Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • es20 esak. 118-128
  • Mweshi wa 12

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mweshi wa 12
  • Tutaluleyi Bifundwe efuku dyooso—2020
  • Tu mitue twa mianda
  • Mu dya kabidi 1, Mweshi wa 12
  • Mu dya kasatu 2, Mweshi wa 12
  • Mu dya kananka 3, Mweshi wa 12
  • Mu dya katano 4, Mweshi wa 12
  • Mu dya mpooso 5, Mweshi wa 12
  • Mu dya lubingo 6, Mweshi wa 12
  • Mu dimune 7, Mweshi wa 12
  • Mu dya kabidi 8, Mweshi wa 12
  • Mu dya kasatu 9, Mweshi wa 12
  • Mu dya kananka 10, Mweshi wa 12
  • Mu dya katano 11, Mweshi wa 12
  • Mu dya mpooso 12, Mweshi wa 12
  • Mu dya lubingo 13, Mweshi wa 12
  • Mu dimune 14, Mweshi wa 12
  • Mu dya kabidi 15, Mweshi wa 12
  • Mu dya kasatu 16, Mweshi wa 12
  • Mu dya kananka 17, Mweshi wa 12
  • Mu dya katano 18, Mweshi wa 12
  • Mu dya mpooso 19, Mweshi wa 12
  • Mu dya lubingo 20, Mweshi wa 12
  • Mu dimune 21, Mweshi wa 12
  • Mu dya kabidi 22, Mweshi wa 12
  • Mu dya kasatu 23, Mweshi wa 12
  • Mu dya kananka 24, Mweshi wa 12
  • Mu dya katano 25, Mweshi wa 12
  • Mu dya mpooso 26, Mweshi wa 12
  • Mu dya lubingo 27, Mweshi wa 12
  • Mu dimune 28, Mweshi wa 12
  • Mu dya kabidi 29, Mweshi wa 12
  • Mu dya kasatu 30, Mweshi wa 12
  • Mu dya kananka 31, Mweshi wa 12
Tutaluleyi Bifundwe efuku dyooso—2020
es20 esak. 118-128

Mweshi wa 12

Mu dya kabidi 1, Mweshi wa 12

Bebapushishe lusa.​—Mak. 6:34.

Kimune kya ku bintu abitukumu ku mashimba pabitale bumuntu bwa Yesu, nyi mpa kuuka’shi amonaa myanda yatudi nayo mwanda twi bakutwe kupwidika. Pabadi Yesu pa nsenga badi ‘asepeela na be na muloo’ na ‘kudila na abadidi.’ (Lom. 12:15) Kileshesho, pabalukile balondji baaye 70 na muloo kunyima kwa kukita bulungudi bwibuwa, Yesu “badi na muloo ku bukome bwa kikudi kiselele.” (Luk. 10:17-21) Ku lungi lupese, pabamwene bibadi bakwabo na Lazaare babungame mwanda wa lufu lwaye, Yesu “eshimba nkumushiidika; beenyongwele.” (Yo. 11:33) Sunga’shi Yesu badi muntu mupwidikye, badi na lusa kwi bantu bakutwe kupwidika. Nkinyi kibamukwashishe bwa kwikala bino? Kya kumpala, badi mufule bantu. Badi “asepêla na bantu boso.” (Nki. 8:31, EEM) Kifulo bwa bantu kibadi kimutakule bwa kuuka kalolo mushindo aunangushenaa bantu. Yowano mutumibwa apatula’shi: “Baadi mupwe kuuka kii munda mwa muntu.”​—Yo. 2:25. w19.03 20 ¶1-2

Mu dya kasatu 2, Mweshi wa 12

Anka tompa kumwata byabya byoso byadi n’abyo, tutale su t’akusâbûla patôka.​—Yob. 1:11, EEM.

Satana badi mulwishe bintu byoso bya Yoobo, bupeta bwaye, bafubi baye, na kulwisha nkumo yaye. Badi mulwishe kifuko kya Yoobo, nkumwipayila bana boso ekumi. Kunyima, badi mulwishe mbidi ya Yoobo, amukumbisha mukumbo wi bu mbalanga kubanga kumutwe na mushi mwa ngwa. Mukashi a Yoobo badi mukalakashwe mu binangu na mubofule mwanda wa twinyongoshi; aye nkulungula Yoobo’shi apele Efile Mukulu afwe. Yoobo nabene batekyele lufu, anka badi mulame kululama kwaye. Kunyima, Satana bashintulwile mayele a kumutompa. Aye nkutuma bantu basatu bekale ba kuuku ba Yoobo. Baaba bantu abafikile mu kutala Yoobo munda mwa mafuku, kadi kushii kumunyingisha. Kadi abadi bamutopekye na bishima abitapa kwishimba. Abamulungwile’shi Efile Mukulu nyi kwete kumufwishila nkalakashi na ta kwete kutala kululama kwaye nya. Abadi bakule mpa na’shi Yoobo badi muntu e bubi badi mulombene’shi yaya myanda i bukopo imufwile!​—Yob. 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 4 ¶7-8

Mu dya kananka 3, Mweshi wa 12

Mbangilw’a binangu nkutshiina kwa Yehowa.​—Mis. 111:10.

Ungi moo wi buwa kwatudi. Bu kileshesho, abitungu twikale na moo wa kukita myanda ayinyongosha Yehowa. Su Adame na Eeva abadya kwikala na wawa moo, tababadya kutombokyela Yehowa nya. Kadi abaadi bamutombokyele. Kunyima kw’abo kumutombokyela, meso aabo ababulukile abo nkushinguula’shi abafiki bena milwisho. Abadi balekyele bana babo mulwisho na lufu. Bu bibabadi bashinguule shi abatupilwa mwiya w’Efile Mukulu, ababangile kupusha bufu. (Kib. 3:7, 21) Bu byatudi na moo wa kupela kwinyongosha Yehowa, t’abitungu twikale na moo ukilekile wa lufu nya. Yehowa mmwitupe mushindo wa kupeta muwa wa loso. Su twakita mulwisho na twelanga kwishimba mu binyibinyi, Yehowa etufwila lusa. Etufwila lusa mwanda wa lukumiino lwetu mu mulambu wa nkulo wa Mwan’aye. Mushindo umune ukata watulesha lukumiino mpa kulambula muwa wetu kwi Efile Mukulu na kubatshishibwa.​—1 Mp. 3:21. w19.03 5-6 ¶12-13

Mu dya katano 4, Mweshi wa 12

Takubadi kushaale su ngumune kukasha Kalebe mwana a Yefune na Yooshwa mwana a Nune.​—Mb. 26:65.

