Mû tapande ti Jéhovah, Nzapa ti e so abâ azo kue oko

‘Na lê ti Nzapa, azo kue ayeke gi legeoko.’​—AROMAIN 2:11, Fini Mbuki, 1995.

AZO ti Israël ayeke se kando na yâ apopo-hoto ti Moab na ngu 1473 kozoni na ngoi ti e, na ala yeke dengi mê nzoni na atënë ti Moïse. Mbeni kpale ayeke ku ala na mbage ni kâ ti Ngu ti Jourdain. Moïse afa so ye so Jéhovah aleke ti sala ayeke ti tene azo ti Israël akinda angangu mara mbasambala ti Canaan so ayeke na Sese ti Zendo. A yeke lani tâ ye ti dengo bê mingi ti mä tënë ti Moïse so: “Tongana L’Eternel Nzapa ti mo azia ala na tïtî mo, a lingbi mo hon ala na bira”! A lingbi Israël ate mbele oko pëpe na ala, na a lingbi a sala be-nzoni na amara so pëpe.​—Deutéronome 1:1; 7:1, 2.

² Ye oko, Jéhovah abata na fini mbeni sewa oko na ngoi so azo ti Israël asala bira na kozo gbata ni. Lo bata nga na fini azo ti ambeni gbata osio nde. Ngbanga ti nyen lo sala ye lani tongaso? Aye ti dongo bê so asi giriri na so andu azo ti Canaan so asö fini afa na e nyen na ndo Jéhovah? Tongana nyen e lingbi ti mû tapande ti lo?

Asalango ye ti ambeni zo na gbele aye so Jéhovah asala

³ Na yâ angu 40 so azo ti Israël asala na yando kozoni ti lï na Sese ti Zendo, Jéhovah abata ala tongana azo ti lo na lo tiri teti ala. Na mbage ti mbongo ti Sese ti Zendo, azo ti Israël atingbi na gbia ti Arad, zo ti Canaan. Jéhovah amû maboko na ala, na ala hon lo nga na azo ti lo na ngangu na Horma (Nombre 21:1-3). Na pekoni, azo ti Israël afâ na tele ti kodoro ti Edom na ala mû lege ti banga ti gue guengo na banga-to ti Ngu-ingo Mingi. Na yâ ndo ni so, so azo ti Moab alango dä giriri, a yeke wara na peko ti ala fadeso azo ti mara ti Amori. Gbia Sihon ti mara ti Amori ake ti tene azo ti Israël afâ na yâ kodoro ti lo ti hon. Tiri angbâ alondo na popo ti Israël na Gbia Sihon na Jahats, peut-être na mbage ti banga ti Popo-hoto ti Arnon; na a yeke na ndo so si a fâ Sihon (Nombre 21:23, 24; Deutéronome 2:30-33). Kâ na mbage ti banga ni, Og ayeke komande ambeni zo ti Amori ni na Basan. Atâa so Og ayeke mbeni zo so ayeke kota na ayo na nduzu mingi, lo lingbi pëpe ti luti na gbele Jéhovah. A fâ lo na Edréi (Nombre 21:33-35; Deutéronome 3:1-3, 11). Sango ti ahongo na ngangu ti azo ti Israël so, nga atondo na ndo sigingo ti ala lani na ngbâa na Egypte ayengi azo ti Canaan ngangu mingi.a

⁴ Na kozo lingo ti azo ti Israël na Canaan, na peko ti so ala fâ Ngu ti Jourdain, ala se kando na Guilgal (Josué 4:9-19). Gbata ti Jéricho, so gbagba angoro tele ni kue, ayo mingi na azo ti Israël ni pëpe. Tongana Rahab, mbeni wali ti Canaan, amä tënë ti aye so Jéhovah asala, ye so apusu lo ti sala ye na mabe. Ye ti pekoni ayeke so, tongana Jéhovah afuti gbata ti Jéricho, lo bata na fini Rahab ni na azo kue so ayeke na yâ da na lo.​—Josué 2:1-13; 6:17, 18; Jacques 2:25.

⁵ Na pekoni, azo ti Israël azia sese so ayeke ndulu na Ngu ti Jourdain na ala ma na yâ ahoto ti kodoro ni na mbage ti nduzu. Josué asala ye so Jéhovah ahunda na lo ti sala; lo mû ambeni zo na lo honde ala na mbeni ndo si tongana a si na ngbonga ni, ala londo asala bira na azo ti gbata ti Aï na ngoi so azo ni aku tele ti ala na ni pëpe (Josué chapitre 8). Tongana ala mä tënë ti ngangu tingo ti gbata ti Aï so, agbia ti Canaan mingi abungbi tele ti ala ti ga na bira (Josué 9:1, 2). Me azo ti Hévi so alango na gbata ti Gabaon ndulu na azo ti Israël ni asala ye na mbeni lege so ayeke ti lo nde. Mbeti ti Josué 9:4 atene so “ala sala ye na mayele”. Legeoko na Rahab, ala mä tënë ti ye so Jéhovah asala ti zi azo ti lo na ngbâa na Egypte nga na ngoi so lo hon na ngangu Sihon na Og (Josué 9:6-10). Azo ti Gabaon abâ so ti sala bira ayeke duti gi ye senge. Ni la, teti nzoni ti Gabaon na ti agbata ota so ayeke ndulu na ala, so ayeke Kephira, Béeroth na Kirjath-Jéarim, azo ti Gabaon atokua na mbage ti Josué na Gilgal bungbi ti ambeni zo; azo so ayü angbele bongo na poro ti tene a bâ a tene ala londo na yongoro ndo. Ye so ala leke ni ti sala atambela nzoni. Josué ayeda ti te mbele na ala so afa so fade a yeke bata ala na fini. Alango ota na pekoni, Josué na azo ti Israël amä so azo ni ahanda ala. Ye oko, ala deba na iri ti Jéhovah awe ti bata mbele ni, na tongaso ala sala gi ye alingbi na ni (Josué 9:16-19). Jéhovah ayeda na ni?

⁶ A mû lege na azo ti Gabaon ti ga azo ti fango keke na ti tongo ngu teti azo ti Israël, même “teti balaga ti L’Eternel” na yâ tabernacle ni (Josué 9:21-27). Me ahon so, tongana agbia oku ti sese ti Amori na aturugu ti ala alondo ti sala sioni na azo ti Gabaon, Jéhovah aga amû maboko na ala na lege ti kpene. Angandangombe wala akota lê ti glace so alondo na nduzu si atï afâ azo mingi na popo ti awato ti ala, ahon ti so aturugu ti Josué afâ. Jéhovah akiri même tënë na sambela ti Josué tongana lo hunda ti tene lâ na nze aluti kpô si azo ti Israël awara lege ti hunzi bira ni kue. Josué atene: “Na mbeni lâ tongaso ayeke pëpe, kozoni wala na pekoni, so L’Eternel amä yanga ti zo, teti L’Eternel atiri bira teti azo ti Israël.”​—Josué 10:1-14.

⁷ Rahab so ayeke mbeni wali ti Canaan nga azo ti sewa ti lo, na azo ti Gabaon, akpe mbito ti Jéhovah na ala sala ye alingbi na ni. Ye so asi lani na ala afa na gigi mbeni tâ tënë so bazengele Pierre so ayeke Chrétien asala tënë dä na pekoni; lo tene: ‘Na lê ti Nzapa, azo kue ayeke gi oko. Zo so kue akpe mbito ti Nzapa si asala ye ti mbilimbili, Nzapa aye zo ni, atâa zo ni ayeke zo ti mara wa.’—Kusala 10:34, 35, Fini Mbuki, 2001.

Asalango ye ti Jéhovah na mbage ti Abraham na azo ti Israël

⁸ Disciple Jacques agboto nga lê na ndo nzobe ti Nzapa so e lingbi na ni pëpe na so asigigi polele na yâ asalango ye ti Lo na mbage ti Abraham na ahale ti lo. Tongana Abraham aga “ndeko ti Nzapa”, a yeke ndali ti mara ti lo pëpe, me ndali ti mabe ti lo (Jacques 2:23). Mabe nga na ndoye ti Abraham teti Jéhovah aga na adeba nzoni mingi na ahale ti lo (2 Chronique 20:7). Jéhovah amû zendo so na Abraham: “Biani, fade Mbi hiri tënë nzoni na ndo mo, na fade Mbi sala si ahale ti mo awu tongana atongoro ti yayu, na tongana mbutu so ayeke na tele ti kota ngu ti ingo”. Na bâ zendo so lo mû na yâ versê ti pekoni: “Na yâ ahale ti mo fade amara kue ti sese awara tënë nzoni, teti mo mä yanga ti Mbi.”​—Genèse 22:17, 18; aRomain 4:1-8.

⁹ Ahon ti mû gi mbage ti ambeni zo awe, Jéhovah afa polele na yâ asalango ye ti lo na mbage ti azo ti Israël, ye so Lo lingbi ti sala teti ala so amä Lo. Lege so Jéhovah asala na aye na mbage ti azo so afa tongana nyen Jéhovah ayeke fa ndoye so ayeke be-biani na mbage ti awakua be-ta-zo ti lo. Biani, azo ti Israël ayeke “ye ti [Jéhovah] mveni”; me ye so aye ti tene pëpe so Nzapa ayeke fa nzobe ti lo pëpe na mbage ti ambeni zo nde (Exode 19:5; Deutéronome 7:6-8). E ke pëpe, Jéhovah avo lani azo ti Israël na ngbâa na Egypte, na ndali ni lo tene: “Mbi hinga gi i oko na popo ti afami ti sese kue.” Me, na lege ti prophète Amos nga na ambeni nde, Jéhovah amû nga zendo ti mbeni ye ti nzoni mingi so ayeke ku azo ti “amara kue”.​—Amos 3:2; 9:11, 12; Esaïe 2:2-4.

Jésus, wafango ye so agi lani ti sala na azo kue

¹⁰ Na ngoi so lo yeke sala kusala ti lo na sese, Jésus so ayeke tâ image ti Babâ ti lo ni biani, amû tapande ti Jéhovah ti ye pëpe gi ambeni zo me ti bâ azo kue oko (aHébreu 1:3). Atâa so kozo ye so lo gi bê ti lo lani dä na ngoi ni so ayeke ti wara “angasangbaga ti da ti Israël so agirisa awe”, lo gbanzi tele ti lo pëpe ti fa tënë na mbeni wali ti Samarie na yanga ti mbeni dungu (Matthieu 15:24; Jean 4:7-30). Lo yeda nga ti sala mbeni miracle tongana mbeni capitaine ti aturugu so, na bango ni ayeke pëpe mbeni Juif, ahunda lo ti sala ni (Luc 7:1-10). So ayeke ambeni ye so lo sala na tele ti akusala so lo sala ti fa na gigi ndoye ti lo teti azo ti Nzapa. Adisciple ti Jésus afa nga tënë juska na ayongoro ndo. A lingbi ti bâ polele so ye so amû lege ti wara deba nzoni ti Jéhovah ayeke pëpe kodoro wala mara ti zo ni, me bango ndo ti zo ni. Azo ti tâ be-ti-molenge so ayeke na bê ti mbilimbili na so asala nzara ti tâ tënë mingi ayeda ti kamata nzo tënë ti Royaume. Nde na so, azo ti baba na ti fandara abâ na nene ni oko pëpe Jésus na atënë so lo yeke fa. Jésus atene: “Mbi mû merci na Mo, O Babâ, Seigneur ti yayu na ti sese, teti Mo honde ye so na awandara na azo ti mayele, na Mo fa nda ni na akete molenge. Biani, Babâ, teti so ayeke nzoni na lê ti Mo.” (Luc 10:21). Tongana e sala ye na amba ti e na lege ti ndoye na ti mabe, e yeke fa so e bâ azo kue oko, na biani e hinga so ye so ayeke nzoni na lê ti Jéhovah.

¹¹ Na yâ kozo kongregation ti aChrétien, aJuif na azo ti amara, ala kue ayeke gi oko. Paul atene: “Gloire, yango-iri, na siriri ayeke na azo oko oko kue so asala nzoni, na aJuif kozoni, na aGrec nga; teti Nzapa ayekia mbeni zo teti lê ti lo pëpe [wala ‘Na lê ti Nzapa, azo kue ayeke gi legeoko’, FM 95].”b (aRomain 2:10, 11). Ye so amû lege na ala ti wara nzoni na lege ti nzobe ti Jéhovah so zo alingbi na ni pëpe ayeke lani pëpe kodoro wala mara ti ala, me a yeke salango ye ti ala tongana ala mä tënë na ndo Jéhovah nga na beku so lo mû na lege ti sandaga ti ngele ngangu so Molenge ti lo Jésus amû (Jean 3:16, 36). Paul asû na mbeti: “Zo ayeke tâ Juif pëpe, teti azo abâ lo tongana Juif, na fango ganza so zo abâ na yâ mitele ayeke tâ fango ganza pëpe; me zo so ayeke Juif na yâ bê ti lo, lo yeke tâ Juif; na tâ fango ganza ayeke ti bê, a yeke na lege ti yingo, a yeke na lege ti Ndia pëpe”. Na pekoni, na salango kusala na kode na atënë so a wara tënë “Juif” dä (so nda ni aye ti tene “ti Juda”, wala so aye ti tene zo so a yä lo wala a gonda lo), Paul atene na ndo ni: “Zo tongaso, azo ayä iri ti lo pëpe, me Nzapa ayä iri ti lo.” (aRomain 2:28, 29). Jéhovah ayeke yä iri wala ayeke mû gonda na zo kue me pëpe gi na ambeni. E yeke sala tongana ti lo?

¹² Angu mingi na pekoni, na yâ mbeni suma, bazengele Jean abâ aChrétien be-ta-zo so a sa yingo na ndo ti ala; a fa ala tongana mbeni mara na lege ti yingo so a bungbi azo 144 000 “so a zia sceau na ndo lê ti ala na popo ti amara kue ti amolenge ti Israël”. Na peko ti ye so, Jean abâ “azo mingi so asi singo, . . . ala yeke ti amara kue, ti akete mara kue, ti azo nde nde kue, na ti yanga nde nde kue, ala yeke luti na gbele trône, na gbele Molenge Ti Ngasangbaga, ala yü vulu bongo, na tikeke ti mburu ayeke na maboko ti ala”. (Apocalypse 7:4, 9). Na lege so, a ke pëpe na azo ti ambeni mara wala ti mbeni yanga ti kodoro ti ga na yâ kongregation ti aChrétien laso. Azo ti amara kue ayeke na beku ti sö fini na yâ “kota ye ti vundu” so ayeke ga, nga ti nyon ngu na “lingu ti ngu so amû fini” na yâ fini sese.​—Apocalypse 7:14-17.

Anzoni ye ti pekoni

¹³ Jéhovah ahinga e nzoni mingi, legeoko tongana mbeni nzoni babâ so ahinga amolenge ti lo nzoni. Legeoko nga, tongana e wara lege ti hinga amba ti e nzoni na bingo bê ti e na angobo ti salango ye ti ala nga na aye so angoro fini ti ala, fade e yeke bâ mingi pëpe aye so akangbi popo ti e. Atënë ti mara so ayeke dü kangbi ayeke girisa, na asongo ti ndeko na ti ndoye ayeke kpengba. Dutingo ti e beoko ayeke ga nzoni ahon ti kozo (1 aCorinthien 9:19-23). A yeke ye so amissionnaire afa na gigi tongana ala yeda ti gue ti sala kusala na akodoro wande. Ala yeke bi bê ti ala na azo so alango na ndo so, na ye ti pekoni ayeke so gi na yâ ngoi kete, amissionnaire ni abâ so ala mû tele ti ala nzoni mingi na azo ti akongregation ni so a tokua ala dä.​—aPhilippien 2:4.

¹⁴ Na yâ akodoro mingi, a lingbi ti bâ polele anzoni ye ti peko ti bango azo kue oko. Aklilu, so alondo na Ethiopie, abâ tele ti lo lani so lo yeke tâ gi lo oko tongana lo yeke na Londres, li-kodoro ti Grande-Bretagne. Nde na bibe ti bango tele ti lo gi lo oko so, lo tingbi na ye so lo bâ tongana nzara ti bê ti azo ni ti sala kamarade pëpe na azo ti ambeni kodoro wande, na a yeke mbeni ye so a yeke bâ ni na yâ akota gbata mingi ti Poto laso. Me tongana Aklilu ague na mbeni bungbi ti aTémoin ti Jéhovah so a sala na da ti Royaume ti ala, lo bâ so ye ni kâ ayeke ti lo nde mingi! Azo so aga lani ayamba lo nzoni, na a hunda na lo ngoi mingi pëpe ti bâ tele ti lo so lo yeke na ndo ti lo. Lo gue na li ni hio na konongo singila ti lo teti Wasalango ye. Ngoi kete na pekoni, lo yeke gi angoi ti fa nzo tënë ti Royaume na ambeni zo ti ndo ni. Mbeni lâ, tongana ita so ayeke fa tënë na tele ti Aklilu ahunda na lo ti fa aye wa lo leke fadeso ti sala na yâ fini ti lo, Aklilu akiri tënë hio so lo ye ti tene mbeni lâ, lo duti na yâ mbeni kongregation so a yeke sala abungbi ni na yanga ti kodoro ti lo so ayeke Amharique. Tongana a-ancien ti kongregation ni so a yeke sala abungbi na yanga ti Anglais amä tënë so, tele ti ala anzere ti leke si a mû mbeni diskur na yâ yanga ti kodoro ti Aklilu. Tisango ndo ni apusu azo mingi ti kodoro wande nga ti ndo ni ti ga legeoko na kozo bungbi ti yanga ti Amharique so a sala ni na Grande-Bretagne. Laso, azo ti Ethiopie na ambeni zo nde ti ndo ni so ayeke bungbi fadeso oko na yâ mbeni kongregation ti yanga ti Amharique so ague na li ni nzoni mingi. Azo mingi ti ndo ni abâ so mbeni ye oko pëpe akanga lege na ala ti mû mbage ti Jéhovah na ti fa ni na lege ti wara batême tongana Chrétien.​—Kusala 8:26-36.

¹⁵ Asalango ye ti azo, ndo so ala londo dä nga aye so angoro fini ti ala ayeke nde nde. Me aye so ayeke pëpe mbeni ye ti luti dä ti tene so zo tongaso ayeke kota ahon mba ti lo wala ayeke kete ahon lo. Na ngoi so a yeke mû batême na afini wakua ti Jéhovah na zoa ti Malte, a lingbi ti bâ aTémoin ti zoa ni na fango ngia ti ala polele na gigi; me na mbage, a lingbi ti bâ ngia ti aita so alondo na Grande-Bretagne si aga, na lege ti ngule so ayuru na lê ti ala. Aita ti Malte nga ala ti Angleterre ni afa ngia ti bê ti ala na gigi, me na alege nde nde; na ngangu ndoye so ala yeke na ni teti Jéhovah aga akpengba asongo ti ala ti ita.​—Psaume 133:1; aColossien 3:14.

Zi na li ti mo sioni bibe na ndo ambeni zo

¹⁶ Na ngoi so ndoye ti e teti Jéhovah na teti aita ti e ayeke kono gi konongo, e lingbi mingi ti mû tapande ti Jéhovah na yâ lege so e yeke bâ na amba ti e. Tongana e yeke peut-être kozoni na asioni bibe na ndo azo ti ambeni kodoro, ti ambeni mara, na ti ambeni ngobo ti salango ye nde, e lingbi ti hon ndo ni. Bâ na tapande ye so asi na Albert, so asala lani kusala tongana turugu ti Grande-Bretagne na ngoi ti Use Bira so Amû Sese Kue, nga so aturugu ti Japon agbu lo tongana Singapour atï na maboko ti ala na ngu 1942. Na pekoni, lo sala angu ota tongaso ti mû mbage na lekengo ye so a bâ tongana “lege ti train so a sala si azo mingi awara kuâ”, ndulu na pont so a leke ni na ndo ngu ti Kwaï. Tongana a zi lo na kanga na hunzingo ti bira ni, lo ne gi kilo 32, bio ti ngbangba ti lo na hôn ti lo abuba kue, na lo yeke na kobela ti sasa, anyama ti yâ, nga na kobela ti palu. Ti ambeni zo ni so wungo ti ala ayeke saki mingi na so a kanga ala oko na lo, dutingo ti ala ni akpa ye ti bango ni oko pëpe. Ambeni mingi akui. Na peko ti aye ti sioni so kue lo bâ na lo wara, Albert na kiringo ti lo na kodoro ti lo na ngu 1945 aga na ngonzo na bê mingi, na lo ye même pëpe ti mä tënë ti Nzapa wala ti mbeni lege ti vorongo na mê ti lo.

¹⁷ Irène, wali ti Albert, aga Témoin ti Jéhovah. Ti zia ngia na bê ti wali ti lo, Albert ague na ambeni bungbi ti aTémoin ti Jéhovah ti ndo ni. Mbeni maseka Chrétien so ayeke na yâ kusala ti ngoi kue, so iri ti lo ayeke Paul, asala vizite na Albert ti manda Bible na lo. Ngoi kete na pekoni, Albert abâ so Jéhovah ayeke bâ zo oko oko alingbi na ye so zo ni ayeke na ni na yâ ti bê ti lo. Lo mû fini ti lo na Jéhovah na lo wara batême.

¹⁸ Na pekoni, Paul ague na Londres. Lo manda yanga ti kodoro ti azo ti Japon, na lo sala bungbi na yâ mbeni kongregation so azo ni ayeke tene gi yanga ti kodoro ti azo ti Japon. Tongana lo hunda ti gue na ambeni Témoin ti kodoro ti Japon ti bâ ngbele kongregation ti lo, aita ti ndo ni adabe ala na sioni bibe so Albert ayeke na ni teti azo ti Japon. Ngbele ye na ngoi so lo si na Grande-Bretagne, Albert ake ti tingbi lê na lê na zo kue so ayeke ti kodoro ti Japon; tongaso aita ni ayeke hunda tele ti ala tongana nyen lo yeke sala ande na yâ mara ti ye tongaso. A lingbi ala gi bê ti ala pëpe teti Albert ayamba azo ni nzoni mingi na lo fa tâ ndoye ti ita na mbage ti ala.​—1 Pierre 3:8, 9.

‘Zia e mû bê ti e kue na aita ti e’

¹⁹ Gbia ti ndara Salomon asû na mbeti: “Ti yekia zo teti lê ti lo ayeke nzoni pëpe”. (aProverbe 28:21). A yeke ngangu pëpe ti bâ so e yeke ndulu mingi gi na ala so e hinga ala nzoni. Ye oko, na ambeni ngoi, bê ti e ayeke tara ti pusu e ti sala nzara pëpe ti ga ndulu mingi na ala so e hinga ala nzoni kue pëpe. Mara ti bango ndo tongaso, so ti tene ti ga ndulu gi na ambeni zo me ti kpe ambeni nde, alingbi pëpe na mbeni wakua ti Jéhovah. Biani, a yeke nzoni e kue e sala ye alingbi na wango ti Paul, ti ‘mû bê ti e kue na aita’. Biani, zia e mû bê ti e kue na yengo aita ti e Chrétien atâa dutingo ti ala wala ndo so ala londo dä.​—2 aCorinthien 6:13, FM 01.

²⁰ Atâa e yeke na beku ti wara fini na yayu wala ti ngbâ na fini lakue na sese ge, tongana e gi ti bâ azo kue oko, a yeke mû lege na e ti wara ngia na yâ dutingo beoko ti kundu oko, na Berger oko (aEphésien 4:4, 5, 16). Tongana e sala ngangu ti mû tapande ti Jéhovah, Nzapa ti e so abâ azo kue oko, a lingbi ti mû maboko na e na yâ kusala ti e ti Chrétien, na yâ asewa ti e, nga na yâ akongregation. Biani, a yeke mû maboko na e na yâ ambage kue ti fini. Na lege wa? Fade article ti peko ayeke zi nda ti tënë so.

[Akete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Na yâ tapande ti Rahab na ti azo ti Gabaon, tongana nyen Jéhovah afa so lo ye gi ambeni zo pëpe me lo bâ azo kue oko?

• Tongana nyen Jésus afa lani so lo yeke ndulu ti fa ye na azo kue me pëpe gi na ambeni?

• Ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti hon ndo ti sioni bibe kue so e lingbi ti duti na ni na mbage ti mbeni ngobo ti salango ye nga na ti mbeni mara?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a) Jéhovah aleke lani ti tene a sala nyen na azo ti Canaan kue? (b) Ye nyen Jéhovah asala lani? Na ye so asi adü ahundango tënë wa?

3, 4. Asango ti ahongo na ngangu ti azo ti Israël asala nyen na ndo azo na Canaan?

5. Ye nyen apusu lani azo ti Gabaon ti sala ye na mayele?

6. Jéhovah atene ti lo nyen na ndo mbele so Josué ate na azo ti Gabaon?

7. Fa mbeni tâ tënë so Pierre ayeda na ni na so asigigi polele na gigi na yâ ye so a sala na ambeni zo ti Canaan.

8, 9. Na yâ salango ye ti lo na mbage ti Abraham na mara ti Israël, tongana nyen Jéhovah afa so lo ye pëpe gi ambeni zo me lo bâ azo kue oko?

10. Tongana nyen Jésus amû lani tapande ti Babâ ti lo na salango na azo kue me pëpe gi na ambeni?

11. Tongana nyen si a fa so lani na yâ kozo kongregation ti aChrétien a yeke bâ azo kue oko?

12. Apocalypse 7:9 amû beku wa? Nga na azo wa?

13-15. (a) Tongana nyen e lingbi ti hon ndo ti akangbi ti mara na ti ngobo ti salango ye so ayeke na popo ti azo? (b) Fa atapande ti aye ti nzoni so dutingo ndulu ti sala kamarade na ambeni zo alingbi ti ga na ni.

16-18. Fa mbeni tapande so afa na gigi tongana nyen ti hon ndo ti sioni bibe na yâ kongregation ti aChrétien.

19. Wango wa ti bazengele Paul alingbi ti mû maboko na e tongana na yâ bê ti e, e ye gi ti ga ndulu mingi na ambeni zo ahon ambeni nde?

20. Na yâ ambage wa ti fini a lingbi e mû tapande ti Jéhovah, Nzapa ti e so abâ azo kue oko?

[Foto na lembeti 13]

Azo ti Israël ato nda ti bira ti ala ti mû sese ti Canaan

[Foto na lembeti 15]

Jésus agbanzi tele ti lo pëpe ti fa tënë na mbeni wali ti Samarie

[Foto na lembeti 16]

Mbeni bungbi na yanga ti Amharique so a yeke sala na Grande-Bretagne

[Foto na lembeti 16]

Ndoye ti Albert teti Jéhovah amû maboko na lo ti hon ndo ti asioni bibe so lo yeke na ni na mbage ti ambeni zo