Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • mwbr20 Mweshi wa 6 esak. 1-7
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (6/2020)

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (6/2020)
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2020
  • Tu mitue twa mianda
  • LUBINGO LWA 1-7/6
  • LUBINGO LWA 8-14/6
  • LUBINGO LWA 15-21/6
  • LUBINGO LWA 22-28/6
  • LUBINGO LWA 29/6–5/7
Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2020
mwbr20 Mweshi wa 6 esak. 1-7

Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu

LUBINGO LWA 1-7/6

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 44-45

“Yoosefe baadi mufwile bakwabo lusa”

w15-F 1/5 14-15

“Ne pa mbalo y’Efile Mukulu su?”

Yoosefe bapete mushindo wa kukita kyakyebanga. Batumu bantu bwashi balonde bakwabo na kwibalungula’shi mbayibe ekopo. Bu bibabadi bedipete mu mufuko wa Benyamine, babaadi balushe booso kwi Yoosefe. Binobino Yoosefe bapete mushindo wa kuuka bakwabo kalolo. Yuuda nyi baadi ebakwila booso. Yuuda nkuteka lusa, na aye nkuteka bwashi booso bwabo baana 11 bashale bu ba mpika mu Ejiipitu. Anka Yoosefe baadi mutune, aye nkwaba’shi: Nkapenda Benyamine nyi ashala mu Ejiipitu bu mpika, booso bwabo abitungu baalukye.​—Kibangilo 44:2-17.

Yuuda baadi mwisendele na bishima bya luusa amba’shi: “Mushale nka bupenka bwê, [mwa nyinaye] nshetu namu e nê kifulo kikile.” Bino bishima bibaadi bikume Yoosefe kwishimba ngofu, aye baadi mwana-mbedi a Rashele mukashi a kifulo a Yaakobo, bafwile pakutanda kwa Benyamine. Nka bu Yaakobo, Yoosefe baadi mufule ngofu uno mwana Benyamine. Pangi kuno kwipushena kubaadi kukite bwashi Yoosefe anyishe kufula Benyamine ngofu.​—Kibangilo 35:18-20; 44:20.

Yuuda baadi musendele Yoosefe bwashi tatweshanga namu Benyamine mu bupika. Aye nkuteka mpana bwashi ashaale mu bupika pa mbalo ya Benyamine. Na aye nkufudisha na bino bishima bya kwisendela’shi: “Mbikunyi byandi mulombeene kwialusha dimo kwi nshaami su uno nsongwalume tee naami? Ntshimonanga kabi kalombeene kukwata nshaami!” (Kibangilo 44:18-34) Binobino bashintuluka, taadi muntu ebuwa. Balesha kinangu kya kwilanga, na kwituula pa mbalo ya bangi, kalolo, na lusa.

Yoosefe bamwene’shi ino ngikashi ngikumbane. Tabaadi dingi na mushindo wa kwikankamika nya. Aye nkutuusha bafubi baaye booso, na nkutubula kisadi kikata kya kudila kibaadi kipushikye mpa na kwibalasa dya Faraone. Ngi aye nkwilubula kwi bakwabo aye nkwamba’shi: “Ne Yoosefe mukwenu.” Na aye nkwibanya biipa, na kalolo kooso aye nkwibafwila lusa ku byoso bibabadi bamukitshiine. (Kibangilo 45:1-15) Aye nkwambula Yehowa afwilaa bantu lusa na kalolo kooso. (Misambo 86:5) N’atwe namu mbyatudi su?

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

it-1-F 606

Kusaana bilamba

Uno ubaadi mushindo wa kulesha kenyongoshi kwi bena Yuunda, mpa na mu angi maumbo a bena Ebelu, babaadi abasaana bilamba su muntu a mu kifuko bafu. Kebungi babadi abasaana bilamba pa kyadi kuno kumpala, bwa kuleka kyaadi akimweneka, tabibaadi na muulo bwa kusaana kilamba kyoso mu mushindo ushi byashi muntu ekifwala dingi nya.

Mususa wa kumpala wabadi baleshe kino kipikwa mu Bible pabitale Rubene, mwana-mbedi a Yaakobo, nsaa ibalukile ku bwina bwa meema kubaadi apwandikisha’shi akapete Yoosefe, pabakutshilwe kumupeta basaanyine bilamba aye kwambaa’shi: “Mwana Takii kwakwa! Ami paapa, naakitshi kinyi?” Rubene bu bibaadi mwana-mbedi aye nyi baadi na bu mulami a mwinaye mukile bukinga. Pababalungwile Yaakobo shi mwana aye bafu, baadi musaane bilamba aye nkufwala mpaya bwa kulesha’shi badi na maalo. (Kib 37:29, 30, 34) Mu Ejiipitu pababambile shi Benyamine ngifi bakwabo na Yoosefe babadi baleshe kenyongoshi kaabo p’abo kusaana bilamba.​—Kib 44:13.

w04-F 15/8 15 ¶15

Mbamushikwe kushi mwanda

15 Nkinyi kilombene kwitukwasha bwa kupela kufitshila baba betushikwe kushi mwanda munda? Tentekyesha shi beshikwanyi netu bakata nyi Satana na ba demo baye. (Beena-Efeso 6:12) Su kwi bantu bakwete kwi tukyengyesha kushi mwanda, bebungi bakwete kwibikita mu kukutwa kwa kuuka, sunga shi bakwete kwibatakula kwi bangi. (Ndanyele 6:4-16; 1 Timote 1:12, 13) Yehowa akumiina’shi “bantu booso” bapete mushindo wa “kupanda, na bafikye ku kyuukilo kya biinyibiinyi.” (1 Timote 2:4) Dingi bantu babaadi kala betushikwe binobino tabadi bakwetu bena Kidishitu, mwanda mbamone bikitshiino byetu bishi na matope. (1 Mpyeele 2:12) Na dingi twi balombene kulongyela ku kileshesho kya Yoosefe, mwana a Yaakobo. Sunga Yoosefe baadi mukyengye ngofu mwanda wa bakwabo, anka tabaadi mwibalamine nsungu nya. Bwakinyi? Mwanda mu dikyenga dyaye baadi mumone mboko ya Yehowa, baadi mukunkushe myanda yooso bwa kulombasha mpango yaaye. (Kibangilo 45:4-8) Mu mushindo umune, Yehowa mulombene kukalwila eshina dyaye mu makyenga ooso sunga nkalakashi yatudi balombene kupeta.​—1 Mpyeele 4:16.

LUBINGO LWA 8-14/6

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 46-47

“Byakudya mu kipungo kya nsala”

w87-F 1/5 15 ¶2

Kulama muwa mu kipungo kya nsala

2 Bipungo musambobidi bya byakudya bibapwile, na nka bu bibaadi Yehowa mwibileshe, nsala ibabangile kushi penda mu Ejiipitu anka mpa na mu ‘nsenga yooso ishima.’ Nsaa ibaadi bena Ejiipitu na nsala na abadidila Faraone bwa kwibapa byakudya, Faraone baadi ebaluula’shi: “Endayi mu kutala Yoosefe. Kitaayi kyeenulungula.” Yoosefe baadi muudishe beena Ejiipitu byakudya mpana pabaapwile makuta a bantu ooso. Kunyima Yoosefe bakuminyine bwa kwata nyema yabo bwa kwibapa byakudya. Nfudilo a byoso, mwilo nkufika kwi Yoosefe nkumulungula’shi: “Etuule atwe na nsenga yeetu ku bya-kudya, atwe na nsenga yeetu atwikala ku mufubo wa Faraone.” Nyi Yoosefe nkudila Faraone nsenga yooso ya Ejiipitu.​—Kibangilo 41:53-57; 47:13-20.

kr 234-235 ¶11-12

Bufumu abufwisha akikyeb’eshimba dy’Efile Mukulu pa nsenga

11 Bidibwa. Uno ndumbulwilo kwete kukyenga na nsala ya mu kikudi. Bible baadi mwambe shi: “‘Ngaa abaafiki, mafuku,’ mmutemuko wa Nfumu Yehowa Efile Mukulu ande, apalakasha kipupa kya nsala mwiumbo; ishii nsala ya mukate, sunga nyoota ya meema, anka ino ya kupusha eyi dya Yehowa.’” (Am. 8:11) Beena Bufumu bw’Efile Mukulu bakwete kukyenga na nsala su? Yehowa baadi mutemukye kuno kwilekena akwikala pankatshi pa mwilo waaye na beshikwanyi baaye shi: “Bafubi bande abakadi, ank’anwe anufu nsala; bafubi bande abakatomo,ank’anwe anufu nyoota; bafubi bande abakeekala na muloo, ank’anwe anupete buufu.” (Yesh. 65:13) We mupwe kumona kulombana kwa ano mayi su?

