“O le a Outou Ola”

1-3. Aiseā na suia ai faalogona o tagata Iutaia na iai i Papelonia? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

SEʻI manatu i le suia o faalogona o tagata Iutaia na iai i Papelonia! E pe tusa ma le lima tausaga na valoia ai e Esekielu o le a faaumatia Ierusalema, ae e leʻi talitonu i ai tagata. E ui i faailoga na ia faatinoina, o talafaatusa na ia faia, ma feʻau na ia folafolaina, ae e leʻi fia talitonu ē na faaaunuua o le a faataga e Ieova le faaumatiaina o Ierusalema. E ui lava foʻi na latou iloa na siʻomia le aai e ʻautau a Papelonia, ae na latou mautinoa lava e lē faaumatia tagata o le aai.

² Peitaʻi, i le tausaga lona lua talu ona siʻomia le aai, na taunuu ane ai i Papelonia se tagata na sola ese mai i Ierusalema ma se tala e faapea: “Ua faaumatia le aai!” O lenā tala na matuā mafatia ai i latou na faaaunuua. Ua latou matuā lē talitonu lava i le mea ua tupu: ua faaumatia uma le aai na pele iā i latou, le malumalu paia, ma laueleele na latou mitamita ai. Ua liua lo latou faamoemoe i le faavauvau.—Eseki. 21:7; 33:21.

³ A o lofitūina i latou i le faanoanoa, na maua ai e Esekielu se faaaliga mataʻina o le faamoemoe. O le ā le feʻau mai i lenā faaaliga mo ē faaaunuua lotofaanoanoa? E faapefea ona faatatau mai lenei faaaliga i tagata o le Atua i aso nei, ma o ā aogā e tatou te maua mai ai? Ina ia tali na fesili, seʻi o tatou iloiloina po o ā mea na faailoa atu e Ieova iā Esekielu.

“Ia E Faia Valoaga e Tusa ma Nei Ivi” ma “Ia Faia Valoaga i le Matagi”

4. O ā mea matilatila na mātauina e Esekielu i le faaaliga?

⁴ Faitau le Esekielu 37:1-10. Na ave Esekielu e ala i se faaaliga ma tuu i se fanua laugatasi ua tumu i ivi. Ina ia lagona e Esekielu le uiga atoa o le faaaliga, na faatonuina ai e Ieova le perofeta e ʻui ane e faataamilo i ivi’ o loo taatitia solo. A o savali Esekielu i le fanua laugatasi, e lua mea matilatila na ia mātauina e faatatau i ivi: o lo latou faitau aofaʻi ma le tulaga o ivi. Na ia mātauina le “matuā tele” o ivi ma ua “matuā mamago lava.”

5. O ā poloaʻiga e lua na avatu e Ieova iā Esekielu, ma o le ā na tupu ina ua vavalo Esekielu?

⁵ Na avatu e Ieova iā Esekielu poloaʻiga e lua e iloa ai o le a faasolosolo ona toe faafoʻisia le ola i ivi. O le poloaʻiga muamua lenei: “Ia e faia valoaga e tusa ma nei ivi” ma faatonu i latou ina ia ʻola mai.’ (Eseki. 37:4-6) O le taimi lava na vavalo ai Esekielu, na ia faalogo ai i “le gasēsē o ivi, ma ua amata ona fesootaʻi ivi,” ona iai lea “o uaua ma aano i ivi, ma ua ufitia i latou i paʻu.” (Eseki. 37:7, 8) O le poloaʻiga lona lua lenei: “Ia faia valoaga i le matagi” ma faatonuina “ia agi atu” i tagata oti. A o vavalo Esekielu, “ua alu atu le mānava iā i latou, ma ua toe feola ai i latou ma ua tutū i o latou vae, o se ʻautau e matuā toʻatele lava.”—Eseki. 37:9, 10.

“Ua Mamago o Matou Ivi, ma ua Mou Atu lo Matou Faamoemoe”

6. O ā fetalaiga a Ieova na fesoasoani iā Esekielu e malamalama ai i le faaaliga?

⁶ Na sosoo ai ma le faailoa atu e Ieova iā Esekielu o le uiga o le faaaliga e faapea: “O ivi nei, o i latou ia o le aiga uma o Isaraelu.” O le mea moni, ina ua iloa e ē na faaaunuua le faaumatiaga o Ierusalema, na latou lagona e pei ua latou feoti. O lea na latou auē ai: “Ua mamago o matou ivi, ma ua mou atu lo matou faamoemoe. Ua matuā vavaeesea i matou.” (Eseki. 37:11; Iere. 34:20) Na tali atu Ieova i la latou auega e ala i le faailoa atu o lenei faaaliga e faatatau i ivi, lea o loo iai se feʻau o le faamoemoe mo Isaraelu.

7. O le ā na faailoa atu e Ieova iā Esekielu e pei ona faamauina i le Esekielu 37:12-14, ma o le ā le faamautinoaga na avatu ai i Ona tagata na faaaunuua?

⁷ Faitau le Esekielu 37:12-14. E ala i lenei faaaliga, na faamautinoa atu e Ieova i ē na faaaunuua o le a ia toe faafoʻisia le ola iā i latou, taʻitaʻia i latou i lo latou laueleele, ma latou nonofo ai i inā. Na toe taʻua foʻi i latou e Ieova o “loʻu nuu.” E mautinoa na faamāfanafanaina ē na faaaunuua i na upu! Aiseā na latou mautinoa ai o le a taunuu moni lava lenei folafolaga o le toe faafoʻisiaga? Talu ai o Ieova lava ia na faia lenei folafolaga. Na ia folafola atu: “O aʻu lava o Ieova, ua ou fai atu ai ma ua ou faia.”

8. (a) Na faapefea ona feoti faaleagaga “le aiga uma o Isaraelu”? (e) Ua faapefea ona faamatalaina i le Esekielu 37:9 le auala na feoti faafaatusa ai Isaraelu? (Tagaʻi i le faamatalaga pito i lalo.)

⁸ Na faapefea ona faataunuuina i le nuu o Isaraelu anamua le vaega faanoanoa o lenei faaaliga faavaloaga? Na toetoe lava faaleagaina atoatoa le faiā a Isaraelu ma Ieova i le 740 T.L.M., ina ua faatoʻilaloina ma faaaunuua le malo o ituaiga e sefulu. E pe tusa o le 130 tausaga mulimuli ane, na faaaunuua ai “le aiga uma o Isaraelu” ina ua ave faapagota tagata o Iuta. (Eseki. 37:11) I se tulaga faafaatusa, na pei ua leai se ola o i latou uma na ave faapagota e pei o ivi na vaaia i le faaaliga a Esekielu.a Ia manatua, e leʻi tau ina faapea mai na vaaia e Esekielu ni ivi, ae o ivi ua “matuā mamago lava,” e faaalia ai le umi o le taimi e latou te feoti ai faaleagaga. O le mea moni, e silia ma le 200 tausaga na oo ai na tulaga iā Isaraelu ma Iuta, e amata mai i le 740 seʻia oo i le 537 T.L.M.—Iere. 50:33.

9. O le ā se mea na talitutusa ai le nuu o Isaraelu anamua ma “le Isaraelu a le Atua”?

⁹ E iai se faataunuuga sili o valoaga o le toe faafoʻisiaga o Isaraelu, e pei o valoaga na faia e Esekielu. (Galu. 3:21) E pei ona “fasiotia” ma feoti faafaatusa le nuu o Isaraelu anamua mo se taimi umi, e faapena foʻi ona fasiotia faafaatusa ma saisaitia faaleagaga mo se taimi umi “le Isaraelu a le Atua,” le faapotopotoga o Kerisiano faauuina. (Kala. 6:16) O le mea moni, o le umi ona saisaitia o le faapotopotoga atoa o Kerisiano faauuina, ua talafeagai ai ona faatusaina lo latou tulaga faaleagaga i ivi ua “matuā mamago lava.” (Eseki. 37:2) E pei ona talanoaina i le mataupu ua mavae, na amata ona saisaitia le faapotopotoga o Kerisiano faauuina i le senituri lona lua T.A., ma faaauau mai ai mo le tele o senituri, e pei ona faaalia e Iesu i lana talafaatusa o le Malo e faatatau i saito ma vao leaga.—Mata. 13:24-30.

“Ua Amata Ona Fesootaʻi Ivi”

10. (a) O ā mea na valoia e faatatau i tagata o le Atua o loo i le Esekielu 37:7, 8? (e)  O ā nisi o vala na faasolosolo ona faamalosia ai le faatuatua o ē na faaaunuua e matataʻu i le Atua?

¹⁰ I aso anamua, na valoia ai e Ieova o le a faasolosolo ona toe faafoʻisia le ola i ona tagata. (Eseki. 37:7, 8) O ā nisi o vala na faasolosolo ona mautinoa ai ē na faaaunuua e matataʻu i le Atua, o le a latou toe foʻi i Isaraelu? O se tasi o vala, o valoaga na faia e isi perofeta na muamua atu. O se faaaʻoaʻoga, na valoia e Isaia o le a toe foʻi i le laueleele se vaega totoe, po o “le fanau paia.” (Isa. 6:13; Iopu 14:7-9) E lē gata i lea, na mausalī lo latou faamoemoe ona o le tele o valoaga o le toe faafoʻisiaga na tusia e Esekielu. Na faamalosia foʻi lo latou faamoemoe e toe foʻi i lo latou atunuu, ona o le iai i Papelonia o tane faamaoni e pei o le perofeta o Tanielu, ma le faatoʻilaloina o le aai malosi o Papelonia i le 539 T.L.M.

11, 12. (a) Na faapefea ona faasolosolo ona toe faafoʻisia “le Isaraelu a le Atua”? (Tagaʻi foʻi i le pusa “Faasolosolo Ona Toe Faafoʻisia le Tapuaʻiga Mamā.”) (e) O le ā le fesili ua lāgā ona o faamatalaga o loo i le Esekielu 37:10?

¹¹ I se tulaga talitutusa, na faapefea ona faasolosolo ona toe faafoʻisia “le Isaraelu a le Atua,” po o le faapotopotoga o Kerisiano faauuina? I le mavae ai o le tele o senituri talu ona saisaitia faaleagaga, na lagona ai “le gasēsē o ivi” ina ua iai tagata taʻitoʻatasi e matataʻu i le Atua na tutū atu mo le tapuaʻiga moni. O se faaaʻoaʻoga, i le senituri lona 16, na faaliliuina ai e Viliamu Tiniteli le Tusi Paia i le gagana Peretania. Na matuā feita taʻitaʻi o le Katoliko Roma ona ua mafai nei ona faitau tagata lautele i le Tusi Paia. Na fasiotia Viliamu Tiniteli. E ui i lea, e iai isi tagata lototetele na faaauau ona latou faaliliuina le Tusi Paia i isi gagana, ma faasolosolo ai ona faasusulu atu le malamalama faaleagaga i se lalolagi pogisa.

¹² Mulimuli ane, na tai pei “ua iai uaua ma aano i ivi” ina ua galulue ma le maelega Charles T. Russell ma ana aumea, e toe faaolaola upu moni o le Tusi Paia. Na fesoasoani le Zion’s Watch Tower ma isi lomiga i tagata lotofaamaoni e iloa ai upu moni faaleagaga, lea na uunaʻia ai i latou e aufaatasi atu i auauna faauuina a le Atua. I le amataga o le vaitausaga o le 1900 ma faasolo mai ai, na faamalosia atili auauna faauuina a le Atua i meafaigaluega e pei o le “Photo-Drama of Creation” ma le tusi The Finished Mystery. E leʻi umi lava ae oo i le taimi atofaina a le Atua mo ona tagata ina ia ʻtutū ai i o latou vae.’ (Eseki. 37:10) O anafea ma na faapefea ona tupu lenā mea? E maua le tali o lenā fesili mai i mea na tutupu i Papelonia anamua.

“Ua Toe Feola ai i Latou ma ua Tutū i o Latou Vae”

13. (a) Na faapefea ona faataunuu le Esekielu 37:10, 14 e amata mai i le 537 T.L.M.? (e) O ā mau e iloa ai e iai nisi o le malo o ituaiga e sefulu na toe foʻi i Isaraelu?

¹³ Na amata mai i le 537 T.L.M. ona vaaia e tagata Iutaia na iai i Papelonia le faataunuuga o le faaaliga. E faapefea? Na faaolaina i latou e Ieova ma latou toe “tutū i o latou vae,” e ala i le faasaʻolotoina o i latou mai i le faaaunuua ma latou toe foʻi ai i Isaraelu. E toʻa 42,360 tagata Isaraelu ma e pe ā ma le toʻa 7,000 tagata e lē o ni Isaraelu, na tuua Papelonia ma toe foʻi e fausia Ierusalema ma lona malumalu, ma nofoia laueleele o Isaraelu. (Esera 1:1-4; 2:64, 65; Eseki. 37:14) E pe tusa ma le 70 tausaga mulimuli ane ai, na aufaatasi atu ai tagata na faaaunuua e pe ā ma le 1,750 iā Esera ina ua toe foʻi o ia i Ierusalema. (Esera 8:1-20) O lea, e silia ma le 44,000 le faitau aofaʻi atoa o tagata Iutaia na toe foʻi, ma “o se ʻautau e matuā toʻatele.” (Eseki. 37:10) E lē gata i lea, ua faailoa mai i le Afioga a le Atua na iai nisi mai i tagata o le malo o ituaiga e sefulu, o ē na ave faapagota e Asuria o latou augātamā i le senituri lona valu T.L.M., na latou toe foʻi i Isaraelu e fesoasoani i le toe fausiaina o le malumalu.—1 No. 9:3; Esera 6:17; Iere. 33:7; Eseki. 36:10.

14. (a) E faapefea i faamatalaga o loo i le Esekielu 37:24 ona fesoasoani iā i tatou e iloa ai le taimi o le faataunuuga sili o lenei valoaga? (e) O le ā na tupu i le 1919? (Tagaʻi foʻi i le pusa “ʻIvi Mamago’ ma ʻMolimau e Toʻalua’—O le ā le Fesootaʻiga?”)

¹⁴ O le ā se faataunuuga sili o lenei vaega o le valoaga a Esekielu? E pei ona faailoa atu e Ieova iā Esekielu i se isi valoaga, o le a iai le faataunuuga sili o lenei valoaga o le toe faafoʻisiaga i se taimi mulimuli ane, pe a mavae le nofotupu o le Tavita Sili o Iesu Keriso.b (Eseki. 37:24) O lea, o le 1919 na tuuina atu ai e Ieova lona agaga i lona nuu. O le iʻuga, “ua toe feola ai i latou” ma saʻoloto ai mai i le saisaitia i Papelonia le Aai Tele. (Isa. 66:8) Na faatagaina i latou e Ieova e nofoia lo latou “laueleele,” po o le parataiso faaleagaga. Ua faapefea ona avea tagata o Ieova i aso nei o “se ʻautau e matuā toʻatele”?

15, 16. (a) Ua faapefea ona avea tagata o Ieova i aso nei ma “se ʻautau e matuā toʻatele”? (e) E faapefea i lenei valoaga a Esekielu ona fesoasoani iā i tatou e faafetaiaʻia ai tulaga faigatā o le olaga? (Tagaʻi foʻi i le pusa “Fesoasoani ia Toe Tutū i o Tatou Vae.”)

¹⁵ E leʻi umi talu ona tofia e Keriso le pologa faamaoni i le 1919, ae amata loa ona molimauina e auauna a le Atua mea na valoia e le perofeta o Sakaria, o lē na aofia i ē na toe foʻi. Na ia valoia: “E ō mai foʻi nuu e tele ma atunuu malolosi e saʻili iā Ieova.” Na faatusa e le perofeta i latou na saʻili iā Ieova o “tagata e toʻasefulu mai i gagana uma a atunuu eseese.” O le a fetagofi atu nei tagata i le pito ofu o “le tagata Iutaia,” po o le Isaraelu faaleagaga, ma latou faapea atu: “E matou te fia ō ma outou, auā ua matou faalogo o loo iā te outou le Atua.”—Saka. 8:20-23.

¹⁶ I aso nei, ua aufaatasi le Isaraelu faaleagaga (le vaega totoe faauuina) ma “tagata e toʻasefulu” (o isi mamoe) e faia aʻe ai “se ʻautau e matuā toʻatele lava,” lea e faitau miliona lo latou aofaʻi. (Eseki. 37:10) I le avea ai ma fitafita a Keriso i lenei ʻautau o loo faatoʻateleina pea, e tatou te mulimulituʻi ai i lo tatou Tupu o Iesu, a o tatou agaʻi atu i faamanuiaga o loo folasia mai mo i tatou i le lumanaʻi.—Sala. 37:29; Eseki. 37:24; Fili. 2:25; 1 Tesa. 4:16, 17.

17. O le ā o le a tatou iloiloina i le mataupu o loo sosoo mai?

¹⁷ O le toe faafoʻisiaga o le tapuaʻiga mamā, o loo aofia ai se tiute tauave tāua mo tagata o le Atua. O le ā lenā tiute tauave? Ina ia tali lenā fesili, e manaʻomia ona tatou iloiloina se tofiga na maua e Esekielu mai iā Ieova, a o leʻi faaumatiaina Ierusalema. O le a tatou iloiloina lenā vala i le mataupu o loo sosoo mai.