A Berleburg Bijbel
A PIËTISME ben de wan kerki grupu di ben komoto fu a Luther Kerki fu Doisrikondre na ini a pisi ten fu a di fu 17 nanga a di fu 18 yarihondro. Sma ben e spotu son bakaman fu a kerki disi, èn sma ben e frufolgu den sosrefi, fu a bribi fu den ede. Wan tu sabiman fu a Piëtisme ben man lowe go kibri na Berleburg, sowan 150 kilometer go na a noordsei fu a foto Frankfurt, di de na a Mainliba na ini Doisrikondre. Wan heihei man fu a kondre, namku Graaf Casimir von Wittgenstein Berleburg, di ben abi bigi lespeki gi kerki, ben gi den loweman disi primisi fu go tan na a presi dati. Fu di den preikiman nanga sabiman disi ben de na ini Berleburg, meki dati ben abi leki bakapisi taki wan nyun vertaling fu Bijbel kon de, èn sma sabi a vertaling disi now leki a Berleburg Bijbel. Fa a du kon taki sma meki a vertaling disi?
Wan fu den sma di ben go suku kibri na Berleburg, ben de Johann Haug, èn a man disi ben musu gowe libi en oso na ini Straatsburg, fu di den Bijbel sabiman drape no ben wani si en na ai. Haug ben de wan sabiman di ben kisi bun leri èn a ben sabi fu taki tra tongo heri bun. A ben fruteri den tra sabiman na ini Berleburg taki a ben e angri „fu meki wan soifri bijbelvertaling, di no ben abi den fowtu di ben de na ini a Luther Bijbel, èn di ben e tyari soifri kon na krin san skrifi na ini Gado Wortu èn san den Bijbel skrifiman ben wani taki nanga den wortu dati” (Die Geschichte der Berlenburger Bibel [A Historia fu a Berleburg Bijbel]). A marki fu Haug ben de fu meki wan Bijbel di ben abi bodoi nanga komentaar na ini di ben e fruklari den bijbeltekst, èn ala sma ben musu man frustan san skrifi na ini a Bijbel disi. Haug ben aksi wan tu tra sabiman na ini tra kondre fu Europa fu yepi en, èn a teki sowan 20 yari fu vertaal a Bijbel disi. A Berleburg Bijbel kon na doro na ini 1726. Fu di furu tra sani ben skrifi na ini fu fruklari den bijbeltekst, meki a ben de fanowdu fu tyari a Bijbel disi kon na doro na ini aiti pisi.
A Berleburg Bijbel abi wan tu moi sani na ini trutru. Fu eksempre, Exodus 6:2, 3 e taki: Gado taki moro fara nanga Moses èn a taigi en: „Mi na MASRA! Èn mi sori misrefi na Abraham/na Isak èn na Yakob/leki wan Gado di man du ala sani: ma den no kon sabi mi na mi nen YEHOVAH.” Wan komentaar di e fruklari a tekst disi, e taki so: „A nen YEHOVAH . . . , na a nen di poti aparti/noso/a nen di meki bekènti.” A nen fu Gado, Yehovah, de fu feni sosrefi na ini den komentaar di e fruklari Exodus 3:15 nanga Exodus 34:6.
Na so a Berleburg Bijbel ben kon de wan fu den someni Doisritongo Bijbel di abi a nen Yehovah na ini den tekst srefi, na ini futuwortu, noso na ini komentaar di e fruklari den tekst. Wan fu den bijbelvertaling fu disiten di abi a nen fu Gado na ini, na a Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro.