Tuwalufumu-liba

Wan u dee fasi di Jesosi abi, di sëmbë ta lobi, da di fusutan di a ta fusutan zöndu libisëmbë. Di Jesosi bi dë a goonliba aki, a bi ta ’wai ku dee sëmbë dee bi ta wai’, nöö a bi ta ’këë ku dee sëmbë dee bi ta këë’ (Lom. 12:15). Di dee 70 bakama fëën di a bi manda go peleiki bi toona ko nëën ko piki ën unfa soni bi waka bunu da de tjika, hën ’di santa jeje u Gadu bi mbei Jesosi wai tee na soni’ (Luk. 10:17-21). Ma di a bi si unfa dee sëmbë bi ta tjali u di Lazalosi bi dëdë, hën a „fukëën nëën hati gaanfa te a fika piki an sa hoi ën seei möön” (Joh. 11:33). Unfa a du waka taa Jesosi bi ta fii da zöndu libisëmbë sö gaanfa, hii fa an bi abi zöndu? Wë di fosu soni, hën da u di a lobi sëmbë. Jesosi bi „lobi libisëmbë gaanfa seei” (Nöng. 8:31). Di lobi di a bi lobi sëmbë, bi heepi ën faa ko fusutan unfa libisëmbë ta pakisei. Apösutu Johanisi bi taki taa: ’A bi sabi hii soni di dë a libisëmbë hati.’​—Joh. 2:25. w19.03 bld. 20 pal. 1-2

Saatan tei hii dee soni dee Jöpu bi abi puu nëën, söseei a poi Jöpu në. A kii dee teni mii u Jöpu di Jöpu bi lobi gaanfa seei. Bakaten, hën a mbei Jöpu ko siki gaanfa seei u di a bi mbei boi kisi ën a hii hën sinkii. Jöpu mujëë bi fii bookosaka, nöö a bi ta tjali gaanfa seei. A bi piki Jöpu faa bia baka da Gadu. A bi piki ën faa siba Gadu nöö a dëdë. Jöpu seei bi ta kai dëdë, ma tökuseei a bi hoi hënseei a Gadu go dou. Bakaten, Saatan suku wan woto fasi faa kisi Jöpu. A bi tei dii womi di bi dë mati u Jöpu, u de go luku Jöpu. Sömëni daka longi dee womi aki bi go dë makandi ku Jöpu, ma de an bi ta dëën kötöhati. De bi ta piki ën soni u hati ën, söseei de bi ta kuutu ën. De bi piki ën taa Gadu hën bi ta sitaafu ën, söseei taa Gadu an ta booko hën hedi ku di hoi di a ta hoi hënseei nëën. De bi taki seei taa Jöpu da wan hogihatima, nöö a bi fiti u kisi dee sitaafu dë!​—Jöpu 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 bld. 4 pal. 7-8

So juu a ta bunu fuu fëëë soni. U musu ta fëëë u du soni di an ta kai ku Jehovah. Ee Adam ku Eva bi ta fëëë u du soni di an ta kai ku Jehovah, nöö de an bi o hopo fia ku ën. Ma de bi hopo fia ku ën. Di de du di soni aki, hën wojo u de bi ko limbo, hën de ko fusutan taa de bi ko dë zöndu libisëmbë. A bi ko dë taa zöndu ku dëdë nöö de bi sa da dee bakamii u de. Sen bi kisi de di wojo u de bi ko limbo, u di de bi ko fusutan taa de an bi bisi soni, hën de suku soni u tapa de sinkii (Ken. 3:7, 21). U musu ta fëëë u du soni di an ta kai ku Jehovah, ma wa musu ta fëëë dëdë. Jehovah seeka soni da u sö taa u sa feni di libi u teego. Ee u du wan gaan zöndu, ma u ta tjali tuutuu u di soni di u du, nöö Jehovah o da u paadon u di soni di u du. A o da u paadon u di u ta biibi taa di Womi Mii fëën ko paka di lusupaima da u. Wan fasi fa u sa lei taa u abi biibi da te u buta u libi a Gadu maun, nöö u tei dopu.​—1 Pet. 3:21. w19.03 bld. 5-6 pal. 12-13

Sömëni soni bi dë di dee Isaëli sëmbë bi sa ta tei u bigi. De bi dë saafu a Egepiti, hën Jehovah mbei de ko fii di a bi tja dee Teni Sitaafu ko a dee Egepiti sëmbë. Baka di dë, hën Jehovah puu de a nöutu di a kii dee sodati u Egepiti a di Bë Ze. Dee Isaëli sëmbë bi tei di soni aki u bigi sö tee taa de bi kanda gafa Jehovah. Ma de bi ta dë ku tangi a hati hii juu ö? Di woto fuka bi miti dee Isaëli sëmbë, hën de bi fëëkëtë hii dee bunu soni di Jehovah bi ta du da de. De bi lei taa de an bi dë ku tangi a hati (Ps. 106:7). Andi de bi du? Wë „hii dee Isaëli sëmbë tuu bi ta guunjan Mosesi ku Alon”. Ma u sa taki taa Jehovah de bi ta guunjan (Ëki. 16:2, 8). A bi hati Jehovah seei di a bi si taa dee sëmbë fëën an bi tei dee soni di a bi ta du da de u bigi. Bakaten, a bi taki taa hii dee Isaëli sëmbë bi o dëdë a di sabana, boiti Josua ku Kalëb.​—Nöb. 14:22-24. w19.02 bld. 16-17 pal. 12-13

Jesosi an bi du soni u sëmbë buta pakisei nëën. An bi piki dee bakama fëën u de musu ta du gaan hia soni u mëni di dëdë fëën. Ma a bi piki de taa de bi musu ta du di soni aki wan pasi a wan jaa, nöö an bi dë fanöudu u de seeka gaan hia soni u njan (Joh. 13:15; 1 Kol. 11:23-25). Di soni aki ta lei u taa Jesosi an bi abi gaanfasi. U ta wai seei taa u abi wan Könu di dë a liba ala, di abi sakafasi (Fil. 2:5-8). Unfa u sa djeesi Jesosi a di sakafasi di a abi? Wë u sa du di soni aki te u ta booko u hedi ku soni u wotowan möön dee u fuu seei soni (Fil. 2:3, 4). Pakisei fa soni bi dë a di lasiti ndeti di Jesosi bi dë a goonliba aki. Jesosi bi sabi taa an bi o tei longi möön, nöö de bi o kii ën a wan hogihati fasi. Ma tökuseei a bi ta booko hën hedi ku dee apösutu fëën, dee bi o tjali gaanfa seei. A bi tei hii di ndeti dë ta lei de soni, ta da de degihati, söseei a bi piki de fa a lobi de tjika (Joh. 14:25-31). Jesosi bi ta booko hën hedi ku wotowan möön gaanfa, möön leki fa a bi ta booko hën hedi ku hënseei. U sa djeesi Jesosi a di lö fasi aki tu! w19.01 bld. 21 pal. 5-6

Senuwe ta naki i te i pakisei fii hopo maun u da wan piki ö? Ee sö a ta miti i, nöö hoi a pakisei taa na i wanwan a ta miti. Gaansë fuu ta fëëë pikisö te u musu da wan piki. Wë an föutu te i ta fëëë u dee soni aki hedi. Dee soni aki ta lei taa i abi sakafasi, söseei de ta lei taa i ta si wotowan hei möön i. Jehovah lobi sëmbë di abi sakafasi (Ps. 138:6; Fil. 2:3). Ma Jehovah kë fii ta gafëën tu, söseei a kë fii ta da dee baaa ku dee sisa fii taanga te i dë a komakandi (1 Tes. 5:11). A lobi i, nöö a o da i di kaakiti di i abi fanöudu fii sa ta da piki. Boo buta pakisei a wantu tëkisi u Bëibel. Di Bëibel ta taki taa hii u tuu ta mbei föutu te u ta fan. So juu a ta dë di soni di u ta taki, nasö di fasi fa u ta taki ën (Jak. 3:2). Jehovah sabi taa so juu woo ta mbei föutu, söseei dee baaa ku dee sisa fuu seei sabi taa woo ta mbei föutu tu (Ps. 103:12-14). U ku de da famii, nöö de lobi u (Maik. 10:29, 30; Joh. 13:35). De sabi taa so juu a sa pasa taa u taki wan soni, hii fa na di soni dë u bi kë taki. w19.01 bld. 8 pal. 3; bld. 10-11 pal. 10-11

Di soni aki ta taanga u du so juu, ma tökuseei i sa du ën. Jehovah kë fii abi wan bunu libi. Gadu sa heepi i fii sa abi wan bunu libi hii fa i njönku jeti, söseei a sa heepi i te i ko gaan sëmbë tu. Woo luku wantu soni di o heepi u fuu fusutan di soni aki möön bunu. Woo taki andi bi heepi dee Isaëli sëmbë u de go feti wini di Paamusi Köndë. Un lai Jehovah bi da dee Isaëli sëmbë di de bi o go a di Paamusi Köndë? A bi piki de taa de bi musu ko dë möön bunu sodati ö? A bi piki de taa de bi musu go seeka deseei u de sa feti ö? Wë nönö! (Deto. 28:1, 2) A bi piki de taa de bi musu piki hën buka, söseei taa de bi musu ta futoou ën (Jos. 1:7-9). Kandë libisëmbë an bi o fusutan faandi mbei a bi piki de di soni aki. Ma a bi dë di möön bunu lai di dee Isaëli sëmbë bi sa feni. Jehovah bi heepi dee sëmbë fëën sömëni pasi u de wini dee Kaana sëmbë (Jos. 24:11-13). U musu abi biibi ee u kë piki Gadu buka. Ee u abi biibi, nöö hii juu soni o waka bunu da u. Di soni aki bi heepi sëmbë a di ten di pasa kaa, nöö a o heepi sëmbë a di ten aki tu. w18.12 bld. 22 pal. 3-4

So sëmbë a di ten aki naki futu u di dee baaa ko ta fusutan wan Bëibel tëkisi wan woto fasi. Wotowan go haika dee poipoi lei u dee sëmbë dee kumutu a di tuutuu lei nasö kandë de go haika soni di sëmbë ta mindi da u. Dee soni aki da wantu u dee soni di mbei so sëmbë go disa Jehovah ku di kemeente (Heb. 3:12-14). A bi o dë wan bunu soni seei ee de bi ta futoou Jesosi kumafa Petuisi bi ta du ën! So sëmbë bi ta kumutu a di tuutuu lei pikipiki u te de go disëën söndö u de mëni. Wan sëmbë di ta kumutu a di tuutuu lei pikipiki, dë kuma wan boto di dë a wan lampeesi ta diipi nango siii sö. Di Bëibel ta piki u taa u musu ta köni be di soni aki an miti u (Heb. 2:1). A lo’ u pasa taa te wan sëmbë ta kumutu a di tuutuu lei pikipiki, nöö an ta dë ku di mëni taa kumutu a ta kumutu a di lei. Ma an ta mbei möiti möön fu hën ku Jehovah sa dë mati go dou, nöö te u kaba fëën, a sa pasa taa hën ku Jehovah ko poi. w18.11 bld. 10-11 pal. 5-6

I bi o kë u sëmbë heepi i fii sa dë seekaseeka fii sa dini Jehovah möön gaanfa u? Kandë i sa go buta i në fii sa go a di Siköö da Könuköndë Peleikima. Di siköö aki ta heepi baaa ku sisa di dë a di hii-ten diniwooko kaa, sö taa di ölganisaasi u Jehovah sa tei de u du möön wooko da de. Dee sëmbë dee nango a di siköö aki, musu dë kabakaba u de go dini a hiniwan kamian ka de o manda de go. I bi o kë du möön soni da Jehovah a di lö fasi aki ö? (1 Kol. 9:23) U di u da sëmbë u Jehovah, mbei u lo’ u da sëmbë soni, u ta libi bunu ku wotowan, söseei u ta lobi de tu. U ta booko u hedi ku wotowan hiniwan daka. Di soni aki ta mbei u ta dë waiwai, söseei a ta mbei u ta dë bööböö (Gal. 5:22, 23). Aluwasi fa soni dë da i, joo ta dë waiwai solanga i ta djeesi Jehovah a di da di a ta da sëmbë soni, söseei joo dë wan u dee sëmbë fëën di ta wooko makandi ku ën!​—Nöng. 3:9, 10. w18.08 bld. 26 pal. 16-18

Kandë so sëmbë ta hakisi taa: ’Wan Keesitu sëmbë sa booko tööu nöö a toona tööu baka u?’ Wë Jesosi bi taki taa: „Ee wan womi tuwëën mujëë go tei oto mujëë, nöö Gadu wëti seei a booko dë. Söseei tu ee wan mujëë tuwëën manu go tei oto manu, nöö Gadu wëti di mujëë dë booko tu” (Maik. 10:11, 12; Luk. 16:18). Wë u ta si gbelingbelin taa Jesosi bi ta si di tööu libi kuma wan lesipeki soni, nöö a bi kë u woto sëmbë ko ta si ën sö tu. Ee wan womi tuwë di mujëë fëën, hii fa di mujëë an du soni, nöö a go tööu ku wan woto mujëë, nöö sö wan womi booko Gadu wëti. Sö nöö a dë da wan mujëë tu. Wë di soni aki dë sö, u di na hii juu te wan sëmbë booko tööu nöö Gadu ta si ën kuma di tööu fëën booko tuutuu. Gadu ta si dee tu sëmbë aki kuma „wan” jeti. Jesosi bi taki tu taa ee wan womi booko di tööu fëën, hii fa di mujëë an du soni, nöö a sa pasa taa di mujëë go libi fanafiti fasi a di së u manu ku mujëë soni. Unfa sö? Wë u di wan mujëë di hën manu booko di tööu bi sa ko ta fii taa a musu tööu baka u di a dë ku möni fuka. Di tööu aki bi o dë leti kuma te wan sëmbë libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni. w18.12 bld. 11 pal. 8-9

Baka di Habaki bi fan ku Jehovah, hën a bi feni kötöhati. Di begi di a begi Jehovah bi heepi ën faa dë kabakaba u wakiti be Jehovah du wan soni. Habaki bi taki taa: „Mi o dë pii, hii fa mi o ta wakiti di daka ka gaan fuka o dë” (Hab. 3:16). Andi u sa lei a di dë di Habaki bi dë kabakaba u wakiti Jehovah? Di fosu soni di u ta lei, hën da hii juu u musu ta fan ku Jehovah, aluwasi un fuka u abi. Di u tu soni da, u musu ta haika andi Jehovah ta piki u a di Wöutu fëën, söseei u musu ta du dee soni di di ölganisaasi fëën ta piki u fuu du. Di u dii soni da, u musu ta wakiti ku pasensi be Jehovah du wan soni, nöö u musu biibi taa a o heepi u ku dee fuka fuu, a di ten di a si taa bunu. Ee u ta du dee soni aki kumafa Habaki bi ta du de, nöö woo feni kötöhati, söseei woo sa hoi dou. Di pakisei di woo ta pakisei unfa soni o dë a di ten di ta ko o heepi u fuu wakiti ku pasensi, söseei fuu dë waiwai, aluwasi un fuka u abi. U dë seiki taa di Tata fuu di dë a liba ala o hopo du wan soni.​—Lom. 12:12. w18.11 bld. 18 pal. 11-12

Unfa Jehovah ta si di mbei di wan sëmbë ta mbei wan wotowan du zöndu nasö di du di wan sëmbë ta du soni di sa mbei wan wotowan an dini ën möön? Jesosi bi taki taa: „Ja si fa di mii aki dë nö? Nöö ee sö wan sëmbë ko biibi a mi, nöö hën i mbei a du wan soni faa kumutu a Gadu pasi, nöö gaan hogi seei i du dë e. A bi sa möön bëtë da i de bi tai wan gaan gindi sitonu a i gangaa te de kaba, nöö de tja i go tuwë a di möön fundu kamian u di ze dubuu piii. Biga mi taki da unu taa di sitaafu naandë an hogi kuma di joo kisi ee i mbei wan lagi sëmbë kuma di i si aki kumutu a Gadu pasi” (Maik. 9:42). Jesosi ta si di soni aki kuma wan gaan hogi soni seei! Nöö u sabi taa Jesosi ta si soni kumafa hën Tata ta si soni. Fëën mbei u sa taki taa Jehovah ta si ën kuma wan gaan hogi soni te wan sëmbë mbei wan wotowan disa u waka a Jesosi baka (Joh. 14:9). U ta si di mbei di u sa mbei wotowan kumutu a di biibi kumafa Jehovah ku Jesosi ta si ën u? Andi sëmbë ta si te de luku di fasi fa u ta du soni? Kandë u lo’ u bisi soni a wan pei fasi, nasö kandë u lo’ u seeka sinkii a wan pei fasi. Ma andi woo du ee di fasi fa u ta bisi soni nasö di fasi fa u ta seeka sinkii ta toobi so baaa ku sisa a di kemeente, nasö ee a sa mbei de ko ta pakisei fanafiti soni a di së u manu ku mujëë? Di lobi di u lobi dee baaa ku dee sisa fuu, o mbei u ko ta bisi soni a wan woto fasi. w18.11 bld. 29 pal. 9-10

