Prenspari sani di wi kan leri fu den Kownu fu Israel

1-2. San Bijbel e ferteri wi fu wan tu fu den kownu fu Israel?

BIJBEL e kari den nen fu moro leki 40 man di ben e tiri leki kownu fu Israel.a Èn Bijbel e ferteri wi krin sortu sani wan tu fu den ben du. Fu eksempre, srefi den bun kownu ben du wan tu ogri. Luku san Yehovah e taki fu Kownu David di ben de wan bun kownu: ’Mi futuboi David ben hori den komando fu mi, èn a ben gi yesi na mi nanga en heri ati, fu di a du ala san mi feni bun’ (1 Kow. 14:8). Tòg a man dati ben du hurudu nanga wan uma di ben trow èn a seti sani so taki a masra fu en ben o lasi en libi na ini wan feti.​—2 Sam. 11:4, 14, 15.

² Ma Bijbel e ferteri wi tu sortu bun sani den kownu ben du di no ben tai hori na Yehovah. Luku na eksempre fu Rehabeyam. Yehovah ben e si Rehabeyam leki wan kownu di ben „du ogri” (2 Kron. 12:14). Ma tòg Rehabeyam ben du wan tu bun sani. A gi yesi di Yehovah taigi en fu no feti teige den tin lo fu Israel èn fu meki den poti wan tra sma leki kownu. Boiti dati, a ben tranga den foto na ini a kownukondre, fu kibri Gado pipel gi den feanti fu den.​—1 Kow. 12:21-24; 2 Kron. 11:5-12.

3. Sortu prenspari aksi e opo kon èn san wi o luku na ini na artikel disi?

³ Wan prenspari aksi e opo kon. Efu den kownu fu Israel ben du bun nanga ogri, dan fa Yehovah ben e bepaal sortu kownu ben e dini en getrow? A piki tapu na aksi dati o yepi wi fu ferstan san wi musu du efu wi wani taki Yehovah feni wi bun. Na ini na artikel disi wi o poti prakseri na dri sani di Yehovah ben e luku te a ben e bepaal efu wan kownu ben de wan bun kownu noso wan takru kownu. A ben e luku efu a kownu ben lobi en nanga en heri ati, efu a ben sori trutru berow, èn efu a ben e tai hori na a tru anbegi.

DEN BEN LOBI YEHOVAH NANGA DEN HERI ATI

4. San Bijbel e taki fu den getrow kownu èn fu den kownu di no ben de getrow?

⁴ Den kownu di Yehovah ben feni bun, ben e anbegi en nanga den heri ati.b Kownu Yosafat di ben de wan bun kownu, „ben e dini Yehovah nanga en heri ati” (2 Kron. 22:9). Bijbel e taki fu Yosia: „Nowan kownu ben de fosi Yosia di du someni muiti fu anbegi Yehovah baka nanga en heri ati” (2 Kow. 23:25). Fa a de nanga Salomo di ben du ogri na en owrudei? Bijbel e taki: „A no ben e dini Yehovah en Gado nanga en heri ati moro” (1 Kow. 11:4). Èn Bijbel e taki fu Kownu Abiam taki a „no ben dini Yehovah en Gado nanga en heri ati”.​—1 Kow. 15:3.

5. Ferklari san a wani taki fu dini Yehovah nanga yu heri ati.

⁵ Ma san a wani taki fu dini Yehovah nanga yu heri ati? Wan sma di e dini Yehovah nanga en heri ati no e anbegi Gado soso fu di a sabi taki a musu du dati. Na presi fu dati, a e anbegi Gado fu di a lobi en èn fu di a abi bigi lespeki gi en. Boiti dati, a e tan lobi Yehovah èn en heri libi langa a e tan lespeki en.

6. Fa wi kan tan dini Yehovah nanga wi heri ati? (Odo 4:23; Mateyus 5:29, 30)

⁶ Fa wi kan teki na eksempre fu den getrow kownu di ben e tan dini Yehovah nanga den heri ati? Wi musu wai pasi gi sani di kan meki a lobi di wi abi gi Yehovah kon kowru. Fu eksempre, wi musu luku bun nanga den sani di wi e luku noso e du na ini wi fri ten. Wi musu luku bun tu suma wi e teki leki mati fu di den kan meki wi denki taki moni na a moro prenspari sani na ini a libi. Efu wi feni taki a lobi di wi abi gi Yehovah e kon kowru, dan wi musu du tranga muiti fu tyari kenki kon.​—Leisi Odo 4:23; Mateyus 5:29, 30.

7. Fu san ede wi musu wai pasi gi iniwan sani di kan meki a lobi di wi abi gi Yehovah kon kowru?

⁷ Wi musu dini Yehovah nanga wi heri ati ala ten. Efu wi no luku bun, dan wi kan kori wisrefi taki solanga wi e dini Yehovah fayafaya, dan noti kan meki a lobi di wi abi gi Yehovah kon kowru. Luku na eksempre disi: Fu di a weer faya srefsrefi, meki yu e dringi furu watra fu di watra e kiri yu. Ma san ben o psa efu yu ben o tan na ini a son heri dei na presi fu suku wan kowrupe? A no de fu taki dati yu ben o abi fu dringi moro watra. Disi e sori taki a no nofo fu du soso den bun sani di o tyari wi kon moro krosbei na Yehovah. Neleki fa wi no ben o wani tan tumsi langa na ini a faya son, na so wi wani kibri wi ati gi iniwan sani di kan meki taki a lobi di wi abi gi Yehovah kon kowru.​—Ef. 2:2.

DEN SORI BEROW FU DEN SONDU FU DEN

8-9. San Kownu David nanga Kownu Heskia du di den kisi pir’ai? (Luku a prenki.)

⁸ Soleki fa wi ben leisi na ini a fosi paragraaf, dan David ben du wan seryusu sondu. Ma di a profeiti Natan taigi en fa Yehovah ben e si a sani dati, dan David no draidrai fu sori berow (2 Sam. 12:13). David no ben e du nomo leki a ben sari, soso fu no kisi strafu, noso fu meki Natan denki taki a ben abi berow. Na presi fu dati, David ben abi trutru berow. Den sani di a skrifi na ini Psalm 51 fu a sondu di a ben du nanga Batseiba, e sori taki a ben hati en trutru taki a ben du sowan seryusu sondu.​—Ps. 51:3, 4, 17.

⁹ Kownu Heskia ben sondu tu teige Yehovah. Bijbel e taki: „Ma fu di Heskia ben kon kisi bigifasi, meki Gado ati kon bron srefsrefi nanga [en] èn nanga den sma fu Yuda nanga Yerusalem” (2 Kron. 32:25). Fu san ede Heskia ben kisi bigifasi? Kande na fu di Yehovah ben gi en furu gudu, kande na fu di a ben yepi en fu wini den Asiriasma, noso kande na fu di a ben dresi en fu a takru siki di a ben abi. Kande na bigifasi ben meki taki a ben sori den Babilonsma ala den gudu fu en. Yehovah ben atibron nanga Heskia fu a sani disi, èn a meki a profeiti Yesaya taigi en dati (2 Kow. 20:12-18). Ma neleki David, Heskia no draidrai fu sori berow (2 Kron. 32:26). Te wi e luku ala den sani disi, dan fa Yehovah ben e si Heskia? A ben e si en leki wan getrow kownu di „tan du ala sani di Yehovah feni bun”.​—2 Kow. 18:3.

10. San Kownu Amasia du di a kisi pir’ai?

¹⁰ Tra fasi leki David nanga Heskia, Kownu Amasia fu Yuda ben e du san Yehovah feni bun, „ma a no dini Gado nanga en heri ati” (2 Kron. 25:2). San kon psa? Baka di Yehovah yepi en fu wini den Edomsma, Amasia bigin anbegi den Gado fu a pipel dati.c Di a profeiti fu Yehovah taki nanga en fu a tori, dan a kownu no ben wani arki en srefsrefi èn a seni en gwe.​—2 Kron. 25:14-16.

11. Soleki fa 2 Korentesma 7:9, 11 e sori, dan san wi musu du so taki Yehovah kan gi wi pardon? (Luku den prenki.)

¹¹ San wi e leri fu den eksempre disi? Wi musu abi berow fu den sondu fu wi èn wi musu du ala san wi man fu no meki den srefi fowtu moro. Ma san wi musu du efu wi kisi rai fu den gemeente owruman, awinsi wi e denki taki a sani di wi du no seryusu so? Te wi e kisi rai, dan wi no musu denki taki Yehovah no lobi wi, noso taki den owruman de teige wi. Srefi den bun Kownu fu Israel ben e kisi rai nanga pir’ai (Hebr. 12:6). Sobun, te wi e kisi rai wi musu (1) sori sakafasi èn teki a rai, (2) wi musu tyari den kenki kon di de fanowdu, èn (3) wi musu tan dini Yehovah nanga wi heri ati. Efu wi abi berow fu den sondu fu wi, dan Yehovah o gi wi pardon.​—Leisi 2 Korentesma 7:9, 11.

DEN BEN E TAI HORI NA A TRU ANBEGI

12. San ben de a bigi difrenti na mindri den Kownu di ben tan getrow èn den Kownu di no ben du dati?

¹² Den kownu di Yehovah ben feni bun, ben e tai hori na a tru anbegi. Boiti dati, den ben gi a pipel fu Yehovah deki-ati fu du a srefi. A no de fu taki den ben e meki fowtu soleki fa wi si. Ma den ben e anbegi Yehovah w’wan èn den du tranga muiti fu puru falsi anbegi na ini a kondre.d

13. Fu san ede Yehovah ben e si Akab leki wan kownu di no ben e tai hori na en?

¹³ Fu san ede Yehovah ben feni taki son kownu no ben tai hori na en? A tru taki a no ala sani di den ben e du ben ogri. Fu eksempre, baka di na ogri-ati Kownu Akab yere taki den kiri Nabot fu en ede, a sori sakafasi na a momenti dati èn a ben e sari (1 Kow. 21:27-29). Boiti dati, a bow omeni foto, a feti gi Israel èn a wini den feanti fu den (1 Kow. 20:21, 29; 22:39). Ma Akab ben e du wan sani di no ben bun srefsrefi. A wefi fu en di ben e anbegi falsi gado, gi en dek-ati fu horbaka gi falsi anbegi. Noiti Akab sori berow gi dati.​—1 Kow. 21:25, 26.

14. (a) Fu san ede Yehovah ben e si Rehabeyam leki wan kownu di no ben tai hori na en? (b) San furu fu den kownu di no ben tai hori na Yehovah ben e du?

¹⁴ Wi o poti prakseri now na wan tra kownu di no ben tai hori na Yehovah, èn dati na Rehabeyam. Soleki fa wi ben si na ini paragraaf 2, dan a du furu bun sani di a ben e tiri. Ma di a kisi moro makti leki kownu, dan a no ben e gi yesi moro na den wet fu Yehovah èn a bigin anbegi falsi gado (2 Kron. 12:1). Son leisi a ben e anbegi Yehovah èn son leisi a ben e anbegi falsi gado (1 Kow. 14:21-24). Rehabeyam nanga Akab no ben de den wan-enkri kownu di no tai hori na Yehovah. Fu taki en leti, furu fu den kownu di no ben tai hori na Yehovah ben e anbegi falsi gado èn den ben e gi trawan deki-ati fu du a srefi. A de krin taki wan prenspari sani di Yehovah ben e luku te a ben e bepaal efu wan kownu ben de wan bun kownu noso wan takru kownu, na efu a kownu dati ben e anbegi en na a yoisti fasi.

15. Ferklari fu san ede a prenspari gi Yehovah taki wi e tai hori na a tru anbegi?

¹⁵ Fu san ede a tru anbegi ben prenspari so gi Yehovah? Wan reide, na taki a kownu ben abi a frantwortu fu yepi a pipel fu anbegi Yehovah na a yoisti fasi. Wan tra reide, na taki te sma ben e anbegi falsi gado, dan disi ben e meki den du tra seryusu sondu èn den ben e libi takru nanga trawan (Hos. 4:1, 2). Boiti dati, den kownu fu Israel nanga den Israelsma ben gi densrefi abra na Yehovah. Sobun, Bijbel e taki dati te den ben e trangayesi Yehovah fu go anbegi falsi gado, dan fu taki en leti den ben e du hurudu (Yer. 3:8, 9). Te wan sma e du hurudu, dan a e broko na ati fu en trowpatna. Na so a de tu taki te wan futuboi fu Yehovah no e tan dini en getrow, dan dati e hati en srefsrefi.e​—Deut. 4:23, 24.

16. O ten Yehovah e si wan sma leki wan ret’atisma?

¹⁶ San wi e leri fu a tori disi? A no de fu taki dati wi musu wai pasi gi iniwan sani di abi fu du nanga falsi anbegi. Ma wi musu tan anbegi Yehovah tu na a fasi di a feni bun èn wi musu du dati nanga wi heri ati. A profeiti Maleaki ben sori krin fa wan bun sma e difrenti fu wan takru sma. A ben skrifi: „Unu o man si krin baka suma na wan ret’ati sma èn suma na wan ogri sma, suma e dini Gado èn suma no e dini en” (Mal. 3:18). Wi wani taki Yehovah si wi leki ret’ati sma. Dati meki wi o luku bun taki nowan-enkri sani, srefi den swakifasi nanga den fowtu fu wi, e meki wi tapu fu dini Yehovah. A de wan seryusu sondu fu tapu fu anbegi fu Yehovah.

17. Fu san ede wi musu luku bun nanga suma wi e trow?

¹⁷ Efu yu no trow èn yu e prakseri fu trow, dan den wortu fu Maleaki kan yepi yu fu luku bun nanga suma yu e trow. Denki a tori disi: Kande wan sma abi bun fasi, ma efu a no e dini Yehovah, dan yu denki taki Yehovah e si en leki wan ret’ati sma? (2 Kor. 6:14) Efu yu trow nanga a sma disi, dan a o man yepi yu fu tan dini Yehovah na wan getrow fasi? A kan taki den wefi fu Kownu Salomo di ben anbegi falsi gado ben abi bun fasi. Ma den no ben e anbegi Yehovah èn te fu kba den meki taki Salomo bigin anbegi falsi gado.​—1 Kow. 11:1, 4.

18. San p’pa nanga m’ma musu leri den pkin fu den?

¹⁸ P’pa nanga m’ma, un kan gebroiki den eksempre fu den kownu na ini Bijbel fu yepi den pkin fu unu fu kon lobi Yehovah. Yepi den fu ferstan taki den kownu di Yehovah ben feni bun ben e anbegi en getrow èn den ben e gi a pipel dek’ati fu du a srefi. Meki den sani di yu e du èn e taki yepi den pkin fu yu fu tan krosbei fu Yehovah. Fu eksempre, abi a gwenti fu studeri Bijbel, fu go na den konmakandra, èn fu teki prati na a preikiwroko, fu di dati na den moro prenspari sani na ini a libi (Mat. 6:33). A prenspari taki den pkin fu yu e dini Yehovah fu di den srefi wani dati. Den no musu dini Yehovah soso fu di den p’pa nanga m’ma na Yehovah Kotoigi. A sani disi ben kan meki den denki taki a no prenspari so fu anbegi Yehovah, èn den ben kan tapu srefi fu dini en.

19. Sortu howpu de gi den wani di tapu fu dini Yehovah? (Luku a faki „Yu kan drai kon baka na Yehovah!”)

¹⁹ Efu wan sma tapu fu dini Yehovah, dan disi wani taki dati a no o man tron wan mati fu Yehovah noiti moro? Nôno, fu di a kan sori berow èn a kan drai kon baka na Yehovah. Fu man du dati, a musu abi sakafasi èn a musu meki den owruman yepi en (Yak. 5:14). Ma a muiti di a o meki fu tron wan mati baka fu Yehovah, no o de fu soso.

20. Efu wi e teki na eksempre fu den getrow kownu, dan fa Yehovah o si wi?

²⁰ San wi leri fu den kownu fu Israel? Wi kan de leki den getrow kownu dati efu wi e tan dini Yehovah nanga wi heri ati. Meki wi leri fu den fowtu fu wi, meki wi sori berow, èn meki wi tyari den kenki kon di de fanowdu. Boiti dati, meki wi tan hori na prakseri o prenspari a de fu tai hori na a anbegi fu a wan-enkri tru Gado. Efu yu e tan anbegi Yehovah getrow, dan a o si yu leki wan sma di e du san bun.