Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • ijwhf mwisambo 28
  • Bia kuikala nshe bana ebuwa

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Bia kuikala nshe bana ebuwa
  • Bukwashi bwa kifuko
  • Tu mitue twa mianda
  • Nshe bana e na mudimo kinyi?
  • Buakinyi takui muntu a kuata mbalo ya nshe bana?
  • Nshe muana na muan’aaye mukashi
Bukwashi bwa kifuko
ijwhf mwisambo 28
Nshe muana na ka nsonguakashi kaaye bakuete kutambuka mu kilayi na muloo.

BUKUASHI BUA BALEDI | KUKUSHA BANA

Bia kuikala nshe bana ebuwa

Mu uno muisambo

  • Nshe bana e na mudimo kinyi?

  • Buakinyi takui muntu a kuata mbalo ya nshe bana?

  • Nshe muana na muan’aaye mukashi

  • Malango bua ba nshe bana

Nshe bana e na mudimo kinyi?

  • Kumpala kua’shi muana oobe atandikue. Ngikashi yoodi nayo bu mulume lelo uno ayilesha biokekala bu nshe bana mu mafuku e kumpala. Ungi mukanda awisambila mudimo wa nshe bana aulesha’shi:

    “Nshe muana akuasha nyina muana e na eyimi bua kuenda mu kisalue, a mushindikila kua munganga, na amono muana mu kiamo kia échographie sunga ateemesha abikupila eshimba dia muanda muiyimi ekala apasukila nyina muana na muana ngofu nsaa y’atandikua.”

    “Bu bianshinaadi nakumiina’shi mukashi ande anyingiile nkalakashi y’eyimi bupenka, ne mumukuashe mupunda ngobesha yande. Tui balumbuule mpa na kadimbo ka muana booso. Kulumbuula kufika kua muana etu kubaadi bu nsaa ya muulo ukata buetu booso.”​—James.

    Elango dia mu Bible: “Muntu ooso tatalanga’nka ku kii bu kiaye, anka muntu ooso [atale] namu ku kia bangi.”​—Bena-Fidipe 2:4, Kilombeno kipya 2014.

  • Su muana oobe bapu kutandikua. Nsaa y’okuete kuasha na muana na kumutuala mu maboko, odi naaye kipuano. Kuasha mu midimo ayikitshi bia’shi muana ekale biya. Mushindo olombasha bushito boobe bua bu nshe muana aukuasha ngofu mu kukula kua muana. Kipuano kianudi na muana, akilesha biadi na muulo koodi.

    “Shaala paashi na muana. Ashayi naaye. Ikala washa maasha. Tokumanga kuiata na muulo ukilekile. Lamiina’shi muana alongielaa kui baledi baaye bitunduilo bia kumpala bia kifulo.”​—Richard.

    Nshe muana kuete kuasha na muana aaye a kumpala batandikua.

    Elango dia mu Bible: “Bana nyi mbupianyi bua kui Yehowa; kikuba kia munda nyi mbuedi.”​—Misambo 127:3, NWT.

  • Nsaa ayikulu muana oobe. Muyiile kukimbuula mbasangane’shi bana abekalaa nsaa yoso pepi na nshaabo abaukaa ku kalasa, t’abakambaaa kuikala na nkalakashi ya kuipusha bu bashii bafudibue nya sunga kukimba kutoma bintu abikolanaa sunga kufika ba ntomboshi. Atayi nsaa ilombane bua kudia kipuano kibukopo na muana eenu.

    “Muana ande mulume bandunguile kibaadi nakio bushiye ngofu nsaa ibakatukile ku nshibo’shi, nyi mmiisambo yatubaadi atuisamba pa kudia patubaadi atuende mu mootoka muishinda dila. Miisambo yetu i na muulo tubaadi besambe yanka mu nsaa yanshinaadi napuandikisha. Nyi nkipeta kia kuata nsaa ibungi ya kukisha pamune.”​—Dennis.

    Nshe muana na ka nsongualume kaaye bakuete kusiamba na muloo mu buato.

    Elango dia mu Bible: “Dimukayi bianudia kutambuka bibuwa, kushii bu bantu bakutwe bukalabwino, anka bu baasha bukalabwino; kipindji kioso kii buwa akimweka tanwikishimishanga.”​—Bena-Efeso 5:15, 16, Kilombeno kipya 2014

Buakinyi takui muntu a kuata mbalo ya nshe bana?

Nshe bana aukibua’shi nnaye e kuanka bua kukaluila kifuko na kulombasha nkalo yaakio ya bintu bia ku mbidi, na’shi nyina muana namu, apasukilaa nkalo ya bena kifuko ngofu buashi bepushe bu bafudibue. (Miiya Ikituulwe 1:31; Yeeshaya 49:15) Ino midimo ibidi ngilombene kulombashibua pamune, na mu bingi bifuko nshe bana bupenka buaye mmulombene kuiyifuba yoso. Biabia su tuapuandikisha kukusha bana na kidibua, muyile abilesha bantu abakimbuulaa mianda, nshe muana na nyina muana boso abatualaa kitobuanga.a

Judith Wallerstein akimbuulaa mianda itale bifuko, alondo muanda wadi muimuene bua kuibipatuula. Mmufunde’shi: “Muana ande mukashi a bipua ekumi na bibidi pabaabadi bamuikupile kui mootoka, baadi mutekie’shi nshaaye ekale naaye mu ambulance muanda baadi mukulupile ngofu mui nshaye bu biadi muntu auku kutuala mashito. Kunyima kua nsaa mu lupitaalo baadi mutekie bua’shi nshaale pepi naaye bua kumunyingisha.”b

“Nshe muana anyingishaa nsonguakashi aaye na kumukaluila kukila bilombene kukita nyina muana bupenka buaye. Anka nyina muana ateemesha na kuituula pa mbalo ya muana aaye amukuasha buadia kuipusha’shi mbamufule. Paapa baledi boso babidi abafubu pamune.”​—Daniel.

Elango dia mu Bible: “Muana ande, teemesha dinyoka dia nshoobe, tosumbushenanga elango dia nyinoobe.”​—Nkindji 1:8, NWT.

Nshe muana na muan’aaye mukashi

Bu biodi nshe muana, olongiesha muana oobe, mushindo wabadia kumukitshina mianda kui bana balume. Apete dino elango mu ino mishindo ibidi:

  • P’amono biokuete kukitshina nyinaaye mianda. Nsaa y’amono we mufule mukashi oobe na omunemeka, nsonguakashi oobe alongo’shi ino nyi ngikashi i na muulo yadia kukimba kui mulume.​—1 Mpyeele 3:7.

    Ka nsonguakashi kakuete kutala baledi baako na muloo pabakuete kudia ku mesa. Nshaaye mmukuate mboko ya nyinaaye bakuete kusepa.
  • P’amono mushindo okuete kumukitshina mianda. Nsaa y’onemeka nsonguakashi oobe, omulongiesha biadia kuinemeka aye nabene. Dingi alongo’shi bino nyi biabadi balombene kumukitshina mianda kui bana balume.

    Anka, kukishakisha kumutopeka nkulombene kumukutshishua kuiata na kinemo na kumutakula buadia kukimba bangi bana balume balombene kumuata na muulo, mpana bana balume bashi na binangu bibuwa.

    “Nsonguakashi abadi bafule na abakuatshishena kui nshaaye abikalaa bukopo buadia kufula muntu a kumpala amuyiila shi na ngikashi ya mulume ebuwa.”​—Wayne.

a Kui ba nyina bana bebungi boobeshe kukusha bana baabo kushi na bukuashi bua balume baabo.

b Abituukila mu mukanda wa The Unexpected Legacy of Divorce.

Malango bua ba nshe bana

Gregory; nsonguakashi aaye, Olivia; na mukashi aaye, Audrey.

“Nsonguakashi enu p’alombasha bipua ekumi na bungi, kishayi naaye nsaa ibungi. Mulesheyi’shi nui bamufule ngofu nka bianubaadi bamufule pabaadi kii mukinga. Bino abimukuasha buadia kuipusha mu kukaluilua, na ekala na bulungantu bua kuinulungula muanda oso wadi nao. Su omueka’shi we na mianda ikile bungi, ebimono na akakimbi mungi muntu a kumuteemesha.”​—Gregory, na nsonguakashi aaye, Olivia, na mukashi aaye, Audrey.

Kuambuula: Mmushindo kinyi wandia kuikala nshe bana ebuwa?

  • Epaane ngofu kumpala kua’shi muana atandikue. Ngikashi yodi nayo bu mulume nsaa i mukashi oobe n’eyimi ayilesha su wekala nshe bana e naminyi apatandikua muana.

  • Ikala mu kipuano na muana oobe nsaa ya kuete kukula. Bana be pepi na ba nshaabo abaukaa ku kalasa, abikalaa bukopo buabadia kuipusha bu bashi bafudibue, abikalaa bukopo buabadia kutoma bintu abikolanaa sunga kukishakisha kutoma maalua.

  • Ikala mulume ebuwa. Nsaa y’ofulu mukashi oobe na kumunemeka, olongiesha nsonguakashi oobe biabadia kumukitshina mianda kui muana mulume.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu