Tuwalufumu-liba

So juu a sa ta taanga da u fuu fusutan dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu. Nasö kandë Jehovah an piki dee begi fuu a di fasi di u bi mëni taa a bi o du ën. Dee soni aki sa mbei wa ko sabi möön unfa soni dë tuutuu. Nöö ee wa du wan soni wantewante, di biibi fuu sa ko suwaki, nöö u ku Jehovah an o dë mati möön (Jak. 1:7, 8). A sa mbei tu taa wa feni dee bunu dee Gadu paamusi u. Apösutu Paulosu bi taki taa dee soni dee u ta dë ku di mëni taa woo feni, dë da u kuma wan hanka (Heb. 6:19). Te wan gaan ventu ta böö, nöö wan hanka ta hoi wan sipi fu an diipi go naki. Ma ee di këti u di hanka an koti, nëën ufö a o sa heepi di sipi. Leti kumafa sukufu sa njan di këti u wan hanka koti, sö nöö di biibi fuu sa ko suwaki ee wa dë seiki u dee soni dee u ta lei. Te tesi miti wan sëmbë di an dë seiki u dee soni dee a ta lei, nöö di soni dë sa mbei an biibi dee soni dee Jehovah paamusi u möön. A o taanga da sö wan sëmbë faa ta dë waiwai! w21.02 bld. 30 pal. 14-15

A kan taa Abahamu bi pasa 70 jaa kaa, di hën ku dee sëmbë fëën bi foloisi kumutu a di foto Uli (Ken. 11:31–12:4). Wan höndö jaa longi sö, a bi libi a tenti, nöö a bi ta seti kampu a peipei kamian a di köndë Kaana. Abahamu bi ko lasi libi di a bi abi 175 jaa (Ken. 25:7). Ma tökuseei an bi si fa Jehovah bi da dee bakamii fëën di köndë ka a bi mandëën go. Söseei an bi libi longi tjika faa si fa Gadu seti di foto nasö di Könuköndë fëën. Hii fa a dë sö, tökuseei di Bëibel ta taki taa Abahamu bi libi gaandi, söseei taa a bi dë tifeedi ufö a dëdë (Ken. 25:8). Hii fa sömëni soni bi miti Abahamu, tökuseei a bi abi wan taanga biibi jeti, söseei a bi dë kabakaba u wakiti Jehovah. Unfa a du waka taa Abahamu bi sa hoi dou? Wë u di hii hën libi longi Jehovah bi tjubi ën, söseei Jehovah bi libi ku ën kuma mati fëën (Ken. 15:1; Jes. 41:8; Jak. 2:22). U dë kuma Abahamu. U ta wakiti di foto di mbei ku bumbuu sitonu posu (Heb. 11:10). Ma wa ta wakiti u de mbei di foto aki. Di Könuköndë u Gadu seti a di jaa 1914, nöö a ta tii liba ala kaa (Ako. 12:7-10). Ma u ta wakiti di Könuköndë faa tii hii di goonliba. w20.08 bld. 4-5 pal. 11-12

Ee u kë haika bunu te wotowan ta fan ku u, nöö u musu abi sakafasi, söseei u musu abi pasensi. A ta bunu fuu ta du di soni aki, u di a sa heepi u a dii fasi. Di fosu soni, hën da a o heepi u fu wa ta kuutu sëmbë a wan föutu fasi. Di u tu soni, hën da woo sa fusutan unfa di baaa nasö di sisa fuu ta fii, söseei woo sa sabi faandi mbei a ta du so soni. Te u ko sabi dee soni aki kaa, nöö a o heepi u fuu möön fii dëën. Di u dii soni, hën da woo sa heepi di sëmbë faa ko sabi soni fëën seei di an bi sabi. So juu wan sëmbë an ta kaba fusutan faandi mbei a ta fii wan fasi. Ma te a konda da wotowan unfa a ta fii, nöö di soni dë sa heepi ën faa ko fusutan faandi mbei a ta fii sö. A ta taanga da so u dee baaa ku dee sisa fuu u de konda unfa de ta fii, kandë u di soni bi miti de a di ten di pasa. Kandë di fasi fa so u de kiija mbei di soni aki ta taanga da de, nasö u di de an abi di guwenti u du di soni aki. A sa tei ten ufö de bigi konda da u unfa de ta fii. Ma te de bigi du di soni aki, nëën ufö woo sa sabi unfa de ta fii tuutuu. Ee u abi pasensi kumafa Jehovah abi pasensi, nöö de o futoou u. Nöö te de ta fan, nöö u musu haika de bunu. w20.04 bld. 15-16 pal. 6-7

A di ten u Jesosi, wan sëmbë di bi ta kisi fisi, bi musu sabi un pei fisi a bi kë kisi (Leif. 11:9-12). A bi musu sabi tu naasë dee fisi lo’ u dë. Dee fisi lo’ u dë a kamian ka di wata ta kai ku de, söseei ka de sa feni hia soni u njan. Ma di juu di di sëmbë o go kisi fisi dë fanöudu tu ö? Wë buta pakisei a di soni di wan baaa di ta libi a wan paati di dë a di së u Asia bi taki. Di baaa aki bi kai wan woto baaa di ta du di sëndëlengiwooko a di pisiwata ka a ta sai dë, u de go kisi fisi. Di baaa di ta du di sëndëlengiwooko bi piki di woto baaa taa: „Mi o ko miti i amanjan mamate a nëigi juu.” Hën di baaa piki ën taa: „Wë nönö. U musu go a wan juu di bunu fuu sa kisi fisi, na a di juu di bunu da u.” Wë sö nöö dee bakama u Jesosi dee bi ko ta kisi libisëmbë tja ko a Gadu, bi nango a kamian ka dee sëmbë bi lo’ u dë, söseei a wan juu di de bi o sa sai dë. Dee bakama u Jesosi bi nango ta peleiki a di Wosu u Gadu, a dee keiki wosu u dee Dju, a sëmbë pisi, söseei a wojowojo (Tjab. 5:42; 17:17; 18:4). Useei musu ko sabi dee guwenti u dee sëmbë u di pisiwata ka u ta peleiki. U musu dë kabakaba u tooka di fasi fa u ta du soni, fuu sa go peleiki a kamian ka woo sa miti sëmbë, söseei a wan juu di woo sa miti de.​—1 Kol. 9:19-23. w20.09 bld. 4 pal. 8-9

Wan fasi fa u ku Jesosi sa ko dë mati da te u ta wooko ku dee soni di di ölganisaasi u Jehovah seti. U ku Jesosi ta ko dë möön gaan mati te u ta wooko makandi ku dee sëmbë dee abi di faantiwöutu u luku u (Ef. 4:16). Nöunöu di ölganisaasi fuu ta mbei möiti u de sa ta wooko ku dee Könuköndë zali a di möön bunu fasi. Di soni aki mbei de mbei so kemeente hai ko nama ku woto kemeente. Di soni aki mbei taa di ölganisaasi an bi abi fu puu sö hia möni möön. So peleikima bi musu ko guwenti di njunjun seti aki. Kandë dee peleikima aki bi dini Jehovah sömëni jaa longi ku di kemeente ka de bi dë, nöö kandë de ku dee baaa ku sisa ko dë gaan mati seei. Ma nöunöu de hakisi de u de go dini Jehovah a wan woto kemeente. Wë Jesosi musu u ta wai te a ta si unfa dee bakama fëën ta wooko ku di seti aki! w20.04 bld. 24 pal. 14

Di könu u bausë ku di könu u libasë ta fia ku deseei u di de kë dë di möön makiti tii di dë a goonliba. Baka di u Tu Goonliba Feti, nöö di Sovyet-Unie bi ko abi taki a gaansë u dee köndë u Europa liba. Di könu u libasë bi mökisi ku woto köndë u tja dee sodati u de ko a wan, u feti ku di könu u bausë. De bi hopo wan ölganisaasi de kai NATO. Di könu u bausë ku di könu u libasë ta puu hia möni u de sa abi dee möön taanga sodati ku dee möön bunu fetilai. De bi ta tuwë gogo a wan së ku dee köndë dee bi dë felantima u di felantima u de tu. De bi du di soni aki a di pisiwata u Afiikan, u Asia, söseei a di pisiwata u Latijn-Amerika. A di ten aki, Losiaköndë ku dee köndë dee dë ku ën a wan së, abi makiti a hii së u goonliba. Söseei di könu u bausë ta wooko ku Internet u ko sabi soni u di könu u libasë. Hiniwan u dee tu könu aki ta taki taa di wotowan ta wooko ku computer u mbei de lasi möni, söseei u poi di fasi fa politiki soni seti a di köndë u de. Boiti di dë, di könu u bausë ta feti ku dee sëmbë u Gadu go dou, leti kumafa Daniëli bi taki.​—Dan. 11:41. w20.05 bld. 13 pal. 5-6

„Wan mujëë sa fëëkëtë di mii fëën di dë a bobi ö?” Di soni aki Jehovah bi hakisi a di pisiten di di tjabukama Jesaaja bi dë a libi. Jehovah bi piki dee sëmbë fëën taa: „Kandë wan mama sa fëëkëtë di mii fëën, ma nöiti mi o sa fëëkëtë unu” (Jes. 49:15). Jehovah an lo’ u maaka hënseei ku wan mama. Ma di pasi aki sö a du ën. Jehovah bi taki u di fasi fa wan mama ta lobi di mii fëën, u lei unfa a lobi dee dinima fëën tjika. Gaansë u dee mama sa fusutan di soni di wan sisa de kai Jasmine bi taki. A bi taki taa: „Te i abi miii a bobi, nöö i ku ën ta ko abi wan apaiti fii da unuseei.” Jehovah ta sabi te wan mii fëën an nango a di peleikiwooko möön, söseei te an nango a dee komakandi möön. Sömëni u dee baaa ku dee sisa dee an bi ta peleiki möön, ta toona ko a di kemeente baka, nöö u ta tei de ku wai te de ko! Jehovah kë taa de musu ko baka, nöö useei kë u de ko tu.​—1 Pet. 2:25. w20.06 bld. 18 pal. 1-3

Na hii gudu i sa si ku wojo. Dee möön gaan gudu an ta dë u si ku wojo. Di Jesosi bi dë a di kuun liba, hën a bi taki u gudu di dë a liba ala di an dë kuma möni nasö woto gudu di dë a goonliba aki. Bakaten hën a taki taa: „Ka gudu fii dë, nöö naandë di hati fii ta dë tu” (Mat. 6:19-21). Te u ta si wan soni kuma gudu, nöö woo mbei hii möiti fuu sa feni ën. U „ta lai gudu a Masa Gadu köndë”, te u ta mbei möiti fuu ku Gadu dë bunu. Di lö gudu aki, Jesosi bi taki taa sëmbë an sa fuufuu ën, nasö de an sa poi ën kaba a sösö tu. Apösutu Paulosu bi da u taanga fuu buta pakisei fuu a dee soni dee wojo fuu an ta si (2 Kol. 4:17, 18). Dee gudu aki da soni di wa ta si ku wojo, ma de nama ku dee bunu dee woo feni a di njunjun goonliba. U ta lei taa u ta tei dee soni dee wa sa si ku wojo aki, u bigi ö? w20.05 bld. 26 pal. 1-2

Dee soni di Mosesi bi lei dee Isaëli sëmbë, bi dë kuma tjuba di ta mbei wan uwii göö. Unfa u sa ta lei sëmbë soni a sö wan fasi taa dee soni dee u ta lei de, dë kuma tjuba di ta kai a wan uwii? Te u nango a sëmbë pisi u go peleiki da de, nasö te u ta peleiki ka hia sëmbë ta waka pasa, nöö u sa tei di Bëibel u lei sëmbë di në u Gadu. U sa da de buku, u sa lei de dee fëlön ku dee woto soni dee dë a di website fuu, dee ta tja gafa ko da Jehovah. Te u dë a wooko, te u dë a siköö, nasö te u nango a wan kamian, u sa feni wan okasi fuu konda soni u di Gadu fuu da sëmbë. Te u ta konda da dee sëmbë dee u miti andi ku andi Jehovah o du da libisëmbë, söseei andi a o du ku di goonliba, nöö de sa ko sabi unfa Jehovah lobi libisëmbë tjika. Te u ta konda soni u di lobihati Tata fuu da wotowan, nöö hën da u ta du soni di ta mbei di në fëën ko santa. U ta heepi sëmbë u de ko fusutan taa na hii soni di de bi jei u Jehovah da tuutuu soni. Dee soni u Bëibel dee u ta lei sëmbë, da soni di ta mbei sëmbë ko dë bööböö tuutuu.​—Jes. 65:13, 14. w20.06 bld. 10 pal. 8-9

Un fasi u musu abi ee u kë heepi dee sëmbë dee kë toona ko a Jehovah baka? Boo luku andi u sa lei a di woto di Jesosi bi konda u di womi mii di bi go kumutu nëën mama ku hën tata wosu (Luk. 15:17-24). Di womi mii bi ko fusutan bakaten taa a bi mbei wan föutu, hën a toona ko baka. Di tata bi kule go miti di womi mii fëën, hën a baasëën duu sö, u lei ën taa a lobi ën. Háti u di womi mii bi ta fon mën tee u di soni di a du, nöö a bi ta fii kuma an fiti u di tata si ën kuma miii fëën möön. Tjali u di womi mii bi kisi di tata di di womi mii bi ta konda dëën unfa a bi ta fii. Hën di tata hopo du soni u lei di womi mii fëën taa a wai taa a toona ko. Di tata bi libi ku ën u lei ën taa hën da wan mii fëën di a lobi tee. Di tata bi hoi wan gaan piizii da di mii fëën u lei ën taa a lobi ën, söseei taa a wai taa a toona ko. Boiti di dë, a bi da di womi mii fëën hansehanse soni u bisi tu. Jehovah dë kuma di tata a di woto aki. A lobi dee baaa ku dee sisa fuu dee an ta peleiki möön, nöö a kë u de toona ko nëën. Ee u djeesi Jehovah a di fasi fa a ta du soni, nöö u sa heepi dee sëmbë aki u de toona ko baka. Fuu sa du di soni aki, nöö u musu abi pasensi, u musu abi tjalihati u sëmbë, söseei u musu abi lobi. w20.06 bld. 25-26 pal. 8-9

Jesosi bi taki taa so sëmbë bi o tei di tuutuu lei „ku wai”, ma di biibi u dee sëmbë aki bi o ko suwaki te tesi bi o miti de (Mat. 13:3-6, 20,21). Wë kandë u di de an bi fusutan taa te de bi o waka a Jesosi baka, nöö di soni dë bi o mbei fuka miti de tu (Mat. 16:24). Nasö kandë de bi mëni taa te de bi o ko dë Keesitu sëmbë, nöö de an bi o abi na wan bookohedi möön, ma gaan bunu wanwan de bi o ta feni. Ma a di goonliba ka u ta libi aki, soni o ta taanga da u. Soni sa tooka a di libi fuu, nöö a sa mbei wa ko ta dë waiwai sö möön (Ps. 6:6; Peleik. 9:11). Gaansë u dee baaa ku dee sisa fuu ta lei taa de dë seiki taa de feni di tuutuu lei. Faandi mbei u sa taki sö? Wë de ta lei taa di biibi u de an ta ko suwaki aluwasi wan baaa nasö wan sisa du wan soni ku de di hati de, nasö aluwasi de du wan gaan zöndu (Ps. 119:165). A hiniwan tesi di ta miti de, di biibi u de ta ko möön taanga (Jak. 1:2-4). U musu ko abi di lö taanga biibi dë. w20.07 bld. 8 pal. 1; bld. 9 pal. 4-5

Ufö i bigi lesi di Bëibel, nöö hakisi Jehovah faa heepi i fii sa feni wini u dee soni dee i ta lesi. Ee i ta suku wan soni di sa heepi i ku wan fuka fii, nöö hakisi Jehovah faa heepi i fii sa feni mama wëti a di Wöutu fëën, di sa heepi i fii saandi i musu du (Fil. 4:6, 7). Jehovah mbei u a sö wan fasi taa u sa ta pakisei unfa soni bi o sa dë. Fii sa möön fusutan unfa soni bi waka te i ta lesi di Bëibel, nöö pooba u pakisei luku unfa soni bi o dë, ee ju bi dë di sëmbë di i ta lesi soni fëën dë. Pooba u si dee soni di di sëmbë bi ta si, söseei dee a bi ta fii.Baka di dë, kai pakisei a di soni. Te wan sëmbë ta kai pakisei a wan soni, hën da a ta pakisei fundu u di soni di a lesi, söseei a ta luku unfa a sa libi ku di soni di a lei. Te i ta du di soni aki, nöö a ta heepi i fii ko fusutan di soni di i ta lesi möön bunu. Ja o feni wini u di lesi di i ta lesi di Bëibel, ee ja ta kai pakisei a dee soni dee i ta lesi. w21.03 bld. 15 pal. 3-5

Apösutu Paulosu bi sa pakisei taa ee an bi ko dë wan Keesitu sëmbë di bi ta du di diniwooko fëën fajafaja, nöö kandë de an bi o söötö ën. Hati fëën bi sa boonu ku dee womi u Asia di an bi dë ku ën a wan së möön, nöö a bi sa pasa taa an bi ko ta futoou dee woto mati fëën möön. Ma Paulosu an bi du na wan u dee soni aki. Wë hii fa Paulosu bi sabi taa a bi o dëdë, tökuseei a bi sabi taa a dë fanöudu seei u du soni u tja gafa ko da Jehovah. Nöö a bi ta pakisei unfa a sa da wotowan taanga. A bi ta futoou Jehovah, u di a bi ta begi ën hii juu. Paulosu an bi ta dë ta pakisei soni u dee baaa dee bi go disëën nöömö, ma a bi tei ën u bigi taa dee mati fëën bi ta heepi ën. Boiti di dë Paulosu bi ta lei soni a di Wöutu u Gadu go dou (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Nöö di möön fanöudu soni, hën da a bi sabi taa Jehovah ku Jesosi lobi ën. w21.03 bld. 18 pal. 17-18

Baka di jaa 100  baka Keesitu, hën sömëni sëmbë di an bi lobi di lei u Keesitu tuutuu, bi bigi ko a di kemeente. Dee sëmbë aki bi ta lei sëmbë soni di an bi dë tuu, söseei de bi ta tapa sëmbë u de an ko sabi dee tuutuu lei dee dë a di Wöutu u Gadu. Bigi a di ten dë, te go miti dee ten ufö di jaa 1900, Gadu an bi abi wan ölganisaasi a goonliba aki. Dee poipoi Keesitu sëmbë bi ko hia, nöö di soni dë bi mbei a bi ko taanga u sabi ambë da dee tuutuu Keesitu sëmbë (Mat. 13:36-43). Faandi mbei a bunu u sabi di soni aki? Biga di soni aki ta heepi u fuu fusutan taa di soni du u ta lesi a Daniëli kapitë 11 u di könu u bausë ku di könu u libasë, an bi sa dë dee tiima dee bi tii baka di jaa 100 baka Keesitu te go miti di jaa 1870. Gadu an bi abi wan ölganisaasi, nasö wan kulupu sëmbë di bi ta dini ën makandi a di ten dë, u de bi sa go feti ku de. Ma kölö sö baka di jaa 1870, nöö wan könu u bausë ku wan könu u libasë bi toona ko dë baka. w20.05 bld. 3 pal. 5

Joëli bi taki taa wanlö gaan hia atiti bi o booko ko a Isaëli, nöö de bi o njan hii dee uwii u di köndë tuu fiaa! (Joë. 1:4) Fosufosu, nöö u bi ta si kuma dee sëmbë u Jehovah di tjabukama woto aki bi ta taki. U bi ta si kuma a bi ta taki u di tapa di sëmbë an sa tapa de u de du di peleikiwooko, leti kumafa sëmbë an sa tapa gaan hia atiti. U bi ta fusutan taa di wooko di de ta du, ta bigi da dee sëmbë u di „köndë” nasö da dee sëmbë di dee hedima u keiki bi feni buta a de basu. Ma te u lesi hii di tjabukama woto, nöö u ta ko si taa a dë fanöudu fuu tooka di fasi fa u bi ta fusutëën. Buta pakisei a di soni di Jehovah bi taki u dee gaan hia atiti. A bi taki taa: „Mi o puu dee sëmbë u bausë [dee atiti] a unu dë, buta go te a wan longi kamian” (Joë. 2:20). Wë ee a dë taa dee Kotoigi u Jehovah de dë kuma dee gaan hia atiti aki, u di de ta peleiki ta heepi sëmbë u de ko dë bakama u Jesosi kumafa Jesosi piki de, nöö faandi mbei Jehovah paamusi taa a o puu de buta go te a wan longi kamian? (Eze. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Wë u ta fusutan gbelingbelin taa na dee dinima u Jehovah, Jehovah o puu buta go a wan longi kamian, ma a musu u dë wan soni, nasö wan sëmbë di ta du hogi ku dee sëmbë fëën. w20.04 bld. 2-3 pal. 3-5

Andi u musu du te u ta si kuma Jehovah an ta piki dee begi fuu wantewante? Jakobosi bi taki taa u musu ta begi Gadu nöömö. Jehovah hati an ta boonu te u ta hakisi ën nöömö faa da u köni. An o gandji da u. Te u ta begi di Tata fuu a liba ala faa da u köni fuu hoi dou te tesi ta miti u, nöö a o da u ën, u di „a lo’ u da sëmbë bumbuu soni” (Ps. 25:12, 13). A ta si dee fuka dee ta miti u, a ta fii da u, nöö a dë kabakaba u heepi u. Di soni dë ta mbei u ta dë waiwai tuutuu! Ma unfa Jehovah ta da u köni? Ku di Wöutu fëën (Nöng. 2:6). Ee u kë feni di köni aki, nöö u musu ta lei soni a di Wöutu u Gadu, söseei a dee buku fuu dee ta taki soni u Bëibel. Ma na lei nöö u musu ta lei soni u Bëibel. U musu ta du dee soni dee u ta lei tu. Jakobosi bi taki taa: „Wan musu ta haika Gadu Wöutu nöö a kaba e, ma un musu ta du dee soni dee di Wöutu ta manda u fuu du” (Jak. 1:22). Te u ta du andi Gadu ta manda u fuu du, nöö wa o ta du soni kumafa u kë nöö a kaba, ma woo ta möön libi fiifii ku wotowan, söseei woo ta abi tjalihati u de (Jak. 3:17). Dee fasi aki ta heepi u fuu sa dë waiwai, aluwasi un fuka ta miti u. w21.02 bld. 29 pal. 10-11

Wan sëmbë di ta lei soni u Bëibel sa möön go a fesi ee wotowan u di kemeente ta heepi ën. Hiniwan peleikima sa heepi wan sëmbë di ta lei soni u Bëibel, faa ko dë wan sëmbë u di kemeente. Wan sisa di ta du di pioniliwooko bi taki taa: „I abi wan hii köndë fanöudu u kiija wan mii. Mi si kuma sö di soni aki dë tu te i kë heepi wan sëmbë faa ko dë wan bakama u Keesitu. Wan hii kemeente ta heepi wan sëmbë faa sa ko a di tuutuu lei.” Mama ku tata, famii, mati, ku sëmbë di ta lei wan mii soni a siköö, de tuu dë fanöudu u heepi wan mii faa ko dë wan gaangaan sëmbë, di ta tja hënseei a wan bunu fasi. De ta du di soni aki te de ta da di mii taanga faa du bunu soni, söseei te de ta lei ën fanöudu soni. Wë sö nöö baaa ku sisa a di kemeente sa heepi wan sëmbë di ta lei soni u Bëibel, faa sa go a fesi u te a dopu (Nöng. 15:22). Faandi mbei wan peleikima di ta lei wan sëmbë soni u Bëibel, musu ta wai te wotowan kë heepi di sëmbë di a ta lei soni u Bëibel? U di a dë sö taa sömëni sëmbë sa heepi di sëmbë di ta lei soni u Bëibel faa sa go a fesi. w21.03 bld. 8 pal. 1-3

Hii Keesitu sëmbë, gaanwan ku pikiwan tuu, musu ta köni u de an ta du kuma de ta dini Jehovah, nöö de ta du soni di an bunu tjubitjubi. Apösutu Johanisi bi taki taa wa sa dë a di tuutuu lei, nöö u ta libi wan fanafiti libi (1 Joh. 1:6). Ee u kë u Jehovah Gadu feni u bunu a di ten aki, söseei a di ten di ta ko, nöö u musu ta hoi a pakisei taa a ta si hii soni di u ta du. Fuu taki ën seei, nöö wa sa du zöndu tjubitjubi, biga Jehovah ta si hii soni di u ta du (Heb. 4:13). U musu ta köni fu wa ko ta si di soni de kai zöndu kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta si ën. A di ten u Johanisi, so sëmbë di bi bia baka da di biibi bi ta taki taa wan sëmbë ku Gadu bi sa dë mati jeti, hii fa di sëmbë ta du soni di Gadu an lobi. Sö nöö so sëmbë u di ten fuu aki ta si soni tu. Sömëni sëmbë ta taki taa de ta biibi a Gadu, ma de an ta kë tei Jehovah fan te a taki taa wan soni hogi, möönmöön te a nama a manu ku mujëë soni. Di soni di Jehovah ta taki taa an bunu, hën de ta taki taa bunu. Nasö de ta taki taa hii sëmbë musu taki da hënseei ee andi möön bunu dëën. w20.07 bld. 22 pal. 7-8

I ta hopo taki da dee sisa fii te a dë fanöudu ö? Boo taa so baaa ku sisa ta si taa wan sisa ta dou latilati a dee komakandi, nöö baka di komakandi a nango wantewante a wosu. Di sisa aki abi wan manu di an dë wan Jehovah Kotoigi. De ta si tu taa di sisa aki an ta tja dee mii fëën ko a zali hesihesi, nöö dee baaa ku dee sisa bigi ta kuutu ën, u di de feni taa a musu du wan soni sö taa hën manu sa dëën pasi faa sa ta tja dee mii fëën ko a dee komakandi. Ma te i luku ën bunu, di sisa ta du hii soni di a sa du. An sa ta seeka di skeima fëën kumafa a kë, söseei nëën wanwan abi taki a dee mii fëën liba. Wë i sa gafa di sisa da hii dee bunu soni dee a ta du, söseei i sa ta konda dee bunu soni di di sisa aki ta du, da wotowan. Di soni aki sa heepi wotowan u de an kuutu ën möön. Dee gaanwomi sabi taa Jehovah kë taa sëmbë musu libi bunu ku dee sisa fuu (Jak. 1:27). Dee gaanwomi ta djeesi Jesosi a di fa a bi ta hoi wotowan a pakisei. De ta du di soni aki te de an ta buta wëti da wotowan, ma te de ta lei taa de abi suti fasi, söseei taa de ta fusutan wotowan (Mat. 15:22-28). Te dee gaanwomi ta mbei möiti u heepi dee sisa, nöö de ta heepi de u de fii taa Jehovah ku di ölganisaasi fëën lobi de. w20.09 bld. 24-25 pal. 17-19

Di tjabukama Daniëli bi dë wan sakafasi womi hii hën libi longi. Hii juu a bi ta hakisi Jehovah faa tii ën. Di Jehovah bi tei Daniëli faa puu di sunjan u Nebukatnesali dëën, nöö Daniëli an bi taki taa hën puu di sunjan. Ma a bi taki taa Jehovah hën bi du ën (Dan. 2:26-28). Andi di soni aki ta lei u? Wë a ta lei u taa ee dee baaa ku dee sisa lobi dee taki dee u ta hoi, nasö ee soni ta waka bunu da u a di peleikiwooko, nöö Jehovah hën u musu da di gafa. U musu lei taa u sabi taa wa bi o sa du dee soni dë ee Jehovah an bi heepi u (Fil. 4:13). Te u ta du soni a di lö fasi dë, nöö a o dë taa u ta djeesi Jesosi a di bunu fasi fa a bi ta du soni. Jesosi bi ta mbei Jehovah tii ën (Joh. 5:19, 30). Nöiti a suku u puu di makiti fëën Tata nëën maun. Filipi 2:6, NW ta piki u taa Jesosi „an pena pakisei u tei di hei [u Gadu] ku taanga faa bi sa dë kuma Gadu”. Jesosi bi ta saka hënseei nëën Tata basu. A bi ta fusutan taa soni dë di an sa du, nöö a bi ta lesipeki di makiti di hën Tata abi. w20.08 bld. 10-11 pal. 12-13

So sëmbë di ta kule a di pasi di ta mbei sëmbë feni libi, ta abi fuka di wotowan an ta si, nöö kandë wotowan an sa fusutëën tu. Ee ja sa ta du hii soni di i kë du, nasö ee i ta fii kuma sëmbë an ta fusutan i, nöö i sa feni taanga a di woto u Mefibosëti (2 Sam. 4:4). A bi dë ku suwaki, nöö wan pasi Könu Dafiti an bi kuutu ën a wan leti fasi. Tökuseei Mefibosëti hati an bi boonu, ma a bi ta wai ku dee bunu dee a bi ta feni. A bi hoi a pakisei fa Dafiti bi ta libi bunu ku ën, nöö a bi tei di soni dë u bigi (2 Sam. 9:6-10). Mefibosëti bi hoi hii dee soni aki a pakisei di Dafiti bi kuutu ën a wan föutu fasi. Hati fëën an bi boonu ku Dafiti. Söseei an bi ta si kuma Jehovah bi mbei Dafiti du di soni aki ku ën. Mefibosëti bi du andi a bi sa du u heepi di könu di Jehovah bi buta u tii (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30). Jehovah bi mbei sëmbë sikifi di woto u Mefibosëti a di Wöutu fëën sö taa u sa lei wan soni nëën.​—Lom. 15:4. w20.04 bld. 26 pal. 3; bld. 30 pal. 18-19

Kandë so baaa nasö sisa a di kemeente ta du di sëndëlengi wooko, di apaiti pioniliwooko, nasö di kowoonu pioniliwooko. De tei di peleikiwooko ko dë wooko u de. Hii fa gaansë u dee lö baaa ku sisa aki an ta abi hia möni nasö gudu, tökuseei Jehovah ta mbei de feni sömëni gaan bunu (Maik. 10:29, 30). U lobi dee baaa ku dee sisa aki, nöö u wai taa de dë a di kemeente! Ma dee baaa dee abi faantiwöutu ku dee dë a di hii-ten diniwooko wanwan abi soni u du a di kemeente u? Wë nönö! Hiniwan peleikima dë fanöudu da Gadu ku di kemeente (Lom. 10:15; 1 Kol. 3:6-8). U ta taki sö u di wan u dee möön gaan wooko di di kemeente abi, hën da u de heepi sëmbë u de ko dë bakama u di Masa fuu, Jesosi Keesitu (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4). Hii sëmbë di ta du di peleikiwooko, ee de dopu nasö ee de an dopu jeti, ta mbei möiti u si di wooko aki kuma di möön fanöudu wooko di de musu du.​—Mat. 24:14. w20.08 bld. 21 pal. 7-8

Di tëkisi u tide ta lei u taa Jesosi o heepi u te soni ta taanga da u. Di soni di Jesosi taki sa da u taanga. Faandi mbei? U di so daka a ta taanga da u fuu hoi dou. Te wan sëmbë fuu dëdë, nöö na wantu daka nöö u ta tja di pen dë a u hati. Ma u ta tjëën sömëni jaa longi. Boiti di dë, a ta taanga da so sëmbë u de pasa dee daka, u di de ko gaandi. Ma na di dë nöö, so daka a ta taanga gaanfa seei da so sëmbë u de hoi dou, u di de ta fii bookosaka. Ma hii fa soni dë sö, tökuseei u ta feni taanga fuu hoi dou, u di u sabi taa Jesosi ta dë ku u „hiniwanten”, te kisi te soni ta taanga da u a di libi (Mat. 11:28-30). Di Wöutu u Gadu ta piki u taa Jehovah ta heepi u ku dee ëngëli fëën (Heb. 1:7, 14). Dee ëngëli ta heepi u, söseei de ta tii u te u ta paaja „di bunu buka u di Njunjun Tii u Gadu” da „hii pei nasiön sëmbë, ku hii pei lö, ku hii pei föluku dee ta fan hii dee peipei töngö u goonliba” tuu.​—Mat. 24:13, 14; Ako. 14:6. w20.11 bld. 13-14 pal. 6-7

U kë u di sëmbë di u ta lei soni u Bëibel fusutan taa dee soni dee u ta lei ën kumutu a di Wöutu u Gadu (1 Tes 2:13). Unfa u sa du di soni dë? Da di sëmbë taanga faa taki andi a lei. Ka fii ta puu da di sëmbë hii juu andi dee Bëibel tëkisi kë taki, nöö i sa hakisi ën faa puu da i andi so u de kë taki. Heepi di sëmbë faa si unfa a sa du di soni di di Wöutu u Gadu taki. Hakisi ën soni di o heepi ën faa konda unfa a ta pakisei u dee Bëibel tëkisi dee a ta lesi nasö unfa a ta feni de (Luk. 10:25-28). Kandë i sa hakisi ën taa: „Unfa di Bëibel tëkisi aki heepi i fii si wan u dee fasi di Jehovah abi?” „Unfa i sa feni wini u di soni u Bëibel di i lei aki?” „Unfa i feni di soni di i lei aki?” Na di un mëni soni di di sëmbë sabi hën da di möön fanöudu soni. Di möön fanöudu soni hën da di fa a lobi dee soni dee a sabi tjika, söseei di fa a ta du de tjika. Wooko ku di Bëibel te i ta lei sëmbë soni. I musu abi sakafasi ee i kë ko ta lei sëmbë soni u Bëibel a wan möön bunu fasi. w20.10 bld. 15 pal. 5-6

U sa dë seiki taa di peleikiwooko o kaba a di soifi ten. Luku andi bi pasa a di ten u Noa. Jehovah bi lei taa hii juu a ta du soni a di möön bunu ten. Jehovah bi buta di daka di di Gaan Wata bi o ko. A bi buta di daka dë 120 jaa a fesi ufö di Gaan Wata ko. Sömëni jaa baka di dë, hën Jehovah bi piki Noa faa mbei di gaan boto. A kan taa 40 jaa nasö 50 jaa longi ufö di Gaan Wata ko, Noa bi ta wooko taanga jeti. Hii fa sëmbë an bi ta haikëën, tökuseei a bi ta piki de andi Gadu bi taki, u te Jehovah piki ën taa de musu go a di boto dendu. Baka di dë, hën „Jehovah tapa di döö” a di soifi ten (Ken. 6:3; 7:1, 2, 16). Abiti möön Jehovah o mbei u sabi taa u kaba u paaja di bunu buka u di Könuköndë. Baka di dë, a o booko di goonliba u Saatan aki puu, nöö a o seti di njunjun goonliba di o fuu ku sëmbë di o ta piki hën buka. Ma di ten dë an dou jeti. Fëën mbei boo ta djeesi Noa, ku dee woto sëmbë dee an bi mbei maun u de böö. Boo ta buta di peleikiwooko a di fosu kamian a u libi, boo abi pasensi, söseei boo ta biibi Jehovah ku dee soni dee a paamusi u, ku hii u hati. w20.09 bld. 13 pal. 18-19

Ee Jehovah an bi buta sëmbë u tei fesi, nöö dee sëmbë fëën wosudendu bi o ta du soni fanjanfanjan, nöö de an bi o ta dë waiwai. Na wan sëmbë bi o sabi ambë musu taki unfa soni musu waka, söseei ambë o tei fesi a soni. Wë ee di seti di Jehovah seti soni u sëmbë sa ta tei fesi a soni, dë sö wan bunu soni, nöö faandi mbei sömëni mujëë a di ten aki ta fii kuma de manu ta masa de?. Wë u di sömëni womi an ta du soni kumafa dee wëti u Jehovah ta taki. Ma de ta du soni kumafa dee sëmbë u di pisiwata u de guwenti du soni. A kan tu taa de ta libi hogi ku de mujëë, u di de ta buta pakisei a deseei nöö. Wan womi di tööu sa ta libi hogi ku hën mujëë, u di a kë lei wotowan taa hën da wan „tuutuu womi nëngë”. Kandë a sa ta pakisei taa an sa duwengi hën mujëë faa lobi ën, ma a sa du soni faa fëëë ën. Nöö a sa tei di fëëë di hën mujëë ta fëëë ën, u mbei di mujëë du soni kumafa a kë. Di lö fasi u du soni aki, an ta mbei dee mujëë ta si kuma sëmbë ta lesipeki de, ta si de u gaan soni. Söseei na a di fasi aki Jehovah kë taa womi sëmbë musu libi ku de mujëë.​—Ef. 5:25, 28. w21.02 bld. 3 pal. 6-7

Te wan soni ta da i bookohedi, nöö i sa begi Jehovah faa heepi i ku ën. Ee i hakisi Jehovah faa heepi i, nöö a sa da i „di kötöhati [fëën] di bigi pasa hii sëmbë fusutan” (Fil. 4:6, 7). Jehovah ta wooko ku di santa jeje fëën u da u kötöhati, nöö di soni dë ta heepi u fu wa ta dë pantapanta (Gal. 5:22). Te joo begi Jehovah, nöö konda hii soni di dë a i hati dëën. Konda dëën unfa i ta fii. Konda finifini dëën andi da di soni di ta toobi i. Ee a dë wan soni di sa seeka a di ten aki, nöö hakisi ën faa da i di köni ku di kaakiti fii sa seekëën. Ma ee an dë wan soni di sa seeka a di ten aki, nöö hakisi ën faa heepi i fu ja ta booko i hedi tumisi. Te i ta konda finifini da Jehovah andi da di fuka fii, nöö joo sa si te a piki di begi fii. Ee an piki di begi fii wantewante dë, nöö ja musu lasi hati. A dë sö tuu taa Jehovah kë fii ta konda finifini dëën andi da dee fuka fii, ma a kë taa i musu ta konda de dëën hiniwan juu baka.​—Luk. 11:8-10. w21.01 bld. 3 pal. 6-7

A di kemeente u abi sëmbë di tööu ku sëmbë di abi miii. Ma u abi sömëni baaa ku sisa di an tööu tu. Unfa u musu si dee baaa ku dee sisa dee an tööu? Wë u musu si de kumafa Jesosi ta si de. Di Jesosi bi dë a goonliba aki, an bi tööu. A bi ta buta hii hën pakisei a di wooko di a bi musu du. Na wan daka seei Jesosi bi piki sëmbë taa de musu tööu nasö taa de an musu tööu. Ma a bi taki taa so Keesitu sëmbë o taki taa de an o tööu (Mat. 19:12). Jesosi bi ta lesipeki dee sëmbë dee an bi tööu. An bi ta si kuma sëmbë di an tööu lagi möön dee sëmbë dee tööu, nasö taa de ta makei wan soni, u di de an tööu. Kuma Jesosi, apösutu Paulosu seei an bi tööu di a bi ta du di peleikiwooko. Paulosu an bi taki wan daka taa an bunu u wan Keesitu sëmbë tööu. A bi sabi taa hiniwan sëmbë musu luku andi a o du. w20.08 bld. 28 pal. 7-8

Apösutu Johanisi bi libi gaandi, nöö sömëni soni bi miti ën di bi sa mbei di biibi fëën ko suwaki. Ma tökuseei hii juu a bi ta mbei möiti u du dee soni dee Jesosi bi taki. A bi ta lei taa a lobi dee baaa ku dee sisa fëën. Di soni aki mbei Johanisi bi dë seiki taa Jehovah ku Jesosi lobi ën, söseei taa de bi o dëën di kaakiti di a bi abi fanöudu faa hoi dou, aluwasi un pei fuka bi ta miti ën (Joh. 14:15-17; 15:10). Na wan soni di Saatan ku di goonliba fëën bi ta du, bi sa tapa Johanisi faa lei dee baaa ku dee sisa fëën taa a lobi de. Saatan an lo’ sëmbë. Nöö useei ta libi a wan goonliba di Saatan ta tii, leti kumafa a bi dë a di ten u Johanisi (1 Joh. 3:1, 10). Saatan bi o kë tapa u fu wa lobi dee baaa ku dee sisa fuu möön. Ma an sa du di soni dë, ee wa dëën pasi faa du ën. Fëën mbei boo ta mbei möiti hii juu, fuu ta lei dee baaa ku dee sisa fuu taa u lobi de, ku dee soni dee u ta taki, söseei ku dee soni dee u ta du. Te u ta du dee soni aki, nöö woo ta wai taa u dë a di wosudendu u Jehovah, söseei di libi o ta suti da u.​—1 Joh. 4:7. w21.01 bld. 13 pal. 18-19

Saatan hën ta tii di goonliba aki, nöö a sa ta taanga da u seei, nasö so juu wa ta sabi andi u musu du (2 Tim. 3:1). Ma an dë fuu fëëë. Jehovah sabi andi ta miti u. A paamusi u taa a o ta hoi u ku hën leti së maun, te soni ta taanga da u (Jes. 41:10, 13). U sa dë seiki taa Jehovah o heepi u, nöö di Wöutu fëën o da u di taanga di u abi fanöudu fuu hoi dou, aluwasi un fuka ta miti u. Dee fëlön ku dee woto u Bëibel dee u sa ta haika, ku di pisi de kai „Teki na eksempre fu sma di ben abi bribi” di dë a di website fuu, sa heepi u fuu ko möön fusutan dee woto u sëmbë dee dë a di Bëibel. Ufö i luku wan u dee woto aki nasö ufö i lesi wan u de, nöö hakisi Jehovah faa heepi i fii feni soni di sa heepi i. Pakisei unfa a bi o dë ee ju bi dë di sëmbë di i ta luku woto fëën dë. Pakisei fundu u dee soni di dee dinima u Jehovah aki bi du, söseei unfa Jehovah bi heepi de ku dee bookohedi di de bi abi. Nöö du di soni di i lei a di woto dë. Da Jehovah tangi u di fasi fa a bi heepi i. Nöö lei taa i ta tei ën u bigi taa a heepi i, u di iseei o toona suku fasi fa i sa da wotowan taanga, söseei fa i sa heepi de tu. w21.03 bld. 18-19 pal. 22-23

Ee un da sëmbë di tööu, nöö un kë pai miii, nöö un hakisi unuseei dee soni aki: ’U da sëmbë di abi sakafasi, söseei di lobi Jehovah ku di Wöutu fëën u? Jehovah bi o kë tei u fuu kiija wan mii ö?’ (Ps. 127:4) Ee i pai mii kaa, nöö hakisi iseei dee soni aki: ’Mi ta lei dee mii u mi taa a bunu u wooko taanga u?’ (Peleik. 3:12, 13) ’Mi ta du hii soni di mi sa du u tjubi dee mii u mi da dee hogi dee sa miti de u?’ (Nöng. 22:3) Ja o sa tjubi dee mii fii da hii soni. Ma i sa seeka de pikipiki da dee bookohedi dee sa miti de, te i ta lei de a wan lobihati fasi unfa di Wöutu u Gadu sa heepi de ku dee fuka di de abi (Nöng. 2:1-6). Boo taa ee wan sëmbë u di famii taki taa an o dini Jehovah möön, nöö i musu tei di Wöutu u Gadu nöö i lei dee mii fii faandi mbei a dë fanöudu u de hoi deseei a Jehovah go dou (Ps. 31:23). Nasö ee wan sëmbë di de bi lobi ko lasi libi, nöö i musu lei dee mii fii unfa de sa wooko ku di Wöutu u Gadu u de an tjali sö möön, söseei u de feni kötöhati.​—2 Kol. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16. w20.10 bld. 27 pal. 7