Salango aye so Jéhovah ahunda agonda lo

“Na lege ti mungo merci, fade mbi sala si iri ti Lo aga kota.”​—PSAUME 69:31.

JÉHOVAH ayeke Nzapa ti ngangu ahon kue, Gbia ti Ndagigi, nga na Wasalango ye. Tongaso, a lingbi iri ti lo nga na aye so lo ye ti sala aga kota. Salango si iri ti Jéhovah aga kota aye ti tene ti yekia lo mingi, ti sepela lo na ti gonda lo na lege ti atënë ti yanga nga na akusala. Ti sala ni “na lege ti mungo merci” ahunda ti tene e kiri lakue singila teti ye so lo yeke sala teti e fadeso nga teti ye so lo yeke sala ande. Apocalypse 4:11 afa bango ndo so a lingbi e duti na ni. Na yâ versê so, a-ange be-ta-zo na yayu atene: “Seigneur na Nzapa ti e, Mo lingbi ti wara gloire, na yango-iri, na ngangu, teti Mo sala ye kue giriri, na ala yeke, na A créé ala, teti bê ti Mo aye tongaso.” E yeke sala si iri ti Jéhovah aga kota wala lo wara gonda tongana nyen? Na mandango ye na ndo lo nga na pekoni na salango ye so lo hunda na e. A lingbi e duti na oko bibe ti wasungo psaume so atene: “Fa na mbi lege ti sala ye so Mo ye, teti Mo yeke Nzapa ti mbi.”​—Psaume 143:10.

² Jéhovah aye tene ti azo so asala si iri ti lo aga kota. A yeke ndali ni si lo yeke “Zo ti futa ye na ala so agi Lo.” (aHébreu 11:6). Futa ni ayeke nyen? Jésus asambela Babâ ti lo ti yayu tongaso: “So ayeke fini ti lakue lakue: ti hinga Mo, Mo so gi Mo oko ayeke tâ Nzapa, na ti hinga Jésus Christ, Lo so Mo to Lo awe.” (Jean 17:3). Biani, azo so ‘na lege ti mungo merci, asala si iri ti [Jéhovah] aga kota’, fade ‘sese ni aga ye ti héritier ti ala, na fade ala duti dä lakue.’ (Psaume 37:29). Na mbeni mbage nde, fade “ye ti mbeni lâ ayeke pëpe teti zo ti sioni”. (aProverbe 24:20). Na lâ ti nda ni so, a lingbi e sala si iri ti Jéhovah aga kota mingi ahon teti so na yâ ngoi kete lo yeke futi azo ti sioni na lo yeke bata azo ti mbilimbili. “Sese so ayeke hon, na nzala ni kue, me zo so asala ye so Nzapa aye, lo duti lakue lakue.”​—1 Jean 2:17; aProverbe 2:21, 22.

³ Bible afa ye so bê ti Jéhovah aye, teti “tënë kue ti Mbeti ti Nzapa alondo na yanga ti Nzapa”. (2 Timothée 3:16). Tënë ti Nzapa ayeke na gbâ ti mbaï so afa tongana nyen Jéhovah azia maboko na ndo ala so asala si iri ti lo aga kota, na a fa nga ye so asi na ala so asala ni pëpe. Mbeni oko ti ambaï ni afa ye so asi na Israël na lâ ti prophète Malachie. Ndulu na ngu 443 K.N.E., na ndembe so Néhémie aduti gouverneur ti Juda, Malachie asû buku so ayô iri ti lo. Ngangu buku so apika bê ayeke na atënë nga na aprophétie so “a sala tënë ni na mbeti ti wa e so nda ti ngoi so kue asi na e.” (1 aCorinthien 10:11). Bingo bê na atënë ti Malachie alingbi ti mû maboko na e ti leke tele teti ‘kota lâ ti Jéhovah so amû mbito mingi’, tongana Lo yeke futi sioni sese so.​—Malachie 4:5.

⁴ Tongana nyen buku ti Malachie, so a sû ni a sala angu 2 400 awe, amû maboko na e na yâ siècle 21 so ti leke tele teti kota lâ ti Jéhovah so amû mbito mingi? Kozo chapitre ni agboto lê ti e na ndo aye omene wala ahon so, so a yeke pusu e ti sala si iri ti Jéhovah aga kota na lege ti mungo merci, si e lingbi wara nzobe ti lo nga fini ti lakue lakue: (1) Jéhovah aye azo ti lo. (2) A lingbi e yekia aye ti nzoni-kue. (3) Jéhovah aku ti tene e mû na lo aye ti e ti nzoni ahon. (4) Ndoye so alondo na bê, pëpe salango bê, ayeke na gunda ti tâ vorongo. (5) Kusala so anzere na Nzapa ayeke pëpe mbeni nengo kusala so a sala gi tongaso. (6) E kue e yeke na tënë ti kiri na Nzapa. Tongaso, na yâ kozo ti a-article ota so asala tënë na ndo buku ti Malachie, zia e bâ atënë so oko na oko na ndembe so e yeke gi nda ti Malachie chapitre 1.

Jéhovah aye azo ti lo

⁵ Ndoye ti Jéhovah asigigi polele na yâ akozo versê ti Malachie. Buku ni akomanse tongaso: “Nengo tënë ti tënë so L’Eternel ato na Israël”. Nzapa atene nga: “Mbi ndoye i giriri”. Na yâ oko versê so, Jéhovah amû mbeni tapande: “Mbi ndoye Jacob”. Jacob aduti ândö mbeni koli so amä na bê na Jéhovah. Na pekoni, Jéhovah achangé iri ti Jacob na Israël, na tongaso Jacob aga mbeni kotara ti mara ti Israël. Jéhovah aye lo ngbanga ti so lo yeke lani mbeni zo ti mabe. Jéhovah aye nga ala so na popo ti mara ti Israël afa oko bibe ti Jacob so na mbage ti Lo.​—Malachie 1:1, 2.

⁶ Tongana e ye Jéhovah na e ngbâ ndulu lakue na azo ti lo, tënë na 1 Samuel 12:22 alingbi ti dë bê ti e: “Ngbanga ti kota iri ti Lo, fade L’Eternel azia azo ti Lo pëpe.” Jéhovah aye azo ti lo, nga na nda ni lo yeke mû na ala fini ti lakue lakue. Tongaso e diko: “Zia bê ti mo na L’Eternel, na mo sala nzoni; sala kodoro na sese ni, na fade be-biani ti Lo aga kobe ti mo. Gi lege ti wara ngia ti mo na yâ L’Eternel, na fade lo mû na mo ye so bê ti mo aye.” (Psaume 37:3, 4). Ndoye ti e teti Jéhovah andu use ye ni so agboto lê ti e na ndo ni na yâ Malachie chapitre 1.

Zia e yekia aye ti nzoni-kue

⁷ Tongana e diko Malachie 1:2, 3, na peko ti so Jéhovah atene, “Mbi ndoye Jacob,” lo tene, “Mbi ke Esaü”. Ngbanga ti nyen tongaso? Jacob asala si iri ti Jéhovah aga kota, me mbage ti ngbo ti lo, Esaü, asala ni pëpe. A hiri nga Esaü Edom. Na Malachie 1:4, a di iri ti sese ti Edom sese ti sioye, na a fa na gigi asioye so azo ti Edom asala. A mû iri Edom (so ti tene “Bengba”) na Esaü na peko ti so lo kä na Jacob ndo ti kozo molenge ti lo, ye so ayeke ti ngele ngangu, ndali ti bengba kobe. Genèse 25:34 atene: “Esaü ake kozo ndo ti lo.” Bazengele Paul awa afon lo wamabe ti sala hange si “mbeni zo ti pitan wala mbeni zo so ake ti bi bê ti lo na Nzapa ayeke pëpe, tongana Esaü so akä kozo ndo ti lo mveni teti sembe oko ti kobe.”​—aHébreu 12:14-16.

⁸ Ngbanga ti nyen Paul ahaka aye so Esaü asala na ye ti pitan? Ngbanga ti so dutingo na bibe ti Esaü alingbi ti pusu mbeni zo ti yekia pëpe aye ti nzoni-kue. Na pekoni, a lingbi ti sala si lo tï na yâ akota siokpari, na tapande pitan. Ndali ni, e oko oko kue e lingbi ti hunda: ‘Ngoi na ngoi, mbi ye ti kä ye ti héritier ti mbi ti Chrétien, so ti tene fini ti lakue lakue, teti mbeni ye so a ninga pëpe tongana sembe oko ti kobe? Peut-être na hingango ni pëpe, mbi yeke ke aye ti nzoni-kue?’ Esaü aye lani ti kaï nzala ti mitele ti lo hio. Lo tene na Jacob: “Mo mû kobe na mbi, mbi hunda mo, kobe ti bengba so”. (Genèse 25:30). Mawa ni ayeke so ambeni wakua ti Nzapa atene: “Ndani nyen ti ku ti sala nzoni mariage?” Kota nzala ti bungbi koli na wali, atâa ye wa alingbi si na pekoni, aga tongana bengba kobe ti Esaü teti ala.

⁹ Zia e ke lâ oko pëpe aye ti nzoni-kue na bango na sioni lê batango tele, be-biani, nga na aye ti héritier ti e ti yingo. Ahon ti duti tongana Esaü, zia e duti tongana be-ta-zo Jacob na e kpe lakue mbito ti Nzapa na fango so e yekia mingi aye ti nzoni-kue. E lingbi ti sala ni tongana nyen? Na batango si e sala aye so Jéhovah ahunda na e. So ague biani na e na ota ye ni so afa na yâ Malachie chapitre 1. A yeke nyen?

E mû na Jéhovah aye ti e ti nzoni ahon

¹⁰ Aprêtre ti Juda so asala kusala na yâ temple na Jérusalem na lâ ti Malachie amû na Jéhovah pëpe asandaga ti nzoni ahon. Malachie 1:6-8 atene: “Molenge ayä iri ti babâ ti lo, na ngbâa ayä iri ti mveni ti lo; tongana Mbi yeke Babâ ti i, yango-iri ti Mbi ayeke na ndo wa? tongana Mbi yeke Mveni ti i, kpengo mbito ti Mbi ayeke na ndo wa? L’Eternel Ti Sabaoth atene na i, O asacrificateur, i so i ke iri ti Mbi.” Aprêtre ahunda: “E ke iri ti Mo na nyen?” Jéhovah akiri tënë: “I mû kobe so aga sioni na ndo balaga ti Mbi.” Aprêtre ni akiri ahunda: “Na lege nyen e sala si kobe ni aga sioni?” Tongaso Jéhovah atene na ala: “Na lege ti tënë, Table ti L’Eternel ayeke ye ti ke.” Aprêtre so afa so ala ke table ti Jéhovah na ngoi kue so ala mû sandaga so ayeke sioni, na ala tene: ‘A yeke sioni pëpe.’

¹¹ Na pekoni, Jéhovah asala tënë na ndo mara ti asioni sandaga so: ‘Mo mû ye so na gouverneur ti mo! fade lo wara ngia na lege ti mo wala lo yeda na mo?’ Biani, mara ti matabisi tongaso ayeke zia ngia na bê ti gouverneur ti ala oko pëpe. Ka ti Kota Gbia ti Ndagigi, fade lo yeda na asandaga ti sioni? Oko pëpe! Na a yeke pëpe gi aprêtre si ayeke na tënë na li ti ala. Tâ tënë, ala fa so ala ke Jéhovah na mungo mara ti asandaga so. Me azo ti mara ni ayeke na tënë na li ti ala pëpe? Biani! A yeke ala si asoro anyama so abâ ndo pëpe, so azin nga so ayeke na kobela, na a yeke nga ala si aga na ala na aprêtre ti mû ni na sandaga. So tâ siokpari!

¹² Tongana e mû na Jéhovah aye ti e ti nzoni ahon, e fa so e ye lo biani (Matthieu 22:37, 38). Nde na aprêtre so asala ye kirikiri na lâ ti Malachie, laso bungbi ti Jéhovah amû anzoni fango lege mingi so aluti na ndo ti Bible. Ye so amû maboko na e ti sala si iri ti Jéhovah aga kota na lege ti mungo merci na salango aye so lo hunda. Osio kota ye ni so alingbi ti bâ na Malachie chapitre 1 ague oko na ni.

Ndoye, pëpe salango bê, ayeke na gunda ti tâ vorongo

¹³ Aprêtre na lâ ti Malachie ayeke lani azo ti kion, azo so ayeke na ndoye pëpe, na azo so bê ti nginza asala ala. E hinga ni tongana nyen? Malachie 1:10 atene: “O tongana zo oko ayeke na popo ti i ti kanga yanga ti da, si i lingbi sala wâ na ndo balaga ti Mbi senge pëpe! Mbi wara ngia na lege ti i pëpe, L’Eternel Ti Sabaoth atene, na Mbi wara ngia pëpe na lege ti offrande so ayeke na maboko ti i.” Biani, aprêtre so bê ti nginza asala ala ahunda même ti tene a futa ala ndali ti akete kete kua so ala sala na yâ temple, tongana kangango ayanga-da wala tingongo wâ na ndo ti balaga! So Jéhovah awara ngia pëpe na yâ a-offrande ti ala, a yeke ye ti dongo bê oko pëpe!

