IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETE Watchtower
Watchtower
IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETI
Mashi
  • BIBLIYA
  • BICAPO
  • NTIMANANO
  • bhs cigabi 6 buk. 62-70
  • Ngahi abafîre babà?

Nta video eri mw’ehi higabi.

Habire ehya mazibu ene oba oli walonza.

  • Ngahi abafîre babà?
  • Bici Ebibliya erhuyigiriza?
  • Birhwe bisungunu
  • Mwanzi Gushushine
  • GURHI BIBA ERHI OMUNTU AFÂ?
  • EBI YEZU ADESÎRE OKUBIYEREKIRE OLUFÛ
  • BULYA GURHI RHUFÂ?
  • OKUMANYA OKULI KWARHUKUZÎRE OMU BUJÀ
  • Buhanya Buci Okuyumvirhiza Shetani Kwabalerhîre?
    Oyumvirhize Nnamahanga ly’Oyish’ilama Ensiku n’Amango
  • Adamu na Eva Barharhumikiraga Mungu
    Amasomo Wakayiga Kugerera Ebibliya
  • Gurhi Akalamo Kal’iyosire omu Paradizo?
    Oyumvirhize Nnamahanga ly’Oyish’ilama Ensiku n’Amango
  • Omuhigo gwa Nnamahanga kuli bene bantu guba guhi?
    Bici Ebibliya erhuyigiriza?
Bici Ebibliya erhuyigiriza?
bhs cigabi 6 buk. 62-70

CIGABI CA 6

Ngahi Abafîre Babà?

1-3. (a) Madoso gahi abantu bacidosa okubiyerekire olufû? (b) Gurhi madîni maguma na maguma gaderha okubiyerekire olufû?

Ebibliya elaganyize oku hali olusiku “olufû ntalwo lwacihabê.” (Amafulûlo 21:4) Omu cigabi ca 5, rhwayizîre oku engombôlo yarhuhîre obulyo bw’okulam’emyaka n’emyaka. Cikoki ene, abantu bagendekire bafâ. (Omuhanûzi 9:5) Bantu banji banacidose ntya: “Ngahi abafîre babà?”

2 Rhunalonze okumanya ishuzo kw’elyo idoso erhi omuntu rhuzigira akafâ. Rhunacidose: “Ngahi ajire? K’ali ambona? K’anantabala? Ka hali amango nanacimubone?”

3 Amadîni ganashuze kw’ago madoso, cikoki amashuzo gahâna garhashushana. Madîni maguma na maguma ganaderhe mpu erhi abinja bafâ, banagend’empingu na banyankola-maligo banakaja omu ngulumiro y’omuliro gw’ensiku n’amango. Agandi ganaderhe, oku erhi omuntu afâ, anabe muzimu, anagendi lama haguma n’abantu b’omu mulala gwage bafîre. N’agandi ganaderhe oku erhi omuntu afâ, anagenda bamutwire olubanja, buzinda anagend’iburhwa omu gundi mubiri, gwa muntu erhi gwa nsimba.

4. Hofi amadîni goshi gurhi gaderha okubiyerekire olufû?

4 Okubiyerekire olufû, amadîni ganayigirize ebintu biri lubero. Cikoki hofi goshi ganaderhe mpu erhi omuntu afâ, hali kantu kaguma kamurhengamwo kagendi lama handi-handi. Ka kobinali ntyo?

GURHI BIBA ERHI OMUNTU AFÂ?

5, 6. Gurhi bibà erhi rhufâ?

5 Yehova ayishi gurhi biba erhi rhufâ. Adesire oku, erhi omuntu afâ, arhacilama. Olubero luba ekarhi kw’okufâ n’okulama. Kw’okuderha oku, erhi omuntu afâ, okwaciyûmvagya n’enkengêro zage zirhacigendekera za lama handi-handi.a Erhi rhufâ, rhurhakacibona, rhurhakaciyumva rhurhaka cirhanya.

6 Omwami Salomoni ayandisîre oku abafîre “barhamanyiri bici.” Abafîre barhakazigira erhi kuba n’enshombo. “Omu nshinda murhabà mukolo, murhabà kuganja, murhabà kumanya, murhabà kurhimanya.” (Osome Omuhanûzi 9:5, 6, 10, NWT) Omu Ennanga 146:4, Ebibliya edesire oku, erhi omuntu afâ, “entanya zage” nazo zinafê.

EBI YEZU ADESÎRE OKUBIYEREKIRE OLUFÛ

Mulume muguma na mukage badamire omu busani bali bashagalukira amauwa

Yehova alemîre abantu mpu lyo balama ah’îgulu emyaka n’emyaka

7. Bici Yezu adesîre okubiyerekire olufû?

7 Yezu agwêrhe omwira wage wakâg’ihamagalwa Lazaro. Erhi oyo mwira wage afâ, Yezu abwir’abaganda bage: “Omwira wirhu Lazaro ali iro.” Cikoki, arhal’iro lya kurhamuka alonzâgya okuderha. Enyuma z’aho, ahumanûla, erhi: “Lazaro anafîre.” (Yowane 11:11-14) Yezu ashushanyîze olufû n’iro. Arhaderhâga oku Lazaro âli empingu haguma na bene wabo bâli erhi bafîre. Arhaderhâga oku Lazaro âli omu ngulumiro y’omuliro. Arhanaderhaga oku Lazaro âli amaburhwa omu gundi mubiri. Lazaro, âli nka oli iro. Agandi mandiko g’Ebibliya gashushanyize olufû n’iro lya kadodo. Ebibliya edesire oku erhi Stefano anîgwa, “aj’iro omu lufû.” (Ebijiro by’Entumwa 7:60, NWT) Entumwa Paolo nayo ya yândisîre oku bakristu baguma na baguma “bâli erhi bajir’iro omu lufû.”​—1 Abakorinti 15:6, NWT.

8. Gurhi rhumanyiremwo oku Yehova arhalemaga abantu mpu lusiku luguma bafê?

8 Erhi Yehova alêma Adamu na Eva, k’âl’ilonzize mpu lusiku luguma bafê? Nanga! Âli balemire n’amagala mimana, banalame emyaka n’emyaka. Erhi abalêma abahîra mw’irala ly’okulama emyaka n’emyaka. (Omuhanûzi 3:11, NWT) Nta mubusi wakalonz’omwana wage ashosihale erhi afê. Kwo na Yehova ayorha ntyo. Cikoki, akaba Yehova arhulemîre mpu lyo rhulama emyaka n’emyaka, bulya gurhi rhufâ?

BULYA GURHI RHUFÂ?

9. Bulya gurhi irhegeko Yehova ahâga Adamu na Eva lirhâli lizibu okukenga?

9 Erhi Adamu âli omu busani bw’Edeni, Yehova amubwira ntya: ‘Walya oku mirhi y’obusani yoshi. [. . .] Ci omurhi gw’okumanya aminja n’amabî gwoki orhahîraga mpu wagulyakwo, bulya olusiku wagulyakwo, kufâ wanafâ.’ (Omurhondêro 2:9, 16, 17) Elyo irhegeko ly’âli lihugûle, lirhanali lizibu okukenga. Kandi, Yehova ye wâli shinganine abwîre Adamu na Eva ebinja n’ebibi. Bacikengaga Yehova, bâli bayerekana oku bakenzire oburhegesi bwage n’oku bashagalukire byoshi âl’ibahîre.

10, 11. (a) Gurhi Shetani arhebîre Eva? (b) Bulya gurhi okwo Adamu na Eva bajirâga kw’âli kubi bwenene?

10 Ebyokugayisa, Adamu na Eva bahîga oku rhacikenga Yehova. Shetani adôsa Eva erhi: ‘Kâli Nyamuzinda adesirage bulya, erhi: Murhalyaga kuli eyi mirhi y’omu busani yoshi.’ Nyamukazi anacishuza wanjoka, erhi: ‘Rhwanahash’ilya oku malehe g’emirhi y’omu busani. Ci oku malehe g’omurhi guli omu karhî k’obusani, Nyamuzinda adesire, erhi: Murhankalyakwo, [. . .] lwakanaba lufû lwinyu.’​—Omurhondêro 3:1-3, NWT.

11 Shetani ashûza nyamukazi: “Kubesha murhàfê. Cikwone Nyamuzinda ayishi oku olusiku mwanalyekwo, [. . .] mwabà aka Nnamahanga, omukumanya aminja n’amabi.” (Omurhondêro 3:4-6, NWT) Shetani alônza okuyemeza Eva oku anahîga yene ebinja n’ebibi. Amurhêba oku ntako akaba ciru akabula bukenga Nnamahanga: amubwîra oku arhafê. Eva alya kw’elyo ilehe buzinda âha Adamu, naye alya. Adamu na Eva bâl’imanyire oku Yehova âli bahanzize oku barhalyaga kw’elyo ilehe. Cikoki bahîga okurhakenga irhegeko ly’âli lilembu lyanali yumvikine. Bibonekine oku: barhâli kenzire Ishe w’âli bazigîre bwenene. Muli oko bajirâga, barhakababalîrwe!

12. Gurhi Yehova aciyumvîrhe erhi Adamu na Eva babula bumukenga?

12 Yehova aciyumvîrhe kubi bwenene erhi abona oku Adamu na Eva barhâl’imukenzire ciru n’ehitya! Rhurhole olwiganyo: Wajijîre okwawe koshi ly’olera mugala wawe erhi mwali wawe. Cikoki, bakugomere n’okujira ebi wabahanzagya. Gurhi wakaciyumva? Wanagaya bwenene.

Adamu alêmwa

Adamu arhengâga omu budaka anashubîra omu budaka

13. Erhi Yehova abwira Adamu: “Washubira omu budaka,” bici alonzagya okuderhera?

13 Erhi Adamu na Eva bagomêra Nnamahanga, bahêza obulyo bw’okulama emyaka n’emyaka. Yehova abwîra Adamu ntya: “Bulya oli budaka n’omu budaka washubira.” (Osome Omurhondêro 3:19) Okwo kwâli kuderha oku Adamu akashubîr’ihinduka budaka. Kwakabîre nk’orhasag’ilemwa. (Omurhondêro 2:7) Enyuma ly’okujira ecaha, afâ: arhac’ilamâga.

14. Bulya gurhi rhufâ?

14 Adamu na Eva bacikêngaga Nnamahanga, bakagendekîre balama kuhik’ene. Cikwone erhi bagomêra Nnamahanga, bajîra ecaha, na buzinda bahikîra aha bafâ. Ecaha ciri nka ndwala ndarhi Adamu na Eva, ababusi birhu barhanzi, barhuyahukîze. Bulya rhweshi rhwabusîrwe n’ecaha, co cirhuma rhufâ. (Abaroma 5:12) Cikoki arhâli ntyo kwo Yehova aba alongîze abantu. Arhasag’ilonza ciru n’ehitya mpu abantu bafê. Co cirhumire Ebibliya edesire oku olufû aba “mushombanyi.”​—1 Abakorinti 15:26.

OKUMANYA OKULI KWARHUKUZÎRE OMU BUJÀ

15. Bulya gurhi rhwakaderha oku okumanya okuli okubiyerekire olufû kunarhukule omu bujà?

15 Rhurhakac’irhebwa bulya rhukola rhuyishi gurhi biba erhi omuntu afâ. Ebibliya edesire oku abafîre barhayumva malumwa erhi burhe. Rhurhakabaganiza nabo barhakarhuganiza. Rhurhakabarhabala nabo barhakarhurhabala. Rhurhakabayoboha bulya ntako bakacirhujira. N’obo madîni manji ganakaderha oku abafîre banalame handi-handi n’oku rhwanahâna ensaranga mpu lyo rhubarhabala. (kwa lwiganyo mpu lyobabajirira emisa) Cikoki, rhurhakacirhebwa bulya rhumanyire okuli okubiyerekire olufû.

16. Bunywesi buhi madîni manji gayigiriza okubiyerekire olufû?

16 Shetani anakakolesa amadîni g’obunywesi ly’arhurheba mpu abafîre banagendekere balama. Madîni maguma na maguma ganaderhe oku, erhi omuntu afâ, hali akantu kamurhengamwo kanagendekere kalama. Ka ntyo kw’îdini lyawe liyigiriza? Ka linayigirize ebi Ebibliya edesire okubiyerekire olufû? Shetani anakayemeza abantu obunywesi ly’abahabula barhaciyegereraga Yehova.

17. Bulya gurhi enyigirizo z’engulumiro y’omuliro zinakajaciza Yehova?

17 Ebi madîni manji gayigiriza biba byakugayisa bwenene. Kwa lwiganyo, madîni maguma na maguma ganaderhe oku banyankola-maligo banakwebwe omu ngulumiro y’omuliro n’okuhya emyaka n’emyaka. Obo bunywesi bunagayise Nnamahanga bwenene. Yehova arhakalekerera abantu balibûke ntyo! (Osome 1 Yowane 4:8) Rhurhole olwiganyo: Omuntu waha omwana wage obuhane, amugwase amaboko omu muliro. Gurhi wakabona omuntu wa ntyo? Wanamubona nka munizi. Orhakalonza ciru mpu omumanye. Ntyo kwo Shetani abalonzize rhukabona Yehova!

18. Bulya gurhi kurhashinganini okuyoboha abafîre?

18 Madîni maguma na maguma ganaderhe oku erhi omuntu afâ, anahinduke muzimu. Banadêrhe okurhushinganine okukenga abazimu n’okubayoboha bulya banabà bira bakurhurhabala erhi bashombanyi birhu. Bantu banji bayemera obo bunywesi. Banayobohe abafîre. Banakaharâmya abafîre ahali baharamye Yehova. Cikoki okengere oku: abafîre barhamanyiri kantu koshi-koshi. Kurhashinganini okubayoboha. Yehova ye Lulema wirhu na kandi ye Nnamahanga w’okuli. Yehova yene rhwakaharamya.​—Amafulûlo 4:11.

19. Migisho ehi rhwakaba nayo erhi rhwakamanya okuli okubiyerekire olufû?

19 Okumanya okuli okubiyerekire olufû, kwarhukuzîre omu bujà bw’enyigirizo z’amadîni g’obunywesi. N’oko kwanarhurhabala rhuhugûkwe ebiragane binja Yehova arhuhire okubiyerekire amango gayisha.

20. Bici ecigabi cikulikire ca ganirira kwa buliri?

20 Hamagera myaka minji, Ayubu, mukozi wa Nnamahanga, adosize ntya: ‘Omuntu [. . .] nk’amafâ, k’ankac’ishubilama?’ (Ayubu 14:14) Omu Bibliya, Yehova arhuhire ishuzo lishagalwire. Rhwalihugûkwa kwa buliri omu cigabi cikulikire.

a Bantu baguma na baguma babà bayemire oku, erhi omuntu afâ, obugumaguma, erh’iroho, higuma muli orho rhubirhi, hyanagendekera hy’alama. Okalonza okumanya binji, olole amahugûlo nomero 17 na 18 gali oku bukurasa bwa 214 na 215.

OBOFOFI BW’EMYANZI

OKULI NOMERO 1: ERHI OMUNTU AFÂ, ARHACIGENDEKERA ALAMA

“Abafîre, barhamanyiri bici.”​—Omuhanûzi 9:5

Gurhi biba erhi omuntu afâ?

  • Ennanga 146:3, 4; Omuhanûzi 9:6, 10

    Erhi omuntu afâ, arhakac’ibona, arhakac’iyumva arhakanac’irhanya.

  • Yowane 11:11-14

    Yezu ashushanyîze olufû n’iro.

OKULI NOMERO 2: YEHOVA ARHASAG’ILONZA OKU ABANTU BAFÊ

‘Ci omurhi gw’okumanya aminja n’amabî, goki orhahîraga mpu wagulyakwo, bulya olusiku wagulyakwo kufâ wanafâ.’​—Omurhondêro 2:17

Bulya gurhi rhufâ?

  • Omurhondêro 3:1-6

    Shetani arhebîre Eva okubiyerekire ebyakamuhikire erhi akabuzire bukenga Nnamahanga. Erhi Adamu na Eva babula bukenga Nnamahanga, bâjira ecaha, buzinda bafâ.

  • Omurhondêro 3:19

    Adamu afâ: arhacigendekeraga alama.

  • Abaroma 5:12

    Ecaha kwo ciri nka ndwala ndarhi Adamu na Eva barhuyahukîze. hweshi rhwabusîrwe banyabyaha co cirhuma rhufâ.

  • 1 Abakorinti 15:26

    Ebibliya edesire oku olufû aba “mushombanyi.”

OKULI NOMERO 3: OKUMANYA OKULI KWARHUKUZÎRE OMU BUJÀ

“Omuntu [. . .] nk’amafâ, k’ankacishubilama?” “erhi nandwirhe nâlingûza, kuhika bantênze.”​—Ayubu 14:14

Bulya gurhi rhwakaderha oku okuli okubiyerekire olufû kunarhukule omu buja?

  • 1 Yowane 4:8

    Enyigirizo z’engulumiro y’omuliro ziba zakujaciza Nnamahanga. Yehova arhakayemera omuntu yeshi-yeshi alibûke ntyo.

  • Amafulûlo 4:11

    Bantu banji banakayoboha abafîre. Banakabaharamya ahali hw’okuharamya Yehova. Cikoki Yehova ye Nnamahanga w’okuli. Yene rhwakaharamya, nta wundi.

    Ebicapo by’Amashi (2000-2025)
    Orhenge
    Ocimanyise
    • Mashi
    • Rhumira abandi
    • Ebisimirwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Amarhegeko gw’okukolesa eyi site
    • Amarhegeko gw’okubîka ihwê
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ocimanyise
    Rhumira abandi