Jéhovah Afa na E Lege ti Diko Alâ ti E
“Fa na e lege ti diko alâ ti e tongaso si e lingbi ti wara bê ti ndara.”—PSAUME 90:12, NW.
1. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti hunda na Jéhovah ti fa na e lege “ti diko alâ ti e”?
JÉHOVAH NZAPA ayeke Wasalango e na Lo so amu fini na e. (Psaume 36:10 [36:9, NW]; Apocalypse 4:11) Tongaso, a lingbi pepe ti wara mbeni zo ti nzoni ahon lo ti fa na e tongana nyen ti sala kusala na alâ ti fini ti e na lege ti ndara. Tongaso, a yeke tâ na lege ni teti wasungo psaume ti sambela Nzapa tongaso: “Fa na e lege ti diko alâ ti e tongaso si e lingbi ti wara bê ti ndara.” (Psaume 90:12, NW) A yeke duti tâ ye ti nzoni ti bi lê na ndo Psaume 90, so na yâ ni e wara sambela so. Ye oko, kozoni kue, zia e ba tene kete na ndo tene ti yâ ti bia so a sû na gbe ti yingo.
2. (a) A fa zo wa tongana wasungo Psaume 90, na a sû ni peut-être na ngoi wa? (b) Tongana nyen a lingbi Psaume 90 asala ngangu na ndo bango ndo ti e na ndo fini?
2 Kete tene so a sû na li ti Psaume 90 atene so a yeke “mbeni sambela ti Moïse, zo ti Nzapa.” Teti so psaume ni agboto lê na ndo fini ti zo so aninga mingi pepe, peut-être a sala ni na pekoni so si a zi azo ti Israël na ngba na Égypte nga na ngoi ti tambela ti ala ti angu 40 na yando, tongana kui ti azo saki mingi asala si mbeni wagame so ake ti fa mabe na gigi ahunzi. (Nombre 32:9-13) Atä ngoi so a sû na ni ayeke tongana nyen, Psaume 90 afa so fini ti azo so ayeke mbilimbili-kue pepe ayeke ndulu. Tongaso, a yeke polele so a lingbi e sala kusala na ndara na alâ ti e ti ngele ngangu.
3. Akota tene so a wara na yâ ti Psaume 90 ayeke nyen?
3 Aversê 1 ti si na 6 ti Psaume 90 afa Jéhovah tongana ndo ti duti ti e ti lakue lakue. Aversê 7 ti si na 12 afa ye so e yeke na bezoin ni ti sala kusala na mbeni lege so lo yeda na ni na alâ ti fini ti e so ayeke hon na loro. Nga, tongana ti so a fa ni na aversê 13 ti si na 17, e ye na bê kue ti wara nzoni na lege ti nzobe na deba nzoni ti Jéhovah. Tâ tene, psaume so andu pepe ambilimbili ye so ayeke si na yâ fini ti e oko oko so e yeke awakua ti Jéhovah. Ye oko, a lingbi e bi lê na e mu tapande ti bibe ti mungo tele kue na Nzapa so asigigi tongana sambela na yâ ti Psaume so. Tongaso, zia e bi lê nzoni na ndo Psaume 90 na bango ndo tongana ala so amu tele ti ala kue na Nzapa.
Jéhovah: “Tâ Ndo ti Duti” ti E
4-6. Na lege wa Jéhovah ayeke “tâ ndo ti duti” teti e?
4 Wasungo psaume ato nda ti atene ti lo tongaso: “O Jéhovah, mo mveni mo fa na gigi so mo yeke tâ ndo ti duti ti e na lâ ti awagame kue. Kozoni si a dü ahoto, wala kozoni si mo to nda ti sigigi na sese nga na sese so alë lengo legeoko tongana songo ti dungo molenge, biani ngbele ye na ngoi so a diko nda ni pepe asi na ngoi so adiko nda ni pepe mo yeke Nzapa.”—Psaume 90:1, 2, NW.
5 “Nzapa ti lakue lakue,” Jéhovah, ayeke “tâ ndo ti duti” teti e, ndo ti bata tele na lege ti yingo. (aRomain 16:26) E ba tele ti e so e yeke na nzoni dutingo teti so lo yeke lakue ndulu ti mu maboko na e tongana ‘Lo so amä sambela.’ (Psaume 65:2, NW [65:3, Bible ti Sango]) Teti so e bi agingo bê ti e na ndo Babâ ti e ti yayu na lege ti Molenge ti Lo so Lo ndoye mingi, ‘siriri ti Nzapa so ahon bibe kue ayeke bata bê na bibe ti e.’—aPhilippien 4:6, 7; Matthieu 6:9; Jean 14:6, 14.
6 E wara nzoni dutingo na lege ti yingo ngbanga ti so Jéhovah ayeke “tâ ndo ti duti” teti e na lege ti fä. Lo mu nga ‘ada ti yâ ni,’ so a yeke peut-être fä ti akongregation ti azo ti lo, tongana ando ti bata tele na lege ti yingo, na ndo so aberger so ayeke na ndoye amu maboko mingi ti leke bibe ti nzoni dutingo ti e. (Esaïe 26:20; 32:1, 2; Kusala 20:28, 29) Na ndo ni, ambeni zo na popo ti e ayeke na yâ ti asewa so asala kusala na Nzapa teti angu mingi, na ala ba na lê ti ala so Lo yeke ‘tâ ndo ti duti na lâ ti awagame kue’ teti ala.
7. Na lege wa a “dü” ahoto na a sigigi na sese tongana “songo ti dungo molenge”?
7 Jéhovah ayeke la ni dä kozoni si a “dü” ahoto wala kozoni si a sigigi na sese legeoko tongana “songo ti dungo molenge.” Na bango ndo ti zo, lekengo sese na ambage ti lo kue, aye ti tele ti lo kue, nga na aye ti kpene so ayeke tambela na ndo lo ahunda kota ngangu mingi. Nga, na tenengo so a “dü” ahoto, na so a sigigi na sese legeoko tongana “songo ti dungo molenge,” wasungo psaume ayeke fa kota yekiango ndo teti kpengba kusala so a hunda tongana Jéhovah ayeke leke aye so. A yeke ti e nga pepe ti fa mara ti yekiango ndo na kiringo singila so teti akusala ti Wasalango ye?
Jéhovah Ayeke Lakue Ndulu ti Mu Maboko na E
8. Nda ti tene so afa Jéhovah tongana Nzapa so ayeke “ngbele ye na ngoi so a diko nda ni pepe asi na ngoi so adiko nda ni pepe” aye ti tene nyen?
8 Wasungo psaume ahe na bia: “Ngbele ye na ngoi so a diko nda ni pepe asi na ngoi so a diko nda ni pepe mo yeke Nzapa.” “Ngoi so a diko nda ni pepe” alingbi ti ndu aye so nda ni ayeke dä me so a fa pepe ngoi oke ala yeke ninga. (Exode 31:16, 17; aHébreu 9:15) Ye oko, na Psaume 90:2 (NW) nga na yâ ambeni versê nde ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Hébreu, “ngoi so a diko nda ni pepe” aye ti tene “ti lakue lakue.” (Zo-ti-fa-tene 1:4) Bibe ti e alingbi pepe ti hinga tongana nyen Nzapa alingbi ti duti na fini lakue. Ye oko, fini ti Jéhovah ayeke na tongo nda ni pepe, na a yeke hunzi ande lâ oko pepe. (Habakuk 1:12) Fade lo yeke duti lakue na fini nga ndulu ti mu maboko na e.
9. Wasungo psaume ahaka angu saki oko ti fini ti zo na ye wa?
9 Yingo ti Nzapa apusu wasungo psaume ti haka angu saki oko ti fini ti zo na tâ kete ngoi na yâ fini ti Wasalango ye ti lakue lakue. Na salango tene na Nzapa, lo sû na mbeti: “Mo sala si zo so ayeke kui akiri na yâ ye so aneka, na mo tene: ‘I kiri, i amolenge ti zo.’ Teti ngu saki oko na lê ti mo ayeke tongana lango oko ti biri so ahon, nga tongana ngoi oko ti sinziri na bï.”—Psaume 90:3, 4, NW.
10. Tongana nyen Nzapa asala si zo “akiri na yâ ye so aneka”?
10 Zo ayeke kui kuingo, na Nzapa asala si lo ‘kiri na yâ ye so aneka.’ So aye ti tene, zo akiri na “pupu-sese,” tongana sese so a neka, wala a pika yâ ni si a ga fuku. A yeke tongana Jéhovah atene: ‘Kiri na pupu-sese, teti mo yeke pupu-sese.’ (Genèse 2:7; 3:19) Tene so aba azo kue, atä azo ti ngangu wala azo so awoko, awamosoro wala awanzinga, teti zo so ayeke mbilimbili-kue pepe ‘alingbi lâ oko pepe ti ton mbeni ita, wala ti mu na Nzapa mbeni kota ngele teti lo, si lo lingbi ti duti na fini lakue lakue.’ (Psaume 49:7-10 [49:6-9, NW]) Me so tâ bê ti kiri singila si e yeke na ni teti so ‘Nzapa amu Molenge ti lo ngengele oko, si azo kue so afa na gigi mabe na lo alingbi wara fini ti lakue lakue’!—Jean 3:16, NW; aRomain 6:23.
11. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so mbeni ngoi so aninga mingi na lê ti e ayeke gi kete ngoi na lê ti Nzapa?
11 Na bango ndo ti Jéhovah, même alâ ti fini ti Methoushélah so awara la ni ngu 969 asi lango oko pepe. (Genèse 5:27) Ti Nzapa, angu saki oko ayeke gi tongana lango oko ti biri so ahon, mbeni ngoi so amu gi angbonga 24. Wasungo psaume atene nga so na lê ti Nzapa angu saki oko ayeke gi tongana salango sinziri ti mbeni zo teti ngbonga osio na yâ mbeni kando na bï. (aJuge 7:19) Tongaso, a yeke polele so mbeni ngoi so na lê ti e aninga mingi ayeke gi kete ngoi na lê ti Nzapa ti lakue lakue, Jéhovah.
12. Na lege wa Nzapa ‘ayeke hon na azo tongana moa ahon na ye’?
12 Biani, fini ti zo ti laso aninga gi teti kete ngoi tongana a haka ni na lâ ti fini ti Nzapa so ayeke lakue lakue. Wasungo psaume atene: “Mo hon na ala legeoko tongana moa ahon na ye; ala yeke tongana suma; na ndapelele, ala yeke tongana pele so ako, a ko, na a maï na ndapelele; na lakui, a fâ pele ni na sese, na a hule.” (Psaume 90:5, 6) Moïse aba kuingo ti azo ti Israël saki mingi na yando; Nzapa ‘ahon na ala legeoko tongana moa ahon na ye.’ A sû mbage ti psaume so tongaso: “Mo hon na azo na yâ kuâ so ayeke tongana lango.” (New International Version) Na mbeni mbage nde, alâ ti fini ti azo so ayeke mbilimbili-kue pepe ayeke “tongana suma” ti kete ngoi, so a lingbi ti haka ni gi na ngoi ti lango ti zo na bï oko.
13. Na lege wa e yeke “tongana pele,” na tongana nyen a lingbi tene so asala ngangu na ndo bibe ti e?
13 E yeke tongana ‘pele so a ko na a maï na ndapelele,’ me so na lakui, a hule na gbe ti ngangu ndowa ti lâ. Biani, alâ ti fini ti e aninga gi teti kete ngoi tongana pele so ahule gi na yâ ti lango oko. Tongaso, zia e buba mosoro ti ngele so pepe. Nde na so, a lingbi e gi fango lege ti Nzapa ti hinga tongana nyen a lingbi e sala kusala na tanga ti angu so angbâ na e ti sala na yâ bungbi ti aye ti sese so.
Jéhovah Amu Maboko na E “ti Diko Alâ ti E”
14, 15. Psaume 90:7-9 (NW) aga tâ tene tongana nyen na ndo azo ti Israël?
14 Na ndo Nzapa, wasungo psaume atene: “Teti ngonzo ti Mo ahunzi e, na ngonzo ti Mo ti wâ asala si mbito agbu e. Mo sala si sioye ti e asi na gbele Mo, na siokpari so e sala na lingo asi na gbe ti lumière ti lê ti Mo. Teti lâ ti e kue awe na yâ ngonzo ti Mo, nda ti ngu ti e asi fade fade tongana bimango oko ti zo.”—Psaume 90:7-9, NW.
15 ‘Ngonzo ti Nzapa ahunzi’ azo ti Israël so aduti be-ta-zo pepe. Ngonzo ti lo ti wâ ‘asala si mbito agbu ala.’ Ambeni zo ‘atï kirikiri na yando’ na peko ti fango ngbanga ti Nzapa. (1 aCorinthien 10:5) Jéhovah ‘asala si sioye ti ala asi na gbele lo.’ Lo hunda ala ti kiri tene teti sioye so ala sala polele, me même ‘siokpari so ala sala na lingo’ wala na hondengo ni ‘asi na gbe ti lumière ti lê ti lo.’ (aProverbe 15:3) Teti so Nzapa ayeke na ngonzo na mbage ti ala, ‘nda ti ngu’ ti azo ti Israël so agbian bê ti ala pepe ‘asi tongana bimango oko ti zo.’ Na ndo tene so, alâ ti fini ti e mveni so ayeke gi ndulu ayeke tongana pupu so asigigi na yanga ti e tongana bimango oko ti zo.
16. Tongana ambeni zo ayeke sala siokpari na gbe-mingo, ye nyen a lingbi ala sala?
16 Tongana ambeni zo na popo ti e ayeke sala siokpari na gbe-mingo, teti mbeni ngoi ala lingbi peut-être ti honde mara ti tambela tongaso na lê ti afon ala. Me siokpari so ala yeke sala na lingo ayeke ‘si na gbele lumière ti lê ti Jéhovah,’ na akusala ti ala alingbi ti buba songo ti ala na Lo. Ti kiri ti lë songo na Jéhovah, a lingbi ala sambela teti pardon so alondo na Lo, ala zia lege ti asiokpari ti ala, na ala yeda na mungo maboko ti a-ancien Chrétien na bê ti kiri singila. (aProverbe 28:13; Jacques 5:14, 15) A yeke duti tâ ye ti nzoni mingi ahon teti ala ti sala tongaso ahon ti tene ‘nda ti ngu ti ala asi tongana bimango oko ti zo,’ na glisango beku ti ala ti fini ti lakue lakue!
17. Alâ ti fini ti azo mingi ayeke ninga angu oke, na angu ti fini ti e asi singo na ye wa?
17 Na ndo tene ti alâ ti fini ti azo so ayeke mbilimbili-kue pepe, wasungo psaume atene: “Lâ ti fini ti e ayeke ngu bale mbasambala, wala tongana e yeke na ngangu, a si na ngu bale miombe. Na fandara ti ngu so kue ayeke gi ye ti pono na vundu; teti a hon fade fade, na e hulu e hon ti e.” (Psaume 90:10) Alâ ti fini ti azo mingi ayeke ninga angu 70, na tongana lo yeke na ngu 85, Caleb asala tene ti kota ngangu so angbâ na lo. Ambeni zo ayeke dä so ngu ti ala aninga mingi ahon, na tapande Aaron (ngu 123), Moïse (ngu 120), na Josué (ngu 110). (Nombre 33:39; Deutéronome 34:7; Josué 14:6, 10, 11; 24:29) Me azo kue ti wagame ni so ayeke be-ta-zo pepe, so asigigi na Égypte, na so a diko li ti ala na popo ti ngu bale use wala ahon bale use awara kuâ gi na yâ ti angu 40. (Nombre 14:29-34) Laso, na yâ ti akodoro mingi, alâ ti fini ti zo angbâ lakue na yâ akatikati ti angu so wasungo psaume afa. Angu ti e asi singo na “ye ti pono na vundu.” Ala yeke hon fade fade, “na e hulu e hon ti e.”—Job 14:1, 2.
18, 19. (a) Tongana nyen “ti diko alâ ti e tongaso si e lingbi ti wara bê ti ndara”? (b) Salango ye ti e na ndara ayeke pusu ande e ti sala nyen?
18 Wasungo psaume ahe bia so na pekoni: “Zo nyen ahinga ngangu ti ngonzo ti Mo, na ngonzo ti Mo ti wâ? so a lingbi zo akpe mbito ti Mo ngbanga ni. Fa na e lege ti diko alâ ti e tongaso si e lingbi ti wara bê ti ndara.” (Psaume 90:11, 12, NW) Zo oko na popo ti e ahinga mbilimbili pepe ngangu ti ngonzo ti Nzapa wala konongo ti ngonzo ti lo ti wâ, na a lingbi ye so akpengba kpengo mbito ti yekiango zo so e yeke na ni na mbage ti Jéhovah. Biani, a lingbi ye so apusu e ti hunda na lo ti fa na e ‘tongana nyen e lingbi ti diko alâ ti e tongaso si e lingbi wara bê ti ndara.’
19 Atene ti wasungo psaume ayeke mbeni sambela so ahunda na Jéhovah ti fa na azo ti lo lege ti sala ye na ndara na bango na nene ni nga na salango kusala na tanga ti alâ ti fini ti ala na mbeni lege so Nzapa ayeda na ni. Mbeni zo so fini ti lo aninga teti angu 70 alingbi ti duti na beku ti ngbâ na fini teti alango 25 500. Ye oko, atä ngu ti e ayeke oke, ‘e hinga pepe ye so ayeke si ande kekereke, teti e yeke guru ti ngu so asi kete, si a miro.’ (Jacques 4:13-15) Teti so ‘ngoi na ye so zo aku pepe ayeke si na e kue,’ e lingbi pepe ti fa teti ngoi oke e yeke ngbâ na fini ande. Tongaso, zia e sambela ti wara ndara ti hon ndo ti akpale, ti sala ye na lege ni na mbage ti ambeni zo, na ti sala ye kue so e lingbi ti sala na yâ kusala ti Jéhovah fadeso, biani laso! (Zo-ti-fa-tene 9:11; Jacques 1:5-8) Jéhovah ayeke fa lege na e na lege ti Tene ti lo, yingo ti lo, na bungbi ti lo. (Matthieu 24:45-47; 1 aCorinthien 2:10; 2 Timothée 3:16, 17) Salango ye na ndara apusu e ti ‘gi Royaume ti Nzapa kozoni’ na ti sala kusala na alâ ti e na mbeni lege so amu gloire na Jéhovah na azia ngia na bê ti Lo. (Matthieu 6:25-33; aProverbe 27:11) Vorongo lo na bê kue ayeke lungula ande pepe akpale ti e kue, me kite ayeke pepe so a yeke ga na kota ngia na e.
Deba Nzoni ti Jéhovah Ayeke Ga na E Ngia
20. (a) Na lege wa Nzapa “afa be-nzoni”? (b) Tongana nyen Jéhovah ayeke sala ye ande na mbage ti e tongana e glisa lege ngangu me e fa na gigi tâ gbiango bê?
20 A yeke duti ande tâ ye ti nzoni tongana e lingbi ti duti na ngia na yâ tanga ti alâ ti fini ti e! Na ndo tene so, Moïse ahunda mingi: “Kiri, O L’Eternel [“Jéhovah,” NW]! Juska lâ nyen? Mo sala be-nzoni na awakua ti Mo. Na ndapelele, Mo mu na e nzobe ti Mo alingbi na e, si e lingbi sala ngia, na e duti na ngia na lâ ti e kue.” (Psaume 90:13, 14) Nzapa ayeke glisa lege pepe. Ye oko, lo yeke “sala be-nzoni” na lo yeke ‘dë’ na lege ti ngonzo ti lo na fango ngbanga ti lo tongana lo ba so gbotongo mê so lo mu na ndo salango mara ti kusala tongaso apusu awasiokpari so agbian bê ti kiri nga ti gbian ye na yâ bango ndo ti ala na salango ye ti ala. (Deutéronome 13:17) Tongaso, même tongana a ye ti si so e glisa lege ngangu me e fa na gigi tâ gbiango bê, fade Jéhovah ‘ayeke mu na e nzobe ti lo,’ na fade e yeke duti na nda ti tene ti “sala ngia.” (Psaume 32:1-5) Nga, na mungo mbeni tambela so ayeke mbilimbili na yâ fini, fade e yeke ba ndoye ti be-biani ti Nzapa na mbage ti e, na fade e yeke wara lege ti “duti na ngia na lâ ti e kue,” biani, teti tanga ti alâ ti fini ti e.
