Lu ye ti mbilimbili na ko nzobe ti Nzapa

“ZO SO amû yanga ti futa bon na place ti mbeni wande, fade lo wara vundu dä biani, me zo so ake ti bala zo na maboko, lo duti nzoni.” (aProverbe 11:15, NW). Biani, ndulu mato so apusu zo ti hinga nzoni kungba so lo lingbi ti yô na peko ti mbeni ye so lo sala. Ti mû yanga ti futa bon na place ti mbeni wande wala zo so mo hinga pëpe so lo lingbi ande ti futa ni, alingbi ti ga na akpale mingi. Na Israël ti giriri, balango zo na maboko ayeke ândö mbeni ye so afa mango tele na popo ti azo. Tongaso ti ke ti bala zo na maboko ayeke mû lege na zo ti tï pëpe na yâ gbanda so nginza alingbi ti ga na ni.

Biani, kpengba-ndia ni ge ayeke so: “Ye so zo alu, fade lo fâ lengo ni nga.” (aGalate 6:7). Prophète Osée atene: “I lu ye ti mbilimbili teti i mveni, na fade i ko be-nzoni.” (Osée 10:12). Biani, lu ye ti mbilimbili na salango aye so Nzapa aye, na ko nzobe ti lo na pekoni. Na salango kusala lege mingi na kpengba-ndia so, Salomon, Gbia ti Israël, awa azo na ngangu ti sala ye ti mbilimbili, ti sala tënë nzoni, na ti duti na nzoni bibe. Ti gi nzoni nda ti atënë ti lo so asi na ndara, ayeke pusu e biani ti lu ye ti mbilimbili teti e mveni.​—aProverbe 11:15-31.

Lu “nzobe” na ko “yango-iri”

Gbia ti ndara atene: “Wali ti nzobe awara yango-iri, na azo so asala ngangu na zo awara mosoro.” (aProverbe 11:16). Versê so afa kangbi na popo ti aye use: yango-iri so aninga, so mbeni wali ti nzobe alingbi ti wara nga mosoro so aninga pëpe, so mbeni zo ti salango ngangu na zo awara.

Tongana nyen zo alingbi ti wara nzobe so aga na yango-iri? Salomon amû wango so: “Mo bata tâ ndara na mo bi bê ti mo na lege ni . . . Tongaso fade ye so aga . . . ye ti pendere teti go ti mo.” (aProverbe 3:21, 22). Wasungo psaume asala tënë ti ‘mungo na gbia yanga so asala tënë na grâce’. (Psaume 45:2, 3). Biani, tâ ndara, ngangu ti bingo bê na lege ni, na nzoni salango kusala na menga asala si zo awara nzobe nga lo ne. A yeke biani tâ tënë teti wali so asala ye na ndara. Bâ tapande ti Abigaïl, wali ti Nabal, mbeni wabuba. Wali so ayeke “na ndara mingi, na lo yeke pendere mingi,” na Gbia David agonda lo ndali ti nzoni “mayele” ti lo.​—1 Samuel 25:3, 33.

Wali so akpe Nzapa, so ayeke na tâ nzobe ayeke wara biani yango-iri. Azo ayeke sala ande nzoni tënë ti lo. Tongana lo mû koli, fade koli ni ayeke yä iri ti lo. Biani, lo yeke ga na yango-iri na sewa ti lo kue. Na yango-iri so ayeke ninga biani. “Ti wara nzo iri, a yeke nzoni ahon mosoro mingi, ti wara tënë nzoni, a yeke nzoni ahon argent na lor.” (aProverbe 22:1). Nzo iri so lo wara na gbele Nzapa, ngele ni ayeke ninga.

Me ti zo ti salango ngangu na zo, ye ni ayeke nde (aProverbe 11:16). A zia lo na popo ti azo ti sioni na awato ti awakua ti Jéhovah (Job 6:23; 27:13). Mara ti zo tongaso ‘abi bê ti lo na Nzapa pëpe.’ (Psaume 54:5). Na salango sioni na zo so tënë ayeke na li ti lo pëpe wala na mungo aye ti lo na ngangu, mara ti zo tongaso alingbi ti “bungbi argent mingi tongana pupu-sese”. (Job 27:16). Ye oko, mbeni lâ, lo lingbi ti lango na ti londo mbeni pëpe. Lango oko oko so lo yeke zi lê ti lo alingbi peut-être ti duti ndangba lango ti lo (Job 27:19). Na lâ ni kâ, mosoro ti lo nga na aye kue so lo sala ayeke sala ye oko pëpe.​—Luc 12:16-21.