12 Bidibwa bya mu kikudi bikwete kwitupongolokyela nka bu mwela ukata awalala. Mikanda yetu ayipatuula Bible​—mpa na mayi akobole na ma video, bisangilo byetu na bikongeno, na myanda yabadi beele mu site etu a Internet​—byooso bi nka bu mwela wa bidibwa bya mu kikudi ukwete kwalala mu uno ndumbulwilo kwete kufwa nsala ya mu kikudi. (Es. 47:1-12; Yow. 3:18) Twe na muloo wa kumona kulombana kwa mulayilo wa bidibwa bibungi mu nshalelo oobe su? Okwete kukita moobe mooso bwa kudishibwa ku mesa a Yehowa nsaa yooso su?

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

it-1-F 227 ¶16

Mwikyelo na bya kukita

Kutuula muntu mufwe mboko ku meeso. Pabaadi Yehowa mulungule Yakoobo’shi: “Yoosefe akubwikila meeso” (Kib 46:4), baadi akyebe kwamba’shi Yoosefe nyi akamubwikila meso pa lufu lwaye, mwanda ubabadi abakitshi kwi mwana mbedi. Abimweka’shi Yehowa baadi akimbi kulungula Yaakobo’shi matalwa a bu mwana-mbedi abitungu ekale kwi Yoosefe.​—1Mya 5:2.

nwtsty-E ma note bwa kwilongyela mu Bik 7:14

Booso babaadi bantu 75: Abimweka’shi Etshyene tabaadi mutemune verse kampanda a mu bifundwe bya kina Ebelu pabaadi mutemune bungi bwa bena kifuko kya Yaakobo 75 babatwelele mu Ejiipitu. Buno bungi tabwi mu bifundwe bya ba Masorete bifundwe bya mu kina Ebelu. Kib 46:26 amba’shi: “Bungi booso bwa bena Yaakobo babafikile nabo mu Ejiipitu kushi kubadika bakashi ba baana baaye booso babaadi makumi asaamombo na basaamombo.” Verse a 27 atungunuka’shi: “Bungi booso bwa bantu ba mu nshibo yaa Yaakobo babaafikile mu Ejiipitu babaadi makumi musamboobidi.” Pano bantu mbebabadikye mu mishindo ibidi ilekeene, bungi bwa kumpala abimweka’shi mbabale mpenda baana ba Yaakobo, na bungi bwa kabidi abalesha bantu booso babatwelele mu Ejiipitu. Bungi “70” bwa baana ba Yaakobo mbebuleshe dingi mu Efi 1:5 na mu Miy 10:22. Abimweka’shi Etshyene baadi mutemune bungi mu mushindo wa kasatu, bubaadi mukumbashe bena kifuko kyoso kya Yaakobo. Bangi abalesha’shi Etshyene baadi mubale na bana ba bana ba Yoosefe Manaasee na Efraime, babaadi baleshe mu Bible a Septante mu Kib 46:20. Bangi abapwandikisha’shi Etshyene baadi mubale mpa na bakashi ba bana ba Yaakobo, babadi bakaashe mu bungi bwabadi batushe mu Kib 46:26. Bantu “75” be kwikala pangi bungi booso. Buno bungi mbulombene kutuuka mu ma maniskri a Bifundwe bya kina Ebelu abaadi mu siekle a kumpala bipungo byetu (B.B.) Kunyima kwa bipwa, Bantu balongye ngofu babaadi bafikye mu kuuka’shi bungi “75” mbebuleshe mu Kib 46:27 na mu Efi 1:5 mu Bible a Septante. Nadingi mu siekle a 20, bipese bibidi bya mu fungofungo wa ku kalunga kafwe bibabapetele bya mu mukanda wa Efi 1:5 mu kina Ebelu, nabyo namu mbituushe bantu bungi “75.” Bungi bubatemwine Etshyene abimweka shi mbebwatshile mu umune wa ku bino bifundwe bya kala. Sunga mwekala binangu bibuwa, bungi bubatemwine Etshyene abumweneka mu mushindo wilekeene na wabadi babadikye bungi bwa bena kifuko kya Yaakobo.

