LES 26
Seti a lezing fu yu na wan fasi di no muilek fu frustan
FOSI yu kan seti a tori na wan fasi di no muilek fu frustan, dan yu musu sabi sortu marki yu wani doro. Yu wani taigi sma soso fa wan spesrutu tori de? Kande a tori e taki fu a bribi, a fasi fa wan sma musu de, a fasi di wan sma musu abi, a fasi fa wan sma e tyari ensrefi, noso wan fasi fu libi. Yu wani buweisi taki wan tori de tru? Noso yu wani sori taki wan tori no de tru? Yu wani meki sma kisi moro warderi gi wan sani? Noso yu wani gi den deki-ati fu du wan sani? Awansi yu o taki nanga wán sma nomo, noso awansi yu o taki nanga wan bigi grupu fu arkiman, toku fu du dati bun, dan yu musu prakseri san den arkiman sabi kaba fu a tori, èn san den e denki fu a tori. Baka te yu du disi, dan seti a tori fu yu na so wan fasi dati yu sa man doro a marki di yu wani doro.
Tori fu den Apostel 9:22 e taki fu a diniwroko fu Saulus (Paulus) na ini Damaskus. Drape skrifi taki a „ben bruya den Dyu di ben tan na ini Damaskus fu di a ben sori den na wan fasi di no muilek fu frustan, taki disi na a Krestes”. San a ben du fu sori den taki a tori no muilek fu frustan? Soleki fa dati de fu si na ini a tori di skrifi fu Paulus en diniwroko na ini Antiokia nanga Tesalonika bakaten, dan Paulus ben sabi taki den Dyu ben si den Hebrew Buku fu Bijbel leki buku nanga tru tori, èn taki den ben bribi san den Bijbel buku disi ben taki fu a Mesias. Baka dati, dan Paulus gebroiki wan tu bijbeltekst fu den Bijbel buku dati. A ben gebroiki den tekst di ben taki fu a libi nanga a diniwroko fu a Mesias. A ben kari den bijbeltekst disi èn a ben sori san den ben abi fu du nanga den sani di pasa trutru nanga Yesus. Te fu kaba, a kon na a bosroiti taki a musu fu de so, taki Yesus na a Krestes, noso a Mesias (Tori 13:16-41; 17:2, 3). Efu yusrefi e pristeri tru tori fu Bijbel na so wan fasi, dan dati kan abi so furu krakti tapu trawan taki den sa wani du wan sani nanga dati.
Fa fu seti a lezing fu yu. Yu kan seti a lezing fu yu na difrenti fasi fu no meki en muilek fu frustan. Efu yu feni taki a moro bun fu moksi den difrenti fasi fu du disi, dan yu kan du dati tu. Poti prakseri na wan tu fasi fa yu kan seti yu lezing.
Seti wan lezing nanga yepi fu difrenti pisi tori. Disi wani taki dati yu e seti yu lezing so taki yu abi difrenti pisi na ini, èn ibri pisi e yepi yu fu doro a marki di yu wani doro. Den pisi disi kan de den moro prenspari sani di kan yepi sma frustan a tori di yu e taki. Den kan de spesrutu buweisi tu di e sori taki wan sani de tru, noso taki wan sani no de tru. Aladi wan tu tra spesrutu sani kan abi fu du nanga a lezing fu yu, toku yusrefi musu luku efu yu o taki fu den, noso efu yu no o taki fu den, ma dati sa abi fu du nanga den arkiman fu yu, noso nanga a marki di yu wani doro.
Luku wan eksempre fu wan tu pisi tori di yu kan gebroiki fu seti wan lezing. Efu yu musu fruteri wan sani syatu di abi fu du nanga a nen fu Gado, dan den pisi tori di yu kan taki na (1) fu san ede a de prenspari fu sabi Gado en nen, (2) san na Gado en nen, èn (3) fa wi kan gi grani na en nen.
Yu kan leri fu seti wan lezing nanga yepi fu wan tu pisi tori, fu di yu e ondrosuku den buku di „a getrow èn koni srafu” meki fu hori oso-bijbelstudie (Mat. 24:45). Furu tron den buku disi abi wan tu pisi tori di kan yepi wan studenti si wan tu spesrutu tru tori fu Bijbel. Den moro bigi buku prati na ini kapitel. Den kapitel disi prati na ini ondro-edeprakseri. Ibriwan fu den pisi tori disi e yepi a studenti fu si sortu tori o kon baka dati èn ibriwan fu den pisi tori e yepi a studenti fu si fa a heri tori de trutru.
Fu san ede wan sani pasa èn san ben de a bakapisi fu dati. Efu yu e taki fosi fu san ede wan sani pasa, èn baka dati san ben de a bakapisi fu dati, dan dati na wan tra fasi fu no meki a lezing muilek fu frustan.
Efu yu e taki nanga wan sma noso nanga wan grupu fu sma di musu prakseri moro bun san kan pasa te den du wan sani, noso te den du san den abi na prakseri fu du, dan a fasi disi kan de wan bun fasi fu taki nanga den. Odo kapitel 7 e gi wan kefalek moi eksempre fu disi. Na wan moi fasi a skrifi drape fu wan yonkuman sondro ondrofeni, di „no ben abi ati” (fu san ede a sani pasa), èn fa a kon de nanga wan huru-uma èn ben pina hebi fu dati ede (a bakapisi fu dati).—Odo 7:7.
Fu poti moro krakti tapu a tori disi, dan yu kan sori den takru bakapisi di sma e kisi te den no e waka den pasi fu Yehovah, èn baka dati yu kan sori den bun bakapisi di trawan kisi fu di den arki san Yehovah e taigi den. Bifo a pipel fu Israel go na ini a Pramisi kondre, dan Moses ben sori den, nanga yepi fu a yeye fu Yehovah, sortu takru bakapisi noso bun winimarki den ben kan kisi.—Deut. kapitel 28.
Na ini wan tu kefal, a moro bun fu bigin a takimakandra fu yu fu di yu e sori krin san na a situwâsi (a bakapisi) èn baka dati fu sori san meki taki so wan situwâsi du kon (fu san ede a sani disi pasa). Furu tron disi wan taki dati yu e sori a problema fosi èn dan yu e sori fa fu lusu a problema.
Wan problema èn fa fu lusu dati. Na ini a preikiwroko, yu kan taki fu wan problema di furu sma e broko den ede nanga dati, èn baka dati yu kan sori wan bun fasi fu lusu a problema dati. Te yu e du dati, dan disi kan meki taki wan sma sa wani fu arki yu. A problema kan de wan sani di yu tyari kon na fesi, noso a kan de wan sani di a tra sma tyari kon na fesi.
So wan problema kan de taki sma e kon owru èn baka dati den e dede, noso taki furu ogri de, noso taki retidu no de na furu presi. Yu no abi fu taki furu fu sori taki so wan problema de, bika ala sma kan si krin taki den problema disi de. Yu kan sori nomo tapu a problema te yu e bigin, èn dan yu kan fruteri fa fu lusu a problema dati soleki fa Bijbel e sori.
Na a tra sei a kan de wan problema di a sma srefi abi. A kan taki a abi en muilek fa en wawan de leki papa noso leki mama, a kan taki wan sma lasi-ati fu di a siki hebi, noso kande na a tranga ten di a sma e ondrofeni fu di tra sma no du bun nanga en kwetikweti. Efu yu wani sori a sma bun fa fu lusu a problema disi, dan na a fosi presi yu musu arki bun. Bijbel e fruteri wi furu bun sani di wi kan du fu lusu ala den problema disi. Ma yu musu abi koni fu man si krin o ten yu kan du disi. Efu trutru a takimakandra fu yu sa abi winimarki gi a tra sma, dan yu musu si sani leki fa den de trutru. Sorgu taki yu sori a sma krin efu a sani di yu e kari fu lusu a problema na wan sani fu ala ten, noso na wan sani fu wan syatu pisi ten, noso efu na wan sani nomo fu yepi a sma horidoro ondro a situwâsi di no sa kenki na ini a grontapu disi. Nanga tra wortu, sorgu taki den sani di yu e taki fu bijbeltekst, e horibaka gi a sani di yu e tyari kon na fesi. Efu yu no du dati, dan a sani di yu wani sori a sma, sa de muilek fu frustan.
O ten sani pasa. Na ini son tori a moro makriki fu fruteri o ten difrenti sani pasa, san ben pasa fosi, san ben pasa baka dati èn go so moro fara. Fu eksempre, na ini a buku Exodus wi e leisi o ten ibriwan fu den Tin Plaag den ben feni presi. Na ini Hebrewsma kapitel 11, dan na apostel Paulus e kari den man nanga uma di ben de bun eksempre fu bribiman. A ben kari den nen akruderi a pisi ten na ini san den ben e libi.
Efu yu e fruteri sani fu fositen fu di yu sori san ben pasa fosi èn san ben kon baka dati, dan dati kan yepi den arkiman frustan fa wan sani kon de soleki fa a de now. A sani disi yu kan du nanga sani di pasa na ini a ten disi, èn sosrefi nanga sani di ben pasa na ini Bijbel ten. Na so yu kan fruteri sortu sani ben pasa fosi, san ben kon baka dati, èn go so moro fara; èn sosrefi yu kan moksi dati nanga a taki di yu e taki fu san ede den sani dati pasa èn san ben de a bakapisi fu den sani dati. Efu yu abi na prakseri fu sori san Bijbel e taki fu den sani di o pasa na ini a ten di e kon, dan den arkiman fu yu sa man frustan èn memre dati moro bun, te yu o fruteri san o kon fosi èn san o kon baka dati.
Efu yu fruteri sani fu di yu e taki san o pasa fosi èn san o pasa baka dati, dan a no ala ten yu abi fu bigin na a bigin. Na ini wan tu kefal, a kan moro bun fu bigin fruteri wan pisi fu a tori di kan naki sma ati. Fu eksempre, te yu e fruteri wan ondrofenitori, dan yu kan fruteri fu a ten di wan dinari fu Gado ben kisi hebi tesi tapu en soifri retifasi. Te yu hari a prakseri fu den arkiman fu yu nanga a sani disi di yu fruteri, dan yu kan bigin te na a bigin fu fruteri san ben pasa na fesi teleki yu doro a sani disi di ben feni presi.
Gebroiki soso den sani di de trutru fanowdu. Awansi fa yu e seti a lezing fu yu, toku sorgu taki yu e gebroiki soso den sani di de trutru fanowdu. A nen fu yu lezing musu man sori yu fu sortu sani yu musu taki. Yu musu hori na prakseri sosrefi suma na den arkiman fu yu. Gi wan grupu fu arkiman wan spesrutu tori de kefalek prenspari, ma gi wan tra grupu fu arkiman dan a tori dati na lasi-ten. Yu musu de seiker tu taki ala den sani di yu o taki, sa yepi yu fu doro a marki fu yu. Efu yu no e du dati, dan aladi kande a lezing e hari sma, toku a sa lasi krakti èn a no sa man yepi den arkiman so bun.
Te yu e ondrosuku sani fu feni moro tori, dan yu kan feni wan lo pisi tori di e hari yu prakseri èn di abi fu du nanga a tori di yu musu taki. O furu fu den yu musu gebroiki? Efu yu e fruteri den arkiman tumusi furu sani, so taki a furu tumusi gi den, dan kande yu no sa doro a marki di yu ben wani doro. Den arkiman no sa frigiti wan tu prenspari sani so esi efu yu tyari den krin kon na fesi, ma na a tra sei a ben o moro muilek gi den fu memre san yu taki efu yu taki furu sani gawgaw. Disi no wani taki dati noiti yu musu fruteri tra moi pisi tori di yu feni. Ma no meki a de so taki den moi pisi tori disi, no man meki yu doro a marki di yu musu doro. Luku fa Bijbel e gebroiki tra finifini tori na wan koni fasi na ini Markus 7:3, 4 nanga Yohanes 4:1-3, 7-9.
Te yu e tyari wan sani kon na fesi, èn baka dati yu e tyari wan tra sani kon na fesi, dan luku bun fu no du dati tumusi gaw, so taki den arkiman fu yu no frustan taki yu abra fu a wan sani go na a tra sani. Efu yu wani meki den arkiman si taki yu abra fu a wan sani go na a tra sani, dan kande yu sa musu taki ete wan pikin sani. A pikin sani disi kan de wan tu wortu nomo, noso a kan de moro wortu, fu sori san a sani di yu o taki now abi fu du nanga san yu ben taki fosi dati. Na ini furu tongo, dan wortu noso grupu fu wortu de fu sori den arkiman taki a sani di a o taki now, abi fu du nanga san a ben taki na fesi.
Efu yu e gebroiki soso den sani di de trutru fanowdu, èn efu yu seti en na wan fasi di no muilek fu frustan, dan dati sa yepi yu fu doro a marki fu yu.