21. Na yâ ti atene so a sû na Psaume 90:15, 16, Moïse ayeke sambela peut-être ngbanga ti ye wa?
21 Wasungo psaume asambela na bê kue: “Sala si e wara ngia alingbi na lâ ti pono kue so Mo mu na e, na alingbi na ngu kue so e ba sioye dä giriri. Sala si awakua ti Mo aba kusala ti Mo, na gloire ti Mo na ndo amolenge ti ala.” (Psaume 90:15, 16) Peut-être Moïse ayeke hunda la ni na Nzapa ti hiri deba nzoni na ndo Israël si ala wara ngia alingbi na alâ ti pono ti ala na angu kue so ala ba sioye dä giriri. Lo hunda ti tene “kusala” ti Nzapa ti hiringo deba nzoni na ndo azo ti Israël aga polele na lê ti awakua ti Lo, na ti tene a fa polele gloire ti Lo na mbage ti amolenge ti ala, wala ahale ti ala. E lingbi na lege ni ti sambela ti tene a hiri deba nzoni na ndo azo so amä yanga na yâ fini sese so Nzapa amu zendo ni.—2 Pierre 3:13.
22. Na lege ti Psaume 90:17, e lingbi ti sambela teti ye wa?
22 Psaume 90 ahunzi na sambela so: “Zia nzobe ti L’Eternel Nzapa ti e aduti na ndo e; Mo sala si kusala ti maboko ti e aga nzoni, biani, Mo sala si kusala ti maboko ti e aga nzoni.” (Psaume 90:17) Atene so aye ti fa so e lingbi na lege ni ti sambela Nzapa ti tene lo hiri deba nzoni na ndo angangu so e yeke mu ti sala na kusala ti lo. Tongana aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, nga na afon ala ti “ambeni ngasangbaga,” e yeke na ngia so ‘nzobe ti Jéhovah’ angbâ na ndo ti e. (Jean 10:16) So tâ kota ngia si e yeke na ni ti ba so Nzapa ‘asala si kusala ti maboko ti e aga nzoni biani’ tongana awafango tene ti Royaume nga na yâ ambeni lege nde!
Zia E Ngbâ Lakue ti Diko Alâ ti E
23, 24. Tongana nyen e lingbi ti wara nzoni na lege ti gbungo li na ndo Psaume 90?
23 A lingbi gbungo li na ndo Psaume 90 akono nzala so e yeke na ni ti wara mungo maboko ti Jéhovah, “tâ ndo ti duti” ti e. Na gbungo li na ndo atene ni so andu alâ ti fini so aninga pepe, a lingbi e hinga na bê ti e biani so e yeke na bezoin ti fango lege ti Nzapa ti hinga lege ti diko alâ ti e. Nga, tongana e ngbâ lakue ti gi na ti fa na gigi ndara so alondo na Nzapa, e hinga na bê kue so fade e yeke wara nzobe na deba nzoni ti Jéhovah.
24 Fade Jéhovah ayeke ngbâ lakue ti fa na e lege ti diko alâ ti e. Nga, tongana e sala ye alingbi na wango-tene ti lo, fade e yeke ngbâ lakue ti diko alâ ti e teti lakue lakue. (Jean 17:3) Ye oko, tongana e ye biani ti ngbâ ti zia na gbele e fini ti lakue lakue, a lingbi Jéhovah aduti ndo ti bata tele ti e. (Jude 20, 21) Tongana ti so e yeke ba ande na yâ article ti peko, a fa ye so polele mingi ahon na yâ ti atene ti kpengbango zo ti Psaume 91.
Fade Mo Kiri Tene Tongana Nyen?
• Na lege wa Jéhovah ayeke “tâ ndo ti duti” teti e?
• Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so Jéhovah ayeke lakue ndulu ti mu maboko na e?
• Tongana nyen Jéhovah amu maboko na e “ti diko alâ ti e”?
• Ye nyen amu maboko na e ti “duti na ngia na lâ ti e kue”?
[Foto na lembeti 10]
Jéhovah ayeke la ni Nzapa awe “kozoni si a dü ahoto”
[Foto na lembeti 12]
Na bango ndo ti Jéhovah, Methoushélah so awara ngu 969 aduti na fini asi même lango oko pepe
[Afoto na lembeti 14]
Jéhovah ‘asala si kusala ti maboko ti e aga nzoni’