Voro Nzapa “na yingo”

“I bâ Nzapa alingbi na zo wa, wala i bâ image ti nyen si a lingbi na Lo?”​—ESAÏE 40:18.

PEUT-ÊTRE na bê ti mo, mo tene so Nzapa ayeda ti tene a voro lo na lege ti a-image. Mo lingbi ti bâ nga so, na lege ti ala, mo ga ndulu mingi na Zo so ayeke mä sambela, so a lingbi ti bâ lo pëpe na so a kpa tâ zo na lê ti mo pëpe nga mbeni senge ngangu.

Me e yeke biani na liberté ti soro lege so e mveni e ye ti ga ndulu na Nzapa? A lingbi Nzapa lo mveni si afa na e ye so lo ye nga ye so lo ke. A yeke tongaso pëpe? Jésus afa bibe ti Nzapa na ndo tënë so tongana lo tene: “Mbi yeke Lege ni, na Tene-biani na Fini. Mbeni zo aga na Babâ pëpe, gi na lege ti Mbi.” (Jean 14:6). Atënë so, gi ala oko ake salango kusala na a-image wala na ambeni ye ti vorongo.

Biani, mbeni mara ti vorongo ayeke dä so anzere na Jéhovah Nzapa. A yeke so wa? Na mbeni ngoi nde, Jésus afa nda ni, lo tene: “L’heure ni ayeke ga, na a si awe fadeso, so azo so ayeke sambela biani, fade ala sambela Babâ na yingo na tene-biani; teti Babâ agi azo tongaso ti sambela Lo. Nzapa ayeke Yingo, na ala so asambela Lo, a yeke ngbanga ti ala ti sambela Lo na yingo na tene-biani.”​—Jean 4:23, 24.

Mbeni image alingbi ti duti fä ti Nzapa pëpe, lo so “ayeke Yingo”. Atâa image ni ayeke pendere tongana nyen, lo kpa ti lingbi lâ oko pëpe na gloire ti Nzapa. Tongaso mbeni image ti Nzapa alingbi ti duti tâ gi tongana Nzapa pëpe (aRomain 1:22, 23). Zo so aga ndulu na Nzapa na lege ti a-image so a leke ni lekengo, lo lingbi ti tene so lo ‘yeke voro Nzapa na tâ tënë’?

Ye so Bible afa polele

Ndia ti Nzapa ake lekengo a-image ti ga aye ti vorongo. Use komandema ti aKomandema Bale-oko amû yanga so: “A lingbi mo sala mbeni yanda so a leke na kode teti mo mveni pëpe, wala mbeni ye so akpa ye ti yayu na nduzu, wala a kpa ye ti sese na gbe ti yayu, wala a kpa ye ti ngu na gbe ti sese”. (Exode 20:4, 5). Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû na gbe ti yingo amû komandema so nga: “I kpe sambelango ayanda.”​—1 aCorinthien 10:14.

Biani, azo mingi atene so ala yeke voro a-image ni vorongo pëpe. Na tapande, aChrétien Orthodoxe atene mingi so ala yeke voro a-image ni pëpe atâa so ala yeke kuku na gbele ni ti sambela. Mbeni prêtre Orthodoxe asû atënë so: “Teti a-image ayeke aye so ayeke nzoni-kue, nga teti so e gonda aye so ala duti fä ni, e yekia gi ala.”

Me, tënë ni angbâ: Tongana azo atene ala yekia gi a-image ni, Nzapa ayeda si asala kusala na ala ti voro na lo? Mo yeke wara versê oko pëpe na yâ ti Bible so ayeda na mara ti salango ye tongaso. Na tapande, tongana azo ti Israël aleke mbeni yanda ti molenge ti bagara, na tenengo so a yeke ti voro na Nzapa, Jéhovah ake ni na ngangu na lo tene so ala ke tënë ti lo.​—Exode 32:4-7.

Sioni so ayeke na gbe ni

Salango kusala na a-image na yâ vorongo ayeke mbeni salango ye so alingbi ti ga na sioni. A lingbi ti pusu zo hio ti voro image ni ahon ti voro Nzapa, so a tene ye ni aduti fä ti lo. Na a lingbi ti tene nga so, a-image aga ye so azo aye ti voro mingi.

Mara ti ye tongaso ayeke si lani na aye nde nde so a leke na ngoi ti azo ti Israël. Na tapande, na ngoi ti tambela ti ala na yando, Moïse aleke mbeni ngbo ti gengere. Na tongo nda ni, ngbo ni so a leke na ndo ti mbeni keke ayeke ti sava na zo. Tongana mbeni ngbo so Jéhovah atokua adë mbeni zo si lo bi lê na mbage ti ngbo ti gengere so, lo yeke wara mungo maboko ti Nzapa. Me na peko ti so mara ni alï na Sese ti Zendo awe, ala sala si a ga ye ti vorongo, mo bâ mo tene ngangu ti sava azo ni ayeke na yâ ngbo ti gengere ni mveni. Ala zö ayombo na gbele ni na ala mû même iri Nehustan na lo.​—Nombre 21:8, 9; 2 aGbia 18:4.

Azo ti Israël atara nga ti mû arche ti mbele ti ga mbeni yorö ti sala sioni na awato ti ala (1 Samuel 4:3, 4; 5:11). Nga na lâ ti Jérémie, azo ti Jérusalem abi bê ti ala mingi na temple ahon ti bi bê na Nzapa so ala voro lo na yâ ni.​—Jérémie 7:12-15.

Dutingo ndulu ti voro aye ahon ti voro Nzapa ayeke mbeni ye so angbâ ti mû ndo kue. Wagingo nda ti ye, Vitalij Ivanovitch Petrenko atene: “A-image . . . aga ye ti vorongo nga a lingbi ti ga vorongo yanda . . . A lingbi e hinga so bibe ti vorongo a-image alondo mbilimbili na apaïen, na teti so azo mingi aye tene ni, a ga na tënë ti vorongo a-image.” Legeoko tongaso, na yâ buku ti lo Hingango nzoni Église Orthodoxe Grec (Angl.), Demetrios Constantelos, mbeni prêtre ti église Orthodoxe Grec, atene: “Chrétien alingbi ti sala si mbeni image aga ye ti vorongo.”

Tënë so a tene a-image ayeke gi mbeni ye ti mû maboko ti voro na Nzapa aluti nzoni oko pëpe. Ngbanga ti nyen? Ambeni image ti Marie wala ti ambeni “zo ti be-vulu” ayeke dä so azo abâ ni tongana aye so alingbi na kota gonda na nzoni mingi ahon ambeni image ti a-oko zo so akui a ninga awe, ni la pëpe? Na tapande, mbeni image ti Marie na Tínos, Grèce, ayeke na azo ti Orthodoxe so avoro ni na bê kue. Na mbage, mbeni image nde ti Marie na Soumela, na banga ti Grèce, ayeke nga na azo ti lo so avoro ni nga na bê kue. Abungbi use so kue amä na bê so gi image ti ala mveni si ayeke kota ahon mbeni, na lo lingbi ti sala aye ti kpene mingi ahon ti mbeni so, atâa so a-image ni use kue ayeke fä ti oko zo so akui aninga awe. Biani, azo ayeke mû tâ ngangu na ambeni image na avoro ala.

Ti sambela na “azo ti be-vulu” wala na Marie?

Me ti yekiango azo tongana Marie wala “azo ti be-vulu”, a yeke tongana nyen? Na kiringo tënë na gbele mbeni tara ti Satan, Jésus ada bê ti lo na Deutéronome 6:13 na lo tene: “A lingbi mo sambela Seigneur Nzapa ti mo, na mo sala gi na Lo oko.” (Matthieu 4:10). Mbeni lâ, lo tene so atâ wavorongo Nzapa ayeke voro gi “Babâ” ni, me mbeni zo nde pëpe (Jean 4:23). Tongana mbeni ange abâ so bazengele Jean aye ti kuku ti voro lo, lo suku na lo, lo tene: “Mo sala so pëpe! . . . Sambela Nzapa.”​—Apocalypse 22:9.

A yeke na lege ni ti sambela mama ti Jésus, Marie, wala ambeni “zo ti be-vulu” ti hunda na ala ti sala tënë na Nzapa teti e? Bible akiri tënë polele: “Nzapa ayeke gi oko, na Wasala-songo na popo ti Nzapa na azo ayeke gi oko nga, Lo mveni Zo, Christ Jésus”.​—1 Timothée 2:5.

Bata songo ti mo na Nzapa

Salango kusala na a-image na yâ vorongo ague nde na ye so Bible afa polele. Biani a-image ni alingbi ti mû maboko na azo pëpe ti wara nzobe ti Nzapa nga na salut. Nde na so, Jésus atene so fini ti lakue lakue aluti gi na ndo hingango oko tâ Nzapa nzoni, salango ye ti lo so ayeke kota ahon kue, hingango ye so lo leke na bê ti lo nga aye so lo sala na azo (Jean 17:3). A-image, so alingbi ti bâ ndo pëpe, ti ndu ye pëpe, wala ti sala tënë pëpe amû maboko na zo pëpe ti hinga Nzapa na ti voro lo na lege ni (Psaume 115:4-8). Zo alingbi ti wara kota fango ye so na ndo oko tâ Nzapa gi na mandango Tënë ti Lo, Bible.

A-image alingbi ti ga na ye ti nzoni oko pëpe, nga vorongo ala alingbi ti ga na sioni na lege ti yingo. Tongana nyen? Kozoni kue, a lingbi ti fâ yâ ti songo ti mbeni zo na Jéhovah. Na ndo Israël, so “na lege ti anzapa nde, ala sala si Lo sala mbanda”, Nzapa atene: “Fade Mbi honde lê ti Mbi na ala”. (Deutéronome 32:16, 20). Ti tene ala kiri a duti na nzoni songo na Nzapa, a lingbi ala “ke ayanda”.​—Esaïe 31:6, 7.

Tongaso, wango ti Bible so alingbi biani na ni: “Akete molenge, i bata tele ti i ngbanga ti ayanda.”​—1 Jean 5:21.

[Encadré na lembeti 6]

A mû maboko na ala ti voro Nzapa “na yingo”

Olivera ayeke lani mbeni zo so amû bê ti lo kue na Église Orthodoxe ti Albanie. Tongana kodoro ni akanga lege na avorongo kue na ngu 1967, Olivera angbâ lakue ti sala ye ti vorongo ti lo na hondengo ni. Lo mû kota mbage ti kete pension ti lo ti vo na a-image so a sala ni na lor nga na argent, na ayombo nga na abougie. Lo honde aye ni so na yâ gbogbo ti lo, na mingi ni lo yeke lango na ndo ti mbeni ngende na tele ni si a bâ wala a nzi ni pëpe. Tongana aTémoin ti Jéhovah asi na ndo ti lo na tongo nda ti angu 1990, Olivera ahinga so ye so ala fa ayeke tâ tënë so alondo na yâ ti Bible. Lo bâ ye so Bible atene na ndo tâ vorongo so a voro Nzapa “na yingo”, na lo manda bibe ti Nzapa na ndo salango kusala na a-image (Jean 4:24). Témoin so amanda Bible na lo abâ so, lâ oko oko so lo yeke ga ti manda ye na Olivera, wungo ti a-image na yâ da ni ayeke kiri lakue na peko. Na nda ni, lo zi ala kue. Na peko ti so lo wara batême, Olivera atene: “Laso, ahon ti tene mbi duti na a-image so alingbi ti sala ye oko pëpe, mbi yeke na yingo vulu ti Jéhovah. Mbi kiri singila mingi so ti wara yingo ti Nzapa a hunda na mbi pëpe ti sala kusala na a-image.”

Athena alango na zoa ti Lesbos na Grèce. Lo yeke ândö zo so amû mbage ti Église ti Orthodoxe mingi nga mbeni zo ti chorale ni. Lo sala ye kue so ngobo ti vorongo ti lo ahunda, so andu nga salango kusala na a-image. A-Témoin ti Jéhovah amû maboko na Athena ti bâ so a yeke pëpe ye kue so a fa na lo si ague oko na ye so Bible atene. Na so abâ nga tënë ti salango kusala na a-image nga na acroix na yâ vorongo. Athena atene lo mveni lo yeke gi ti hinga ndo so aye ti vorongo so alondo dä. Na peko ti so lo gi nda ni nzoni na yâ ti abuku nde nde, lo hinga biani na bê ti lo so aye so kue alondo na aChrétien pëpe. Nzara ti lo ti voro Nzapa “na yingo” apusu lo ti zi a-image ti lo, atâa so ala yeke ti nginza mingi. Me, Athena ayeke na ngia ti girisa ye kue so ahunda ti tene lo voro Nzapa na yingo, na lege so ayeke nzoni na so lo yeda na ni.​—Kusala 19:19.

[Encadré/Foto na lembeti 7]

A-image ayeke gi asenge ye ti pendere?

Na angu so ahon ade ti ninga pëpe, na ndo sese mobimba a yeke gi ti bungbi a-image ti a-Orthodoxe. Mingi ni, azo ti gingo a-image so abâ ni tongana aye ti vorongo pëpe, me tongana mbeni ye ti pendere so afa ngbele salango ye ti azo ti Byzance. A yeke wara ka mara ti a-image ti vorongo so mingi na yâ da wala na biröo ti zo so atene ni mä na bê na Nzapa pëpe.

Ye oko, ti atâ Chrétien, ala girisa pëpe kozo nda ni so a leke na a-image. A yeke mbeni ye ti vorongo. Atâa so aChrétien agbanzi pëpe na ambeni zo ti duti na a-image, ala mveni ayeke na ni pëpe, même gi ti bungbi na ti bata ni tongana mbeni ye ti pendere senge. Ye so ague oko na kpengba-ndia so ayeke na Deutéronome 7:26, so atene: “A lingbi mo ga na ye ti sioni mingi so na yâ da ti mo pëpe, wala fade mo ga ye ti zonga legeoko tongana ye ni so. A lingbi mo bâ ye so tongana ye ti sioni, na mo ke ye so na ngangu ti mo kue”.

[Foto na lembeti 7]

Nzapa ake salango kusala na a-image na yâ vorongo

[Foto na lembeti 8]

Hingango ye ti Bible amû maboko na e ti voro Nzapa na yingo