BUKUASHI BUA KIFUKO | DIBAKA
Pornografi mmulombene kuluisha dibaka diobe
Dingi efuku, mukashi aaye baadi mufumbule muanda waaye ufuame. Baadi mutekie lusa misuusa ibungi. Baadi mulee’shi alekie, na aye nkuleka munda mua ndambo ya mafuku. Akupu babanguula dingi mukashi aaye bamushikisha, batungunguka na kuteka lusa na kulaa’shi tebikumu dingi.
Uno muanda ngupue nkufuila namu su? Su mbiabia, abitungu oshinguule kiubishi kiobe kia kutala pornografi akitapa mukashi oobe kuishimba. We kukita naminyi bua kutshiba kiakia kiubishi.a?
Mu uno muisambo
Akitungu’shi oukie
Pornografi mmulombene kuluisha dibaka diobe. Atakula muina dibaka abadi baluishishe mu kuikala na nsungu mpa na kukutua kukulupila muinaaye.b
Mukashi sha mulume kuete kutala pornografi mmulombene kupusha bino:
Apusha’shi abamuluishisha. Mungi mukashi abetamina bu Sarah amba’shi: “Bi nka bu’shi mulume ande mmutambukie lusandi misango ibungi.”
Teata na kinemo. Mungi mukashi bambile’shi kiubishi kia mulume aaye kia kutala pornografi nkimulekie epusha “butete mpa na buufu.”
Akutua kuikulupila. Mungi mukashi abetamina bu Helene amba’shi: “Nelelaa mulume ande biangu bibugi ku kioso kiakitshi.”
Kenyongoshi. Mungi mukashi abetamina bu Catherine ashinkamisha’shi: “Kuikalakasha pabitale kiubishi kia mulume ande nyi mmuanda ubaadi nsaa yoso mu nshalelo ande.”
Banda kunangushena: Bible atekie balume buabadia kufula bakashi baabo. (Bena Efeso 5:25) Su kuete kukita mianda ibaatukatuka mu kutemuna abilesha’shi mmumufule su?
Kiodia kukita
Kiubishi kia kutala pornografi ta nkibofule bua kuikileka nya. Mungi mukashi abetamina bu Stacey amba’shi: “Mulume ande mmulekie kutoma nfuanka, kabandi, na maalua, anka ta mmubande koobesha kuleka kutala pornografi.”
Su ofumankana na uno muanda, ano malango aalondo ngalombene nkukuasha bua’shi olekie kino kiubishi musango umune bua loso.
Pusha buakinyi pornografi e bubi. Pornografi atakulaa muntu mu kukita kiakia kiamono’ye nabene bu akimusankisha, bino abiluisha kifulo, kuikulupishena, na lulamato bintu bi na muulo mu dibaka. Alesha dingi kukutua kua kanemo kui Mupangi a dibaka, Yehowa Efile Mukulu.
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Bulunda bwikale buneemekibue kui booso.”—Bena Ebelu 13:4, Kilombeno kipya 2014.
Tosumbuilanga muntu kilumbu. Tokumanga kuamba’shi: ‘Su mukashi ande badia kuikala andesha kifulo ngofu ntshinadia kutala pornografi nya.’ Kufuadika mukashi oobe kilumbu ta mmuanda wibuwa nya, na akupa kondo kobe k’eshimba kabingilo ka kuibingisha bua kutala pornografi ungi musango su ta mmukusankishe.
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Anka muntu ooso atompiibwa, paadi mubeembwe na kukakiibwa na lwabi lwaye’ye nabene.”—Shake 1:14.
Esambe na mukashi oobe mianda patooka na lulamato loso. Mungi mulume abetamina bu Kevin amba’shi: “Nesambaa na mukashi ande nsaa yoso. Namuipusha su nekalanga natala kintu akibuesha malaka muandi. Nsaa yankitshi bino, abilesha’shi ntshikuete kumufia muanda su ngumune nya.”
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Tui na lukalo lua kuikala na kululama mu mianda yoso.”—Bena Ebelu 13:18.
Ikala mudimukie. We mulombene kualukiila mu kiakia kiubishi sunga kunyima kua kuleka kino kiubishi munda mua bipua. Kevin, atutemunangua kumpala, amba’shi: “Naadi mulekie kutala pornografi munda mua bipua ekumi na nakulupila’shi wawa muanda ubaapu. Anka kiakia kiubishi akikalanga kilaale, akitengiela nsaa ilombane bua kubuusha dingi binangu biakio bi butete.”
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Biabia, yawa amono’shi mwimane, adimukye tala apona.”—1 Bena Kodinda 10:12, Kilombeno kipya 2014.
Nsaa yotompibua, tengiela. Su tue na mushindo wa kukambila kiubishi kibubi, we mulombene ata kitshibilo kia kukumiina sunga kupela. Lukalo alukidi—pangi mpa na lubilo lukile nsaa yokimbi bia kulumbuula binangu biobe.
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Muntu ooso a kwanudi awukye bia kulama mbidi yaaye’ye nabene mu buselele na mu kineemo, kushii mu kifulo kia lwabi bu abikitshi ba maumbo’nyi bashabawuku Efile Mukulu.”—1 Bena Tesalonike 4:4, 5.
Shikua mianda ilombene nkutakula mu kualukiila mu kiubishi kibubi. Mukanda wa Willpower’s Not Enough awamba’shi: “Nsaa yodi ki peepi na kutala, we nka bu baapu kutala. Mu bioso nkushaale nka kapindi kapeela. Bua kukuma kaalo.”
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Kintu kibubi su nkimune taki nkambilanga nya.”—Misambo 119:133.
Toshimishanga lukulupilo. Mbilombene kuata nsaa ibungi—mpa na bipua—bua’shi muina dibaka nobe akukulupile dingi. Anka mianda ikitshikie ayilesha’shi mbibofule.
Eyi dia kulonda dia mu Bible: “Kifulo kina lwishinko.”—1 Bena Kodinda 13:4.
a Sunga uno muisambo awisambila balume, mayi a kulonda e muanka ngatale mpa na bakashi abatala pornografi.
b Bangi be na dimbaka abapuandikisha’shi kutala pornografi pamune akunyingisha kipuano kiabo. Biabia, kino kiubishi ta nkipushene na mayi a kulonda a mu Bible nya.—Nkindi 5:15-20; 1 Bena Kodinda 13:4, 5; Bena Galate 5:22, 23.