Faandi mbei a dë fanöudu fuu hoi useei a Gadu? Wë a dë fanöudu, u di Saatan taki hogi u Jehovah, söseei a taki hogi fii tu. Di ëngëli dë bi hopo fia ku Gadu kë poi di bunu në u Jehovah u di a bi taki soni di bi lei taa Gadu abi hogihati, a ta pakisei hënseei nöö, söseei taa an dë wan bunu tiima. A tjali taa Adam ku Eva bi tei Saatan së, hën de hopo fia ku Jehovah (Ken. 3:1-6). Di de bi ta libi a di djai u Eden, nöö sömëni okasi bi dë di bi sa heepi de u de ko lobi Jehovah möön gaanfa. Ma di Saatan bi ko pooba de, nöö de an bi lei taa de lobi Jehovah ku hii de hati. Bakaten, hën wan woto hakisi bi musu kisi piki. Di hakisi dë da: Wan libisëmbë o ta hoi hënseei a Gadu, u di a lobi ën hedi ö? Libisëmbë sa lei taa de ta hoi deseei a Gadu ö? Di soni aki Saatan bi hakisi Gadu a di pisiten di Jöpu bi dë a libi (Jöpu 1:8-11). Jöpu bi dë wan zöndu libisëmbë leti kuma u. A bi ta mbei föutu. Ma Jehovah bi lobi ën u di a bi ta hoi hënseei nëën. w19.02 bld. 3-4 pal. 6-7

Jesosi bi konda wan woto u wan womi di ta suku konda kuma paaleli sö, faa bai. Di di womi ko feni wan gaan waiti paaleli, hën a sei hii soni di a bi abi sö taa a bi sa bai ën. Di paaleli aki da dee lei dee nama ku di Könuköndë u Gadu (Mat. 13:45, 46). Di u ko sabi soni u di tuutuu lei nasö dee lei dee nama ku di Könuköndë u Gadu ku hii dee woto lei u Bëibel, nöö useei bi dë kabakaba u disa hiniwan soni fuu bi sa ko sabi möön soni u dee lei aki. Ee u ta tei di tuutuu lei u bigi jeti, nöö wa o go disëën nöiti (Nöng. 23:23). Ma a pasa taa so dinima u Gadu an bi ko ta tei di lei aki u bigi möön, hën te u kaba fëën de go disëën. Wa kë du di soni aki nöiti! U musu du di soni di di Bëibel taki. A ta taki taa u musu „ta piki di lei u Masa Gadu” go dou (3 Joh. 2-4). Di soni aki kë taki taa u musu ta buta di tuutuu lei a di fosu kamian, nöö a musu dë u si a di fasi fa u ta libi. w18.11 bld. 10 pal. 3

Di ëngëli bi piki Josua taa dee Isaëli sëmbë an bi musu go feti ku dee sëmbë u Jelikou. Ma a bi piki de taa de bi musu waka lontu di foto wan pasi a wan daka, nöö sikisi daka longi de bi musu du ën sö. Ma a di u seibi daka, nöö de bi musu du ën seibi pasi. Kandë dee sodati bi sa pakisei taa: ’U sösö u ta lasi u ten ku u kaakiti!’ Ma di Fesima u dee Isaëli sëmbë di de an bi sa si ku wojo, bi sabi bumbuu andi a bi ta du! Di du di dee Isaëli sëmbë bi du dee soni dee a bi piki de, bi mbei di biibi u de ko möön taanga, nöö an bi dë fanöudu u de feti ku dee sodati u Jelikou (Jos. 6:2-5). Andi u sa lei a di woto aki? Wë so juu di ölganisaasi u Jehovah ta du soni a wan fasi di wa bi guwenti, nöö a sa dë sö taa wa fusutan faandi mbei de du wan soni wan woto fasi. Kandë wa bi ta si kuma a bi sa dë wan bunu soni u wooko ku dee njunjun soni di könima mbei, fuu lei soni u Bëibel, u peleiki da sëmbë, nasö u wooko ku de a komakandi. Ma a sa dë taa nöunöu u ta si dee wini dee u ta feni te u ta wooko ku dee soni aki. Te u ta si fa soni ta waka bunu u di soni tooka a sö wan fasi, nöö di biibi fuu ta ko möön taanga, söseei u ku dee baaa ku dee sisa fuu ta möön libi kuma wan famii. w18.10 bld. 17-18 pal. 8-9

Dee bakama u Jesosi bi ta mëni taa di Mësiasi bi o ko puu de a fuka. Kandë di soni dë mbei dee sëmbë u Galilea bi kë u Jesosi toon di könu u de. A musu u dë sö taa de bi ta pakisei taa Jesosi bi o dë wan bunu tiima. Jesosi bi sa’ u fan, a bi ta kula suwaki sëmbë, söseei te sëmbë an bi abi soni u njan, nöö a bi ta da de soni u njan. Di Jesosi da dee 5000 womi soni u njan, hën dee sëmbë bi foondo seei. Jesosi bi sabi andi dee sëmbë bi kë du. Di Bëibel ta piki u taa: „Di Masa Jesosi sabi sö kaa, nöö hën a fusi kumutu a de mindi, hën a go a dee kununu ala hën wanwan” (Joh. 6:10-15). A sa dë sö taa di woto daka fëën, hën dee sëmbë bi ko disa di taki dë. Jesosi bi konda da de taa an bi ko u sölugu libisëmbë, ma a bi ko u konda soni u di Könuköndë u Gadu da de. A bi taki da de taa: „Wan musu ta biinga fuun feni di njanjan di ta hoi unu fu wan pisiten nöö e, dee sëmbë. Ma be un biinga fuun feni di njanjan di sa mbei un feni libi u teego.”​—Joh. 6:25-27. w18.06 bld. 4 pal. 4-5

U di Jesosi bi lobi sëmbë, mbei a bi ta fii da de. A bi ta fusutan unfa wan sëmbë di lasi hati ta fii, u di a dë kuma „wan kambalua di de booko fika tëkëë”, nasö kuma „wan faja di ta tapa nango njöiin”. Fëën mbei a bi ta fan ku de a wan suti fasi, söseei a bi ta lei taa a abi pasensi ku de (Maik. 10:14). A dë sö tuu taa wa sa fusutan wotowan kumafa Jesosi bi ta fusutan de, söseei wa sa lei sëmbë soni kuma hën tu! Ma u sa lei taa u ta fii da dee sëmbë u di kamian ka u ta peleiki, a di fasi fa woo ta fan ku de te u dë a di peleikiwooko, a di ten di woo ta fan ku de, söseei un longi woo ta fan ku de. Milionmilion sëmbë a di ten aki „dë fukafuka weiwei” u di dee seisonima, dee politikima, ku dee hedima u keiki u di goonliba aki ta ganjan de, söseei u di de ta libi hogi ku de (Mat. 9:36). Di soni aki mbei sömëni sëmbë an ta futoou wotowan möön, söseei de an ta biibi möön taa soni o waka bunu a di ten di ta ko. U di soni aki mbei dee soni dee woo ta taki, ku di fasi fa woo ta fan, musu lei taa u abi sutifasi, söseei taa u ta booko u hedi ku de! Sömëni sëmbë ta kë haika di bosikopu fuu u di u ta lei taa u ta booko u hedi ku de, söseei u di u ta lesipeki de. w18.09 bld. 31-32 pal. 13-14

Unfa u sa du di soni aki? Wë u sa du ën te u ta lei soni a di Bëibel, te u ta piki Gadu buka, ku te u ta lei taa di dini di u ta dini Gadu da di möön fanöudu soni a u libi. Te u ta du dee soni aki, nöö woo ta dë waiwai. Woo ko ta biibi möön gaanfa taa dee soni dee Gadu paamusi u, o pasa tuutuu (Tit. 2:13). Ee u kë ta dë waiwai, aluwasi fa soni dë da u a di libi, nöö u musu ta mbei möiti nöömö fuu ku Jehovah ko dë möön gaan mati. Apösutu Paulosu bi sikifi taa: „Fa un ta biibi a Masa Jesosi liba dë, nöö sösö wai nöö fuun ta wai e. Mi o taki ën da unu wan pasi möön taa un musu ta wai nango nöömö” (Fil. 4:4). Ee u kë dë wan gaan mati u Jehovah, nöö u musu ko abi di köni di a ta da sëmbë (Nöng. 3:13, 18). Ee u kë ta dë waiwai nöömö, nöö u musu ta du dee soni dee u ta lei a di Bëibel. Jesosi bi lei unfa di soni aki dë fanöudu tjika, di a bi taki taa: „Te un ko sabi dee soni mi ta lei unu aki ta du de kaa, nöö Gadu o ta dë ku unu” (Joh. 13:17; Jak. 1:25). U musu ta du di soni aki ee u kë ta dë waiwai hii juu. w18.09 bld. 16 pal. 4-6

Epafasi bi sabi dee baaa ku dee sisa bumbuu, nöö a bi ta booko hën hedi ku de gaanfa. Paulosu bi taki taa: „Epafasi dë ku mi aki. Hën seei dë a dunguwosu tu.” Hën da Epafasi seei bi abi fuka di a bi musu ta tja (Filem. 23). Ma tökuseei a bi ta booko hën hedi ku wotowan, nöö a bi ta heepi de. Epafasi bi ta begi da dee baaa ku dee sisa fëën, nöö useei sa du di wan seei soni tu. U sa ta kai në u de te u ta begi. Ee u ta begi da dee baaa ku dee sisa fuu, nöö di soni aki o heepi de tuutuu (2 Kol. 1:11; Jak. 5:16). Pakisei ambë i sa begi da, nöö i kai di sëmbë dë në te i ta begi. I sa pakisei dee mati fii dee dë a di kemeente, nasö dee famii fii dee dë ku fuka. Kandë de musu luku unfa de musu du so soni, nasö kandë de musu hoi dou u di tesi ta miti de. I sa begi da dee baaa ku dee sisa di wan sëmbë u de lasi libi. I sa begi da dee baaa ku dee sisa dee ta dë a wan köndë ka feti dë, ka gaan ventu nasö gaan wata ko booko di köndë u de wan ten pasa dë, nasö dee abi möni fuka. Sömëni baaa ku sisa dë di bi o kë taa u musu begi da de. w18.09 bld. 5-6 pal. 12-13

Na u wan kodo fasi u da sëmbë soni nöö Paulosu bi ta taki. Hën da u sa da sëmbë degihati, u sa da de lai ku di Bëibel, söseei u sa heepi de ku soni (Tjab. 20:31-35). Te u luku di soni di Paulosu bi taki, ku di fasi fa a bi ta du soni, nöö u ta si taa a dë fanöudu seei fuu ta tei u ten ku u kaakiti fuu heepi wotowan. Söseei u musu ta booko u hedi ku de, nöö u musu lobi de tu. Sëmbë di ta öndösuku soni u ko sabi unfa libisëmbë ta du soni, ko si taa te sëmbë ta da wotowan soni, nöö de ta dë waiwai. Wanlö sëmbë bi taki taa de ta möön dë waiwai baka te de heepi wotowan a soni. Dee sëmbë dee ta öndösuku soni ta taki taa te sëmbë ta heepi wotowan a soni, nöö de ta fii taa de ta du wan bumbuu soni ku de libi. So öndösukuma ta da sëmbë taanga u de go du wooko ka de o sa ta heepi wotowan, u di di soni dë o mbei de o ta fii möön bunu, söseei a o mbei de ta möön dë waiwai. Wë di soni di dee öndösukuma aki ko sabi aki an ta foombo u, biga Jehovah di Gadu di mbei u, bi mbei sëmbë sikifi a Bëibel gaanduwe kaa taa te u ta da wotowan soni, nöö woo ta dë waiwai.​—2 Tim. 3:16, 17. w18.08 bld. 20 pal. 17-18

Di tjabukama woto u Jesaaja di nama ku Jesosi, ta da u taanga seei. Jesaaja bi taki a fesi taa Jesosi „an o buta mëni a soni di wojo fëën ta si nöö. Te a o gandji da sëmbë, an o buta mëni a soni di jesi fëën ta jei nöö. A o kuutu dee möfina sëmbë a wan leti fasi” (Jes. 11:3, 4). Faandi mbei di soni aki ta da u taanga? Wë u di u ta libi a wan goonliba ka sëmbë an ta kuutu soni a wan leti fasi. De lo’ u kuutu wotowan ku dee soni di de ta si. Fëën mbei u abi Jesosi fanöudu faa kuutu soni da u, u di an o ta kuutu sëmbë a dee soni dee a ta si nöö! Hiniwan daka u ta abi peipei pakisei u sëmbë. Ma wa dë kuma Jesosi, u di u da zöndu libisëmbë. Fëën mbei so juu u sa ta abi föutu pakisei u wotowan. U lo’ u buta pakisei a dee soni dee u ta si. Ma Jesosi bi taki taa: „Wa musu ta kuutu soni hesihesi sö e, dee sëmbë, ma un musu ta wegi soni luku fini ufö un kuutu, nöö di kuutu fuunu o dë leti.” Hën da Jesosi kë fuu ko dë kuma hën. An kë fuu kuutu sëmbë ku dee soni dee u ta si. w18.08 bld. 9 pal. 1-2

A dë sö tuu taa wa ta jei Gadu töngö a di ten aki. A mbei sëmbë sikifi di Wöutu fëën da u, nöö a ta lei u soni ku ën. Boiti di dë, di santa jeje ta mbei „di köni saafu di dë u futoou”, ta lei dee dinima fëën soni (Luk. 12:42, NW). U abi sömëni buku ku sömëni soni a Internet di dee baaa seeka da u. U abi fëlön, söseei u abi soni u haika di sa heepi u u di biibi fuu ko möön taanga! Be di Wöutu u Gadu mbei u ko abi di futoou taa hii soni dë a Jehovah maun, nöö a o seeka hii dee hogi soni di Saatan ku di goonliba fëën tja ko da libisëmbë. Boo dë kabakaba fuu ta haika ku hii u pakisei andi Jehovah ta piki u. Ee u du sö, nöö woo sa hoi dou aluwasi un fuka ta miti u, söseei woo sa pasa hiniwan tesi di dë a u fesi ta ko. Di Bëibel ta mëni u taa: „Wan musu lasi hati e, ma be un tai hati go dou. Be un ta du kumafa Masa Gadu kë fuun ta du nöömö, nöö woon kisi dee soni dee a bi paamusi unu.”​—Heb. 10:36. w19.03 bld. 13 pal. 17-18

Mosesi bi tja dee Isaëli sëmbë wan hii pisiten. Ma Josua hën bi o ko ta tja de awaa. Kandë Josua bi o ta hakisi hënseei ee dee sëmbë bi o kë faa dë fesima u de (Deto. 34:8, 10-12). Wan buku di ta taki soni u Bëibel bi taki wan soni u Josua 1:1, 2. A bi taki taa wan u dee soni di ta möön taanga da sëmbë di ta libi makandi a wan kamian, nasö a wan köndë, da te de tooka wan fesima buta wan wotowan. Josua bi abi leti u booko hën hedi u di soni bi ko tooka. Ma a bi buta futoou a Jehovah, nöö a bi dë kabakaba u du dee soni dee Jehovah bi piki de (Jos. 1:9-11). Gadu bi mbei soni waka bunu da Josua, u di a bi ta futoou ën, nöö a bi mbei wan ëngëli tii Josua ku dee Isaëli sëmbë. A bi sa dë sö taa di ëngëli aki, hën de ta kai di Wöutu, di fosu Womi Mii u Gadu (Ëki. 23:20-23; Joh. 1:1). Jehovah bi heepi dee Isaëli sëmbë fu an taanga da de u tei Josua kuma di njunjun fesima u de. w18.10 bld. 16-17 pal. 1-4

Jehovah sabi dee sëmbë dee dë kabakaba u dini ën, nöö a ta sikifi de në buta a di ’buku fëën faa mëni de’. Ee u kë u di në fuu dë sikifisikifi a di ’buku u Jehovah faa mëni u’, nöö u musu du wan soni. Maleaki bi taki taa u musu abi gaan lesipeki da Jehovah, söseei a bi taki taa u musu ta pakisei fundu u di në fëën. Ee u ta dini woto sëmbë nasö woto soni, nöö Jehovah o puu di në fuu a di buku fëën (Ëki. 32:33; Ps. 69:28). Hën da na paamusi nöö u musu paamusi Jehovah taa woo du andi a kë fuu du, nöö u tei dopu. Wan pasi nöö u ta paamusi Jehovah dee soni dë, ma di dini di u ta dini Jehovah, da wan soni di u musu ta du nöömö. Solanga u dë a libi, nöö hiniwan daka u musu ta lei taa u ta piki Jehovah buka.​—1 Pet. 4:1, 2. w18.07 bld. 22-23 pal. 7-9

Wa ta ko dë gaangaan sëmbë a di biibi u di u dë a di biibi sömëni jaa longi. Ma u musu ta mbei möiti fuu ko dë sö wan sëmbë. U musu ta lei soni u Bëibel nango nöömö fuu ko ta fusutan soni möön bunu. Hën da u musu ta lesi di Bëibel hii daka (Ps. 1:1-3). Te i ta lesi di Bëibel hiniwan daka, nöö joo ko fusutan dee wëti ku dee mama wëti u Bëibel möön bunu. Un wëti Keesitu sëmbë musu ta hoi möön gaanfa? De musu ta hoi di wëti di ta taki taa de musu ta lobi de na de. Jesosi bi piki dee bakama fëën taa: „Te un ta lobi sö kaa, nöö hii sëmbë o si taa bakama u mi gbelin un dë e” (Joh. 13:35). Di Bëibel ta taki taa lobi da „di gaan bumbuu wëti”, nöö „hën wanwan tö sa mbei i ta hoi hii dee wëti u Gadu tuu ku telu” (Jak. 2:8; Lom. 13:10). An ta foondo u te di Bëibel ta taki taa lobi da wan fasi di hii Keesitu sëmbë musu abi, u di a ta piki u taa „Masa Gadu, hën hatiböö da lobi”.​—1 Joh. 4:8. w18.06 bld. 18-19 pal. 14-15

A dë sö tuu taa dee Isaëli sëmbë bi hopo fia ku Jehovah, ma Mosesi seei hati bi boonu tu. An bi duwengi hënseei, ma a bi taki soni söndö u pakisei andi bi sa miti ën bakaten. Mosesi an bi buta pakisei fëën a Jehovah möön, u di a bi mbei soni di wotowan du, puu hën pakisei a Jehovah. Di fosu pasi di dee sëmbë bi ta guunjan u di de an bi abi wata, hën Mosesi bi du soni a wan bunu fasi (Ëki. 7:6). Ma kandë a bi ko wei ku dee Isaëli sëmbë, nasö hati fëën bi ko boonu ku de, u di de bi ta hopo fia ku Jehovah sömëni jaa longi kaa. Kandë Mosesi bi buta pakisei a di fasi fa a bi ta fii, ka faa bi buta pakisei a di fasi fa a bi sa gafa Jehovah. Wë ee wan tjabukama u Jehovah di bi ta hoi hënseei nëën, seei bi mbei soni puu hën pakisei a Jehovah u tefa a du zöndu, nöö hën da di wan seei soni sa miti u tu. Mosesi bi zuntu ku di Paamusi Köndë, nöö useei dë zuntu ku di njunjun goonliba tu (2 Pet. 3:13). An dë u taki taa wa bi o kë lasi di gaan bunu aki. Ma ee u kë go a di njunjun goonliba, nöö u musu ta buta pakisei fuu a Jehovah hii juu, söseei u musu ta piki hën buka hii juu tu.​—1 Joh. 2:17. w18.07 bld. 12 pal. 14-16

Saatan an sa duwengi sëmbë u de du soni di de an kë du (Jak. 1:14). Sömëni sëmbë a di goonliba aki an sabi taa de dë a Saatan së. Ma te wan sëmbë ko sabi soni u di tuutuu lei, nöö a musu luku ee a o tei di së u Jehovah, nasö ee a o tei di së u Saatan (Tjab. 3:17; 17:30). Ee u dë kabakaba u piki Gadu buka hii juu, nöö Saatan an o sa puu u a Jehovah së (Job 2:3; 27:5). Woto soni dë di Saatan ku dee taku jeje fëën an sa du. Di Bëibel an ta taki taa de sabi andi dë a u hati, nasö andi u ta pakisei. Jehovah ku Jesosi tö nöö sa du di soni dë (1 Sam. 16:7; Maik. 2:8). Ee u ta mbei möiti u fan a di fasi fa Gadu kë taa u musu fan, söseei ee u ta du soni a wan fasi di ta kai ku Gadu, nöö u sa dë seiki taa an o da Didibi pasi faa du soni ku u di o tapa u fuu feni di libi u teego (Ps. 34:7). U musu ko sabi di felantima fuu, ma wa abi fu fëëë ën. Hii fa u da zöndu libisëmbë, tökuseei Jehovah sa heepi u fuu wini Saatan. Ee u finga futu dëën, nöö a o kule go.​—Jak. 4:7; 1 Pet. 5:9. w18.05 bld. 20 pal. 15-17

Pakisei taa i ta seeka u go a wan apaiti piizii a wan longi kamian. I musu tei wan besi fii sa dou ala. Di i dou a di kamian ka de ta tei besi, hën i si gaan hia sëmbë ku gaan hia besi, nöö hën i buuja seei. Ma i sabi naasë i kë go, söseei i sabi un besi i musu tei fii sa dou ka i nango. Wë ja bi o tei wan woto besi, u di i sabi taa an o tja i go a di kamian ka i musu go. Di libi dë kuma te i nango a wan longi kamian, nöö un dee njönkuwan dë kuma dee hia sëmbë dee dë ka de ta tei besi. So juu soni ta hia di i kë du nasö di i sa du, nöö di soni aki sa mbei i buuja seei. Ma ee i sabi andi i kë du, nöö an o taanga da i sö möön fii du bunu soni. Joo mbei Jehovah tii i a hiniwan soni di joo du a i libi ö? Hën da joo mbei a tii i te i ta luku un wooko joo tei, na un pei siköö joo go, ee joo tööu nasö ee joo pai miii. Söseei joo mbei möiti u dou maaka a di dini u Jehovah, di o mbei i ku ën ko dë möön gaan mati. Ee i ta buta hii i pakisei a di dini u Jehovah, nöö i sa dë seiki taa a o mbei i feni wini, söseei a o heepi i fii sa dou dee maaka fii. w18.04 bld. 27 pal. 1-3

Jefita bi hoi hënseei a di buka di a bi mbei ku Jehovah, hën a manda di mujëë mii fëën faa go dini Jehovah a di tenti fëën, hii hën libi longi (Kuutm. 11:30-35). Di soni aki bi musu u taanga da Jefita faa du, ma a bi o möön taanga da di mujëë mii fëën. Di mujëë mii fëën bi dë kabakaba u du andi hën tata bi paamusi Jehovah (Kuutm. 11:36, 37). Di soni aki bi kë taki taa an bi o sa tööu, söseei an bi o pai miii. Di böngö u Jefita bi o kaba. A bi abi kötöhati ku taanga fanöudu seei. Di Bëibel ta taki taa: „A bi ko dë wan guwenti a Isaëli taa hiniwan jaa dee mujëë mii u Isaëli bi nango gafa di mujëë mii u Jefita fö daka longi” (Kuutm. 11:39, 40). Di mujëë mii u Jefita ta mbei u mëni dee Keesitu sëmbë u di ten aki di an tööu, u di de kë du möön soni a di dini di de ta dini Jehovah. U musu ta gafa de, söseei u musu ta da de taanga.​—1 Kol. 7:32-35. w18.04 bld. 17 pal. 10-11

Sömëni ëngëli bi tei di së u Saatan di a bi hopo fia ku Gadu. Ufö di Gaan Wata ko, Saatan bi ganjan so u dee ëngëli u de ko a goonliba aki ko tei mujëë. Di Bëibel ta heepi u fuu ko fusutan di soni dë, u di a ta taki taa de vinde di gaan kaima ko a goonliba, nöö hën a feki wan hii pisi u dee teeja a liba ala puu tuwë ko a goonliba (Ken. 6:1-4; Ako. 12:3, 4). Di dee ëngëli aki bia baka da Gadu, nöö di soni dë bi ta lei taa de tei di së u Saatan. U sa taki taa dee ëngëli aki seei dë a wan ölganisaasi tu. Saatan bi kë djeesi Gadu, hën a seti wan könuköndë fëën. A buta hënseei ko dë könu u di könuköndë fëën, nöö a ta tii dee taku jeje. A ta da de makiti, söseei a ta mbei de tii di goonliba makandi ku ën (Ef. 6:12). Saatan ta wooko ku di ölganisaasi fëën u mbei dee tii u di goonliba aki du soni kumafa a kë. w18.05 bld. 16-17 pal. 5-6

So juu Gadu ta lei taa a lobi u te a ta bai u a soni te a dë fanöudu, leti kumafa wan lobihati tata ta bai dee mii fëën a soni. Dafiti bi lei taa a bi tei ën u bigi di Gadu bi bai ën a soni. Dafiti bi ta pakisei fundu u di fasi fa Gadu ta si soni, nöö di soni dë bi heepi ën faa ko ta si soni a di fasi fa Gadu ta si soni. A mbei di soni dë heepi ën faa ko ta du soni kumafa Gadu kë, söseei a heepi ën faa ko dë wan möön bunu sëmbë. Ee iseei ta du sö tu, nöö joo ko möön lobi Gadu, joo ta kë du soni di ta kai ku ën möön gaanfa, nöö joo ko dë wan gaangaan sëmbë a di biibi. Wan sisa de kai Christin taki taa te a öndösuku soni a di Wöutu u Gadu, ta pakisei fundu u dee soni dee a lesi, nöö a ta fii taa hën Jehovah bi sikifi dee soni dë da! Te i ta si soni kumafa Gadu ta si soni, nöö joo ta si di libi a di goonliba aki kumafa Gadu ta si ën, söseei joo ta si di ten di ta ko kumafa Gadu ta si ën tu. Jehovah hën heepi i fii ko sabi dee soni aki. Faandi mbei? U di a kë taa i sabi andi da dee möön fanöudu soni a di libi, a kë fii du soni a wan bunu fasi, söseei an kë fii fëëë taa hogi o miti i a di ten di ta ko!​—Jes. 26:3. w18.12 bld. 23 pal. 9-10