofi berɛ ne, né bɛfalle bie bɛhɔle berɛ kõ. Yeyiele Gilead dapɛen nza si ne, nekaa bɔ bɛfale yɛ bɛhɔle wɔ Haiti ne, né ɛberɛ te mmokaa paa, na asafo bɔ né yɛwɔ nu ne koso, né adawurubɔfoɛ ne te 35. Né yenyinni, na né yelle suahu pee. Afei koso, yɛ ngome yeɛ né yɛte nzɛmbatrɛlɛfoɛ awuro berɛ ɔ. Bɛbɔ bɛwɔ berɛ ne, né bedi hiaa paa, na né benu pee koso nze kenga. Yedwuli dɔ foforɛ ne, né maen nanu ndwo, ofikyɛ né ebiemɔ pena kyɛ bɛyɛ kuu, né mmenia yerayera nningyein wɔ kar atee nu, na né mvrama pirikua taa tu wɔ berɛ paa.
Aliemaamɔ bɔ bɛwɔ Haiti ne, né bemia bɛnye begyina sɔ haw he mukoraati noa, na yesuane nningyein pee yefili bɛ berɛ. Né asetena nu yɛse ma benu pee nala, nakoso né bɛdɔ Yehowa, na né bɛkɔ asɛnga paa. Aliemaa brasua kõ bɔ né wayɛ panyi sɔa, né wahye tworɔnzɛm ngokongoko 150 wagua yetianu. Bɔ né ɔkɔso wɔ berɛ ne, ɔmaa yɛyerele yɛnwo yɛhane nzɛmba ne, ofikyɛ yɛse kyɛ Nyameɛ Ahennie ne ngome yeɛ ɔkɔhora kɔye adasa haw kofi berɛ ɔ. Bɛbɔ yelimoa yɛne bɛ suane nikyee ne, benu biemɔ bɛɛyɛle ateepakyelɛfoɛ, ateepakyelɛfoɛ titire, ɔne asafo nu mbanyi. Ɛhe maa yɛnye gyele paa.
Mmerɛ bɔ né nwɔ Haiti ne, nyiale abrandeɛ bie bɔ bɛfrɛ ye Trevor. Né ɔte Mormon asɔre ne nzɛmbatrɛlɛniɛ, na né mene ye taa susu Bible nanwo. Afoɛ bie si ne, ɔhworɔle krataa bie brɛle me, na nu dwirɛ ne yɛle me nwanwa paa. Ɔhane kyɛ: “Ngɔbɔ asu wɔ nhyiamu bɔ ɔngɔhyɛ yɛbaayɛ nabo. Mepena kyɛ meba Haiti mebayɛ ateepakyelɛniɛ titire wɔ nekaa bɔ né nde nzɛmbatrɛlɛniɛ mema Mormon asɔre ne.” Sɔ pɛpɛɛpɛ yeɛ ɔyɛle ɔ, na ɔne ɔye sone kyɛ ateepakyelɛfoɛ titire wɔ berɛ afoɛ pee.
YƐHƆLE EUROPE NE AFRICA
Meyɛ adwuma wɔ Slovenia, 1994 nu
Né yenwo atee asa abukye kyɛ Yehowa Adanzefoɛ kɔhora kɔhã nzɛmba ne wɔ Europe maen biemɔ so, yeti bɛfale yɛ bɛhɔle berɛ. Wɔ 1992 nu ne, yeedwuli Ljubljana bɔ ɔwɔ Slovenia ne. Né ɛberɛ pingye nekaa bɔ bɛtetele m’awofoɛ koraka betu bɛkɔ Italy ne. Sɔ mmerɛ ne, maen ahoroɛ bɔ né bɛkã bɛbonu bɛyɛ Yugoslavia ne, né ngondii kɔso wɔ berɛ. Asɛnga adwuma bɔ né bɛyɛ ye wɔ berɛ ne, Bɛtɛl bɔ ɔwɔ Vienna bɔ ɔwɔ Austria, Zagreb bɔ ɔwɔ Croatia, ɔne Belgrade bɔ ɔwɔ Serbia ne yeɛ né bɛnea so ɔ. Nakoso afei de maen bɔ ne bɛkã bɛbonu bɛyɛ Yugoslavia ne, né benu biala baanya ye Bɛtɛl deɛ.
Né b’amammerɛ ne bɛ dwudwolɛ te sorongo, yeti né odikyɛ yesua. Bɛbɔ bɛkã sɔ dwudwolɛ ne, bɛtaa bɛkã kyɛ “Jezik je težek,” na bɔ okyire yeɛ ole kyɛ “Dwudwolɛ he de, ye sualɛ yɛ se o.” Amba koso, né dwudwolɛ ne yɛ se! Aliemaamɔ bɔ né bɛwɔ berɛ ne, sɛ asafo ne yɛ nzakrayɛɛ bie a, né bedé bɛtonu ndɛ, na yenwuni kyɛbɔ Yehowa koso yirale bɛ ne. Ɛhe maa yɛnye gyele bɛnwo paa. Ɛberɛ koso, yesa yenwuni kyɛ sɛ nningyein ngɔ yé a, Yehowa di yenwo dwumaa wɔ ye mmerɛ bɔ ɔfata nu. Yesuane nningyein pee wɔ Slovenia, nakoso suahu biemɔ bɔ né yanye ye dada ne, ɔbokale yɛ maa yɛhora yegyinane bɔ ɔtole yɛ wɔ berɛ ne noa.
Nakoso sãa né nzakrayɛɛ pee la yɛ nyunu. Wɔ afoɛ 2000 nu ne, bɛfale yɛ bɛhɔle Côte d’Ivoire bɔ ɔwɔ West Africa ne. November 2002 nu ne, ɔnate kyɛ né kõɛ kɔso wɔ berɛ nati, bɛfale yɛ bɛhɔle Sierra Leone. Ɛberɛ koso, né bahõ ngondii afoɛ 11, na bekye bɔ né wawa ayieleɛ ɔ. Né ɔyɛ yɛ yea paa kyɛ yefi Côte d’Ivoire berɛ ndɛndɛen sɔ ɔ. Nakoso, bɔ né yasua nati, ɔmaa yɛnye hɔleso gyele.
Bɛbɔ né bɛnye gye nzɛmba nanwo, ɔne aliemaamɔ bɔ ɔnate kõɛ nati bɛfale ɔhaw ahoroɛ nu ne, yɛfale y’adwene yɛhɔle bɛ so. Né wahia bɛ, nakoso kãa bɔ né bele ye ne, né bekuro kyɛ bɛfa bɛboka mmenia. Aliemaa brasua kõ yɛle kyɛ ɔkyɛ Debbie ndaadeɛ, nakoso né ɔtwetwe yenwo. Yeɛ aliemaa brasua ne hane kyɛ: “Mmerɛ bɔ né kõɛ ne kɔso ne, aliemaamɔ bɔ befi maen foforɛ so bɛɛhyɛle yɛ nikyee. Yeti kesaalae wadwu yɛ so kyɛ yɛ koso yɛkɔboka ɛmɔ ɔ.” Yɛfa yesiele yɛnye so kyɛ yekosuesua sɔ subaen pá ne.
Siɛ ye, yesa yɛhɔle Côte d’Ivoire, nakoso kõɛ ne sa yele ye ti bieku wɔ maen nanu. Yeti wɔ November 2004 nu ne, bɛfale alukɔpta bɛfale yɛ befili berɛ, na yɛ bag ngokongoko yeɛ yɛhora yɛfale ɔ. Sɔ kɔngɔen ne, yɛlale aseɛnwo wɔ French sogyafoɛ biemɔ kamp, na aleɛ hyene ne, yɛfole alupre yɛhɔle Switzerland. Yedwuli Switzerland Bɛtɛl kɔngɔen paa, na Bɛtɛl Kɔmatii ne, aliemaamɔ bɔ bekyire nikyee wɔ Asomvoɛ Ndeteyɛɛ Sukuu ne bɛyemɔ bɛɛyɛle yɛ atuu. Bɛmane yɛ aleɛ, na besa bɛmane yɛ Switzerlandfoɛ chocolate pee. Ɛhe maa y’ahone tɔle yɛ kunu paa.
Aliemaa biemɔ bɔ ɔnate kõɛ ti banwati bawa Côte d’Ivoire ne, mema tɔɔk mekyire bɛ wɔ 2005 nu
Bɛmaa yɛhɔle Ghana yeelili mmerɛ kãa, na Côte d’Ivoire maen nanu dwole kãa ne, bɛmaa yesa yɛhɔle berɛ. Akɔneaba bɔ né yedi, ɔne ɔhaw bɔ ɛhene maa yɛfale nu ne, ɔdɔ bɔ aliemaamɔ lale y’ali hyirele yɛ ne, ɔbokale yɛ maa yɛhora yegyinane yenoa. Yehowa Adanzefoɛ de, ɔdɔ bɔ ɔwɔ yɛnu ne, ɔtte nikyee foforɛ. Nakoso mene Debbie afa asie yɛnye so kyɛ, ɔdɔ bɔ ɔte sɔ ne, yɛngɔtoto ye ase. Siɛ ye yeenwuni kyɛ bɔ yɛfale nu ne mukoraati ne, sãa né Yehowa fa tete yɛ.
YƐHƆLE MIDDLE EAST
Yɛwɔ Middle East, 2007
Wɔ 2006 nu ne, yenyane krataa yefili ewiase mukoraati adwumayɛbeati kyɛ yɛhɔ Middle East. Ɛberɛ koso, né nikyeebiala te foforɛ koraa wɔ yɛnye so; ebie tekyɛ bɛ dwudwolɛ ne b’amammerɛ. Yeti né yaatɔ ɔhaw foforɛ nu. Afei koso, mmenia bɔ bɛwɔ berɛ ne, né bale amanyɔnzɛm ne nyamesom bagyina nu paa, yeti né yele nningyein pee yesua. Sɛ ɛkɔ asafo ahoroɛ nu a, né aliemaamɔ kã dwudwolɛ pee, nakoso ɔnate kyɛ né betie Yehowa akwangyerɛ nati, né bemu bayɛ kõ. Aliemaa biemɔ wɔ berɛ a, né b’abusuafoɛ, bɛbɔ bɛne bɛ kɔ sukuu, bɛbɔ bɛne bɛwɔ adwuma nu, ɔne bɛ mandanu berɛfoɛ tane bɛnye. Nakoso, benyane akokoduro begyinane nu, na ɛhene maa yɛnye gyele bɛnwo paa.
Wɔ 2012 nu ne, yɛhɔle nhyiamu titire bɔ bɛyɛle ye wɔ Tel Aviv, Israel ne bie. Ofi Pɛntekɔso 33 Y.B (Y’aberɛ so) ne, ɛhene yeɛ ole mmerɛ bɔ olimoa bɔ Yehowa Adanzefoɛ ayɛ nhyiamu kandinga bɔ ɔte sɔ wɔ maen nanu ɔ. Sɔ nhyiamu ne de, ɔsɛ wɔnye!
Mmerɛ bɔ né yɛwɔ Middle East ne, bɛmaa yɛhɔle maen bie so. Ɛberɛ de, né awaen ne afa yesa ato yɛ dwumadie biemɔ so. Yɛfale yɛ nwomaa ne bie yɛhɔle, yɛne aliemaamɔ hɔle asɛnga, na yɛhɔle manzini nhyiamu. Nekaabiala bɔ yɛkɔfa ne, né yenwu sogyafoɛ bɔ betira tui bɔ begyigyi atee so ɔ. Nakoso, yɛmaa yɛnye lale berɛ. Afei aliemaamɔ kãa bie yeɛ né bɛboka yɛ so ɔ, yeti banyɛ yɛ hwee.
YESA YƐWALE AFRICA
Nwɔ Congo, na mesua tɔɔk bɔ mekwaama ne wɔ 2014 nu
Wɔ 2013 nu ne, yenyane dwumadie foforɛ koraa. Bɛhane kyɛ yɛhɔ Kinshasa Bɛtɛl bɔ ɔwɔ Congo ne. Maen nanu yɛ nyemene, nakoso ehiaa wɔ berɛ paa, na kõɛ koso mba berɛ. Ahyɛaseɛ ne, yɛhane kyɛ: “Africa de yahɔ berɛ dee, yeti ɛberɛ ɔtte foforɛ mma yɛ.” Nakoso, saã né yele nningyein pee yesua, ofikyɛ nekaa biemɔ wɔ berɛ a, né ɛberɛ bukyelle, na né b’atee mɔ koso ttemaye koraa. Ye mukoraati nu ne, né nningyein pá biemɔ wɔ berɛ bɔ yɛkɔhora yɛkɔfa y’adwene yɛkɔhɔ so ɔ. Ɔwɔ nu, né wahia aliemaa nemɔ, nakoso Yehowa soen de, ne bɛmva benni angorɛ. Ebie yeɛ ole b’asɛnga, b’adesua ne bɛ nhyiamu hɔlɛ, na né enwu ye kyɛ bele anigye yeɛ bɛfa bɛyɛ sɔ ɔ. Yesa yenwuni kyɛ Yehowa yira asɛnga adwuma naso, yeti mmeni pee yeɛ né bɛba asafo nanu ɔ. Congo berɛ bɔ yɛhɔle ne, ɔmaa yesuane nningyein pee, na yesa yenyane nnamvoa pee bɔ bɛɛyɛle tekyɛ y’abusuafoɛ ɔ.
Yɛnate asɛnga nu wɔ South Africa wɔ 2023 nu
Afoɛ 2017 ɔba ayieleɛ ne, yenyane dwumadie foforɛ. Yeɛ ole kyɛ bɛmaa yɛhɔle South Africa. Bɛtɛl ahoroɛ bɔ yayɛ adwuma wɔ nu ne, ɛwa deɛ ne yeɛ ɔte piri paa ɔ. Adwuma bɔ bɛfa bɛmane yɛ ne koso, né yɛyɛlle bie lle. Né yele nningyein pee yesua, nakoso suahu bɔ né yele ye dáa ne, ɔbokale yɛ paa. Aliemaamɔ bɔ bɛwɔ wa ne, benu pee afa animia asõ Yehowa afoɛ pee, na yekuro bɛ dwirɛ. Bɛtɛl wa koso, ɔsono nekaa bɔ ebiala fi, ɔne ye amammerɛ, nakoso bemu bayɛ kõ. Yɛkora yenwu ye kyɛ Yehowa ayira ye mmenia maa banya asomdwee, ɔnate kyɛ bawura sona sue foforɛ ne, na bɛfa Bible nu dwirɛ bɛbɔ bɛ bra.
Afoɛ pee ɛhe yeɛ mene Debbie anya dwumadie ahoroɛ bɔ wamaa yɛnye agye ɔ. Yasa yasua dwudwolɛ ne amammerɛ foforɛ pee koso. Ɔwɔ nu, nna daa yeɛ yenyane ye fo ɔ, nakoso Yehowa nate ye ahyehyɛdeɛ ne, ɔne aliemaamɔ so amaa yanwu ye dɔ bɔ onni hwamɔ ne. (Edw. 144:2) Mmerɛ mukoraati soen adwuma ne amaa yasua nningyein pee wɔ Yehowa soen nu, na yanya subaen pá pee.
Menye sɔ ndeteyɛɛ bɔ m’awofoɛ fa mane me, mmokalɛ bɔ meye Debbie afa me, ɔne nhwɛsoɛ pá bɔ aliemaamɔ bɔ bɛwɔ ewiase mukoraati ne ayɛ ama me ne paa. Mene Debbie nze bɔ ɔla ye nyunu kyẽabie ɔ, nakoso, yasɔa yatafe so kyɛ yɛkɔhɔ so yekosua nningyein pee yekofi yɛ Kyerɛkyerɛniɛ bɔ ɔtra biala ne berɛ.