Pse shumë veta dyshojnë se feja mund ta bashkojë njerëzimin?

‘DUAJE të afërmin tënd.’ (Mateu 22:39) Kjo normë themelore e sjelljes shpallet me të madhe nga shumë fe. Sikur këto fe t’ia kishin dalë mbanë që t’i mësonin anëtarët e tyre të duan të afërmin, këta do të ishin afruar me njëri-tjetrin dhe do të ishin të bashkuar. Por nga ç’keni parë ju, a ndodh vërtet kështu? A ndikojnë fetë për të bashkuar njerëzit? Në Gjermani kohët e fundit u bë një anketë me këtë pyetje: «A i bashkojnë fetë njerëzit apo më shumë i përçajnë?» Nga të anketuarit, 22 për qind mendonin se fetë i bashkojnë njerëzit, kurse 52 për qind mendonin se i ndajnë ose i përçajnë. Ndoshta edhe në vendin tuaj njerëzit mendojnë pak a shumë kështu.

Pse shumë veta s’kanë besim që feja mund ta bashkojë njerëzimin? Ndoshta për shkak të gjërave që dinë nga historia. Në vend që t’i afronte njerëzit me njëri-tjetrin, feja shpesh i ka larguar. Në disa raste, nën petkun e fesë janë kryer barbarizmat më të llahtarshme. Të shqyrtojmë disa shembuj, që kanë ndodhur në këto 100 vitet e fundit.

Të ndikuar nga feja

Në Ballkan, gjatë Luftës së Dytë Botërore, kroatët katolikë dhe serbët ortodoksë u kacafytën me njëri-tjetrin. Të dyja grupet pohonin se ndiqnin Jezuin, i cili i mësoi pasuesit e tij t’i donin të tjerët. Mirëpo konflikti i këtyre grupeve shkaktoi «një nga masakrat civile më të tmerrshme që ka njohur historia», siç u shpreh një studiues. Numri i vdekjeve që arriti në më tepër se 500.000 burra, gra e fëmijë, tmerroi gjithë botën.

Në vitin 1947 në nënkontinentin indian banonin 400 milionë njerëz, gati një e pesta e njerëzimit, që kryesisht ishin hinduistë, myslimanë dhe sikistë. Kur u nda India, u formua shteti islamik i Pakistanit. Në atë kohë, qindra mijë refugjatë të të dyja vendeve u dogjën, u rrahën, u torturuan dhe u vranë në një sërë masakrash fetare.

Dhe sikur të mos mjaftonin këta shembuj turbullues që përmendëm, ndërrimi i shekujve nxori në dritë rrezikun e terrorizmit. Sot, terrorizmi e ka vënë gjithë botën në gjendje alarmi, dhe shumë grupe terroriste pohojnë se kanë lidhje me ndonjë fe. Feja nuk shihet si nxitëse e unitetit. Përkundrazi, shpesh lidhet me dhunën e përçarjen. Prandaj nuk është çudi që revista gjermane FOCUS i krahasonte me barutin fetë më të mëdha në botë: budizmin, hinduizmin, judaizmin, konfucianizmin, krishterizmin, myslimanizmin, dhe taoizmin.

Debate të brendshme

Disa fe janë në luftë me njëra-tjetrën, kurse disa të tjera vlojnë nga debatet e brendshme. Për shembull, në vitet e fundit kishat e krishterizmit janë përçarë nga debate të vazhdueshme për çështjet doktrinale. Si klerikët, ashtu edhe besimtarët e thjeshtë pyesin: A lejohet kontrollimi i lindjeve? Po aborti? A duhet të caktohen gratë si priftëresha? Si duhet ta shohë kisha homoseksualizmin? A duhet ta miratojë feja luftën? Duke pasur parasysh këto përçarje, shumë veta pyesin veten: ‘E si mund ta bashkojë njerëzimin një fe, kur nuk bashkon dot as anëtarët e saj?’

Qartë pra, në përgjithësi, feja nuk ka arritur t’i bashkojë njerëzit. Por, a është përçarja karakteristikë e të gjitha feve? A ka ndonjë fe që është ndryshe nga të tjerat, pra që mund ta bashkojë njerëzimin?

[Figura në faqen 3]

Policë të plagosur gjatë përleshjeve mes grupeve fetare në Indi, në vitin 1947

[Diçitura]

Fotografi nga Keystone/Getty Images