LUBINGO LWA 15-21/6

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 48-50

“Bantu bakulu bena myanda i bungi i buwa ya kwitulongyesha”

it-1-F 1228 ¶8

Yaakobo

Mafuku apeela kumpala kwa kufwa, Yaakobo baadi mwelele bekulu baaye myabi bana ba Yoosefe na aye nkwibapa buludiki bwa Yehowa, aye nkutuula Efraime kumpala kwa tutwaye Manaasee. Na ye nkulungula Yoosefe’shi akapete kya mbibidi kya bupyanyi bwa mwana mbedi, Yaakobo nkwamba’shi: “Ami naakupa, Sikeme, kipindji kyankupa kushii bakwenu, kino kyandi munyengye ku bufumu bwa beena-Amoore ku mwele na ku buta.” (Kib 48:1-22; 1Mya 5:1) Bu Yaakobo bibaadi muule mu butaale kipindji kya nsenga kibaadi peepi na Shekeme kwi bena-Amoore (Kib 33:19, 20), abilesha’shi mulayilo waye kwi Yoosefe ubaadi aulesha lukumiino lwaye pabitale mayi a butemuki, abakwile bwa kutshimuna kwa bena Kanaana kwi bekulu baye, nkabu bipwe kulombana ku lupete na buta bwaye. (Tala AMORITE.) Kya mbibidi kya ino nsenga i babaatshimwine ibabapele Yoosefe ibaadi bwa bisamba bibidi, kya Efraime na kya Manaasee.

it-1-F 623 ¶1

Mafuku a ku nfudiilo

Butemuki bwa Yaakobo aye taadi peepi na kufwa. Pabaadi Yaakobo mulungule baana baye’shi: “Kumbanaayi pamune bwa’shi nneenuwukishe akiinufwila mu mafuku aafiki” sunga “mu mafuku e kumpala” (Md), baadi atengyela kulombana kwa mayi aaye mafuku e kumpala. (Kib 49:1) Kumpala kwa siekle ikile pa ibidi Yehowa baadi mulungule Abrame (Abrahame) nshaye kulu na Yaakobo’shi bekulu baaye abakakyengyeshibwa munda mwa bipwa 400. (Kib 15:13) Pangi, mafuku a ku nfudilo abaadi Yaakobo mwakule abaadi abangye kunyima kwa bipwa 400 bya makyenga. (Bwa kuunka myanda i bungu pabitale Kibangilo 49, tala mitwe ya myanda ayakwila baana ba Yaakobo muyile mashina aabo.) Kunyima butemuki bubaadi butale dingi (Isaleele eEfile Mukulu) a mu kikudi.​—Nga 6:16; Lom 9:6.

w07-F 1/6 28 ¶10

Bantu bakulu​—mwabi bwa bansogwa

10 Bantu bakulu mbalombene dingi kwikala na bukitshishi bwibuwa kwi bena Kidishitu naabo. Yoosefe mwana a Yaakobo baadi mukite mwanda upelepele ubaadi aulesha lukumiino lwaye, anka wikale na bukitshishi bukata kwi midiyala ya balangwidi b’Efile a binyibinyi babaadi kunyima kwaye. Yoosefe baadi na bipwa 110 pa ‘baadi mutume eyi pa mwanda wa mifufwa yaaye’ bwashi bena Isaleele patabatuuku mu Ejiipitu batuukye naayo. (Beena-Ebelu 11:22; Kibangilo 50:25) Ano mayi abapeele bena Isaleele lukulupilo munda mwa bipwa byoso bibabakitshiine mu bupika kunyima kwa lufu lwa Yoosefe, bino bibaadi abibashinkamiisha’shi abakafungudibwa.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