Bena Isaleele abaadi na tubingilo twibungi twa kulesha lutumbu. Yehowa baadi mwibapososhe ku bupika mu Ejiipitu kunyima kw’aye kutuma bipupa ekumi. Akupu baadi mwibapashe ku masaku pa kubutula basalayi ba bena Ejiipitu mu Kalunga Kamonga. Dyadya efuku, bena Isaleele abaadi na muloo ukata, abo nkuyimba misambo bwa kutumbisha Yehowa. Kadi abatungunukile na kulesha lwalwa lutumbu su? Pababadi bafumankane na nkalakashi, bena Isaleele abayilwankene mususa umune byoso bibebakitshinyine Yehowa. Abalesheshe’shi ta be na lutumbu. (Mis. 106:7) Mu mushindo kinyi? “Kibumbu kyooso kya baana ba Isaleele kibaatombokyeele Moyiise na Aarone.” Mu kwakula kwa kalolo abatombokyeele Yehowa. (Efi. 16:2, 8) Yehowa ta baadi musankye na byabya bibakitshine bena Isaleele nya. Kunyima kwa mafuku bakwile’shi, bena Isaleele ba kyakya kipungo boso abafwila mu kabaka, kukatusha penda Yooshwa na Kalebe.​—Mb. 14:22-24. w19.02 17 ¶12-13

Mu dya mpooso 5, Mweshi wa 12

Nee mupopeele dingi nee mwiyishe.​—Mat. 11:29.

Yesu tabadi mukakye binangu bya bantu kwadi pa kukimba bya kukita bintu bikata bwa kutentekyesha lufu lwaye nya. Kadi balungwile balondji baye’shi abitungu bamutentekyeshe mususa umune ku kipwa ku bukwashi bwa kino kidibwa kipelepele. (Yo. 13:15; 1 Kod. 11:23-25) Kidibwa kipelepele kadi kilombane akilesha’shi Yesu tabadi muntu sha kwitatula nya. Twi na kya kusangala mwanda kwiyisha nyi eyikashi dimune dya ku ngikashi ya Nfumu etu a mwiyilu adimweka. (Fid. 2:5-8) Mmushindo kinyi watudya kwambula kwiyisha kwa Yesu? P’atutulu nkalo ya bangi kumpala kwa yetu. (Fid. 2:3, 4) Banda kwalusha binangu ku bufuku bwa muladilo wa lufu lwa Yesu. Yesu badi muukye’shi kubashala nsaa ipela bwashi afwe lufu lwa makyenga; kadi badi etatshisha ngofu bwa batumibwa baye basha lulamato, babadi na kya kwinyongola bwaye. Bakishishe nabo bufuku bwaye bwa nfudilo ebalongyesha, ebanyingisha, na kwibakankamika. (Yo. 14:25-31) Yesu badi muleshe kwiyisha pa kukimba buwa bwa bangi kushi kukimba penda bwaye kumpala. Kino nkileshesho kikata kyadi mwitulekyele! w19.01 21 ¶5-6

Mu dya lubingo 6, Mweshi wa 12

Yehowa, tambula luteko lwande lwa lutumbu.​—Mis. 119:108.

Opushaa katshim’a munda nsaa yokyebe kwibwesha mboko bwa kwaluula mu bisangilo su? Su mbyabya, twe bupenka nya. Kyodya kuuka nkwamba’shi boso bwetu atupushaa moo kumpala kwa kwaluula. Eyendo’shi, wawa moo oso nkileshesho kibuwa. Aulesha’shi we mwiyishe na wataa bangi bu bakukile. Yehowa mmufule kwiyisha. (Mis. 138:6; Fid. 2:3) Anka Yehowa akumina’shi omutumbishe na kunyingisha bakwenu balume na bakashi mu bisangilo. (1 Tes. 5:11) Mmukufule na akunyingisha mu mushindo ulombane. Banda kutala ingi ndambukisho i mu Bifundwe. Bible amba’shi boso bwetu atukitaa bilema mu ngakwilo na mushindo w’atwibyakula. (Shak. 3:2) Yehowa tetutekye bwatudya kwikala bapwidikye nya, mpa na bakwetu balume na bakashi namu t’abetutekye byabya nya. (Mis. 103:12-14) Abo nkifuko kyetu kya mu kikudi na mbetufule. (Mak. 10:29, 30; Yo. 13:35) Abapushaa’shi mu lwaluulo lwetu bibatwakula ta mbyatukyebanga kwakula nya. w19.01 8 ¶3; 10-11 ¶10-11

Mu dimune 7, Mweshi wa 12

Tentekyesha . . . Mupangi obe Mukata ku bukinga boobe.​—Mul. 12:1.

Bino t’abikalaa bibofule nya, anka tabibukopo. Yehowa akumina’shi wekale na muwa wibuwa na wa muloo. We mulombene koobesha mu nshalelo obe ku bukwashi bw’Efile Mukulu pokii mukinga na p’okakulu. Bwa’shi tupushe uno mwanda kalolo, atukatalula kibadi kikwashe bena Isaleele bwa kupeta Nsenga ya Mulayilo. Pabadi bena Isalele pepi na kutwela mu Nsenga ya Mulayilo, mmayi kinyi a kulonda abebapele Yehowa? Bebalungwile bwabadya kwikala basalayi bebuwa ngofu sunga kwibalongyesha bya kulwa ngoshi su? Nya! (Miy. 28:1, 2) Bebalungwile bwabadya kumukokyela na kukulupila mwadi. (Yos. 1:7-9) Dino elango tadibadya kwikala na muulo ku meso a bantu nya, anka dibadi elango dikile buwa bwa bena Isalele. Bwa ungi mususa, Yehowa bakwashishe mwilo waye bwaudya kutshokola bena Kanana. (Yos. 24:11-13) Bwa kukokyela Efile Mukulu abitungu kwikala na lukumino, anka lukumino alukwashaa muntu bwa koobesha. Bibadi nka byabya mu mafuku a kala bi nka byabya mpa na lelo uno. w18.12 25 ¶3-4

Mu dya kabidi 8, Mweshi wa 12

Mwanaana, nkwi’nyi kwatudy’a kwenda? We na bishima bya muuwa wa looso.​—Yo. 6:68.

Bangi lelo uno mbabofule ku mashimba mwanda wa kushintuluka kwa mpushisho a verse a mu Bible. Bangi namu mbalonde malongyesha a madimi a bantu basumbule lukumino na a bangi abadimbi madimi. Ino nyi ndambo ya tubingilo tutakule bangi bantu mu kukumina kwenda kula na Yehowa na kakongye kaye. (Eb. 3:12-14) Bibadya kwikala buwa bukile su babaadi bakulupile mwi Yesu bu bibakitshine Mpyeele mutumibwa! Bangi bantu mbapambukye mu bya binyibinyi ku kapeelakapeela, pangi kushi’bo kuuka. Muntu akatuka mu bya binyibinyi ku kapeelakapeela e nka bu bwato abukatuka kapeelakapeela ku kyese kya mwela. Bible etudimusha bwatudya kwikala badimukye bwa kupela “kupambuka.” (Eb. 2:1) Misusa ibungi, muntu mulombene kupambuka mu bya binyibinyi kushii’ye kuuka. Kipwano kyaye na Yehowa akibofula, na dingi ingi nsaa mulombene mpaa na kwikishimisha. w18.11 9 ¶5-6

Mu dya kasatu 9, Mweshi wa 12

Mwilo ôbe aukepâna kodi.​—Mis. 110:3, EEM.

We na lukalo lwa kulongyeshibwa ngofu bodya kumona bya kunyisha kufubila Yehowa su? Pangi we kuteka bodya kutwela mu Kalasa ka balungudi ba Bufumu. Kano kalasa akalongyesha bakwetu bapwe kunyinga mu kikudi abakumina kufubila Yehowa mudimo wa nsaa yoso bwa’shi ndumbulwilo a Yehowa ebatume bwabadya kufuba ngofu. Bantu abatwele mu kano kalasa abitungu bakumine kufuba mu mbalo yoso yabebatumu. We kukumina kufubila Yehowa ngofu mu uno mushindo su? (1 Kod. 9:23) Bu byatudi bantu ba Yehowa, twi na kalolo, twi bantu bebuwa, be na mwikelo wibuwa, be na kifulo. Tukwete kupasukila bantu boso efuku dyoso. Bino abitupetesha muloo, butaale, na disanka. (Nga. 5:22, 23) Sunga wekala mu nshalelo e naminyi, okekala na muloo mu mafuku oso okakumina kwambula kalolo ka Yehowa na kwikala umune a ku bantu bakwete kufuba pamune naye!​—Nki 3:9, 10. w18.08 27 ¶16-18

Mu dya kananka 10, Mweshi wa 12

Muntu taabulanga kyakya kibungibwe n’Efile Mukulu.​—Mat. 19:6.

Bangi bekwiyipusha’shi: ‘Kwi kabingilo kalombene kutakula muntu mu kutshiba eyibakishi na kwibakila dingi?’ Pusha bibambile Yesu: “Su muntu apela mukashi aaye, aibakila ungi, batambuka lusandji kumpala kwa a-kwibedi; na su mukashi apela mulume aaye, akaibakilwa kwi ungi, baapu naamu kutambuka lusandji.” (Mak. 10:11, 12; Luk. 16:18) Eyendo’shi, Yesu badi anemeka eyibakishi, na badi akumina’shi bangi bedinemekye. Su mulume apela mukashi aye sha lulamato na ebakila mungi, batambuka lusandji. Bi mumune namu su mukashi apela mulume aye e na lulamato. Mwanda ta mpenda kwipelena akwimika eyibakishi nya. Efile Mukulu kwete nka kwata mulume na mukashi bu be “mbidi imune.” Dingi Yesu bambile’shi su mulume bapele mukashi shi musole mwanda, ekala mu masaku a kutambuka lusandji. Mbilombene kwikala naminyi? Mu aa mafuku, mukashi abadi bapele badi na kya kutwela dingi ku bulunda pa mwanda wa kukimba ekuta. Eyibakishi di byabya dibadi mumune na kutambuka lusandji. w18.12 11 ¶8-9

Mu dya katano 11, Mweshi wa 12

Neekala mushaale pa mbalo yande ya bu-nsààmò.​—Aba. 2:1.

Mwisambo wa Abakuke na Yehowa ubadi umupeteshe butaale bwa mwishimba. Ubamukwashishe bwadya kwata kitshibilo kya kutengyela Yehowa. Abakuke badi mwakule dingi kitshibilo kyaye nsaa ibambile’shi: “Nee na kya kwindjila na lwishinko efuku dya mpombo.” (Aba. 3:16) Kitshibilo kya Abakuke akitulongyesha kinyi? Kya kumpala, t’abitungu tulekye kwela nteko kwi Yehowa sunga twekala na mwanda wi naminyi nya. Kya kabidi abitungu tutemeshe kyoso kyabetulungula kwi Yehowa ku bukwashi bwa Eyi dyaye na ndumbulwilo aaye. Na kya kasatu, abitungu tutengyele Yehowa na lwishinko bwadya kulombasha milayilo yaye na tukulupile’shi akakatusha makyenga eetu pa kipindji kyadi mutshibe. Su tubambula Abakuke, atukekala na butaale bwa mwishimba na kupeta mushindo wa kunyingiila. Lukulupilo lwetu aluketukwasha bwa kwikala na lwishinko na muloo sunga twapeta mwanda wi naminyi. Atukulupila’shi Nshetu e mwiyilu akitshi kintu kampanda.​—Lom. 12:12. w18.11 15-16 ¶11-12

Mu dya mpooso 12, Mweshi wa 12

Bakashi namu bekale na nfwadilo a kinemo, belengyeshe na kwidinga na kwiyisha.​—1 Tim. 2:9.

Mushindo kinyi wabamonaa muntu akokosha bangi kwi Yehowa, kwamba’shi, muntu atakula bangi bwabadya kukita mulwisho sunga kuleka kufubila Yehowa? Yesu bambile’shi: “Yawa ooso akalubisha umune a ku bano bapeela bankumiine, bwaye’ye mbikile buuwa baamushitshika mu nshingo ebwe dikile bukata, baamuyina mu meema.” (Mak. 9:42) Bino nyi mbishima bikile bukata! Na dingi atuuku’shi Yesu e nka bi Nshaye. Byabya twi kwikala bashinkamishe’shi na Yehowa namu apushaa bi bubi ngofu nsaa yamono muntu akokosha umune a ku balondji ba Yesu. (Yo. 14:9) Atumonaa kukokosha bangi bu byabekumonaa kwi Yehowa na Yesu su? Bikitshino byetu abilesha kinyi? Bu kileshesho, twi kwikala bakumine nfwadilo sunga ntshibilo kampanda a nyene. Twi balombene kukita naminyi su kitshibilo kyetu nkilombene kukokosha bangi bantu be mu kakongye sunga kutakula bangi mu kwela binangu bibubi? Kifulo kyetu bwa bakwetu akiketutakula bwa kupela kukita byabya byatumono bu bibuwa su? w18.11 25 ¶9-10

Mu dya lubingo 13, Mweshi wa 12

Kafilefile baalulwile Yehowa ‘shi: “Yoobo atshinaa Efile Mukulu bisumanga su? We musampe mifubo yaaye, na bisaka byaaye bya nyema abiifiimeena mwiumbo.”​—Yob. 1:9, 11.

Bwakinyi abitungu’shi oso a kwatudi ekale mululame? Abitungu wekale mululame mwanda Satana badi mwele mpaka na Yehowa, dingi mmukudimbiile. Uno mwikeyilu ntomboshi badi mudimbiile Yehowa pa kwamba shi, Efile Mukulu e bubi, tatalaa nkalo ya bantu, na’shi Mmukunkushi mukutwe kululama. Bya malwa, Adame na Eeva abalondele Satana, abo nkutombokyela Yehowa. (Kib. 3:1-6) Nshalelo ababadi naye mu Edene badi mwibape mishindo ya kunyingisha kifulo kyabo bwa Yehowa. Kadi, kumpala kwa kitompwanga kya Satana kifulo kyabo takibadi kilombane. Kunyima, kubebwele lukonkonko lubadi alutungu lwaluulo: Bantu mbalombene kushala na lulamato kwi Yehowa mwanda wa kifulo kyabadi nakyo bwaye su? Mu ungi ngakwilo, bantu be na mushindo wa kulesha kululama su? Luno lukonko lubebwele mu mwanda wa Yoobo. (Yob. 1:8-11) Anka mumune n’atwe, aye badi mukutwe kupwidika. Bakitshine bilubilo. Byabya, Yehowa badi mufule Yoobo bwa kululama kwaye. w19.02 3-4 ¶6-7

Mu dimune 14, Mweshi wa 12

Aye . . . nkuudisha kyooso kibaadi nakyo, nkwidyuula.​—Mat. 13:46.

Yesu badi mwitupe kileshesho kya muntu nsunga badi akimbi mabwe a muulo. Nsaa ibapetele yawa muntu ebwe dya muulo ukamine, baudishe bintu byoso bibadi nabyo kushi kunyengakana bwa kuula dyadya ebwe dimune. Dyadya ebwe adipushisha bya binyibinyi bya Bufumu bw’Efile Mukulu. Mu mushindo umune, Yesu badi muleshe muulo wi na bya binyibinyi kwi muntu ebikimbi. (Mat. 13:45, 46) Mususa wa kumpala ubatudi balongye bya binyibinyi, kwamba’shi, bya binyibinyi bya Bufumu bw’Efile Mukulu na ingi myanda ya binyibinyi i na muulo ya mu Bible, n’atwe namu tubadi bakumine kuleka bingi bintu byoso bwatudya kwibipeta. Su tubatungunuka na kwata bya binyibinyi na muulo, ta twi balombene kwibileka nya. (Nki. 23:23) Anka mwanda wa malwa, bamo bafubi b’Efile Mukulu mbapwe kuleka kwata bya binyibinyi na muulo na mbafikye mu kwibileka. Anka atwe tatukumina kukita bino nya! Atukumina kulonda elango dya mu Bible dya kutungunuka na “kutambukila mwitaata dya binyibinyi.” (3 Yo. 2-4) Bino abipushisha’shi abitungu tutuule bya binyibinyi pa mbalo ya kumpala na kulesha bino mu nshalelo eetu. w18.11 9 ¶3

Mu dya kabidi 15, Mweshi wa 12

Ku lukumiino bimano bya Yeriko bibaaponene, abo babaapu kwibiifuunyisha munda mwa mafuku musamboobidi.​—Eb. 11:30.

Mwikeyilu balungwile Yooshwa’shi bena Isaleele tabakatuukanga bena Yeeriko ngoshi. Pamutwe pa byabya, abitungu befunye lupata mususa umune ku efuku munda mwa mafuku asamombo, kunyima mu efuku dya musambo, abitungu befunye misusa musambo. Basalayi babadi balombene kunangushena’shi: ‘Kuno nkukisha kwa nsaa na kusumbula bukome bwetu!’ Anka Mukunkushi a bena Isaleele shyamweneka na meso badi auku myanda yoso ayikitshika kalolo! Kukokyela ano mayi aaye a kulonda kubadi kulombene kunyingisha lukumino lwa bena Isaleele, na tabibadi abitungu’shi balwe na basalayi ba bena Yeeriko nya. (Yos. 6:2-5) Uno mwanda awitulongyesha kinyi? Ndumbulwilo a Yehowa kwete kushintuula myanda na kwiyikita mu mushindo upya, na ingi nsaa twi balombene kukutwa kupusha bwakinyi kwete kushintuula myanda. Bu kileshesho, twi balombene kukutwa kuuka bwakinyi abekalanga betupe matalwa a kubanga kufubisha twamo twa kumasa bwatudya kwilongyela Bible, mu bulungudi, sunga ku bisangilo. Anka binobino tukwete kumona myanda ibuwa ayituku nsaa yatufubisha bino bintu. Nsaa yatumono bipeta bibuwa abituku pa mwanda wa kuno kushintuluka, lukumino lwetu alunyingi na bino abinyisha kunyingisha buumune munkatshi mwa bakwetu balume na bakashi. w18.10 23 ¶8-9

Mu dya kasatu 16, Mweshi wa 12

Mwanaana, binobino ngi abikumbana nguba ookakituula bufumu bwa beena-Isaleele su?​—Bik. 1:6.

