Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w24 Mweshi wa 7 esak. 14-19
  • Dimukila bitompuanga

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Dimukila bitompuanga
  • Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • UUKA PE KUBOFULA KOOBE
  • MUSHINDO WA KUKAMBILA BITOMPUANGA NA MILUISHO
  • SHAALA MUDIMUKIE
  • BUKUASHI BUATUPETE P’ATUSHAALA BADIMUKIE
  • Kia kukita bua kukambila nkalo i bubi
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)—2025
  • ‘Tungunuka na kulonda’ Yesu kunyima koobe kubatshishibua
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
  • Bitshibilo abilesha’shi tui bakulupile Yehowa
    Programe a bisangilo bia Bwina Kidishitu na Mudimo wetu—2023
  • Ikala na kuiyisha nsaa yosh’ouku ingi mianda
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)—2025
Tala bibungi
Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2024
w24 Mweshi wa 7 esak. 14-19

MUISAMBO WA KULONGA 29

LOONO 121 Twikaleyi na butontshi bwa mbidi

Dimukila bitompuanga

“Shalayi bapasukie na nutungunukie na kuteka, bua’shi tanuponanga mu kutompibua.”​—MAT. 26:41.

KI’ATUISAMBILA

Uno muisambo aukiebe kuitutentekiesha’shi, abitungu tukite muetu mooso bua kupela kukita muluisho. Awitutentekiesha dingi’shi bi na muulo buatudia kuikala badimukie, bua’shi tala tuakita mianda ilombene kuitufuisha mu kukita miluisho ikata.

1-2. (a) Yesu baadi mudimushe balongi baye naminyi? (b) Buakinyi balongi abaadi balekie Yesu? (Tala dingi kifuatulo.)

“ESHIMBA adikumiina, kadi mbidi ngibofule.”a (Mat. 26:41b) Mu ano mayi, Yesu baadi muleshe’shi ashinguula’shi tui bakutue kupuidika na’shi atukakitshi bilubilo. Anka baadi muakule dingi bino bua kuitudimusha’shi: Tatukumanga kuikulupila bikishekishe. Nsaa ipeela kumpala kua’shi Yesu aakule bino bishima balongi baye abakuile’shi abashaala balamate Kuadi. (Mat. 26:35) Babaadi abakumiina kukita muanda wi buwa. Anka ta babaadi abashinguula’shi, mu nsaa ya nkalakashi abikala bibofule buabadia kushimisha bukome buabo bua kukita bi buwa bua’shi babangie kukita mianda i bubi. Biabia Yesu baadi muibadimushe’shi: “Shalayi bapasukie na nutungunukie na kuteka bua’shi tanuponanga mu kutompibua.”​—Mat. 26:41a.

2 Bi malua, muanda balongi babakutshilue kukita kiakia kibaabadi bebalungule kui Yesu. Nsaa ibaabadi bakuate Yesu babaadi bashaale balamate kuadi su babaadi basuukie? Pa muanda ta babaadi badimukie, balongi babaadi bakite kiakia kibaabadi bapele’shi t’abakitshi.​—Mat. 26:56.

Bifuatulo biabadi basangie: Yesu esamba na balongi baye be muifuba dia Getesemani bufuku. 1. Yesu esamba na balongi baye. 2. Balongi mbalaale. 3. Balongi abasuuku lubilo nsaa y’abakuata Yesu.

Yesu balunguile balongi baye buabadia kushaala bapasukie na kudimukila bitompuanga, anka babamusuukile (Tala kikoso 1-2)


3. (a) Bua kushaala na lulamato kui Yehowa buakinyi t’abitungu’shi tuikulupile bikishekishe? (b) Nkinyi ki’atuisambila mu uno muisambo?

3 T’abitungu’shi tuikulupile bikishekishe nya. Eyendo’shi, tui na kitshibilo kia kupela kukita kintu kampanda kish’akisankisha Yehowa. Anka tui bakutue kupuidika, na mbibofule buatudia kutompibua bua kukita kintu ki bubi. (Lom. 5:12; 7:21-23) Kushi mu kukumiina kuetu, tui balombene kutompibua bua kukita kintu kampanda ki bubi. Bua kushaala na lulamato kui Yehowa na kui Muana aaye abitungu tulonde elango dia Yesu dia kushaala badimukie ku kitompuanga kia kukita muluisho. Uno muisambo ngulombene kuitukuasha bua kuibikita. Kia kumpala, atuisambila bintu abitungu’shi tudimukile. Akupu atuisambila mushindo watudia kuilama ku kitompuanga. Ku nfudiilo, atuisambila mushindo watudia kushaala badimukie.

UUKA PE KUBOFULA KOOBE

4-5. Mbuakinyi bi na muulo buatudia kupela kukita miluisho sunga ipeela?

4 Sunga miluisho ayimueka’shi ngipeela ngofu, ngilombene kubofusha kipuano kietu na Yehowa. Dingi ngilombene kuitutakula mu kukita miluisho ikata i bungi.

5 Atue booso atutompibua bua kukita muluisho. Anka atue booso tui na kubofula kuilekeenelekeene, bia bikala bua kukita muluisho ukata, kuikala na muikeelo wi butete, sunga kupona mu muteo wa kuikala na mueneno a ino nsenga. Bu kileshesho, ungi muntu mmulombene kulua na kitompuanga kia kukita muluisho ukata bu kutambuka lusandi. Mungi namu mmulombene kulua ngofu na kitompuanga kia kukita mianda i butete bu, kufinafina bipindi bia mbidi bia buufu, sunga kutala pornografi. Kadi, ungi namu mmulombene kuikala alu na moo wa bantu, kuitatula, kukuata nsungu bukidi, sunga kingi kintu. Anka bu abiamba Yakobo’shi: “Muntu oso atompibuaa p’atadiila lukalo luaye alumukaka.”​—Yak. 1:14.

6. Nkinyi akitungu’shi tushinguule?

6 Ouku bintu abikambaa nkutompa su? Ta bi buwa’shi tuidimbe atue banabene pa kubepuula kubofula kuetu na kuamba’shi tui banyingie ngofu mu mushindo watusha kukita miluisho nya. (1 Yo. 1:8) Na dingi Mpoolo bakuile’shi, sunga baaba banyingie mu kikudi mbalombene kupona mu kitompuanga su ta mbadimukie. (Nga. 6:1) Abitungu tuikale na mueneno e buwa buetu atue banabene, na kushinguula ma mbalo atudi babofuile.​—2 Ko. 13:5.

7. Abitungu tutuule binangu bietu ngofu ku muanda kinyi? Tuusha kileshesho.

7 Su tubaapu kutundula bintu abitutompaa ngofu, abitungu tukite kinyi? Abitungu tukite muetu mooso bua kuikala na ngobesha ya kukambila biabia bitompuanga! Tuate kileshesho, mu mafuku a kala, ku bibelo bia midimba ya lupata, ngi mbalo ibaadi ikubofule bua’shi masaku atuele mu kibundi. Ngi buakinyi babaadi abatuulu balami be bungi ku kibelo bua kukaluila lupata. Mu mushindo umune, abitungu tutuule binangu bietu ku mbalo atudi babofuile ngofu bua’shi tuikale na mushindo watudia kukambila bitompuanga.​—1 Ko. 9:27.

MUSHINDO WA KUKAMBILA BITOMPUANGA NA MILUISHO

8-9. Mmushindo kinyi ubaadi ulombene nsongualume abadi bateemune mu Nkindji shapitre 7, kusuuka kukita muluisho ukata? (Nkindji 7:8, 9, 13, 14, 21)

8 Tui kukambila bitompuanga na miluisho naminyi? Tubande kutala kiatudi balombene kulongiela kui nsongualume abadi bateemune mu Nkindji shapitre 7. Baadi mutambukie lusandi na muana mukashi ndumba. Verse a 22 etulungula’shi nsongualume bamulondele “nka paapa.” Anka ma verse e kunundu aalesha’shi baadi muate bingi bitshibilo bi bubi kumpala kua’shi bimubofuile buadia kukita muluisho ukata.

9 Nkinyi kibaadi kimufuishe mu kukita muluisho? Kia kumpala, “ku kiolua baadi akidila mu miseese i peepi na [mukashi ndumba].” Akupu aye nkutambuka mutadiile dia ku nshibo ya yawa muana mukashi. (Badika Nkindji 7:8, 9.) Dingi, pabamuene muana mukashi tabaadi mukatukie nya. Pa mutue pa biabia, baadi mukumiine bua’shi yawa muana mukashi a mufifie ku milomo na aye nkumuteemesha pabaadi aakula pabitale milambu ya butaale ibaadi mutuushe, pangi bua kutakula yawa nsongualume mu kupuandikisha’shi aye ta mmuntu e bubi. (Badika Nkindji 7:13, 14, 21.) Su nsongualume baadi musuukie masaku aatuala mu kukita muluisho, tabadia kupona mu kitompuanga kia kukita muluisho nya.

10. Lelo uno mmushindo kinyi ulombene muntu kukita kilubilo ki mumune na kia uno nsongualume?

10 Muisambo wa Salomone auleesha kilombene kukitshikila mulanguidi a Yehowa ooso. Mmulombene kupona mu muluisho ukata, na kunyima amona’shi mianda yooso ngikidikie “mu kimpulunkamba.” Sunga mmulombene kuamba’shi: “Ngukitshikie nka mu kabasamushi.” Na akupu su banangushena ku akikalanga kikitshikie pangi mmulombene kutundula’shi ayikalanga muate bitshibilo bi bubi kumpala kua kukita muluisho ukata. Pangi mmusangule ba kuuku bashi bafule Yehowa, sunga’shi mmukishe kapapi mu mushindo wi bubi, mmutuele mu ma site ashi buwa, sunga kuenda mu ma mbalo ashi buwa bua bena Nkidishitu. Pangi dingi ayikalanga mulekie kuela nteko, kuibadikila Bible, kutuela mu bisangilo, sunga kulungula mukandu wi buwa. Anka bu songualume abadi baleshe mu mukanda wa Nkindji, bua kuakula kalolo, ta mmukite wawa muluisho mu “kimpulunkamba”.

11. Nkinyi akitungu’shi tukite bua kupela kukita muluisho?

11 Bino abitulongiesha kinyi? T’abitungu tushikue penda muluisho ao unabene nya, anka abitungu dingi tushikue matabula aetutakula mu kuiukita. Salomone baadi mupatuule bianka kunyima kuaye kulonda muanda wa nsongualume na mukashi ndumba. Pabitale uno muana mukashi, bambile’shi: “T’opambukanga olonda mashinda aaye.” (Nki. 7:25) Bakuile dingi bino pabitale yawa muana mukashi ntomboshi amba’shi: “Enda kula na mukashi e byabya, tweseselanga peepi na nshibo yaye.” (Nki. 5:3, 8) Buatudia kuikaluila ku miluisho, abitungu tushikue bintu bioso, na mianda yooso ilombene kuitutuala mu kukita kintu ki bubi.b Bino abipatuula’shi sunga kintu kiekala’shi ta ki bubi kui muina Nkidishitu, abitungu tupele kuikikita su atuuku’shi nkilombene kuitutompa na kuitufuisha mu kukita muanda wi bubi.​—Mat. 5:29, 30.

12. Yobo baadi muate kitshibilo kinyi ki bukopo, na mushindo kinyi wa kibadia kumukuasha bua kudimukila bitompuanga? (Yoobo 31:1)

12 Bua kupela kukita muluisho, abitungu tuate kitshibilo ki bukopo bua kuikala badimukie. Bino ngi bibakitshiine Yobo. Baadi “mudie kipuano na meeso [aaye]” bua kupela kutala bangi bakashi na malaka e bubi. (Badika Yoobo 31:1.) Kulamata ku kiakia kitshibilo kubadia kumukaluile ngofu mu kutambuka lusandi. N’atue namu tui balombene kuata kitshibilo kia kushikua kintu kioso kilombene kuitutuula mu kitompuanga.

13. Buakinyi abitungu tuikale badimukie pabitale mianda y’atunangushena? (Tala dingi kifuatulo.)

13 Abitungu dingi tulame binangu bietu. (Efi. 20:17) Bangi abapuandikishaa’shi ta bi bubi kunangushena kukita muanda wi bubi, bikishekishe su ta beukitshi binyibinyi. Anka kunangushena mu uno mushindo kui bubi. Muntu atungunuka na kunangushena pabitale mianda i bubi, ekala na lukalo lukata lua kuiyikita. Nsaa y’akitshi biabia kuete ebuesha kitompuanga akimuikeela bukopo bua kunyingiila. Eyendo’shi ingi nsaa binangu bi bubi bikuitufuila, ki na muulo nkuibikatusha musango umune na kubanga kunangushena ku mianda i buwa. Su tubakitshi biabia atuikaluila ku miluisho ikata, muanda t’atutadiila binangu bi bubi bua’shi bifikie bu lukalo lukata nya.​—Fid. 4:8; Kol. 3:2; Yak. 1:13-15.

Bifuatulo biabadi basangie: 1. Mukuetu mulume abandila televizio bufuku. 2. Atala muina mudimo naaye mukashi. 3. Aye na muana mukashi abatomo maalua pamune mu mpalo y’abatomenaa maalua.

Abitungu tudimukile kintu kioso kilombene kuitutuula mu kitompuanga (Tala kikoso 13)


14. Nkinyi dingi kilombene kuitukuasha bua kudimukila bitompuanga?

14 Nkinyi dingi kiatudia kukita bua kuikaluila ku kitompuanga? Abitungu tushinkamiishe’shi misuusa yooso y’atukookiela ku miiya ya Yehowa atupete miabi. Ingi nsaa mbilombene kuituikeela bukopo bua kunangushena na kukita mianda mu mushindo aukumiina Yehowa, anka nsaa y’atuitatshisha bua kukita bino, atupete muloo wa binyibinyi.

15. Kuikala na lukalo lukata lua kukita mianda i buwa nkulombene kuitukuasha naminyi bua kudimukila kitompuanga?

15 Abitungu tuikale na lukalo lukata lua kukita mianda i buwa. Su tubalongo bia ‘kushikwa bi bubi na kufula bi buwa,’ atunyingisha kitshibilo kietu kia kukita mianda i buwa na kusuuka nshalelo ooso mulombene kuitutuala mu kukita muluisho. (Am. 5:15, EEM) Nsaa y’atudi na lukalo lua kukita mianda i buwa, abinyingisha kitshibilo kietu kia kukambila kitompuanga nsaa y’akifiki mu kimpulunkamba.

16. Midimo ya mu kikudi i kuitukuasha bua kushaala badimukie naminyi? (Tala dingi kifuatulo.)

16 Mushindo kinyi watudia kuikala na lukalo lukata lua kukita mianda i buwa? Abitungu tuipaane ngofu mu midimo ya mu kikudi. Nsaa y’atudi mu bisangilo bia bena Nkidishitu, sunga mu mudimo wa kulungula mukandu wi buwa, ta mbibofule buatudia kutompibua bua kukita muanda wi bubi nya. Anka atunyingisha lukalo luetu lua kukita mianda ayisankisha Yehowa. (Mat. 28:19, 20; Eb. 10:24, 25) Nsaa y’atubadika na kuilongiela Eyi di’Efile Mukulu mpaa na kunangushena ku mianda y’atulongo, kifulo kietu bua mianda i buwa akinyingi ngofu na atushikua mianda i bubi. (Yos. 1:8; Mis. 1:2, 3; 119:97, 101) Tentekiesha’shi Yesu balunguile balongi baye’shi: “Nutungunukie na kuteka, bua’shi tanuponanga mu kutompibua.” (Mat. 26:41) P’atukisha nsaa na Nshetu e muiyilu mu luteko atupete bukuashi buaye na atunyingisha kitshibilo kietu kia kukita mianda ayimusankisha.​—Yak. 4:8.

Kuikala na biubishi bi buwa bia mu kikudi akuitukuasha bua kusuuka bitompuanga (Tala kikoso 16)c


SHAALA MUDIMUKIE

17. Nkubofula kinyi kubaadi bu lukalakashi mui Mpiele?

17 Tui balombene pangi kukambila kungi kubofula kuetu bua loso. Anka tui balombene kutungunuka na kulua na kungi kubofula munda mua mafuku e bungi. Banda kutala kileshesho kia Mpiele mutumibua. Pa muanda wa moo wa bantu baadi mutune Yesu misuusa isatu. (Mat. 26:69-75) Abimueka’shi Mpiele baadi mukambile wawa moo, nsaa ibaadi mutuushe bu kamonyi kumpala kua Tumilaadi tukata tua bena Yunda. (Bik. 5:27-29) Pa muanda wa’shi “baadi atshinyi baaba babaadi basadiibue,” balekiele bua kapindi kapeela kudia na bena Nkidishitu bashibaadi bena Yunda. (Nga. 2:11, 12) Moo wa Mpiele ubaadi walukiile dingi. Pangi ta baadi muiukambile bua loso nya.

18. Nkinyi kilombene kumueka pabitale bingi bikitshino bi bubi?

18 Muanda wi bino ngulombene kuitukitshikila. Mu mushindo kinyi? Kikitshino ki’atupuandikishanga’shi tui bapue kuikikambila nkilombene kualukiila dingi kuatudi. Bu kileshesho, ungi mukuetu mulume amba’shi: “Naadi mulekie kutala pornografi munda a bipua ekumi, n’ami nkushinkamisha’shi naapu kukambila kino kitompuanga. Anka kubofula kuande kubaadi nka bu nyema a bukielo baadi mufuame atengiela nsaa i buwa bua kulua nami.” Muanda wa muloo ta baadi mukookie. Baadi mumone’shi bibaadi abitungu akite kintu kampanda kuifuku n’efuku buadia kulua na kuno kubofula na’shi abitungu pangi ekale ebikitshi efuku dioso munda mua muwa waye ooso ushima, mu uno ndumbuluilo e bubi. Ku bukuashi bua mukashi aaye na bua bakulu mu kakongie, baadi muate bitshibilo bi bukopo kia kukambila lukalo lua kutala pornografi.

19. Tui kukita kinyi su tui na kubofula kuatushabandile kukambila?

19 Nkinyi kiatudi balombene kukita bua’shi kubofula kuatushabandile kukambila takuitutakulanga mu kukita muanda wi bubi? Pa kulonda elango dia Yesu pabitale kitompuanga adiamba’shi: “Shalayi bapasukie.” Sunga mu bipungo biatuipusha’shi tui banyingie, tutungunukieyi na kusuuka mianda ilombene kuitutuula mu bitompuanga. (1 Ko. 10:12) Tungunuka na kutumikila mayele aakukuasha bodia koobesha. Mukanda wa Nkindji 28:14 awamba’shi: “Sha mwabi [muloo] muntu elamaa nguba ooso.”​—2 Mp. 3:14.

BUKUASHI BUATUPETE P’ATUSHAALA BADIMUKIE

20-21. (a) Efuto kinyi di’atukapete su tubatungunuka na kudimukila bitompuanga? (b) Su tubakitshi mupunda ngobesha yetu, Yehowa aketukitshiina kinyi? (2 Bena Kodinda 4:7)

20 Tui balombene kushinkamiisha’shi misuusa yooso’shi kushaala badimukie pabitale bitompuanga nyi mbua buwa buetu. Nsaa y’atukitshi muluisho tui balombene kupeta “muloo wa kapindi kapeela,” anka kuikala na nshalelo muipushene na akiebe Yehowa, akuitupa muloo wi bungi. (Eb. 11:25; Mis. 19:8) Muanda tui bapangibue bua kuikala na nshalelo muipushene na mashinda aaye. (Kib. 1:27) Patudi na nshalelo asankisha Yehowa, atuikala na kondo k’eshimba katooka, na atuikala na mushindo wa kupeta muwa wa ikalayika.​—1 Ti. 6:12; 2 Ti. 1:3; Yu. 20, 21.

21 Eyendo’shi “mbidi ngibofule.” Anka bino t’abipushisha’shi ta tui kukita kintu kampanda pabitale kubofula kuetu nya. Yehowa e kuanka bua kuitupa bukome buatudi n’abo lukalo. (Badika 2 Bena Kodinda 4:7.) Biabia, lamiina’shi nyi mbukome bukile bua mafuku ooso bu’abatuusha kui Efile Mukulu. Kia kumpala, tui na bushito bua kutuusha bukome buetu efuku n’efuku bua kukambila bitompuanga. Su tubakitshi mupunda ngobesha yetu, tui balombene kushinkamisha’shi Yehowa aluula ku nteko yetu ya kuitupa bukome bui bungi nsaa y’atudi nabo lukalo. (1 Ko. 10:13) Eyondo’shi, ku bukuashi bua Yehowa tui balombene kudimukila bitompuanga.

WE KUALUULA NAMINYI?

  • Mu mushindo kinyi muatudi balombene kutungunuka na kudimukila bitompuanga?

  • Tui balombene kuilama ku bitompuanga naminyi?

  • Buakinyi abitungu tushaale badimukie?

LOONO 47 Teka Yehowa efuku dyooso

a BISHIMA BIABADI BAPATUULE: Pabaadi Yesu muakule pabitale “Eshimba” mu Mateo 26:41, baadi esambila lukalo luetu lua kukita mianda i buwa. Pabaadi muisambile pabitale “Mbidi,” baadi mushimikie kasele’shi pa muanda tui bakutue kupuidika na tui bena miluisho, misuusa i bungi atunangushenaa mpaa na kukita mianda i bubi. Biabia ingi nsaa sunga biekala’shi tui na lukalo lua kukita mianda i buwa, su ta tui badimukie, tui balombene kukita muluisho muanda wa kukutua kua kupuidika kuetu.

b Muntu mukite muluisho ukata mmulombene kupeta bukuashi mu mukanda wa We kuikala na muloo bua loso! mu dilongiesha 57, kikos. 1-3. Na mu muisambo awamba’shi: “Banduluka otale myanda ayifiki kumpala” mu Kitenta kia Mulami kia mueshi wa 11/2020, esak. 27-29, kikos. 12-17.

c KIFUATULO KIABADI BAPATUULE: Mukuetu mulume abadika kifundue kia kuifuku ku nakashika, abadika Bible mu nsaa ya kudia, na atuele mu bisangilo bia munkatshi a lubingo ku kiolua.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu