Atënë so azo ahunda
Azo ti Israël ayeke fâ lani azo ti sioni na kangango ala na ndo ti keke?
Giriri amara mingi ayeke fâ ambeni zo ti sioni na kangango ala na ndo ti keke. Azo ti Rome ayeke pika lani azo tongaso na pointe na ndo ti keke wala akanga ala na kamba na ndo ti keke. Teti alango mingi zo ni ayeke bâ pasi, nzara ti ngu na ti kobe ayeke hon ndo ti lo nga na nda ni lo yeke kui. A-Romain abâ kangango zo na ndo ti keke tongana mbeni ye ti kamene nga so a yeke sara ni gi na azo so asara aye ti sioni mingi.
Ka ti mara ti Israël ayeke tongana nyen? Ala yeke fâ lani azo ti sioni na kangango ala na ndo ti keke? Ndia ti Moïse atene: “Tongana mbeni zo asara siokpari so alingbi na kui, na i fâ lo, na i kanga lo na nduzu na keke, fade kuâ ti lo angbâ na keke na bï pëpe, a lingbi i lu kuâ ni na tâ lâ ni so.” (Deut. 21:22, 23). Tongaso, a yeke polele so na ngoi ti azo ti Israël ti giriri, zo so asara mbeni ye so alingbi na kuâ, a yeke fâ lo kozoni si a kanga lo na ndo ti keke.
Na ndo ti tënë so Lévitique 20:2 atene: “Tongana mbeni zo ti amolenge ti Israël, wala mbeni wande so aduti na Israël, amû mbeni molenge ti lo na Moloc, a lingbi i fâ lo; a lingbi azo ti sese ni abo lo na tênë.” A yeke fâ nga lani azo so “agi bendo, wala [ala] so afa nda ti yanga ti atoro”. A yeke fâ lani ala tongana nyen? A yeke ‘bo ala bongo na tênë.’—Lév. 20:27.
Deutéronome 22:23, 24 atene: “Tongana mbeni pendere wali so ayeke masia, so zo ahunda ti kamata lo na wali, ayeke na kodoro, na mbeni zo abungbi na lo, a lingbi i ga na ala use kue na yanga ti kodoro, na i bo ala na tênë si ala kui, pendere wali ni teti lo yeke na yâ kodoro na lo dekongo pëpe, na koli ni teti lo bi kamene na lê ti wali ti zo so ayeke nduru na lo. Na lege so fade i lungula sioye na popo ti i.” Lani azo ti Israël ayeke bo na tênë azo so a bâ so ala sara ye ti sioni mingi.a
A yeke polele so na ngoi ti azo ti Israël ti giriri, zo so asara mbeni ye so alingbi na kuâ, a yeke fâ lo kozoni si a kanga lo na ndo ti keke
Deutéronome 21:23 atene so “zo so ala kanga lo na nduzu na keke ayeke na gbe [ti] zonga ti Nzapa.” Kangango kuâ ti mbeni zo ti sioni na ndo ti keke afa so zo ni ayeke na “gbe [ti] zonga ti Nzapa”. Tongana a sara ye so na gbele azo, a yeke sara si tanga ti azo akpe ti sara mara ti ye ti sioni so.
a Awandara mingi atene so na gbe ti Ndia, a yeke fâ mbeni zo ti sioni kozoni si a kanga kuâ ti lo na ndo ti keke. Ye oko, na ngoi ti akozo Chrétien ambeni ye afa so aJuif ayeke kanga ambeni zo ti sioni na ndo ti keke na fini lê ti ala si ala kui na pekoni.