Kukulupila mwi Mesiya, bu kuno kubaadi nako balongi ba Yesu, nyi kubaadi kutakule bantu ba mu Ngalileeya abakyebele kutula Yesu bu nfumu aabo. Abadi bele binangu’shi aye ngi mulombene kwikala mukunkushi e buwa. Badi akitshi miisambo kalolo, badi na ngobesha ya kupasha basha mikumbo, na dingi badi na ngobesha ya kupa bantu be na nsala bidibwa. Kunyima kwa Yesu kudisha bantu bafikye ku 5 000, bantu abakemene ngofu. Yesu baukile kibabadi abakumina kukita. Bible amba’shi: “Yesu, pa kuuka’shi: Babaakyebanga kufika mu kumukwata bwa kumupa [bufumu], bwongolokyele dimo, aye nkwenda [ku] mwengye.” (Yo. 6:10-15) Butookye, bantu babeshinkile. Kunyima Yesu badi mwibapatulwile’shi ta mufikye mu kwibalombesha nkalo yabo ya ku mbidi nya, anka bafikile bwa kwibalongyesha pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu. Bebalungwile’shi: “Nwi na kya kukwata mufubo bwa kupeta kya-kudya, kishi kino kya-lukilo, anka kyakya akishaala mu muwa wa iikalaika.”​—Yo. 6:25-27. w18.06 4 ¶4-5

Mu dya kananka 17, Mweshi wa 12

T’akatshokola lukongye lunyekame, taashimi mushinga wa kimunyi awifitshi miishi.​—Yesh. 42:3.

Yesu Badi auku bibadi abipusha bantu babofule be bu “lukongye lunyekame” sunga bu “mushinga wa kimunyi awifitshi miishi,” ngi bwakinyi badi ebakitshina myanda na kalolo na lwishinko. (Mak. 10:14) Byabya, ta twi na ngobesha ya kushinguula bangi na kwibalongyesha bu bibadi Yesu nya! Anka twi balombene kulesha’shi atupasukila bantu be mu teritware eetu mu mushindo watwisamba nabo, nsaa yatwisamba nabo, na bungi bwa nsaa yatwisamba nabo. Lelo uno bantu midiyo “mbakookye na bafwambukye” pa mwanda wa bubi mpa na bu ntomboshi bwi mu myanda ya busunga, mu myanda ya politike, na pa mwanda wa bakata ba bipwilo bya mu uno ndumbulwilo. (Mat. 9:36) Ngi bwakinyi, bantu bebungi mbakatushe lukulupilo lwabo mwi bantu boso na ta be na lukulupilo lwa mu mafuku aafiki nya. Pa mwanda wa byabya, abitungu bishima byatwakula na bukata bw’eyi dyetu bileshe’shi twi na kalolo na tukwete kwibapasukila! Bantu bebungi abakuminaa kwitutemesha kushii penda pa mwanda wa’shi tukwete kufubisha Bible kalolo kadi pa mwanda wa’shi tukwete kwibapasukila na kwibalesha kanemo. w18.09 31 ¶13-14

Mu dya katano 18, Mweshi wa 12

Baasha muloo anka balanda mu kikudi.​—Mat. 5:3.

Twi kulesha bino naminyi? Atulesha bino nsaa yatwilongyela Bible, patukookyela miya y’Efile Mukulu na kwikasha lulangwilo lwaye bu kintu ki na muulo ukata mu muwa wetu. Kukita bino akuketukwasha bwatudya kwikala na muloo. Lukumino lwetu lwa’shi milayilo y’Efile Mukulu ayikyebe kulombana binobino alunyisha kunyinga. (Tt. 2:13) Su atukumina kwikala na muloo kumpala kwa myanda yoso ayitukwata mu nshalelo eetu, abitungu tutungunukye na kunyingisha kipwano kyetu na Yehowa. Mpoolo mutumibwa bafundile’shi: “Sepeelaayi munda mwa Mwanaana nguba ooso; nambuula’shi sepeelaayi!” (Fid. 4:4) Bwa kwikala kuuku a Yehowa, twi na lukalo lwa kwikala na binangu by’Efile Mukulu. (Nki. 3:13, 18) Bwatudya kushala na muloo, abitungu tutungunukye na kutumikila myanda yatulongo mu Bible. Yesu badi mushimikye kasele pa muulo wa kukita bino nsaa ibambile’shi: “Su anuwuku ino myanda, nwi baasha muloo su anwiyikitshi.” (Yo. 13:17, Kilombeeno kipya 2014; Shak. 1:25) Kukita bino kwi na muulo su atukumina kulombasha lukalo lwetu lwa mu kikudi na kushala na muloo. w18.09 18 ¶4-6

Mu dya mpooso 19, Mweshi wa 12

[Epafrase] kwete enulwila ngoshi mafuku ooso na nteko.​—Kol. 4:12.

Epafrase badi auku bakwetu kalolo, na badi ebapasukila ngofu. Mpoolo bamwitanyine bu “mwina lukano n’ami,” bino abilesha’shi Epafrase bapetele nkalakashi mu nshalelo aaye. (Fil. 23) Anka badi mutungunukye na kutula nkalo ya bangi kumpala kwa yaye, na badi ebakwasha. Epafrase badi atekyela bakwabo, sunga kutemuna mashina aabo, natwe namu twi balombene kumwambula, nsaa yatutemuna mashina a bangi mu nteko yetu. Yaya nteko i na bukome bwibungi. (2 Kod. 1:11; Shak. 5:16) Nangushena bwa muntu okyebe kutekyela pa kutemuna eshina dyaye. We mulombene kuuka bantu ba mu kakongye kenu sunga ba mu kifuko kampanda bakwete kufumankana na nkalakashi. Pangi be na lukalo lwa kwata bitshibilo bibukopo sunga’shi be na nkalakashi ayitungu’shi banyingiile. We mulombene kutekyela dingi bantu boso bafwishe bakwabo babadi bafule, baba boso bapande ku masaku aatuukila ku bintu bipangibwe sunga ku ngoshi, na bantu be na lukalakashi lwa makuta. Kwi bakwetu be bungi be na lukalo na nteko yetu! w18.09 5-6 ¶12-13

Mu dya lubingo 20, Mweshi wa 12

Muloo wa kupaana ngukile wa kupeebwa.​—Bik. 20:35.

Pabadi Mpoolo mutemune mayi a Yesu aamba’shi, “muloo wa kupaana ngukile wa kupeebwa,” tabadi akwila nka penda bwa kupaana bintu bya ku mbidi nya. Twi balombene kupa bantu mayi a kwibanyingisha, malango a mu Bible, na kwibakwasha na bingi bintu. (Bik. 20:31-35) Ku mayi na ku bikitshino bya Mpoolo, badi mwitulongyeshe muulo wa kwikala atupaana nsaa yetu, bukome bwetu, sunga kwikala atupasukila bangi na kwibafula. Bantu abakimbulaa myanda ya mu mwikelo wa bantu mbasangane dingi’shi kupaana akupeyaa bantu muloo. Muyile abilesha ungi mukanda, bantu bebungi abakulaa’shi be na muloo kunyima kwa’bo kukitshina bangi bantu myanda ibuwa. Bantu abakimbulaa myanda abamba’shi nsaa yatukwasha bangi, atupusha’shi nshalelo eetu balongama. Ngi bwakinyi bangi bantu balongye myanda ibungi abamba’shi bibuwa bantu bekale abakwasha bangi bwabadya kwikala na mbidi bukome na muloo. Byabya, ino myanda yabadi bafumbule tayitukemesha nya, mwanda Yehowa Mupangi eetu sha kifulo, mmupwe kwitulungula’shi kupaana akwitupetesha muloo.​—2 Tim. 3:16, 17. w18.08 22 ¶17-18

Mu dimune 21, Mweshi wa 12

Lekaayi kutshiba kiimu muyiile byaanumono na meeso, iyaayi kutshiba kiimu muyiile bululame.​—Yo. 7:24.

Butemuki bwa Yeeshaya pabitale Yesu Kidishitu abwitunyingisha ku mashimba na kwitupa lukulupilo. Yeeshaya badi mutemukye’shi Yesu “taatshibi kiimu muyiile kwaye kumona, taakula muyiile akipusha matwi aaye,” na’shi “aimusha bee mu malwa mu bululame.” (Yesh. 11:3, 4) Bwakinyi ano mayi aetunyingisha ku mashimba? Mwanda twi mu ndumbulwilo muule na ntondo, na bantu abatshibila bangi biimu muyiile byabamono na meeso. Twi na lukalo lukata lwa Yesu mwikale Nsushi mupwidikye, shetutshibila kiimu muyiile byamono na meeso! Efuku dyoso atwikalaa na mweneno kampanda pabitale bangi bantu. Anka atwe ta twi bapwidikye bu Yesu, ngi bwakinyi mpa na mweneno eetu ta mupwidikye nya. Misusa ibungi atulondaa myanda yatumono na meeso. Anka, Yesu badi mwitutumine eyi dya kuleka kutshiba kiimu ‘muyiile byatumono na meeso,” kadi bwa “kutshiba kiimu muyiile bululame!” Byabya Yesu akumina’shi tumwambule na tulekye kutshibila bangi bantu kiimu muyiile byabamweneka ku meeso. w18.08 8 ¶1-2

Mu dya kabidi 22, Mweshi wa 12

Matwi [eenu] aapusha eyi adyaakula, “taalayi eshinda, edilomateeyi.”​—Yesh. 30:21.

Eyendo’shi ta twi balombene kupusha eyi dy’Efile Mukulu adyakula kukatukila mwiyilu nya. Kadi, mmwitupe Eyi dyaye, Bible mwadi mwitufundile miiya. Dingi, kikudi kya Yehowa kikwete kupa “mpika sha kishima na mupatulukye” bukome bwa kutungunuka na kupa bafubi Baye bidibwa bya mu kikudi. (Luk. 12:42) Tukwete kupeta mikanda ibungi yabadi batushe, na bintu bibungi bi ku Internet, ma video na mikanda yabadi bakobole penda mayi bilombene kwitukwasha bwa kunyingisha lukumiino lwetu. Mayi a Efile Mukulu, bu byabadi beafunde mu Bible aetushinkamiisha shi Yehowa e na myanda yoso mu maasa, na shi akatusha nkalakashi yoso yabadi bafwishe kwi Satana na ndumbulwilo aaye e bubi. Twikaleyi atutemesha eyi dya Yehowa misusa yoso. Su twakita byabya, atukambila nkalakashi yoso yatudi nayo binobino na ayikafiki kumpala. Bible etutentekyesha shi: “Abitungu nwikale banyingamane bwanudya kulombasha abikyebe eshima dy’Efile Mukulu, na kutambula kyakya kyadi mwinulê.”​—Eb. 10:36, EEM. w19.03 13 ¶17-18

Mu dya kasatu 23, Mweshi wa 12

Yehowa baalungwile Yooshwa’shi . . . : “Moyiise mufubi ande baafu, byaabya binobino, ebwee osabukye mwela waYoordano naa uno mwilo ooso.”​—Yos. 1:1, 2.

Moyiise badi mukunkushe bena Isaleele munda mwa mafuku ebungi, anka binobino bibadi abitungu’shi Yooshwa abangye kwibakunkusha. Byabya badi mulombene kwiyipusha su bantu abakakumina bwa’shi ekale mukunkushi aabo. (Miy. 34:8, 10-12) Pabitale mayi e mu Yooshwa 1:1, 2, ungi mukanda aupatuula myanda ya mu Bible awamba’shi, kimune kya ku bipungo bi masaku bwa mwilo, mu mafuku a kala sunga ano mafuku eetu, nyi nsaa ayifiki ungi muntu mu kupyana mukunkushi ekalanga kumpala. Yooshwa badi na kabingilo kebuwa ka kwinyongola. Anka badi mukulupile mwi Yehowa na badi akokyela mayi aaye a kulonda. (Yos. 1:9-11) Efile Mukulu badi mwelele Yooshwa myabi bu bibadi mukulupile mwadi, na badi mutume mwikeyilu bwadya kwikala akunkusha Yooshwa na bena Isaleele. Bi kwikala’shi uno mwikeyilu nyi Eyi, Mwana mbedi a Efile Mukulu. (Efi. 23:20-23; Yo. 1:1) Yehowa bakwashishe mwilo wa Isaleele bwaudya kwiubidishena kalolo na kushintuluka kubakitshikile nsaa ibafikile Yooshwa bu mukunkushi aabo mupya. w18.10 22-23 ¶1-4

Mu dya kananka 24, Mweshi wa 12

Mukanda ubaafundjilwe kumpala kwaye, bwa kutentekyesha baaba abatshinyi Yehowa.​—Mal. 3:16.

Yehowa auku bantu boso abamufubila n’eshimba dimune, na afundaa mashina aabo mu ‘mukanda . . . wa kutentekyesha.’ Su atukumina’shi eshina dyetu dishale mu ‘mukanda . . . wa kutentekyesha,’ kwi kintu akitungu’shi tukite. Malakii bambile’shi abitungu tutshine Yehowa na kunangushena pa eshina dyaye. Su tubalangwila ungi muntu sunga kingi kintu, abakashimi eshina dyetu mu mukanda wa Yehowa! (Efi. 32:33; Mis. 69:28) Byabya, kulaa bwa kukita kikyebe ky’eshimba dya Yehowa na kubatshishibwa ta nkupwa kwa mwanda nya. Kwi bintu byatudi balombene kukita nka penda mususa umune, anka kulangwila Yehowa nyi mwanda watukitshi mu muwa wetu oso. Efuku dyoso, munda mwa mafuku oso atudi na muwa, abitungu tuleshe mu bikitshino byetu’shi tukwete kukookyela Yehowa.​—1 Mp. 4:1, 2. w18.07 23-24 ¶7-9

Mu dya katano 25, Mweshi wa 12

Tulekyeeyi ndambukisho ya ku mbangilo pabitale Kidishitu, byatudy’a kwifubwila ku myanda ipwidikye ya bakulu.​—Eb. 6:1.

Abitungu atwe boso tulekye “myanda ya ku kibangilo kya bwina Kidishitu.” Ta twi balombene kufika bena Kidishitu banyingye mu kikudi nka pamwanda’shi tatudi mu bya Binyibinyi munda mwa bipwa bibungi nya. Abitungu kwikitshisha bwa kwikala munyingye mu kikudi. Abitungu tutungukye na kutamisha mpushisho na kiwukilo kyetu. Na dingi abitungu twikale atubadika Bible efuku dyoso. (Mis. 1:1-3) Su bwekala obadika Bible efuku dyoso, okapusha miiya na mayi a kulonda a Yehowa kalolo. Mmwiya kinyi wi na muulo ukata bwa bena Kidishitu? Nyi mwiya wa kifulo. Yesu balungwile balongi baye’shi: “Abakatundula’shi nwi balongi bande anka ku kifulo kyaanwifuleena.” (Yo. 13:35) Kifulo abekitanyina bu “eyi dya bufumu” na bu “kukumbasha kw’eyi dyooso dishima.” (Shak. 2:8; Lom. 13:10) Ta twi balombene kukaanya pa kuuka’shi kifulo ngi ki na muulo ngofu nya, mwanda Bible akula’shi: “Efile Mukulu nyi nkifulo.”​—1 Yo. 4:8. w18.06 19 ¶14-15

Mu dya mpooso 26, Mweshi wa 12

Baakutshilwe kukookyela kikudi kyaaye, na nkwakula bwakul’akule.​—Mis. 106:33.

Sunga byekala’shi bena Isaleele abadi batombokyele Yehowa, Moyiise ngi bafitshile munda ngofu. Bakutshilwe kulesha butontshi bwa mbidi aye nkwakula kushi kunangushena pa masaku alombene kutuka. Moyiise balekyele kutala meeso aaye kwi Yehowa mwanda badi mutadile bwa’shi bikitshino bya bangi bantu bikumbe meeso aaye. Mususa wa kumpala ubabadi batompole kwi mwilo pabitale mema, Moyiise bakitshine bibuwa. (Efi. 7:6) Pangi bi kwikala’shi badi mukookye na kufita munda pa mwanda bena Isaleele abadi batombokye munda mwa bipwa bibungi. Bi kwikala’shi yaya nsaa Moyiise badi anangushena nka pabitale bibadi apusha aye nabene pamutwe pa kunangushena kipaso kyadi mulombene kutumbisha Yehowa. Su Moyiise mutemuki sha lukumino na lulamato lwi bukopo badi mutuule meeso aaye kungi na kukita mulwisho, uno mwanda ngulombene kwitufikila mpa n’atwe. Moyiise badi pepi na kutwela mu Nsenga ya mulayilo, n’atwe namu twi pepi na kutwela mu ndumbulwilo mupya. (2 Mp. 3:13) Tatukumina kushimisha uno mwabi ukata watudi nao nya. Anka bwa kutwela mu ndumbulwilo mupya, abitungu tutungunukye na kutala meeso eetu kwi Yehowa na kumukookyela mu myanda yoso.​—1 Yo. 2:17. w18.07 15 ¶14-16

Mu dya lubingo 27, Mweshi wa 12

Nubatshimuna yawa mubi.​—1 Yo. 2:14.

Satana ta mulombene kukitshisha bantu pabukopo bwabadya kukita myanda yabashi’abakumina kukita nya. (Shak. 1:14) Bantu bebungi be mu nsenga tabakwete su nkutundula’shi be ku lupese lwa Satana nya. Anka nsaa ayilongo muntu bya binyibinyi, abitungu asangule su akumina kwikala ku lupese lwa Yehowa sunga ku lwa Satana. (Bik. 3:17; 17:30) Su twi na kitshibilo kya kukookyela Efile Mukulu, Satana ta mulombene kutshiba lulamato lwetu nya. (Yob. 2:3; 27:5) Kwi ingi myanda yabashi balombene kukita kwi Satana na ba demo. Bu kileshesho, Bible takula mbalo su ngimune’shi mbalombene kuuka myanda i mu mashimba na mu binangu byetu. Nka penda Yehowa na Yesu ngi balombene kukita byabya. (1 Sam. 16:7; Mak. 2:8) Su tubakitshi bukopo bwetu boso bwa kwakula na kukita myanda ayisankisha Efile Mukulu, twi kwikala bashinkamishe’shi Yehowa takatadila Diabulu bwadya kwitukyengyesha mu mushindo su ngumune nya. (Mis. 34:7) Abitungu tuukye mwishikwanyi netu, anka tabitungu twikale atumutshinyi nya. Sunga twekala bantu bakutwe kupwidika, twi balombene kukambila Satana ku bukwashi bwa Yehowa! Su tubamushinamina, akasuuku kula netu.​—Shak. 4:7; 1 Mp. 5:9. w18.05 26 ¶15-17

Mu dimune 28, Mweshi wa 12

Lubwila Yehowa byokyebe kukita, byabya byoodi mupwandjikishe abikumbana.”​—Nki. 16:3.