Ye ti manda so ayeke na aProverbe 11:16 ayeke biani kota ye mingi! Na fango na ndulu tënë ye so nzobe na salango ngangu na zo ayeke ko, gbia ti Israël awa e mingi ti lu ye ti mbilimbili.

“Nzobe” aga na futa

Na fango mbeni ye nde so e lingbi ti manda na ndo asongo ti azo, Salomon atene: “Zo so asala nzobe asala nzoni na âme ti lo mveni, me zo ti sioni asala sioni na tele ti lo mveni.” (aProverbe 11:17). Mbeni wandara atene: “Ngbongboro tënë ti mato ni ayeke so: ye kue so zo asala na amba ti lo, atâa a yeke nzoni wala sioni, lo yeke wara aye ti pekoni so lo ku pëpe.” Bâ tapande ti mbeni maseka wali, iri ti lo ayeke Lisa.a Atâa so lo yeke na nzoni bibe, lakue lo yeke ga hio pëpe na arendez-vous ti lo. Mingi ni, tongana lo mä tele na ambeni awakua ti Royaume ti sigigi na fango tënë na ala, lo yeke si ka na retard ti apenze-ngbonga 30 wala ahon so. Lisa ayeke sala nzoni na lo mveni pëpe. Tongana amba ti lo ni abâ so lakue ala yeke buba ngoi so ala lingbi fade ti mû ni ti fa na tënë, nga tongana ala ke fadeso ti mû rendez-vous na lo, fade lo yeke tene so ayeke faute ti ala?

Zo so agi ti sala ye kue nzoni mingi asala nga sioni na lo mveni. Teti so lo yeke gi lakue ti wara aye so a yeke ngangu ti wara ni, lo yeke zia tele ti lo na yâ mbeni ye so alingbi ti woko lo mingi na ti ga na lo vundu. Na mbeni mbage nde, tongana e gi ti wara aye so ayeke na lege ni nga so e lingbi ti wara ni, e yeke sala nzoni na e mveni. Peut-être, nde na ambeni zo, e yeke gbu nda ti aye hio pëpe. Wala peut-être kobela wala gango mbakoro akanga lege na e ti sala ambeni ye. Zia ngonzo asala e lâ oko pëpe ndali ti guengo na li ni ti e na lege ti yingo, me e sala lakue ye so ayeke na lege ni alingbi na akatikati ti e. Ngia ayeke na e tongana e “gi lege ngangu” ti sala ye so alingbi na e.​—2 Timothée 2:15; aPhilippien 4:5.

Na fango na yâ anzene nzene ye tongana nyen zo ti mbilimbili asala nzoni na lo mveni na ngoi so zo ti sioni asala sioni na lo mveni, gbia ti ndara atene: “Zo ti sioni awara futa ti wataka, me zo so aki lê ti mbilimbili awara tâ futa. Zo so angbâ na lege ti mbilimbili, lo si na fini, na zo so ague na lege ti sioni, lo wara kui dä. Azo so bê ti ala ayeke kirikiri, ala yeke ye ti sioni mingi na lê ti L’Eternel. Me azo so lege ti ala alingbi kue, ala mû ngia na L’Eternel. Biani, fade zo ti sioni amanke ngbanga pëpe, me fade a zi ahale ti azo ti mbilimbili.”​—aProverbe 11:18-21.

Aversê so agboto lê na alege nde nde na ndo kota tënë so: Lu ye ti mbilimbili na ko lengo ni. Zo ti sioni alingbi ti sala ye ti nzi wala ngia ti nginza ti wara gi ye senge senge tongaso. Me teti lo wara anginza so na lege ni pëpe, lo lingbi ti wara vundu dä. Zo so asala kua na lege ni, lo yeke duti na siriri na lege ti nginza so lo wara. Teti so lo nzere na lê ti Nzapa, zo so tënë ayeke na li ti lo pëpe ayeke na beku ti wara fini ti lakue lakue. Me ti zo ti sioni, a yeke duti ande tongana nyen? Fade zo ti sioni ayeke kpe ngbanga pëpe (aProverbe 2:21, 22). So tâ pendere wango ti lu ye ti mbilimbili!

Tâ ye ti pendere teti zo so abata lege ti lo

Salomon angbâ lakue ti tene: “Wali ti pendere so abata lege ti lo pëpe, lo yeke legeoko tongana bague ti lor na hôn ti cochon.” (aProverbe 11:22). Na angoi so a sû na Bible, aye ti yungo na hôn ayeke lani aye ti salango na baba. Tongana wali ayü ye ti lor na hôn ti lo, atâa na ndo wa, azo ayeke bâ ni hio. Tongana a zia mara ti ye ti pendere mingi tongaso na hôn ti mbeni cochon, a yeke duti ande na lege ni oko pëpe! A yeke legeoko tongaso na zo so ayeke pendere mingi me so “abata lege” ti lo pëpe. Ye ti pendere ni so akpa zo ni pëpe, atâa lo yeke koli wala wali. A lingbi na lo pëpe, na a yeke nzere nga pëpe.

Biani, a yeke na lege ni ti gi ti hinga tongana nyen azo ayeke bâ tele ti e. Me ndani nyen ti zia si tënë ti pendere ti lê ti e wala konongo ti tele ti e aso e mingi? E yeke na ngangu oko pëpe na ndo mingi ti ambage ti tele ti e. Na pendere ti tele ayeke nga pëpe kota ye ni. Azo mingi so e ye tënë ti ala, ala yeke na tele tongana ti tanga ti azo kue. Ni la pëpe? Pendere ti tele ayeke pëpe tâ ye so aga na ngia. Kota ye ni ayeke pendere ti yâ ni, so ayeke na alengo ti Nzapa so aninga. Tongaso, zia e bata lege ti e na e lë mara ti alengo so.

“Zo so amû nzoye mingi, fade ye ti lo awu”

Gbia Salomon atene: “Nzara ti zo ti mbilimbili ayeke gi teti ye ti nzoni, me ye so zo ti sioni aku ayeke gi ngonzo.” Na fango tongana nyen ye ni so ayeke tâ tënë, lo kiri lo tene: “Mbeni zo amû ye mingi na azo, na ye ti lo awu, na mbeni zo agbanzi ye mingi, na ye ti lo awu pëpe.”​—aProverbe 11:23, 24.

Na ngoi so e yeke kangbi wala e yeke fa na azo hingango ye ti Tënë ti Nzapa na wâ, e yeke kono biani gbungo nda ti hingango ye ti e mveni na ndo “kota ti lê ni, yongo ni, yongo ni na nduzu, na yongo ni na gbe ti sese”. (aEphésien 3:18). Na mbeni mbage nde, zo so asala kusala na hingango ye ti lo pëpe, lo lingbi ti girisa ye so lo yeke na ni. Biani, “zo so alu ye kete kete, fade lo ko ye kete kete nga; na zo so alu ye mingi, fade lo ko ye mingi nga.”​—2 aCorinthien 9:6.

Gbia ni akiri atene: “Zo so amû nzoye mingi, fade ye ti lo awu, na zo so amû ngu teti ambeni zo, fade ala mû ngu teti lo nga.” (aProverbe 11:25). Tongana e mû ngoi nga na akungba ti e mingi ti sala si tâ vorongo ague na li ni, bê ti Jéhovah ayeke na ngia na mbage ti e (aHébreu 13:15, 16). Fade lo yeke ‘lungula fenêtre ti yayu na e, na Lo sa na ndo e ye ti nzoni so ndo alingbi na ni pëpe.’ (Malachie 3:10). Bâ gi maïngo ti awakua ti lo laso na lege ti yingo!

Na mungo mbeni tapande nde so afa kangbi so ayeke na popo ti nzara ti zo ti mbilimbili na nzara ti zo ti sioni, Salomon atene: “Zo so agbanzi le-kobe, fade azo azonga lo, me tënë nzoni aga na li ti zo so akä le-kobe ni.” (aProverbe 11:26). Zo so avo gbâ ti akungba na ngoi so angele ni akiri na gbe ni, na lo bata ni juska na ngoi so warango akungba so aga ngangu na angele ni ague na nduzu mingi, lo lingbi ti wara nginza dä. Atâa so mbeni ye ti nzoni alingbi ti si tongana zo akä ni kete kete na lo bata mbeni na mbage, mingi ni azo abâ na sioni lê zo so ayeke sala ye tongaso ngbanga ti so lo yeke na bê ti nginza. Na mbeni mbage nde, zo so ake ti wara gbâ ti nginza na lege ti mbeni kungba na ngoi so kpale ayeke dä ayeke wara nzobe ti azo.

Teti gbia ti Israël awa e ti duti lakue na nzara ti ye so ayeke nzoni, wala mbilimbili, lo tene: “Zo so agi nzoye lakue, lo gi nzobe, me zo so agi sioye, fade sioye ni aga na ndo lo. Zo so azia bê ti lo na mosoro ti lo, fade lo tï, me fade zo ti mbilimbili ako amaï tongana kugbe ti keke.”​—aProverbe 11:27, 28.

Zo ti mbilimbili agi lege ti wara azo

Na fango tongana nyen salango ye kirikiri aga na ye ti sioni, Salomon atene: “Zo so asala ye ti ngangu na da ti lo mveni, fade pupu aga ye ti héritier ti lo”. (aProverbe 11:29a). Sioye ti Acan ‘aga na ye ti ngangu na ndo lo’, na a bo lo nga na azo ti da ti lo na tênë juska ala kui (Josué, chapitre 7). Laso, mokonzi ti mbeni sewa so ayeke Chrétien nga na ambeni zo ti sewa ni alingbi ti sala mbeni ye ti sioni, so ndali ni a bï ala na gigi ti kongregation ti aChrétien. Teti so lo bata akomandema ti Nzapa pëpe na lo zia lege na tâ ye ti sioni ti duti na yâ sewa ti lo, mbeni zo ayeke ga na ye ti ngangu na da ti lo. A bi lo na peut-être ambeni zo ti sewa ti lo na gigi ti bungbi ti aChrétien tongana asioni zo so aye ti changé bê ti ala pëpe (1 aCorinthien 5:11-13). Na nyen si lo yeke wara na pekoni? Gi pupu senge, mbeni ye so ane wala ayeke na tâ ngele ni oko pëpe.

Versê ni akiri atene: “Fade wabuba aga boi ti zo so ayeke na bê ti ndara.” (aProverbe 11:29b). Teti so wabuba ayeke na tâ ndara pëpe, a lingbi ti mû na lo nene kungba pëpe. Nga, teti so lo hinga ti bâ lege ti aye ti lo mveni nzoni pëpe, lo lingbi ti duti na mbeni kuda na li ti lo. Mara ti zo tongaso, so asala ye na ndara pëpe, alingbi ti ga “boi ti zo so ayeke na bê ti ndara.” Biani, a yeke kota ye ti tene e hinga ti bâ nda ti aye nzoni na ti duti na tâ ndara na yâ aye kue so e sala.

Gbia ti ndara adë bê ti e, lo tene: “Lengo ti zo ti mbilimbili ayeke keke so amû fini, na zo so ayeke na ndara, lo gi lege ti wara azo.” (aProverbe 11:30). Tongana nyen? Biani, na lege ti tënë ti yanga ti lo nga na tambela ti lo, zo ti mbilimbili amû kobe ti yingo na azo. Lo pusu ala ti sala na Jéhovah nga na nda ni ala lingbi ti wara fini so Nzapa azi lege ti wara ni.

“Fade awasiokpari awara ye ti ala mingi ahon!”

Bâ tongana nyen aproverbe so e bâ awe awa e na ngangu ti lu ye ti mbilimbili! Na fango na mbeni lege nde tongana nyen kpengba-ndia so aga tâ tënë, so atene “ye kue so zo alu, fade lo yeke ko lengo ni,” Salomon atene: “Bâ, fade azo ti mbilimbili awara futa ti ala na sese so, me fade azo ti sioni na awasiokpari awara ye ti ala mingi ahon!”​—aProverbe 11:31.

Atâa so zo ti mbilimbili agi lege ngangu ti sala ye so ayeke mbilimbili, ngoi na ngoi lo yeke girisa lege (Zo-ti-fa-tene 7:20). Ndali ti girisango lege ti lo ni, a yeke “futa” lo na sengo lo. Me ti zo ti sioni so asoro na bê ti lo mveni ti sala ye so ayeke sioni na lo sala ngangu oko pëpe ti ke ni na ti mû lege ti mbilimbili, a yeke duti ande tongana nyen? Fade lo yeke wara “futa” ti kota ahon pëpe, so ti tene ngangu sengo ndo? Bazengele Pierre asû atene so: “Tongana a yeke ngangu na zo ti mbilimbili ti wara salut, fade azo so ake Nzapa na awasiokpari ague na ndo wa?” (1 Pierre 4:18). Tongaso, zia e lu lakue ye ti mbilimbili teti e mveni.

[Kete Tene na Gbe Ni]

[Foto na lembeti 28]

“Nzobe” aga na “yango-iri” na Abigaïl

[Afoto na lembeti 30]

‘Zo ti sioni awara futa ti wataka, me zo ti mbilimbili awara tâ futa’

[Foto na lembeti 31]

‘Lu ye mingi na fade mo ko ye mingi nga’