w04-F 1/6 15 ¶4-5

Efile Mukulu elela bano abamutumbisha mwabi

4 Kumpala kwa’shi bena Isaleele batwele mu nsenga ya mulayilo, bantu ba mu kisamba kya Gade babaadi batekye bwa kushala mu nsenga ibuuwa bwa kumuna nyema ibaadi kutunduka kwa Yoordano. (Mbadiko 32:1-5) Paabo kushala mu yaya nsenga babaadi na kya kufumankana na nkalakashi ibungi. Bisamba bibaadi na kya kushaala kupona nguba babaadi na kya kwibakalwila kwi mwengye wa Yoordano​—ubaadi bu kishiko ki bukopo kya kwibakalwila kwi beshikwanyi. (Yooshwa 3:13-17) Anka pabitale nsenga ya kutunduka nguba kwa Yoordano, mukada wa Géographie historique de la Terre sainte (angl.) ubabafundile kwi Adam Smith aulesha’shi: “[Yaaya nsenga] ibaadi ikata na ibaadi yende na ku kipindji kya bena Arabie, takubaadi kintu sunga nkimune kya kwiyikalalwila. Na bantu babadi bemushale babaadi na kyakufumankana na bantu bashabashala mbalo imune bena nsala balombene kwiba bintu byabo, bangi ba ku bano bantu babaadi abashala mu ino nsenga bwa kudishila nyema.”

5 Kisamba kya Gade kibaadi kilombene kukita kinyi kumpala kwa luno lutato lukata? Kumpala kwa siekle ibungi, nkambwa aabo baadi mutemukye kumpala kwadya kufwa’shi: “Gade, kisaka kya ngoshi akimulwisha ngoshi, aye naamu, alwisha bee ku mongo ngoshi.” (Kibangilo 49:19) Su tubabadika penda ano mayi twi kumona’shi taanyingisha nya. Kadi, su tubatala kalolo, atumono’shi abaadi atume kisamba kya Gade bwa kwalusha bubi ku bubi. Yaakobo baadi mwibashinkamiishe’shi su bakita byabya, beshikwanyi naabo abakwatshika buufu basuukye, na bena Gade abatungunuka na kwibalonda.

it-1-F 299 ¶7

Benyamine

Bukome bwa ngoshi bwa bekulu ba Benyamine babaadi bebuleshe mu mayi a butemuki abakwile Yaakobo kumpala kwadya kufwa, bakwile pabitale mwana’aye a kifulo’shi: “Benyamine mmuseu, asaana nakashika, adi dimo kyoolwa, aaba bipaulwe mu ngoshi.” (Kib 49:27) Bekulu ba Benyamine babaadi bende nkumo mwanda wa ngobesha yabo ya kulwa ngoshi na mikyetwe, babadi abafubisha kalolo maboko abalume kukila abakashi bwa kutshimuna ‘beshikwanyi’ naabo. (Bans 20:16; 1Mya 12:2) Ehude nsushi baadi na lubokoswa a muntu a mu kisamba kya Benyamine baadi mwipe nfumu a bukome Eglone. (Bans 3:15-21) Abalesha dingi shi bibaadi ku “namashika” kwamba’shi kumbangilo kwa bufumu bwa Isaleele, kubaadi kisamba kya Benyamine sunga mbibakidi “kikile bupela” kituushe nfumu a kumpala, Saule mwana a Kishe, uno baadi kilobo kikata kya ngoshi na baadi aalu na bena Filistune. (1Sam 9:15-17, 21) Dingi “kyolwa” kwamba’shi kunfudilo kwa bufumu bwa Isaleele, kisamba kya Benyamine nyi kibatushishe Nfumu mukashi Estere na Modekai baadi kindonda kya nfumu, ababadi bafubishe bwa kupaasha mwilo wa Isaleele ku bufumu bwa bena Perse.​—Esh 2:5-7