Pwandikisha’shi bwata mpango ya kwenda mu kupetekyelwa ku mwanda aukyebe kukitshika mu kibundji ki kula. Bwa kwenda kwanka, abitungu’shi wate mootoka. Nsaa yofiki ku mbalo ayimenaa myootoka, bobanda kupusha bu’be bashimina mwanda wa bantu bakile bungi na myootoka ibungi. mbalo yokyebe kwenda! Totwele mu ingi myootoka yoso nya, mwanda ouku’shi ngilombene nkutwala ku ingi mbalo. Ba nsongwa lelo uno be nka bu bantu bemane pa mbalo ayimenaa myootoka. Ingi nsaa we kwikala na myanda ibungi ya kukita na bitshibilo bibungi bya kwata mu kipaso kyodi mulombene kwipusha nka bu’be bashimina. Kadi su ouku mbalo yokyebe kwenda kalolo, abikala bibofule bodya kwata bitshibilo bibuwa. Okumiina kukita bya’shi nshalelo oobe ekale asangasha Yehowa su? Bino abipushisha kulonda malango aaye mu bitshibilo byoso abitungu’shi wate mu muwa oobe, bu kulonga kalasa, mudimo ookafubu sunga su abitungu okatwele mu eyibakishi na kutanda bana. Bino abipushisha kufuba bwa kulombasha bipatshila bya mu kikudi, kwamba’shi, bipatshila abikukwasha bodya kwifubwila pepi na Yehowa. Su bwekala mutuule binangu byobe mu kufubila Yehowa, shinkamisha’shi akwelela myabi na akukwasha bodya koobesha byokyebe kukita. w18.04 25 ¶1-3

Mu dya kabidi 29, Mweshi wa 12

Aa mwan’ande mukashi! Bontwesha mu malwa, we a ku baaba abantwadila kabi.​—Bans. 11:35.

Yefetee bakumbeshe mulayilo waye na batumine mwan’aye mukashi bwa nkafuba ku tabernakele bwa muwa aye oso. (Bans. 11:30-35) Su bino bibadi bukopo bwa Yefetee, bibadya kwikala bukopo bukile bwa mwan’aye. Anka badi mukumine kukita byabya bibadi nshaye mulee. (Bans. 11:36, 37) Bino abipatula’shi tabadi na kya kutwela ku bulunda sunga kutanda bana nya. Kifuko kyabo kibadi na kya kushimina. Badi na lukalo lwa kusambibwa na kukankamikibwa. Bible akula shi: “Kubeekeele kyubishi mu Isaleele, kya’shi ku kipwa na kipwa, nsongwakashi ya Isaleele yendanga mu kudila mwana aa Yefetee, mwina-Galaade, mafuku ananka ku kipwa.” (Bans. 11:39, 40) Mwana mukashi a Yefetee etutakula mu kunangushena bwa bena Kidishitu bakwete kushala bukupi lelo uno bwabadya kwipana ngofu mu mudimo wa Yehowa. Twi balombene kwibakaanyisha na kwibanyingisha su?​—1 Kod. 7:32-35. w18.04 17 ¶10-11

Mu dya kasatu 30, Mweshi wa 12

Miikeyilu . . . ishibaadi ituule pa mbalo yaayo, ibaadi ilekye kishikamino kyaayo.​—Yu. 6.

Ba mwikeyilu be bungi abadi balonde Satana mu kutombokyela Efile Mukulu. Kumpala kwa Mpeshi a kabutu, Satana badi mutomboshe bamo ba mwikeyilu bafika mu kutambuka lusandji na bana bakashi. Bible apatuula bino mu ngakwilo a mu kifwanyi nsaa yamba’shi, nsaa ibaponene kinyoka kikata mwiyilu kibakakile kya mbisatu kya nyenyeene kyayika nayo. (Kib. 6:1-4; Yu. 6; Kibaf. 12:3, 4) Nsaa ibapelele baba ba mwikeyilu kwikala mu kifuko kya bana b’Efile Mukulu, babakidile abo banabene ku lupese lwa Satana. Ta twi balombene kupwandjikisha’shi baba ba mwikeyilu boso batombokye be mu kisaka kishi kilumbuulwe nya. Mu uno ndumbulwilo a mu kikudi, Satana mmutuule aaye mbulamatadi aadi mwambule Bufumu bw’Efile Mukulu. Mmwituule aye nabene bu nfumu, na mmulumbuule ba demo, ebapa matalwa, na kwibekasha bu bakunkushi ba uno ndumbulwilo. (Ef. 6:12) Satana kwete kufubisha ndumbulwilo aaye bwa kukunkusha mbulamatadi yoso. w18.05 23 ¶5-6

Mu dya kananka 31, Mweshi wa 12

Naatumbula Yehowa ampeyaa binangu biibuuwa; sunga bufuku, eshimba dyande adibadidiila kundimusha.​—Mis. 16:7.

Ingi nsaa Efile Mukulu etuleshaa kifulo kyaye nsaa y’etunyooko pakudi mushindo nka abikitaa nshe bana e na kifulo. Daavide badi mwate dino dinyooka na muulo. Badi munangushene ku binangu by’Efile Mukulu aye nkwibikasha bu byaye. Badi mutadile binangu byaye bwa’shi bimukunkushe, nyi nkwamba’shi, badi mwibitadile bwashi bimushintuule bwadya kwikala muntu ebuwa. Su bokitshi byabya, kifulo kyobe bw’Efile Mukulu na lukalo lobe lwa kumusangasha alutama, na wekala mwina Kidishitu munyingye. Mungi mukwetu mukashi abetamina bu Christin amba’shi akimbulaa na kunangushena ku byabadika, apusha’shi Yehowa mmufundjishe bino bintu penda bwaye! Su we na binangu bya mu kikudi, okamono uno ndumbulwilo na myanda ayifiki kumpala abiyimonaa Efile Mukulu. Yehowa akupa kino kyukilo na kapatupatu kakata. Bwakinyi? Akumina’shi oukye kyakya ki na muulo mu nshalelo, bwa kwata bitshibilo bibuwa, na kutengyela myanda ayifiki kumpala kushi kutshina!​—Yesh. 26:3. w18.12 26 ¶9-10

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu