ADESŨA 35
DWEIN 121 Yehia Ahosodi
Bɔ Ɔkɔboka Wɔ Maa Ekoli Akɔnnɔ Bɔne So Ngunim Ɔ
“Yiti nnɛmɔma bɔne di ɛmɔ nipadua so hene bɔ ɔkɔmaa ɛmɔkɔyɛ sotie kɔma ye akɔnnɔdeɛ ɔ.”—ROM. 6:12.
BƆ ADESŨA NE KƆHÃ YENWO DWIRƐ Ɔ
Sɛ akɔnnɔ bɔne bie ha yɛ a, yekonwu bɔ yeti yeɛ ɔnzɛkyɛ yɛmaa y’abanu bu, ɔne kyɛbɔ yekoli so ngunim ɔ.
1. Ɔhaw beni yeɛ yɛ mukoraati yɛfa nu ɔ?
ASO wawa wɔ nu paa kyɛ ɛyɛ nikyeebie bɔ Yehowa nguro le? Sɛ sɔ a, nnenya adwene kyɛ wɔ ngome yeɛ ɛhe taa to wɔ ɔ. Bible ne kã kyɛ: “Nzɔhwɛ biala nne berɛ bɔ wato ɛmɔ bɔ sona nnwuni bie le ɔ.” (1 Kor. 10:13) Ɛhe kyire kyɛ akɔnnɔ bɔne biala bɔ ɔha wɔ ne, ebiemɔ koso bɛfa sɔ haw nanu bie. Yeti kã w’ahone to wɔ kunu, ofikyɛ Yehowa kɔboka wɔ maa ekoli so ngunim.
2. Nningyein bɔ ɔkora yɛ se ma Kristofoɛ biemɔ, ɔne Bible asuafoɛ biemɔ kyɛ bekoli so ne, ebie yeɛ ole beni? (Nea foto ne koso.)
2 Bible ne sa kã kyɛ: “Sona bɔbɔ ye akɔnnɔ yeɛ odiedie ye ná ɔlakalaka ye oso ye nea ɔ.” (Yak. 1:14) Ebiala le nikyee bɔ ɔsɔ ye nea kyɛ ɔɔyɛ bɔne ɔ. Ebiemɔ wɔ berɛ a, bɛ deɛ yeɛ ole adwamanmɔ. Bɛkora benya akɔnnɔ kyɛ bɛne ebie bɔ ɔtte bɛye anaa behũ bɛɛla. Yeɛ ebiemɔ wora kora nya bɛ mmango brienzua anaa brasua nwo akɔnnɔ. Bɛbɔ dáa ne, né bɛnea ponografi ne, ɔkora ba benu paa kyɛ besa bɛɛnea ye bieku. Ebiemɔ bɔ bɛ koso ne bɛno nnubɔne anaa nzaa paa ne, ɔwɔ nu alaa a, ɔkora ba bɛkɔme anwo kyɛ bɛɛno bie. Nningyein bɔ ɔkora sɔ Kristofoɛ biemɔ, ɔne Bible asuafoɛ biemɔ nea ne, ɛhe te nu kãa bie. Odwu mmerɛ bie a, yɛ mukoraati yɛkora yɛte nga tekyɛ somafoɛ Pɔɔlo. Ɔhane kyɛ: “Mmerɛ biala bɔ mepena kyɛ meyɔ paa nen, né bɔne aye ye ti.”—Rom. 7:21.
Nzɔhwɛ kɔhora kofũ yɛ nu mmerɛ biala, ɔmva yenwo ne nekaabiala bɔ yɛwɔ ɔ (Nea ngyekyɛmuɛ 2)c
3. Sɛ akɔnnɔ bɔne bie taa hyɛ ebie so a, adwene beni yeɛ ɔkɔhora konya ɔ?
3 Sɛ akɔnnɔ bɔne bie taa hyɛ wɔ so a, ebiaa ekonya adwene kyɛ elle anwoserɛ bɔ ɛkɔfa kogyina sɔ nzɔhwɛ ne noa ɔ. Afei annea a ekonya adwene kyɛ w’anyelasoɛ ayie, ofikyɛ ɔnate sɔ akɔnnɔ bɔne bɔ anya ye nati, Yehowa nne wɔ ndonu kõ. Nakoso kã w’ahone to wɔ kunu, ofikyɛ ɔtte nahorɛ sɔ. Yɛbaasusu edwirɛ nyɔ biemɔ nwo wɔ adesua he anu, na ɔkɔmaa yekonwu bɔ yeti yeɛ yɛkã sɔ ne. (1) Nwa yeɛ ɔpena kyɛ enya sɔ adwene ne ɔ? Yeɛ (2) Sɛ akɔnnɔ bɔne bie hyɛ wɔ so a, ɛkɔyɛ sɛɛ ne ahora ali so?
ADWENE BƆ ‘BƆNEFOƐ’ NE PENA KYƐ YENYA Ɔ
4. (a) Nzuati yeɛ Satan pena kyɛ yenya adwene kyɛ yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekoli akɔnnɔ bɔne so ɔ? (b) Sɛ nikyeebie sɔ yɛ nea a, nzu yeɛ ɔmaa yedé yedi kyɛ yɛkɔhora yekogyina yenoa ɔ?
4 Satan pena kyɛ yenya adwene kyɛ sɛ akɔnnɔ bɔne hyɛ yɛ so a, yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekogyina yenoa ɔ. Ne Yesu se kyɛ Satan kɔsɔ yɛ kɔnea, ɛhene ati ɔhahyirele ye asuafoɛ nemɔ kyɛ bɛbɔ mbaeɛ kyɛ: ‘Nnɛfa yɛ kɔ nzɔhwɛ nu, na mmom de yɛ fi bɔnefoɛ ne sa nu.’ (Mat. 6:13) Satan nwa sɛ nzɔhwɛ to yɛ a, yengoli nahorɛ yɛngɔma Yehowa. (Yob 2:4, 5) Nzuati yeɛ Satan le sɔ adwene ne ɔ? Ofikyɛ wanni nahorɛ wamma Yehowa na mmom olili ye akɔnnɔ si. Ɛhene ati ye adwene yɛ ye kyɛ yɛ koso yɛte kyɛ ye ala, yeti sɛ nzɔhwɛ bie to yɛ a, yengoli nahorɛ yɛngɔma Yehowa. Onyane adwene po kyɛ, Nyameɛ Awa bɔ bɔne biala nne yenwo ne, ɔkɔhora kɔsɔ ye kɔnea maa ɔkɔyɛ bɔne. (Mat. 4:8, 9) Nakoso ɛnea a, ɔte nahorɛ kyɛ sɛ nikyeebie sɔ yɛ nea a, yɛngɔhora yengogyina yenoa anaa? Daabi ɔtte sɔ! Mmom yɛne somafoɛ Pɔɔlo yɛ adwene kyɛ: “Mekora meyɔ nningyein amukoraa ɔnate bɔ ɔma me anwoserɛ nati.”—Flp. 4:13, NWT.
5. Nzu yeɛ ɔmaa yenwu ye kyɛ, Yehowa le yɛ nu gyidie kyɛ yɛkɔhora yekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim ɔ?
5 Yɛde, yɛtte kyɛ Satan, yeti Yehowa dé yɛ di kyɛ yɛkɔhora yekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim. Yɛyɛ sɛɛ yeɛ yenwu ye sɔ ɔ? Ofikyɛ Yehowa ahã ato berɛ kyɛ, mmeni lɔen kandinga bie bɔ bedi nahorɛ bɛma ye ne, bekonya ngoa wɔ amaneɛnwunɛ piri nanu. Wɔde susu ɛhene anwo nea. Yehowa bɔ ɔngora mbɛ ngondombo ne bɔbɔ ahã kyɛ, nna mmeni kãa bie bɔ bedi nahorɛ yeɛ bekonya ngoa bɛkɔhɔ ewiase foforɛ nanu ɔ. Na mmom mmeni lɔen kandinga bie bɔ “bapo bɛ ndaadeɛ maa wayɛ fufue wɔ Boaen Ba ne mogya nu” ne. (Nye. 7:9, 13, 14) Amba! Yehowa se ye paa kyɛ yɛkɔhora yekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim.
6-7. Adwene foforɛ beni yeɛ Satan pena kyɛ yenya ye ɔ?
6 Satan pena kyɛ yesa yenya adwene kyɛ, sɛ yenya akɔnnɔ bɔne a, okyire kyɛ y’anyelasoɛ ayie, na Yehowa ngɔfa yɛ ngɔyɛ hwee kõ. Nakoso wɔde sa susu ɛhe anwo nea. Yehowa abua Satan ndɛen kyɛ ongonya daa ngoa, yeti ye mmom yeɛ olle anyelasoɛ ɔ. (Gye. 3:15; Nye. 20:10) Daa ngoa bɔ wabɔ Satan ne, yɛ de Yehowa afa ahyɛ yɛ bɔ. Yeti ɔyɛ Satan yea paa, na ɔhale ye ngome a ahaa yɛne ye ayɛ pɛ. Ɛhene ati yeɛ ɔpena kyɛ yenya adwene kyɛ yelle anyelasoɛ biala ne. Nakoso ɔlaka, ofikyɛ yɛde yele anyelasoɛ. Bible ne po maa yenwu ye kyɛ Yehowa pena kyɛ ɔboka yɛ maa yenya daa ngoa. “Ɔmbena kyɛ sona biala mini, na mmom ɔpena kyɛ ebiala ba adwenesakyera nu.”—2 Pet. 3:9.
7 Sɛ akɔnnɔ bɔne bie teetee yɛ na yenya adwene kyɛ yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekogyina yenoa, anaa y’anyelasoɛ ayie a, yede na Satan anya yɛ, ofikyɛ sɔ adwene nala yeɛ ɔpena kyɛ yenya ye ɔ. Sɛ yenwu ye sɔ a, ɔkɔmaa yekogyi-na pindinn yekoli yeso ngunim.—1 Pet. 5:8, 9.
BƆNE BƆ ƆWƆ YƐNWO NE, ADWENE BENI YEƐ ƆMAA YENYA Ɔ?
8. Sɛ Bible kã bɔne a, nzu bieku yeɛ ɔkora kyire ɔ? (Edwein 51:5) (Nea “Edwirɛ Bie Bɔ Bahyirehyire Nu Ɔ” ne koso.)
8 Sɛ Satan la ahameɛ a, nikyee foforɛ bie wɔ berɛ bɔ ɔmaa yenya adwene kyɛ akɔnnɔ bɔne bɔ yanya ye ne, yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekogyina yenoa, na y’anyelasoɛ ayie. Yede nzikyɛ ɛne? Yeɛ ole bɔne bɔ yenya yefili Adam ne Hawa berɛ ne.a—Yob 14:4; kenga Edwein 51:5.
9-10. (a) Adam ne Hawa yɛle bɔne ne, tebea beni yeɛ bɛhɔle nu ɔ? (Nea foto ne koso.) (b) Ɔnate bɔne bɔ bɛfa bɛwole yɛ nati, sɛɛ yeɛ ɔmaa yɛte nga ɔ?
9 Mmerɛ bɔ Adam ne Hawa yɛle bɔne ne, wɔde ɛmɔma yɛnea bɔ bɛhɔle nu ɔ. Bɛyɛle Yehowa so asoserɛ ne, bɛɛfeale, na bɛpenane nikyeebie bɛkatale bɛnwo. Insight nwomaa ne hane ɛhe anwo dwirɛ kyɛ: “Bɔne bɔ bɛyɛle ne, ɔmaa bɛ tiboa buale bɛ fɔ, ɔfale adwenedwene ɔɔtole bɛ so, na bɛfɛlele paa.” Ɛhe kyire kyɛ, ne Adam ne Hawa ne Yehowa afia ngɔhora ngɔyɛ kama kõ. Yeti sɛ bɛtwe benu sɛɛ po a, ne bɛ tiboa kɔhɔso kobua bɛ fɔ, ofikyɛ ne baayɛ abɔnefoɛ.
10 Ɔwɔ nu kyɛ yɛte abɔnefoɛ, nakoso yɛ tebea ne tte kyɛ Adam ne Hawa deɛ ne. Ɔnate Yesu wue nati, bɛkɔhora bekokyikyi yɛ bɔne, na yɛkɔhora yekonya tiboa pá. Nakoso Adam ne Hawa de, bannya ye sɔ. (1 Kor. 6:11) Ɛhe mukoraati si ne, bɔne bɔ bɛfa bɛwole yɛ ne de, oté wɔ yɛnwo. Yeti ɔnyɛ nwanwa kyɛ yɛ koso sɛ yɛyɛ bɔne a, yɛ tiboa bua yɛ fɔ, adwenedwene tɔ yɛ so, na yɛ nyunu gua ase ɔ. Bible ne maa yenwu kyɛ, bɔne ahɔ so ali kuro sona so tumi. “Bɛ bɔ banyɔ bɔne kyɛ Adam deɛ ne po,” bɔne ahɔ so ali bɛ so tumi. (Rom. 5:14) Nakoso ɔnzɛkyɛ yenya adwene kyɛ bɔne bɔ bafa bawo yɛ nati, sɛ yenya akɔnnɔ bɔne bie a, yengonya anwoserɛ yengoli so, anaa y’anyelasoɛ ayie. Sɛ yenya sɔ adwene ne a, yɛkɔhora yɛkɔye yekofi yɛ tianu. Yɛkɔyɛ ye sɛ?
Bɔne bɔ Adam ne Hawa yɛle ne, ɔmaa bɛ tiboa buale bɛ fɔ, ɔfale adwenedwene ɔɔtole bɛ so, na bɛfɛlele paa (Nea ngyekyɛmuɛ 9)
11. Sɛ yenya adwene kyɛ yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekoli akɔnnɔ bɔne so a, nzu yeɛ odikyɛ yɛyɛ ɔ, na nzuati ɔ? (Romanfoɛ 6:12)
11 Sɛ yenya adwene kyɛ yelle anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekoli akɔnnɔ bɔne so a, yɛkɔhora yɛkɔfa ye kyɛ bɔne bɔ ɔwɔ yɛnwo ne yeɛ wayɛ kyɛ “komviɛ” bie bɔ odwudwo kyire yɛ ne, yeti ɔnzɛkyɛ yɛtɛ ye so. Nzuati ɔ? Ofikyɛ Bible ne tu yɛ foɛ kyɛ, nnɛmaa yɛma atee maa bɔne di ‘yɛso hene.’ (Kenga Romanfoɛ 6:12.) Ɛhe kyire kyɛ sɛ yenya akɔnnɔ bɔne bie a, yɛkɔhora yɛkɔye yekofi yɛ tianu. (Gal. 5:16) Yehowa le yɛ nu gyidie paa kyɛ sɛ nzɔhwɛ bie to yɛ a, yɛkɔhora yekogyina yenoa, ɔtte sɔ a, ahaa ɔngɔhã kyɛ yɛyɛ sɔ. (Deut. 30:11-14; Rom. 6:6; 1 Tɛs. 4:3) Ɛhe maa yenwu kyɛ, yele anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yɛkɔho yekotia akɔnnɔ bɔne ɔ.
12. Sɛ yenya adwene kyɛ akɔnnɔ bɔne bɔ yanya ye nati y’anyelasoɛ ayie a, nzu yeɛ odikyɛ yɛyɛ ɔ, na nzuati ɔ?
12 Sɛ yenya adwene kyɛ ɔnate akɔnnɔ bɔne bie bɔ yanya ye nati, y’anyelasoɛ ayie, na Yehowa ngɔfa yɛ ngɔyɛ hwee kõ a, ɛhene koso yɛkɔhora yɛkɔfa ye kyɛ bɔne bɔ ɔwɔ yɛnwo ne yeɛ wayɛ kyɛ “komviɛ” bie bɔ odwudwo kyire yɛ ɔ, yeti ɔnzɛkyɛ yɛtɛ ye so. Nzuati ɔ? Ofikyɛ Bible ne maa yenwu kyɛ, Yehowa se kyɛ bɔne wɔ yɛnwo. (Edw. 103:13, 14) Nikyeemia ‘ɔse yɛnwo dwirɛ biala.’ Yeti ɔse kyɛ bɔne bɔ bɛfa bɛwole yɛ nati yeɛ ɔmaa ɔnyɛ se kyɛ yɛkɔyɛ bɔ ɔttemaye ne. (1 Yoh. 3:19, 20) Sɛ yanni akɔnnɔ bɔne bɔ yanya ye ne si a, ɔkɔmaa Yehowa kole yɛ kɔtonu kyɛ yɛte ateneneefoɛ. Nzu yeɛ ɔmaa yenwu ye sɔ ɔ?
13-14. Sɛ yenya akɔnnɔ bɔne a, okyire kyɛ Yehowa nne yɛ ndonu anaa? Kyirekyire nu.
13 Bible ne maa yenwu kyɛ ɔsono kyɛ ebie konya akɔnnɔ bɔne, yeɛ ɔsono kyɛ okoli ye akɔnnɔ si kɔɔyɛ bɔne ɔ. Akɔnnɔ bɔne de, ɔkora ba yɛ tianu komapɛ. Nakoso kyɛ yekoli yɛ akɔnnɔ si ne de, yɛkɔhora yekosi yenoa. Tete Korinto asafo nanu sɔa, benu biemɔ wɔ berɛ a, ne bɛne bɛ mmango mmrienzua da kora yeɛ bɛbaayɛ Kristofoɛ ɔ. Pɔɔlo hworɔle kyɛ: “Sɔ yeɛ né ɛmɔ nu biemɔ bɛte ɔ.” Aso ɛhene kyire kyɛ bannya sɔ akɔnnɔ ne kõ anaa? Yɛngɔhora yɛngɔhã sɔ, ofikyɛ akɔnnɔ bɔ ɔte sɔ ne de, ɔkora dé ndii paa wɔ ebie nu. Nakoso Kristofoɛ bɔ bɛhyɛle bɛnwo so, na banni sɔ akɔnnɔ ne si ne, Yehowa lɛle bɛ tole nu, na obuli bɛ kyɛ ‘wabia bɛ’ maa bɛnwo ate. (1 Kor. 6:9-11) Wɔ koso sɔ yeɛ Yehowa kɔhora konwu wɔ ɔ.
14 Ɔmva yenwo ne akɔnnɔ bɔne biala bɔ ɔha wɔ ne, ɛkɔhora koli so ngunim. Sɛ ɛngɔhora ngɔye ngofi wɔ tianu koraa po a, ɛkɔhora kɔhyɛ wɔnwo so, na “anni anwoɔnaen ɔne adwene apɛdeɛ” anaa wɔ nzusuyeɛ si. (Ɛfe. 2:3) Yede, nzu yeɛ ɔkɔboka maa ekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim ɔ?
BƆ ƆKƆBOKA WƆ MAA EKOLI AKƆNNƆ BƆNE SO NGUNIM Ɔ
15. Sɛ yɛkɔhora yekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim a, nzu yeɛ odikyɛ yedé yɛtonu ɔ?
15 Sɛ ɛkɔhora koli akɔnnɔ bɔne so ngunim a, odikyɛ edé tonu kyɛ ele mmerɛyɛlɛ. Yeti nea yé ne ‘anlakalaka wɔnwo.’ (Yak. 1:22) Sɛ wɔ deɛ te nzaa a, nnɛkã kyɛ: “Ebiemɔ po bɛbo bɛtra me.” Yeɛ sɛ ponografi koso yeɛ ɔte wɔ haw a, nnɛprɛ gua ɛye so kyɛ: “Sɛ ɔse ɔdɔ di a, ahaa mengɔnea.” Sɛ ɛyɛ sɔ a, ɔngɔyɛ se kyɛ ekoli w’akɔnnɔ si kɔɔyɛ bɔne ɔ. Yeti nnɛfa edwirɛ biemɔ yeye wɔnwo noa kɔyɛ bɔne. Nwu ye kyɛ bɔ ekolua ne, ɛhene ala yeɛ ɛkɔpɛ ɔ.—Gal. 6:7.
16. Nzu yeɛ ɔkɔboka wɔ maa ɛkɔyere wɔnwo koli w’akɔnnɔ so ɔ?
16 Sɛ edé tonu kyɛ ele mmerɛyɛlɛ a ne eyielle, na mmom odikyɛ ɛyere wɔnwo kyɛ engoli w’akɔnnɔ si. (1 Kor. 9:26, 27; 1 Tɛs. 4:4; 1 Pet. 1:15, 16) Nwu nningyein pɔtee bɔ ɔsɔ wɔ nea maa enya akɔnnɔ bɔne ne, ɔne mmerɛ bɔ sɔ nzɔhwɛ ne ba ɔ. Bisa wɔnwo kyɛ: “Mmerɛ beni yeɛ ɔyɛ se ma me kyɛ ngoli m’akɔnnɔ so ɔ? Aso ɔte mmerɛ bɔ mafɛ, anaa kɔngɔen?” Dimoa nwu nningyein bɔ ɔkɔhora kɔsɔ wɔ kɔnea ne, na dwene bɔ ɛkɔyɛ nanwo to berɛ. Odikyɛ ɛyɛ ɛhe mukoraati kora ne nzɔhwɛ ne awa.—Any. 22:3.
17. Nzu yeɛ yɛkɔhora yekosua yekofi bɔ Yosef yɛle nanu ɔ? (Gyenesise 39:7-9) (Nea foto ne koso.)
17 Ɛmɔma yɛnea bɔ Yosef yɛle mmerɛ bɔ ne Pɔtifa aye ne pena kyɛ ɔne ye bɛda ne. Braa ne yɛle sɔ ne, ɛberɛ ala Yosef hahyirele ye pein kyɛ ɔngɔpene. (Kenga Gyenesise 39:7-9.) Nzuati yeɛ ɔhora yɛle sɔ ɔ? Koraka Pɔtifa aye ne laka ye kyɛ ɔne ye bɛla ne, ne Yosef se ye dada kyɛ, sɛ ɔne ebie aye da a, ɔte bɔne. Wɔ koso kora bɔ yeɛ nzɔhwɛ bie kɔwa ne, dimoa dwene bɔ ɛkɔyɛ nanwo. Sɛ ɛyɛ sɔ a, mmerɛ bɔ nzɔhwɛ ne ato wɔ ne, ɔngɔyɛ se kyɛ ɛkɔyɛ bɔ ɔte pá ɔ, ofikyɛ ɛse bɔ odikyɛ ɛyɛ ɔ.
Kyɛbɔ Yosef yɛle ne, sɛ nzɔhwɛ bie to wɔ a, twe wɔnwo ndɛ! (Nea ngyekyɛmuɛ 17)
KƆSO ‘SƆ WƆNWO NEA’
18. Ɛkɔyɛ sɛɛ ne ahora ali akɔnnɔ bɔne so ngunim? (2 Korintofoɛ 13:5)
18 Sɛ ɛkɔhora koli akɔnnɔ bɔne so ngunim a, odikyɛ ɛkɔso ‘sɔ wɔnwo nea.’ Bɔ ɛhe kyire yeɛ ole kyɛ odikyɛ ɛtaa neanea wɔ nu nea kyɛ nikyeebiala kɔ kama a. (Kenga 2 Korintofoɛ 13:5.) Ɔwɔ nu alaa a, bɔ ɛdwene yenwo, ɔne kyɛbɔ esi yɛ wɔ nikyee ne, susu yenwo nea kyɛ odikyɛ ɛyɛ nu nzakrayɛɛ a. Sɛ nzɔhwɛ bie to wɔ na ɛkora gyina yenoa po a, odikyɛ ebisa wɔnwo kyɛ: ‘Aso ɔhyɛle kora yeɛ mekora megyina yenoa, anaa wangyɛ?’ Sɛ enwu ye kyɛ ɔhyɛle kora yeɛ ɛkora yɛ sɔ a, nnɛmaa w’abanu bu. Na mmom yɛ nningyein biemɔ bɔ ɔkɔboka wɔ, na sɔ nzɔhwɛ ne ba kyẽa foforɛ a, ahora agyina yenoa ndɛ. Ɛkɔhora kobisa wɔnwo dwirɛ biemɔ tekyɛ: ‘Sɛ adwene bɔ ɔmvata ba metianu a, mekora meye mefi metianu ndɛ? Bɔ mefa megye menye ne, ɔmaa ɔyɛ se ma me kyɛ ngogyina nzɔhwɛ noa anaa? Sɛ menye bɔ adwaman nwo foto bie so a, mekora meye menye ndɛ? Sɛ odikyɛ mehyɛ menwo so kora ne mahora mali Yehowa mmraa so a, mese kyɛ mmerɛ biala bɔ ngɔyɛ sɔ ne, me bɔbɔ yeɛ ɔkɔboka me anaa?’—Edw. 101:3.
19. Sɛɛ yeɛ nningyein mmaammaa biemɔ bɔ ɛkɔyɛ ne, ɔkɔhora kɔmaa ɔkɔyɛ se kɔma wɔ kyɛ ekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim ɔ?
19 Nnɛfa edwirɛ biemɔ yeye wɔnwo noa. Bible ne kã kyɛ: “Ahone te nnakannaka tra nikyee biala, ɔte kanda paa.” (Yer. 17:9) Yesu koso hane kyɛ ahone nanu yeɛ “adwenemmɔne” fi ba ɔ. (Mat. 15:19) Ebie bɔ wayakyi ponografi nealɛ sɔa, sɛ ɔkyɛ kãa a, ebiaa okonya adwene kyɛ sɛ ɔnea foto bie bɔ ɔmaa ebie adwene kɔ nnaa so, nakoso bɛbɔ bɛwɔ foto nanu ne, bɛyeyele bɛnwo a, ɔtte hwee. Anaa ebiaa okonya adwene kyɛ: ‘Sɛ medwenedwene nnaa nwo dwirɛ nwo a ɔtte bɔne, ofikyɛ ngɔmɔlle adwaman.’ Ɔba sɔ a, ne sona ne ma atee maa ye ahone bɔ ɔte ngondomboniɛ ne lakalaka ye maa “ɔyɛ nhyehyɛɛ to berɛ ma anwoɔnaen akɔnnɔ.” (Rom. 13:14, NWT.) Yede, nzu yeɛ ɛkɔyɛ na ɛhe bie ando wɔ? Bɛnwa mvirema yeɛ ɔfrɛfrɛ edwein ɔ. Yeti nningyein mmaammaa biemɔ bɔ ɛyɛ a, ɔkɔmaa ɛkɔɔyɛ bɔne pirikua bie ne, bɔ mmɔden kyɛ ekonwu ye, na twe wɔnwo fi yenwo.b Afei koso, nzusuyɛɛ anaa “adwenemmɔne” biala bɔ ɔkɔmaa ɛkɔfa edwirɛ kɔyeye wɔnwo noa kɔɔyɛ nikyeebie bɔ ɔttemaye ne, ye fi wɔ tianu.
20. Anyelasoɛ beni yeɛ yele ye ɔ, na mmokalɛ beni koso yeɛ yele ye kesaalae ye ɔ?
20 Kyɛbɔ yanwu ye ne, Yehowa kɔhora kɔboka yɛ maa yekonya anwoserɛ yekogyina nzɔhwɛ noa. Afei koso, ɔnate ye anwumvoin ti, yele anyelasoɛ kyɛ yɛkɔhora yɛkɔtena ase daa wɔ ewiase foforɛ nanu. Nea kyɛbɔ yɛnye kɔgye paa kyɛ sɔ mmerɛ ne yɛkɔhora yɛkɔsõ Yehowa, bɔ akɔnnɔ bɔne biala ngɔteetee yɛ kõ ɔ! Nakoso, kodwu kyɛ sɔ mmerɛ ne kɔwa ne, sɛ akɔnnɔ bɔne bie ha yɛ a, odikyɛ yedé yɛtonu kyɛ yele anwoserɛ bɔ yɛkɔfa yekogyina yenoa, na y’anyelasoɛ koso yielle. Yehowa boka yɛ so, yeti sɛ yɛyere yɛnwo a yɛkɔhora yekoli akɔnnɔ bɔne so ngunim!
DWEIN 122 Muntintim, Munnhinhim!
a EDWIRƐ BIE BƆ BAHYIREHYIRE NU Ɔ: Sɛ Bible ne kã “bɔne” a, ɔtaa fa gyina berɛ ma nningyein bɔ ɔttemaye bɔ ebie kɔyɛ, tekyɛ ebiaa sona ne kowua, ɔkɔsɛkye agyaa, anaa okoli awue. (Ɛks. 20:13-15; 1 Kor. 6:18) Bible ne nekaa foforɛ koso, sɛ ɔkã “bɔne” a, ɔkora fa gyina berɛ ma sintɔ bɔ bɛfa bɛwole yɛ ne. Ɛhene ati sɛ benya bɛwo yɛ bɛto aseɛ he aso, na yɛyɛlle bɔne po a, yɛte abɔnefoɛ.
b Hyɛ ye nzorɛ kyɛ abrandeɛ bɔ Anyandera 7:7-23 kã yenwo dwirɛ ne, olimoa yɛle nningyein mmaammaa biemɔ, na ɛhene yeɛ ɔmaa ɔɔbɔle adwaman ne.
c BƆ FOTO NE KÃ YENWO DWIRƐ Ɔ: Bɛen so: Aliemaa bie aatena nekaabie ɔno kɔfe, na wanwu ye kyɛ mmrandeɛ nyɔ biemɔ di aweweɛ. Famaa so: Aliemaa brasua bie anwu kyɛ mmenia nyɔ biemɔ bɛno dwɔɔt.