LUBINGO LWA 22-28/6

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | EFILU 1-3

“Nakekala kyooso kyankumiina kwikala”

w13-F 15/3 25 ¶4

Tumbisha eshina dikata dya Yehowa

4 Badika Efilu 3:10-15. Pabaadi Moyiise na bipwa 80, Yehowa bamupeele mudimo wibukupo bukile, aye nkumulungula’shi: “[Nda] otuushe mwilo wande [baana ba Isaleele] mu Ejiipitu.” Moyiise baadi mumwele lukonko na kanemo kooso. Aye nkumwipusha’shi ‘eshina dyobe mbu nanyi?’ Bu bibaadi eshina dy’Efile Mukulu diwukibwe kubanga kala Moyiise baadi akyebe kuuka kinyi? Baadi akimbi kuuka bibungi pabitale muntu baadi na dino eshina​—baadi akimbi bishinkamiisho bya nkalesha bakwabo’shi Efile Mukulu akebapososha. Lukalo lwa Moyiise lubaadi alupushika kalolo, mwanda bena Isaleele babaadi mu bupika bipwa bikile bungi. Babaadi pangi abeyipusha su Efile a ba mashabo e na ngobesha ya kwibapososha. Dingi, bangi ba kwabadi babaadi mpa na babangye kulangwila b’efile ba mu Ejiipitu!​—Es. 20:7, 8.

kr mu kashibo ke mu esaki 43

AKIPATUULA ESHINA DY’EFILE MUKULU

Byabya, mushindo kinyi watudi balombeene kupusha lwaluulo lwa Yehowa ku lukonko lwa Moyiise lwi mu mukanda wa Efilu 3:13, 14? Moyiise baadi mwipushe shi: “Nende kwi bana ba Isaleele, nebalungule’shi: ‘Efile a bamasheenu bantumu kwanudi.’ Su bangipusha shi: ‘Nnanyi eshina dyaaye?’ Nkinyi kyanneebalungula?” Yehowa balungwile Moyiise shi: ‘Nakekala [kyooso kyankumiina kwikala].’

Pano Moyiise tabaadi mwipushe Yehowa bwashi amulungule eshina dyaaye nya. Moyiise na beena Isaleele abaadi bapwe kuuka eshina dy’Efile Mukulu. Moyiise baadi na lukalo lwa kintu kilombeene kunyingisha lukumiino mwi Efile, kintu kilombeene kumweneka mwishina dy’Efile Mukulu. Byabya, pabaadi mwaluule shi ‘Nakekala kyooso kyankumiina kwikala,’ Yehowa baadi muleshe kintu kikata akilesha bwifile bwaaye: Kumpala kwa mwanda ooso, ekala kyooso akitungu kwikala bwa kulombasha mpàngo yaaye. Bu kileshesho, bwa Moyiise na beena Isaleele, Yehowa baadi mufikye bu Mupaashi, bu Nfumu ebelela Miiya, bu Yawa ebapa byooso byabadi nabyo lukalo​—mpa na ingi myasu yooso. Byabya, Yehowa aye nabeene akumiinaa kwikala kyooso akitungu kwikala bwa kulombasha milayilo yaaye kwi bafubi baaye. Kadi, sunga byekala shi eshina Yehowa adilesha shi mukumbeene kwikala kyooso kyaadi mulombeene kusangula bwa kwikala, ta ndifudiile penda paapa nya. Adilesha dingi kyaadi mulombeene kwikasha sunga kukitshisha pabitale kupanga kwa bintu na kukumbasha kwa mpàngo yaaye.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

g04-F 8/4 6 ¶4

Moyiise​—Mmuntu a binyibinyi su nkupwandikisha?

Mbilombene kwikala bukopo bwa kukumiina’shi mwana mukashi a nfumu a mu Ejiipitu nyi baadi mukushe uno Moyiise su? Nya, mwanda bipwilo bya mu Ejiipitu bibaadi abilongyesha’shi bwa kwenda mwiyilu abitungu kwikala na myanda i buwa. Joyce Tyldesley muntu akimbulaa myanda ya kala balesheshe’shi: “Mu Ejiipitu kubaadi mwiya wa shi baana balume na baana bakashi be na kinemo kimumune. Abebasambisha mu mushindo umune na kwibafuta makuta mu mushindo umune, anka tababaadi abakamba kulonda uno mwiya nya, na . . . Bana bakashi babaadi na kya kukusha bana bashi baabo.” Ungi mukanda wa kala wabetanyinaa bu papyrus aulesha’shi ungi mwana mukashi a mu Ejiipitu baadi mwate ba mpika bwa kwibakusha. Pabitale nyinaaye na Moyiise baadi bu muleshi aaye ungi mukanda aupatuula bishima bya mu Bible (The Anchor Bible Dictionary) aulesha’shi: “Mushindo ubabadi bafute nyinaaye na Moyiise uno baadi amomesha. .  ngwipushene na miiya ibaadi mu Mésopotamie pabitale muntu akimbi kwata mwana bwa kumukusha.”

w04-F 15/3 24 ¶4

Myanda ikata ya mu mukanda wa Efilu

3:1Yetro baadi tshite-mwakwidi a kipaso kinyi? Mu mafuku a kala, ba nfumu ba bifuko nyi babaadi ba tshite-mwakwidi bwa bifuko byabo. Yetro baadi nkambwa a kisamba kya bena Madyane. Bena Madyane bu bibabadi bekulu ba Abrahame kwi Ketura, pangi babaadi abauku lulangwilo lwa Yehowa.​—Kibangilo 25:1, 2.

LUBINGO LWA 29/6–5/7

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | EFILU 4-5

“Nakekala noobe nsaa ya kwakula”

w10-F 15/10 13-14

Kuteka lusa​—Yehowa ekumonaa naminyi?

“Ntshina ngobesha.” We mulombene kumona’shi twena ngobesha ya kwikala mulungudi a mukandu wi buwa. Mu mafuku akala bangi bafubi ba lulamato ba Yehowa babaadi bepushe bu bashi na ngobesha ya kulombasha mudimo ubabadi bebape kwi Yehowa. Bu kileshesho pabaadi Yehowa mupe Moyiise mudimo, baadi mwalule’shi: “Naakusendeela Yehowa, ntanguuku kwakula, sunga kooso’ku sunga bibangile pano pwakula na mufubi oobe, nee na ludimi lwi bushito.” Sunga bibaadi Yehowa mushinkamiishe, Moyiise bamulungwile’shi: “Naakusendeela Yehowa tuma mungi akeebyambe.” (Efi. 4:10-13) Yehowa bakitshiine kinyi?

w14-F 15/4 9 ¶5-6

Okwete kumona ‘Yawa shyamwekâ’ su?

5 Kumpala kwa Moyiise kwaluka mu Ejiipitu, Efile Mukulu baadi mumupe eyi dya kulonda dii na muulo, kunyima kwa mafuku Moyiise bafundjile dyadya eyi mu mukanda wa Yoobo shi: “Kutshina kwa Yehowa​—ngi kinangu.” (Yob. 28:28) Bwa kukwasha Moyiise bwa kwikala na kwakwa kutshina na kukita myanda na binangu, Yehowa baadi mumuleshe kwilekena kwi pankatshi pa bantu n’Efile Mukulu Sha bukome-booso. Aye kumwipusha shi: “Bapeele muntu mukanwa nnanyi? Akitaa kamama sunga nshikwe, amono sunga mpofu nnaanyi? Se nnaami Yehowa?”​—Efi. 4:11.

6 Ndilongyesha kinyi dibaadi mupete? Moyiise tabaadi mukumbeene kutshina nya. Abaadi bamutume kwi Yehowa, aye baadi mukumbeene kupa Moyiise kyooso kibaadi nakyo lukalo bwa kulungula Faraone mukandu w’Efile Mukulu. Ku lungi lupese, Faraone tabaadi bii Yehowa nya. Na dingi, uno ta mmusango wa kumpala wi bafubi b’Efile Mukulu mu masaku mu bufumu bwa beena Ejiipitu nya. Pangi Moyiise baadi munangushene mushindo ubaadi Yehowa mukalwile Abrahame, Yoosefe, na Moyiise nabeene mu mafuku a ba Faraone ba kumpala. (Kib. 12:17-19; 41:14, 39-41; Efi. 1:22–2:10) Na lukumiino mwi Yehowa, ‘Yawa shyamwekâ,’ Moyiise baadi mwimane kumpala kwa Faraone n’eshimba dinyingye na kwakula mayi ooso abaadi Yehowa mumulungule bwa kwakula.

w10-F 15/10 14

Kuteka lusa​—Yehowa ekumonaa naminyi?

Yehowa tabaadi mushitule mudimo ubaadi mupe Moyiise nya. Anka, baadi mumupe Aarone bu mukwashi bwa kukumbasha wawa mudimo ubabamupele. (Efi. 4:14-17) Dingi, kunyima kwa bipwa, Yehowa baadi mukwashe Moyiise na kyoso kibaadi nakyo lukalo bwashi ekale na ngombesha ya kulombasha mudimo ubamupeele. Bimumune na lelo uno, abitungu wekale na lukulupilo’shi Yehowa akukwasha kukiila kwi bakwetu bapwe kukita bipwa bi bungi mu ndumbulwilo aaye bwa kukumbasha mudimo obe. Na dingi, Bible etushinkamiisha shi Yehowa etupa ngombesha bwa kulombasha mudimo wadi mwitupe bwa kwiukita.​—2 Kod. 3:5; tala kashibo akamba’shi: ‘Les années les plus heureuses de ma vie ’. 

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

w04-F 15/3 28 ¶4

Nkonko ya bantu ababadikaa

Kishima kibaadi kifubishe Zipora kyashi: “We mulume ande a ku mase” nkishima kishibaadi bantu abafubisha. Baadi akyebe kwamba kinyi? Bu bibaadi Zipora mukumiine kusala mwana’aye muyile bibaadi kilombeno, bino abilesha’shi baadi mukumine kukita kilombeno na Yehowa. Kilombeno kya mwiya kibakitshine Yehowa na bena Isaleele kibaadi akilesha’shi Yehowa mulombene kwikala bu mulume na mu ungi mushindo bu mukashi. (Yeelemiya 31:32) Byabya Zipora paye kwitanyina Yehowa (ku bukwashi bwa mwikeyilu baadi alesha mpala yaaye) bu “mulume a ku mase,” Abimweka’shi Zipora baadi alesha’shi akumiina kukita akyamba kyakya kilombeno. Anka bu baadi mukumiine kwikala mukashi mu kilombeno kya kusadibwa, na Yehowa nyi mulume. Mu mishindo yooso paaye kukumiina kukookyela miya y’Efile Mukulu, baadi mupaashe muwa wa mwana aye ubaadi mu masaku.

it-1-F 1257 ¶3

Yehowa

“Kuuka” t’akupushisha kupwandikisha kintu kampanda sunga kunangushena shi muntu kampanda e kwanka sunga kintu kampanda. Nabale baadi kitesha baadi auku eshina dya Davide , kadi bayipwishe shi “Davide nnanyi?” mu ungi mushindo bayipwishe’shi “Davide ena kineemo kinyi?” (1Sam 25:9-11; tala dingi 2Sam 8:13.) Bi mumune na bibaadi Faraone mulungule Moyiise shi: “Yehowa nnanyi bwandy’a kuteemesh’eyi dyaaye, pa kuleka Isaleele ende? Ntanguuku Yehowa, dingi ntankyebe kuleka Isaleele ende nya.” (Efi 5:1, 2) Ano mayi a Faraone aalesha’shi tabaadi auku Yehowa bu Efile Mukulu a binyibinyi sunga shi te na matalalwa su ngapeela kwi nfumu a mu Ejiipitu na myanda yaaye, na shi tabaadi na bukome bwa kulombasha kikyebe ky’eshimba dyaye, kibalungwile Moyiise na Aarone nya. Anka binobino, Faraone na bena Ejiipitu booso, na bena Isaleele, abakyebe kuuka akipushisha eshina dya Yehowa binyibinyi, na bumuntu bwaye. Anka bibaadi Yehowa mupushishe Moyiise, bwa kwibipusha kalolo bibaadi abitungu kumona Efile Mukulu akumbasha npango yaaye bwa kupososha bena Isaleele, mu bupika na pakwibapa Nsenga ya Mulayilo, uno nyi mushindo wa kukumbasha kilombeno kyaye na bankabwa baabo. Mu uno mushindo, nka bi bambile Efile Mukulu’shi: ‘Anukauku’shi nnami Yehowa Efile mukulu enu.’​—Efi 6:4-8; Tala TOUT-PUISSANT.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu