ECIGABI C’OKUYIGA CA 29
LWIMBO 87 Muyishe Murhulirizibwe!
Oku Rhwakahânamwo Amahano
“Nkolaga nakubwiriza [nakuhanûla] nankuje ebulâbi.”—ENNA. 32:8.
EBI ECI CIGABI CISEGIZE
Oku rhwakahânamwo amahano minja.
1. Ndi oshinganine okuhâna ihano? Ohugûle.
GURHI ociyumva lugenda okuhâna ihano? Baguma na baguma banashagalukire okuhâna ihano. Cikone abandi banayobohe erhi barhaciyumva bwinja okuha abandi ihano. Rhube rhunaciyumve ntyo erhi nanga, hali amango rhweshi rhuba rhugwasirwe rhuhâne ihano. Bulya gurhi? Bulya Yezu adesire oku abanafunzi bage banamanyikane kugerera obuzigire bayeresanya. (Yn. 13:35) Na njira nguma rhuyerekanamwo obuzigire bwirhu kuba kuha bene wirhu na bali birhu amahano amango kuli kwa bulagirire. Akanwa ka Mungu kadesire oku omuntu ‘ananunirwe n’ihano ly’omwira wage.’—Mig. 27:9, Mashi Bible.
2. Bici abagula baba bagwasirwe babe n’obuhashe bw’okujira, na bulya gurhi? (Olole n’ecisanduku cidesire, “Amahano oku Ntimanano y’omu Kagarhi k’Omugobe.”)
2 Bwenene abagula bo baba bashinganine babe n’obuhashe bw’okuhâna amahano omu njira nyinja. Kugerera Yezu, Yehova ahîre abo balume omukolo gw’okushibirira ecigamba. (1 Pt. 5:2, 3) Njira nguma omu njira bajiramwo ntyo kuba kuhâna amahano gayimangire oku Bibliya kugerera ehotuba bageza omu cigamba. Kandi baba bagwasirwe bahanûle ngasi cibuzi, kuhiramwo na birya byarhenzire omu buso. Gurhi abagula, na nirhu rhweshi, rhwakahânamwo amahano minja?
3. (a) Gurhi rhwakaciyigirizamwo okuba bahanûzi binja? (Izaya 9:6, Mashi Bible; olole n’ecisanduku cidesire, “Oyige Olwiganyo lwa Yezu nka Wahâna Ihano.”) (b) Bici rhwaganirira mw’eci cigabi?
3 Rhwanaciyigiriza binji lugenda okuba bahanûzi binja omu kuyiga enyiganyo z’abantu baganirirwe omu Bibliya, ci bwenene olwiganyo lwa Yezu. Izino liguma omu mazino g’ecikono ahâbirwe, ahamagirwe “Muhanûzi-Mukulu.” (Osome Izaya 9:6, Mashi Bible.) Mw’eci cigabi, rhwaganirira ebi rhwakajira amango rhwamahûnwa ihano n’ebi rhwakajira amango rhugwasirwe rhuhâne ihano buzira kulihûnwa. Kandi rhwaganirira obulagirire bw’okuhâna ihano oku kasanzi kashinganine n’omu njira eshinganine.
AMANGO RHWAMAHÛNWA IHANO
4-5. Erhi muntu mulebe akarhuhûna ihano, idoso lihi rhushinganine rhurhang’icidosa? Ohâne olwiganyo.
4 Erhi muntu mulebe akarhuhûna ihano, bici rhushinganine rhurhang’ijira? Rhwanayumva ehy’obushagaluke n’okulonza okurhabala ho n’aho. Cikone rhushinganine rhurhang’icidosa ntya: ‘Nka nie nshinganine okuhâna ihano mw’aka kanga?’ Mango maguma na maguma, enjira nyinja y’okurhabala kurhaba kuhâna ihano, ci lubero n’oko, kuba kulongola omuntu oku wundi muntu omanyire bwinja ako kanga.
5 Rhuganirire olwiganyo. Orhanye omwîra wawe wa hofi-hofi alwale ndwala ndebe ndarhi. Akubwire oku arhondire okujira obusagasi lugenda enjira ziri lubero akabukwamwo, n’enyuma z’aho akuhûne entanya zawe lugenda enjira orhanyize oku yo nyinja. Ciru akaba hali njira ndebe osimire, orhali munganga orhanakomerezibagwa okubuka endwala. Mw’ako kanga, enjira nyinja bwenene wakarhabalamwo omwîra wawe, kuli kumurhabala okupata omuntu wakomerezibwe okubuka eyo ndwala.
6. Bulya gurhi rhwanacishoga okulinda embere z’okuhâna ihano?
6 Ciru n’erhi rhwakaciyumva oku rhwahash’ihâna ihano lugenda kanga kalebe, nkaba rhwanacishoga okulinda kasanzi kasungunu kagere embere z’okushuza omuntu orhuhûnyire ihano. Bulya gurhi? Olwandiko lw’Emigani 15:28, Mashi Bible, ludesire oku “omuntu mushinganyanya nk’aderha anarhang’igerêreza.” Gurhigi erhi rhwakarhanya oku rhumanyire ishuzo? Ciru akaba ntyo, rhwanarhôla akasanzi k’okujira obusagasi, okusalira, n’okurhanya bwenene. Omu kujira ntyo, rhwanayemera n’obwalagale bwenene oku ishuzo lirhu lipatine n’entanya za Yehova lugenda ako kanga. Orhanye oku lwiganyo lw’omulebi Natani.
7. Bici ociyigirizize kugerera olwiganyo lw’omulebi Natani?
7 Erhi Mwami Daudi aganira n’omulebi Natani, amubwira oku al’ilonzize ayubakire Yehova ehekalu. Ho n’aho Natani amuhanûla oku ajire ntyo. Cikone Natani al’ishinganine arhang’irhôla akasanzi k’okudosa Yehova. Bulya gurhi? Bulya Yehova arhal’ilonzize Daudi ayubake ehekalu. (1 Nga. 17:1-4) Nk’oku olo lwiganyo luyerekine, amango rhuhûnyirwe ihano, kwanaba kukolesa obwenge omu kurhaba ba “kuderha duba.”—Yk. 1:19.
8. Cindi cirhumire cihi cishinganine cirhushumye rhube masu amango rhwahâna ihano?
8 Olole ecindi cirhumire cishinganine cirhushumye rhube masu amango rhwaha muntu mulebe ihano: Rhwanatumuzibwa erhi ihano lirhu lyakarhuma omuntu arhôla omuhigo gwamulerhera amazibu. Kobinali, kuli kwa bulagirire bwenene rhurhanye bwinja embere z’okuhâna ihano.
OKU RHWAKAHÂNAMWO IHANO AMANGO RHURHALIHÛNYIRWE
9. Embere abagula bahâne ihano, bici bashinganine bamanye n’obwalagale? (Abagalasiya 6:1, NWT)
9 Mango oku gandi, abagula baba bagwasirwe bahanûle mwene wirhu erhi mwali wirhu oli wajira “akantu kabi.” (Osome Abagalasiya 6:1, NWT.) Omuntu anaba ali arhôla emihigo yakamulongoza okujira ecaha cizibu. Omuhigo gw’abagula kuli kurhabala oyo muntu abêre omw’ibarabara lihêsire ebwa buzine bw’ensiku n’amango. (Yk. 5:19, 20) Cikone, lyo bahâna ihano linja, bagwasirwe barhang’imanya erhi kobinali oyo muntu ali ajira akantu kabi. Yehova anarhuleke rhweshi rhurhôle emihigo eyimangire oku zamiri yirhu rhwenene. (Rm. 14:1-4) Cikone, erhi abagula bakahugûkwa oku muntu mulebe anajijire akantu kakashereza obwîra bwage haguma na Yehova, gurhigi bakamuhamwo amahano?
10-12. Amango abagula bahâna ihano barhahûnyirwe, bici bashinganine bajire? Ohâne olwiganyo. (Olole n’enfoto.)
10 Kurhaba kulembu oku bagula okuha omuntu ihano arhanabahûnyire lyo. Bulya gurhi? Entumwa Paolo yadesire oku omuntu anaba ali ajira akantu kabi buzira kuhugûkwa ntyo. Muli ntyo, abagula bashinganine barhang’irheganya omuntu ly’ayankirira ihano.
11 Okuhâna ihano buzira kulihûnwa kwanaba nka kulonza okurhwera emburho omu budaka buzibu. Embere omuhinzi arhwere emburho, anarhang’ihinga idaho. Oko kunalembuhye idaho n’okulirheganya okuyankirira emburho. Enyuma z’aho, anarhwere emburho. Buzinda, anadomerere emburho yage ly’ayirhabala ekule. Ko n’oko, embere omugula ahâne ihano arhahûnyirwe, kwanaba kwinja abe nk’oli warhang’irheganya idaho. Kwa lwiganyo, oku kasanzi kashinganine okuderha, anayemeza mwene wirhu n’obwalagale oku amushibirire kurhenga oku murhima. Erhi akaba owahanûla aba amanyikine oku aba wa buzigire na wa lukogo, kwanaba kulembu oku bandi okuyemera ihano lyage.
12 Omu mango g’ezo nshambalo, omugula anagendekera alembuhya ubudaka omu kuyemeza omuntu ali aganira naye oku ngasi muntu anajire amagosa anaba alagirire oku ihano kasanzi oku kandi. (Rm. 3:23) Omw’izu lirhulwire n’obukenge bunji, omugula anayemeza n’obwalagale omuntu ali aganira naye kugerera Amandiko gurhi ali ajiramwo akantu kabi. Erhi oyo mwene wirhu akaba amahugûkwa oku anajijire igosa, omugula “anarhwera emburho” omu kumuhugûlira kugerera enderho nembu, ebi ashinganine ajire ly’akubûla ako kanga. Buzinda, omugula “anadomerere” emburho omu kuvuga oyo mwene wirhu omunkwa kurhenga oku murhima n’omu kusalira haguma naye.—Yk. 5:15.
Okuhâna ihano rhurhahûnyirwe kunahûne obuzigire n’obulenga (Olole ecifungo ca 10-12)
13. Gurhi abagula bakamanyamwo oku omuntu ahugûsirwe ihano?
13 Hali amango ebi omuntu oli wahanûla adesire n’ebi omuntu oli wahanûlwa ayumvirhe biba lubero. Gurhi abagula bakajira lyo birhag’iba ntyo? Banasegeza entanya z’obulagirire omu kudosa amadoso n’obulenga omu njira y’obukenge. (Muh. 12:11) Amashuzo ganarhabala oli wahanûla amanye erhi kobinali omuntu ahugûsirwe ihano anahâbagwa.
OKUHÂNA IHANO OKU KASANZI KASHINGANINE N’OMU NJIRA ESHINGANINE
14. Ka rhushinganine rhuhâne ihano amango rhuli burhe? Ohugûle.
14 Rhweshi rhurhaba bimana, co cirhumire rhunajire erhi kuderha ebintu byagayisa abandi. (Kl. 3:13) Akanwa ka Mungu kayemire n’obwalagale oku ciru hali amango rhugayisanya. (Ef. 4:26) Cikone, rhugwasirwe rhuyake okuhâna ihano amango rhuli burhe. Bulya gurhi? Bulya “obukunizi bw’omuntu burhajira omukolo gw’obushinganyanya bwa Nnâmahanga.” (Yk. 1:20) Erhi rhwakahâna ihano amango rhuli burhe, rhwanajira akanga kabe kabi ciru bwenene. Oko kurhahugwîri oku rhurhashinganini ciru n’ehitya rhubwire owarhugayisagya entanya zirhu n’oku rhuli rhwaciyumva. Cikone, rhwanaganira omu njira nyinja bwenene erhi rhwakalinda kuhika rhurhulirire. Olole olwiganyo lwinja Elihu, muhanûzi mwishwekerezi wa Ayubu, ayerekine.
15. Bici rhuciyigirizize kugerera olwiganyo lwa Elihu? (Olole n’enfoto.)
15 Elihu ajijire nsiku nyinji ali ayumvirhiza oku Ayubu ali acihalira lugenda ebi abarhuliriza bage b’obunywesi bamushobekaga. Elihu ayumviza Ayubu obwonjo. Cikone erhi Ayubu alonza okuyerekana oku ali mweru-kweru, aderhera Yehova ebintu birhali by’okuli, n’oko kwarhuma Elihu akunira. Ciru akaba ntyo, Elihu alinzire akasanzi kage k’okuderha kahike, anaganira omu njira y’obutûdu na ya bukenge bunji erhi aba ali ahanûla Ayubu. (Ayu. 32:2; 33:1-7) Olwiganyo lwa Elihu lurhuyigirizize er’isomo ly’obulagirire: Ihano linahânwe bwinja oku kasanzi kashinganine n’omu njira eshinganine, nka linahânyirwe omu njira y’obukenge n’obuzigire.—Muh. 3:1, 7.
Ciru akaba Elihu akunire bwenene oku murhondero, ahânyire ihano omu njira y’obutûdu na ya bukenge bunji (Olole ecifungo ca 15)
OGENDEKERE WAHÂNA AMAHANO N’OKUGAYEMERA
16. Isomo lihi ociyigirizize kugerera Ennanga 32:8?
16 Olwandiko eci cigabi ciyimangireko ludesire oku Yehova ‘anarhubwirize [anarhuhanûle] anarhuli ebulâbi.’ (Osome Ennanga 32:8.) Oko kuyerekine oku anagendekere arhurhabala. Arharhuha amahano kone cikone kandi anarhurhabale okugakolesa. Olo luli lwiganyo lwinja kuli rhwe! Amango rhushinganine rhuhe abandi amahano, nirhu rhwanagendekera rhwabaha omurhima n’okubarhabala lyo barhôla emihigo y’obwenge.
17. Bici abagula bakashushanyizibwa nabyo erhi bahâna amahano gayimangire oku Bibliya, kushimbana n’akanga? Ohugûle. (Izaya 32:1, 2)
17 Ene kulusha agandi mango goshi, rhulagirire oku kuhâna amahano minja n’okugahâbwa. (2 Tm. 3:1) Abagula bahâna amahano gayimangire oku Bibliya kushimbana n’akanga, baba “nka nyishi omu budaka buyumusire.” (Osome Izaya 32:1, 2.) Abîra baba bamanyire ebi rhulonzize okuyumva cikone barhubwira ebi rhulagirireko okuyumva, banarhuhe engalo y’obulagirire bwenene eri nka “irehe lya masholo oku mbale y’amarhale.” (Mig. 25:11) Rhweshi rhugendekerage rhwaba n’obwenge rhulagirireko lyo rhukahâna amahano minja n’okugahâbwa.
LWIMBO 109 Rhuzigirane Kurhenga oku Murhima