¹⁴ Bê ti nginza na ti kion so asala asioni prêtre na Jérusalem ti giriri adabe e biani so Mbeti ti Nzapa atene fade azo so bê asala ala ayeke lï na yâ Royaume ti Nzapa pëpe (1 aCorinthien 6:9, 10). Gbungo li na ndo asalango ye na lege ti kion ti aprêtre so asala si e kiri e yekia mingi ahon kusala ti fango tënë so aTémoin ti Jéhovah ayeke sala na ndo sese mobimba. E sala ni na nzobe na e hunda nginza lâ oko pëpe teti kusala kue so e sala. “E yeke tongana ambeni azo so ayeke mû tënë ti Nzapa ti dë buze na ni so pëpe.” (2 aCorinthien 2:17; Buku ti Nzapa Fini Mbuki). Tongana Paul, e kue e lingbi ti tene na bê kue: “Mbi fa Tene-nzoni ti Nzapa na i senge senge”. (2 aCorinthien 11:7). Bâ so Paul “afa Tene-nzoni ti Nzapa” nga na ngia. So ague na e na oku ye ni so a fa na e na yâ Malachie chapitre 1.

Salango na Nzapa ayeke pëpe mbeni nengo kusala so a sala gi tongaso

¹⁵ Asioni prêtre na Jérusalem ti giriri abâ mungo sandaga tongana mbeni kusala so a sala gi tongaso, so anzere pëpe, nga mbeni ye so ane. Tongana ti so a fa na Malachie 1:13, Nzapa atene na ala: “I tene nga, Bâ, nzengo ni ti ye so! na wongo ti hôn ti i, i ke table ni”. Aprêtre so abâ na sioni lê aye ti nzoni-kue ti Nzapa. Zia e sambela si e ga lâ oko pëpe tongana ala! Nde na so, zia e fa lakue na gigi bibe so ayeke na yâ atënë ti 1 Jean 5:3: “So ayeke ndoye ti Nzapa; e bata komandema ti Lo. Na komandema ti Lo ayeke tongana nengo ye pëpe”.

¹⁶ Zia e duti lakue na ngia ti mû asandaga ti yingo na Nzapa, na bango ni lâ oko pëpe tongana mbeni nengo kusala! Zia e dengi mê na atënë ti prophétie so: “Mo tene na [Jéhovah], Lungula sioye kue ti e, Mo mû ye ti nzoni na e, na fade e mû yanga ti e na [sandaga] legeoko tongana zo amû bagara na [sandaga].” (Osée 14:2). Bungbi ti atënë ‘mungo yanga ti e na sandaga legeoko tongana zo amû bagara na sandaga’ afa asandaga ti yingo, wala atënë so e tene ti sepela na Jéhovah nga na aye so lo ye ti sala. A-Hébreu 13:15 atene: “A lingbi e mû [sandaga] ti merci na Nzapa lakue na lege ti Lo [Jésus Christ], sandaga so ayeke lengo ti yanga so asepela iri ti Lo.” So ngia si e yeke na ni so asandaga ti e ti yingo ayeke, pëpe akusala so e sala gi tongaso, me fango na gigi na bê kue so e ye Nzapa! Ye so ague na e na omene ye ni so e lingbi ti manda na yâ Malachie chapitre 1.

E kue e yeke na tënë ti kiri

¹⁷ Azo ti lâ ti Malachie ayeke na tënë ti kiri ndali ti aye so ala sala, na ti e a yeke nga tongaso (aRomain 14:12; aGalate 6:5). Ndali ni, Malachie 1:14 atene: “Zonga atï na ndo wahanda so ayeke na koli [so ayeke na sioni oko pëpe] na kundu ti lo, na lo zê ti mû lo, me lo mû nyama so sioye ayeke na tele ti lo na sacrifice na Seigneur”. Zo so ayeke na gbâ ti anyama wala ataba ayeke tene pëpe so lo yeke gi na ni oko, na ye so asala si lo lingbi ti soro yâ ni pëpe. Na ndembe so lo yeke soro ti mû mbeni nyama na sandaga, a lingbi lo soro pëpe mbeni oko so lê ti lo abuba, so azin, wala so ayeke na kobela. Tongana lo soro mara ti sioni nyama tongaso, lo fa so lo ke ye so Jéhovah aleke teti mungo sandaga. Teti biani zo so ayeke na gbâ ti anyama alingbi wara kamême oko so ayeke nzoni-kue!

¹⁸ A yeke tâ na lege ni si Jéhovah azonga zo so asala ye na mayele. Zo so ayeke na nzoni nyama ti koli ti mû na prêtre teti sandaga me nde na so lo ga na nyama so lê ti lo abuba, so azin, wala so ayeke na kobela. Me, mbeni ye oko afa pëpe so aprêtre ni afa na lege ti ndia ti Nzapa so lo ke anyama so ayeke sioni (Lévitique 22:17-20). Azo so ayeke na ndara ahinga so tongana ala gi ti handa lê ti gouverneur na mungo na lo mbeni matabisi so ngele ni ayeke dä pëpe, fade sioni ayeke ga na ndo ti ala. Me ti tâ tënë ni ala yeke sala ye so na Gbia ti Ndagigi, Jéhovah, so ayeke kota mingi ahon agouverneur kue ti sese. Malachie 1:14 afa tënë ni tongaso: “Mbi yeke kota Gbia, L’Eternel Ti Sabaoth atene, na iri ti Mbi amû mbito na popo ti aGentil.”

¹⁹ E so e yeke awakua be-ta-zo ti Nzapa, e yeke ku kungo lango so fade azo kue ayeke sepela Kota Gbia, Jéhovah. Na ngoi ni kâ, “fade sese ni asi na ndara ti L’Eternel, legeoko tongana kota ngu ingo asi na ngu.” (Esaïe 11:9). Kozoni na so, zia e gi lege kue ti sala aye so Jéhovah ahunda na mungo tapande ti wasungo psaume so atene: “Na lege ti mungo merci, fade mbi sala si iri ti Lo aga kota.” (Psaume 69:31). Ti sala ni, Malachie amû ambeni wango na ndo ni, so alingbi ti mû maboko mingi. Tongaso na yâ a-article use so aga na peko, e yeke bi bê mbilimbili na ambeni mbage ti buku ti Malachie.

Mo dabe mo na ni?

• A lingbi e sala si iri ti Jéhovah aga kota ngbanga ti nyen?

• Ngbanga ti nyen Jéhovah ake asandaga so aprêtre amû na lâ ti Malachie?

• E yeke mû sandaga ti gonda na Jéhovah tongana nyen?

• Ye nyen a lingbi duti na gunda ti tâ vorongo?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e sala si iri ti Jéhovah aga kota? (b) E yeke sala si iri ti lo aga kota na lege ti mungo merci tongana nyen?

2. Jéhovah ayeke sala nyen na azo so asala si iri ti lo aga kota, nga na ala so asala ni pëpe?

3. Ngbanga ti nyen a lingbi e bi bê ti e na buku ti Malachie?

4. Malachie chapitre 1 agboto lê ti e na ndo aye omene wa?

5, 6. (a) Jéhovah aye Jacob ngbanga ti nyen? (b) Tongana e mû peko ti be-biani ti Jacob, e lingbi ti wara nyen?

7. Jéhovah ake Esaü ngbanga ti nyen?

8. Ye nyen apusu Paul ti haka Esaü na mbeni zo ti pitan?

9. E lingbi ti kpe lakue mbito ti Jéhovah tongana nyen?

10. Na lege wa aprêtre ake giriri table ti Jéhovah?

11. (a) Jéhovah atene nyen na ndo asandaga so lo ke? (b) Tongana nyen azo so ayeke aprêtre pëpe ayeke na tënë na li ti ala?

12. A mû maboko na e tongana nyen ti mû na Jéhovah aye ti e ti nzoni ahon?

13. Aprêtre asala lani nyen so afa so a yeke bê ti nginza si apusu ala ti sala ye?

14. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so a yeke ndoye si apusu aTémoin ti Jéhovah ti sala ye?

15, 16. (a) Aprêtre abâ mungo asandaga tongana nyen? (b) A-Témoin ti Jéhovah amû asandaga ti ala tongana nyen?

17, 18. (a) Ngbanga ti nyen Jéhovah azonga “wahanda”? (b) Azo so asala ye na handa aglisa nyen?

19. E yeke ku nyen kungo, na a lingbi e sala nyen?

[Foto na lembeti 9]

Prophétie ti Malachie afa aye so ayeke si na ngoi ti e

[Foto na lembeti 10]

Esaü ayekia pëpe aye ti nzoni-kue

[Foto na lembeti 11]

Aprêtre na azo amû asandaga so ayeke nzoni pëpe

[Foto na lembeti 12]

Na ndo sese mobimba, aTémoin ti Jéhovah amû senge senge asandaga ti gonda