„Gi Ala Sani wan Fasti Ten De”
„Gi ala sani wan fasti ten de, iya, wan ten gi ibri afersi na ondro hemel.”—PREIKIMAN 3:1.
1. Sortu problema onvolmaakti libisma abi, èn san disi ben tyari kon son leisi?
SMA e taki nofotron: „Moro betre mi ben du en kaba.” Noso kande te den e prakseri fu wan sani di pasa kaba, dan den e taki: „Moro betre mi ben wakti.” Den sani disi di sma e taki, e sori o muilek a de gi onvolmaakti libisma fu sabi san na a yoisti ten fu du son sani. A problema disi meki taki mati kon pori. A meki taki sma lasi-ati èn den kon bruya. Èn a moro takru sani de, taki a meki son sma lasi bribi na ini Yehovah èn na ini en organisâsi.
2, 3. (a) Fu san ede a de wan koni sani fu frutrow tapu a fasi fa Yehovah e poti den fasti ten? (b) Sortu balansi fasi fu si sani wi musu abi ini a tori fu a kontru fu Bijbel profeititori?
2 Efu Yehovah, di abi a koni nanga na inzicht di libisma no abi, wani dan a kan kon sabi na fesi san na a bakapisi fu ibri sani di sma e du. A kan sabi „na a bigin . . . san a kaba sa de” (Yesaya 46:10). Fu dati ede a kan taki sondro fu meki wan fowtu, san na a moro bun ten fu du iniwan sani di a wani du. ¡Fu dati ede a de wan koni sani te wi e frutrow tapu a fasi fa Yehovah poti den fasti ten, na presi taki wi e frutrow tapu wi eigi onvolmaaktifasi fu poti wan yoisti ten!
3 Fu eksempre, lepi Kresten e wakti na wan loyaal fasi, a fasti ten di Yehovah poti fu meki son Bijbel profeititori kon tru. Den e tan wroko tranga ini a diniwroko fu en, ala di den e hori bun na prakseri san na a gronprakseri fu Kragisingi 3:26: „A bun taki wan sma musu wakti, iya sondro fu taki wani sani, tapu a frulusu di e kon fu Yehovah.” (Teki gersi Habakuk 3:16.) Na a srefi ten, den e bribi taki Yehovah o tyari en krutustrafu kon di a ben meki bekènti, ’awansi a ben sa meki den wakti en srefi, toku a sa kon tru sondro fu misi. A no sa kon lati.’—Habakuk 2:3.
4. Fa Amos 3:7 nanga Mateus 24:45 musu yepi wi fu abi a pasensi fu wakti Yehovah?
4 ¿Na a tra sei, efu wi no man frustan krin san son bijbeltekst wani taki noso den sani di tyari kon na krin na ini den Waktitoren publikâsi, dan wi musu lasi pasensi? Wan koni sani fu du na fu wakti a fasti ten di Yehovah poti fu tyari tori kon na krin. „Bika a Soeverein Masra Yehovah no sa du noti, sondro fu tyari en frutrow afersi kon na krin gi den futuboi fu en, den profeiti” (Amos 3:7). ¡Dati na trutru wan moi pramisi! Ma wi musu frustan taki Yehovah e tyari den frutrow afersi fu en kon na krin na a ten di en e si leki wan bun ten. Dati meki Gado gi wan „getrow èn koni srafu” a makti fu gi a pipel fu en „[yeye] nyanyan na a reti ten” (Mateus 24:45). Fu dati ede wi no abi no wan reide fu broko wi ede pasa marki, noso fu atibron srefi, taki son tori no tyari kon na krin dorodoro. Na presi fu dati, wi kan de seiker taki efu wi abi a pasensi fu wakti Yehovah, dan a sa gebroiki a getrow srafu fu gi wi san de fanowdu „na a reti ten”.
5. Sortu wini wi e kisi te wi e go luku Preikiman 3:1-8?
5 A koni Kownu Salomo ben taki 28 difrenti sani, èn ibriwan fu den abi en „fasti ten” (Preikiman 3:1-8). Te wi e frustan san den wortu fu Salomo wani taki èn san den e sori, dan dati sa yepi wi fu kon sabi san na a yoisti ten èn san no de a yoisti ten gi son sani, soleki fa Gado e si den (Hebrewsma 5:14). Disi sa meki taki wi man seti a libi fu wi akruderi dati.
„Wan Ten fu Krei èn wan Ten fu Lafu”
6, 7. (a) San e meki taki sma di e broko den ede nanga sani, e „krei” na ini a ten disi? (b) Fa grontapu e pruberi fu du neleki a situwâsi pe a de na ini, no de seryusu?
6 ¿A no de so, taki ala di „wan ten [de] fu krei èn wan ten fu lafu”, toku sma lobi a lastiwan moro leki a fosiwan? (Preikiman 3:4) Na wan sari sani, taki wi e libi na ini wan grontapu di moro furu e meki wi krei. Nofotron na sari nyunsu wi e kisi fu yere. Wi skin e gro te wi e yere taki yongusma sutu tra studenti kiri na skoro, taki papa nanga mama e meshandri den pikin fu den, taki terrorist e kiri sma di no du noti noso den e meki den kon malengri, èn taki den sani di sma e kari naturu rampu meki taki sma lasi den libi nanga den gudu fu den. Na tapu telefisi wi e si sani doronomo di e hari a prakseri fu wi, soleki pikin nanga ai di sungu go na ini den ede, e dede fu angri èn loweman di musu gowe libi a tanpresi fu den ala di den e tan lowe nomo. Wortu di sma no ben sabi fosi, soleki a kiri di sma e kiri trawan fu meki wan ethnisch grupu kon soifri, AIDS, a feti di den e feti nanga bakterie, nanga El Niño, e tyari frede kon na ini wi prakseri èn na ini wi ati — ibriwan fu den na den eigi fasi.
7 Wi no abi fu tweifri taki a disiten grontapu lai nanga wan lo sari nanga broko-ede. Ma toku a bisnis di e meki felem nanga tra sani fu prisiri sma, e kon doronomo nanga tori di no wani taki noti, di morsu, èn di nofotron abi hurudu nanga ogridu na ini, neleki den wani sori taki a situwâsi no de so seryusu, soso fu kori wi so taki wi no abi fu prakseri a pina di tra sma e pina. Ma sma no musu denki taki trutru prisiri na a srefi leki den dondon spotu di sma e meki fu di den wani du neleki den no abi sorgu, èn a lafu di sma e lafu ibri sortu pikinpikin sani. A prisiri di de wan froktu fu Gado en yeye na wan sani di a grontapu fu Satan no kan gi sma kwetikweti.—Galasiasma 5:22, 23; Efeisesma 5:3, 4.
8. ¿Kresten na ini a ten disi musu si krei leki a moro prenspari sani noso den musu si lafu leki a moro prenspari sani? Tyari disi kon krin.
8 Te wi e si a situwâsi na grontapu di e gi fu sari, dan wi kan frustan taki a ten disi a no wan ten kwetikweti fu si lafu leki a moro prenspari sani. A no de a ten fu libi soso gi prisiri nomo èn gi bun ten noso fu meki taki „prisiri” e kon de moro prenspari leki a feti di wi e feti na baka afersi na yeye fasi. (Teki gersi Preikiman 7:2-4.) „Den wan di e gebroiki grontapu” musu de „neleki den [wan di] no e gebroiki en dorodoro”, na so na apostel Paulus ben taki. Fu san ede? Bika „a fasi fa a grontapu disi de e kenki” (1 Korentesma 7:31). Den tru Kresten e libi ibri dei nanga a frustan di den e frustan krin, taki a ten pe wi e libi na ini de seryusu.—Filipisma 4:8.
¡Ala Di Den E Krei, Toku Den De Trutru Koloku!
9. Sortu situwâsi di e gi fu sari, ben de na ini a ten leti bifo a Frudu, èn san disi wani taki gi wi na ini a ten disi?
9 Den sma di ben libi na ini a ten fu a Frudu di ben kon na heri grontapu, no ben si a libi leki wan seryusu sani. Den ben tan du nomo san den ben gwenti du ala dei èn den no ben krei fu na „ogridu fu libisma di ben kon furu na grontapu”, èn den no ben span den ede di „grontapu ben kon furu nanga ogri di sma [ben] e du nanga tranga” (Genesis 6:5, 11). Yesus ben taki fu a situwâsi dati di ben gi fu sari, èn a ben taki na fesi dati sma na ini a ten fu wi ben o tyari densrefi na a sèm fasi. A ben warskow: „Neleki fa den ben du na ini den dei dati bifo a frudu, den ben e nyan èn den ben e dringi, mansma ben e trow èn umasma den ben e gi fu trow, te leki a dei taki Noa ben go na ini na ark, èn den no ben poti prakseri na tapu te leki a frudu ben kon èn ben figi den alamala puru, na so a denoya fu a Manpikin fu libisma sa de.”—Matthew 24:38, 39.
10. Fa den Israèlsma di ben e libi na ini den dei fu Hagai e sori taki den no ben warderi a fasti ten fu Yehovah?
10 So wan 1850 yari baka a Frudu, na ini den dei fu Hagai, furu Israèlsma ben sori a srefi fasi dati fu no broko den ede tumusi nanga afersi na yeye fasi. Fu di den ben feti na baka den eigi afersi, meki den no ben man si taki a ten fu den ben de wan ten pe den musu poti den afersi fu Yehovah na a fosi presi. Wi e leisi: „Fu a pipel disi den taki: ’A ten no doro, a ten fu na oso fu Yehovah, fu bow en.’ Èn a wortu fu Yehovah ben tan kon nanga yepi fu a profeiti Hagai, taki: ’¿Disi na a ten gi unu fu libi na ini den oso fu unu di temre, ala di na oso disi de na ondro busibusi? Èn now, disi na san Yehovah fu den legre taki: „Poti un ati na tapu den pasi fu unu.”’”—Hagai 1:1-5.
11. Sortu sani wi ben sa kan aksi wisrefi nanga reti?
11 A ben o de wan bun sani te wi leki Yehovah Kotoigi na ini a ten disi, di kisi den srefi frantwortu nanga grani fu Yehovah leki san den Israèlsma fu Hagai ten ben kisi, fu luku seryusu fa wi e tyari wisrefi. ¿Wi e „krei” fu a situwâsi na grontapu èn a syen di disi e gi a nen fu Gado? ¿A e hati wi te sma no wani erken taki Gado de noso te den e weigri na wan asranti fasi fu du den regtfardiki gronprakseri fu en? ¿Wi e du neleki den sma di ben kisi wan marki èn di Esekièl ben si na ini wan fisyun 2500 yari pasa kaba? Wi e leisi fu den: „Yehovah ben taigi [a man nanga na enkipatu fu wan sekretarsi] moro fara: ’Hari pasa na mindri fu a foto, na mindri fu Yerusalem, èn yu musu poti wan marki na tapu den fesi-ede fu den man di e soktu èn e geme fu ala den tegu sani di e pasa na en mindri.’”—Esekièl 9:4.
12. San Esekièl 9:5, 6 wani taki gi sma na ini a ten disi?
12 A e kon na krin san a tori disi wani taki gi wi na ini a ten disi, te wi e leisi den sani di den siksi man ben musu du di ben abi den fetisani fu naki sani panya: „Hari go na en baka, pasa na ini a foto èn naki trowe. No meki yu ai firi sari èn no firi sari ati. Owru sma, yonkuman, èn nyunwenke nanga pikin-nengre èn umasma yu musu kiri — fu pori den. Ma na no wan enkri man di abi a marki na en tapu, yu musu go krosibei, èn na ini mi santapresi yu musu bigin” (Esekièl 9:5, 6). Te wi wani pasa a bigi banawtu dati di e kon krosibei esi-esi, dan wi musu erken taki a ten disi na moro furu wan ten fu krei.
13, 14. (a) Sortu sma Yesus ben kari koloku sma? (b) Tyari kon na krin fu san ede yu denki taki a fasi fa den e taki dya, e fiti Yehovah Kotoigi?
13 Ma a „krei” di den futuboi fu Yehovah e krei fu a situwâsi na grontapu di e gi fu sari, no wani taki dati den no kan de koloku. ¡Kwetikweti! Te yu luku en bun, dan den na den moro koloku sma na grontapu. Yesus ben sori san na a moro prenspari sani di e meki sma koloku, di a ben taki: „Koloku fu den wan di sabi den yeye nowtu, . . . den wan di e sari, . . . den safri-atiwan, . . . den wan di angri èn e dreiwatra fu regtfardikifasi, . . . den sari-ati wan, . . . den wan di soifri na ini ati, . . . den wan di lobi vrede, . . . den wan di kisi frufolgu fu regtfardikifasi ede” (Mateus 5:3-10). Bun furu buweisi de di e sori taki den sani di den e taki dya, e fiti Yehovah Kotoigi leki wan grupu, moro leki fa a e fiti iniwan tra relisi organisâsi.
14 Spesrutu sensi a ten di den meki a tru anbegi na ini 1919 kon de leki fa a ben de fosi, a koloku pipel fu Yehovah abi reide fu „lafu”. Na yeye fasi, den ben firi a srefi bigi prisiri di den sma di ben drai kon baka fu Babilon ben ondrofeni na ini a di fu siksi yarihondro b.G.T: „Di Yehovah ben meki den katiboman fu Sion drai kon baka, dan wi ben tron leki den wan di ben dren. Na a ten dati a mofo fu wi ben kon furu nanga lafu, èn a tongo fu wi nanga wan prisiri babari. . . . Yehovah du wan bigi sani, nanga san a du nanga wi. Wi kon de nanga prisiri” (Psalm 126:1-3). Ala di Yehovah Kotoigi e lafu na yeye fasi, toku den e hori na prakseri na wan koni fasi taki a ten disi seryusu. Te a nyun grontapu de kaba èn den sma di e libi na grontapu grabu ’a trutru libi hori steifi’, dan a ten sa doro pe krei sa meki presi gi lafu fu ala ten.—1 Timoteus 6:19; Openbaring 21:3, 4.
„Wan Ten fu Brasa Sma èn wan Ten fu No Brasa Sma Kwetikweti”
15. Fu san ede Kresten e luku bun suma den e teki leki mati?
15 Kresten e luku bun suma den e teki leki mati. Den e tan prakseri a warskow fu Paulus: „No kori unsrefi. Takru kompe e pori bun gwenti” (1 Korentesma 15:33). Èn a koni Kownu Salomo ben taki: „A sma di e waka nanga koni sma, sa kon koni, ma a sma di abi fu du nanga den wan sondro frustan, a no sa go bun nanga en.”—Odo 13:20.
16, 17. San Yehovah Kotoigi e denki fu matifasi, a meki di sma e meki mofo fu hori nanga wan tra sma, èn a trowlibi, èn fu san ede?
16 Den futuboi fu Yehovah e teki leki mati, den sma di lobi Yehovah èn a regtfardikifasi fu en, neleki fa den lobi en. Ala di den e warderi en fu de nanga den mati fu den èn a e prisiri den tu, toku den koni nofo fu no meki mofo fu hori nanga wan tra sma, na wan tumusi fri fasi leki fa furu sma na son kondre na ini a ten disi e du dati. Den no e gi densrefi abra na a gwenti di sma abi fu meki mofo fu hori nanga wan tra sma, neleki a de wan prisiri di no sa du no wan sma ogri, ma den e si en leki wan seryusu sani di e sreka den gi wan trow èn di den kan du soso te den de srekasreka na skin fasi, na frustan sei, èn na yeye fasi — èn so srefi te Bijbel e gi den a fri — fu teki wan trowpatna di de fu ala ten.—1 Korentesma 7:36.
17 Son sma e denki taki na wan fositen sani fu prakseri so fu a gwenti di sma abi fu meki mofo fu hori nanga wan tra sma èn fu a trowlibi. Ma Yehovah Kotoigi no e meki a druk fu speri abi krakti na tapu a fasi fa den e teki sma leki mati noso na tapu bosroiti di den e teki ini a tori fu a meki fu mofo èn a trowlibi. Den sabi taki „koni e regtfardiki ensrefi nanga yepi fu den wroko fu en” (Mateus 11:19). Yehovah sabi ala ten san na a moro bun sani fu du, dati meki den e si a rai fu en di e taki dati den musu trow „soso na ini Masra”, leki wan seryusu sani (1 Korentesma 7:39; 2 Korentesma 6:14). Den e luku bun taki den no e hasti densrefi fu trow èn den no abi a fowtu denki taki brokotrow noso pratilibi na sani di den kan du efu a trowlibi no e waka bun. Den e teki den ten fu suku wan bun patna, fu di den e frustan taki te den trow kaba dan a wet fu Yehovah e fiti: „So taki den no de moro langa tu, ma wán skin. Fu dati ede, san Gado tyari kon na ondro wán tyatyari, meki no wan sma prati den.”—Mateus 19:6; Markus 10:9.
18. San kan de wan bun bigin gi wan koloku trowlibi?
18 Wan trowlibi na wan kruderi di yu musu hori yusrefi na dati yu heri libi langa èn dati e meki taki yu musu prakseri bun fu en fosi. A bun te wan man e aksi ensrefi: ’¿Na uma dati na trutru a yoisti sma gi mi?’ Ma san de prenspari tu, na taki a musu aksi: ’¿Mi de trutru a yoisti sma gi na uma dati? ¿Mi na wan lepi Kresten di kan sorgu fu den sani di a abi fanowdu na yeye fasi?’ Ala tu sma di o tron trowpatna fu makandra abi wan fruplekti na Yehovah fu de tranga na yeye fasi, èn fu man seti wan bun trowlibi di Gado e feni bun. Dusundusun Kresten trowpaar kan sori taki, fu di a furuten diniwroko e poti krakti na tapu taki a de moro prenspari fu gi leki fu ontfanga, dan dati de wan heri bun fasi fu bigin wan koloku trowlibi.
19. Fu san ede son Kresten no e trow?
19 Fu di son Kresten e bosroiti taki den no wani trow fu a bun nyunsu ede, meki den „no e brasa sma kwetikweti” (Preikiman 3:5). Trawan e wakti fu trow te leki den denki taki den doro den markitiki na yeye fasi fu feni wan bun trowpatna. Ma meki wi prakseri den Kresten tu di no trow, ma di angri fu a krosibei matifasi èn den wini di a trowlibi e gi èn toku no man feni wan trowpatna. Wi kan de seiker taki Yehovah breiti taki den no wani drai den baka gi den gronprakseri fu Gado, ala di den wani trow. A bun tu fu abi warderi gi a loyaalfasi fu den èn fu gi den a yoisti deki-ati di den e frudini.
20. Fu san ede trowpatna srefi „no e brasa [makandra] kwetikweti” son leisi?
20 ¿A no de so, taki trowpaar tu „no [musu] brasa [makandra] kwetikweti” son leisi? Soleki fa a sori dan disi e pasa son leisi, bika Paulus ben taki: „Mi e taki disi, brada: a ten di tan abra kon syatu. Fu dati ede, meki den wan di abi wan wefi, de neleki den no ben abi wan” (1 Korentesma 7:29). So srefi, son leisi den musu skoifi den prisiri èn den blesi di a trowlibi e gi, go na a di fu tu presi, so taki den kan du den theokrasia frantwortu. Wan balansi fasi fu si na afersi disi no sa meki wan trowlibi kon swaki, ma a sa meki en kon tranga fu di a sa yepi ala tu trowpatna fu memre taki Yehovah musu de ala ten a moro prenspari sma di e hori a trowlibi fu den ini balansi.—Preikiman 4:12.
21. Fu san ede wi no musu krutu trowpaar ini a tori fu a kisi fu pikin?
21 Boiti dati, yu abi son trowpaar di no kisi pikin so taki den de moro fri fu du diniwroko gi Gado. Disi wani taki, dati den ben musu tyari ofrandi, èn Yehovah sa pai den gi dati. Wi musu taki, dati ala di Bijbel e gi sma deki-ati fu no trow gi a bun nyunsu ede, a no e taki krin dati sma musu tan sondro fu kisi pikin fu a srefi sani disi ede. (Mateus 19:10-12; 1 Korentesma 7:38; teki gersi Mateus 24:19 nanga Lukas 23:28-30.) So bun, trowpaar musu teki den eigi bosroiti akruderi den eigi situwâsi èn den eigi konsensi. Awansi sortu bosroiti trowpaar e teki, sma no musu krutu den.
22. San de prenspari gi wi fu kon sabi now?
22 A de trutru so, taki „gi ala sani wan fasti ten de, iya, wan ten gi ibri afersi na ondro hemel”. „Wan ten de [srefi] gi orloku èn wan ten gi vrede” (Preikiman 3:1, 8). A tra artikel sa tyari kon na krin fu san ede a de prenspari gi wi fu kon sabi gi sortu wan fu den tu sani disi a de a ten now.
¿Yu Kan Tyari Disi Kon na Krin?
◻ Fu san ede a de prenspari gi wi fu sabi taki „gi ala sani wan fasti ten de”?
◻ Fu san ede a ten disi na moro furu „wan ten fu krei”?
◻ Fu san ede Kresten de trutru koloku, ala di den e „krei”?
◻ Fa son Kresten e sori taki den e si a ten disi leki „wan ten fu no brasa sma kwetikweti”?
[Prenki na tapu bladzijde 6, 7]
Ala di Kresten e „krei” fu a situwâsi pe grontapu de na ini . . .
. . . toku, te yu luku en bun, den de den moro koloku sma na grontapu
[Prenki na tapu bladzijde 8]
A furuten diniwroko na wan heri bun fondamenti gi wan koloku trowlibi