„Dem sa feti troe troe nanga joe”
1. Soortoe firi ben sa kon na wi te wi ben jere foe wan trowpatna dati a no ben de getrouw?
FA WI ben sa firi wisrefi leki trow-soema efoe wi trow-patna no ben de getrouw na wi en a ben doe soetadoe sondro kibri kibri? Ko’w taki, dati wi wefi, di sensi wi jongoe jari wi ben trow nanga hem, ben broko hem pramisi, en libi wi en go seri hemsrefi gi man nanga wan moreel jajo-libi. Wi no ben sa firi afrontoe ini wi ati leki na masra di ben tan getrouw? Te na hoopoe dati oenoe ben kan meki hem boen baka no de moro, dan kande wi ben sa seni hem gwe nanga wan prati-brifi. Ini na moeiliki positie foe wi, wi no ben sa wani habi hem nooiti moro!
2. Soortoe ontrouw foe wan naatsi de kon na krin ini Jeremia 3:1, 2?
2 Toe doesoen siksi hondro jari pasa kaba, ini dem dee foe Jeremia, so wan sani ben gro kon, ma nanga wan naatsi. Na sani disi de pasa ini na tem disi toe en wi alamala foe datede habi foe doe nanga hem. Ini na tori foe na afersi di Jeremia de taki foe hem wi de leesi na sani disi: „Dem soema de taki: ’Efoe wan man seni hem wefi gwe en troe troe a de gwe libi hem en a de tron na oema foe wan tra man, a moe drai go na hem baka? . . . en joesrefi ben doe hoeroedoe nanga foeroe kompe, en wan taki ben sa de foe wan drai baka na mi?’ so Jehovah de taki. ’Opo joe ai loekoe dem pasi di ben waka, en loekoe. Soortoe presi de, pe dem no ben libi nanga joe? See dem pasi joe ben sidon gi dem, leki wan Arabier ini sabana; en joe de tan doti na kondre nanga dem doe foe joe foe hoeroedoe en nanga joe takroedoe.’” — Jer. 3:1, 2.
3. San Jehovah de komanderi na wan di fadon komoto na bribi dja foe doe en foe sainde?
3 Dem ben taki dja nanga na naatsi Israël. Wi de leesi foe datede toe: „’Drai baka tog, o Israël di fadon komoto na bribi’, so Jehovah de taki. ’Mi no sa meki mi fesi loekoe oenoe nanga atibron, bikasi mi de loyaal’, so Jehovah de tai.” „’Mi no sa atibron foe teego. Soso, poti prakseri tapoe joe sondoe, bikasi na Jehovah, joe Gado, joe ben doe sondoe’”. „’Drai baka, o manpikin di fadon komoto na bribi’ so Jehovah de taki. ’Bikasi misrefi ben tron wan masra-eeginari foe oenoe; en mi wani teki oenoe . . . en mi wani tjari oenoe go na Sion.’” — Jer. 3:12-14.
4. Soema de now leki na Israël di fadon komoto na bribi, soortoe aksi de kon tapoe na reti foe wan masra-eeginari?
4 Ini na tem disi na Kristenheid de leki na Israël di fadon komoto na bribi. Moro leki 900.000.000 soema de ini na kristenheid ete, bikasi dem nem skrifi leki memre foe dem foeroe sekte nanga groepoe. Jehovah ben de ooiti na „masra-eeginari” foe na kristenheid? Na a momenti disi a de pori na nem foe Jehovah en na nem foe na manpikin foe Jehovah, Jezus bijna a de poti moro kon na fesi. Moro leki 18 hondro jari, bifo na kristenheid ben doe kon, Jehovah ben tron troe troe wan „masra-eeginari”. Ma foe soema? Foe na naatsi Israël. A ben tron moro foeroe dem eeginari, di a ben fri dem komoto foe na katibo ini Egypte ini owroetem en sroto wan kontrakt nanga dem na a bergi Sinaï, en na a okasi dati na profeeti Mozes ben doe wroko leki mindriman mindri Gado nanga dem soema (Ex. 19:1 te nanga 24:8). San de foe taki now foe na kristenheid?
5. (a) Ini san na Kristenheid habi hem roetoe? (b) Nanga soema Jehovah ben meki wan verbontoe ini 33 foe wi teri leki masra en fa?
5 Djaso wan sani de di na Jeremia-klasse foe now moe tjari kon na krin gi na Kristenheid en na Jeremia-klasse foe now de doe disi toe. Na Kristenheid habi hem roetoe ini na Kristendom foe na fosi hondro jari foe wi teri. Na troe kristen gemeente ben opo tapoe na pinksterdee foe jari 33 foe na hondro jari dati. A ben de gi Gado „wan famiri di a ben teki foe hem, wan koonoe priester-famiri, wan santa naatsi, wan pipel di de wan spesroetoe goedoe foe hem” (1 Petr. 2:9). Dati wani tai dati na trow-fasi nanga na Israël na skinfasi di ben besnij ben broko, ben kon na wan kaba. Na naatsi disi ben tron leki wan prati oema! Jehovah ben meki wan verbontoe, di ben meki a kon ini na positie foe „masra-eeginari” foe na „santa naatsi” di ben gebore njoen, na jeje Israël. Na santa naatsi disi a ben bai nanga na diri broedoe foe hem Manpikin Jezus Kristus, na moro bigi Mozes. A ben tjari na naatsi disi kon ini na „njoen verbontoe” di Jeremia ben taki foe hem na fesi (Jer. 31:31-34). Jezus ben de na mindriman foe na njoen verbontoe. Ini na dreetem foe na jari 36 foe wi teri soema di no ben de djoe ma di ben bribi ben kisi na pasi foe doopoe, en so dem ben kon de wan pisi foe na jeje Israël.
6. San na fadon komoto na bribi foe kristen soema ini na di foe fo hondro jari foe wi teri ben tjari kon?
6 San ben psa dan? Baka di dem apostel di ben verkisi ben dede, na a kaba foe dem fosi hondro jari, ini na gemeente foe na jeje Israël, oproeroe di ben meki nanga na masra-eeginari, Jehovah Gado, ben bigin kisi vaste foetoe (Matt. 13:24-28, 36-39). Na fadon komoto disi na bribi foe kristen soema ben kon moro bigi, te leki keizer Constantijn foe na Romein Koonoekondre froekoe ini na bigin foe dem fo hondro jari ben njan boen foe na situatie disi. Aladi a no ben doopoe en a ben de alatem ete pontifex Maximus foe na heiden Romein bribi, a taki dati na nem-kristendom foe na tem foe hem sa de na kerki foe na Romein Koonoekondre. Foe disi wan trow ben kon mindri na kristenheid di ben fadon komoto ini bribi nanga na politiek kondre.
7. (. . .)?
7 Jehovah kristen kotoigi habi na plekti foe taki net so nanga na kristenheid foe disi tem, soleki Jeremia ini na di foe seebi hondro jari bifo wi teri ben taki nanga na naatsi Israël di ben fadon komoto na bribi. Nanga soortoe woortoe foe Jehovah Gado? Nanga dem woortoe disi: „Tapoe ibri pikin hee bergi en ondro ibri bon di habi kowroe joe ben didon nanga joe foetoe bradi opo, foe gi joesrefi abra na hoeroedoe. En foe mi see, mi be prani joe leki wan boen redi droifibon, wan troe troe boen siri. Fa joe kenki gi mi kon tron wan pori taki foe wan tra kondre droifibon?” — Jer. 2:20, 21.
8. Fa de kon na krin ini Jeremia 2:2, 3 dati Israël ben libi wan krin jeje kondisi?
8 Jehovah de verteri moro fara foe na jeje kondisi di hem verbontoe pipel Israel — en ini na tem disi na nem-kristendom — ben libi di a ben taki nanga mofo foe Jeremia ooktoe ete: „Mi de memre boen ete, foe joe see, na lobi boenfasi foe joe jongoe jari, na lobi, di joe ben meki mofo foe trow, fa joe ben waka na mi baka ini na sabana, ini wan kondre pe joe no kan sai. Israël ben de wan santa sani gi Jehovah, dem fosi froktoe foe hem” (Jer. 2:2, 3). Na Israël na skinfasi ben lasi na prakseri na santa fasi foe na verbontoe nanga Jehovah, boiti wan getrouw fika pisi, pe Jeremia ben de na ini. Na kristenheid tapoe na srefi fasi no ben sori waarderi gi na joisti fasi foe dini Jehovah Gado wawan. A no ben libi akroederi nanga na njoen verbontoe.
9, 10. Foe sainde na kristenheid de aksi ofoe a de joisti dati Jehovah kristen kotoigi de doe wroko leki Jeremia?
9 Ma soema de Jehovah kristen kotoigi foe now, dati dem ben sa teki tapoe dem foe doe leki Jeremia foe kragi na Kristenheid, dati dem no miti de marki foe Gado gi jeje Israël soema ini na njoen verbontoe? Soema na dem, dati dem de kragi na kristenheid, dati dem doe jeje hoeroedoe gi na Gado foe na njoen verbontoe? (Jak. 4:4) Na so na Kristenheid de si na wroko foe Jehovah Kotoigi. Efoe joe bigin foe teri sensi na tem foe Constantijn, dan na Kristenheid owroe moro leki 1600 jari en a habi miljoen miljoen gemeente.
10 Contrari disi, wi de si dati Jehovah Kristen kotoigi foe now owroe soso 100 jari, te joe teri foe sensi na bigin foe na gemeente foe bijbelondrosoekoeman ini Allegheny (Pennsylvania, V.S.). Na Kristenheid de si dem leki wan soso jongoe gemeente sondro hee-leri koniman foe bijbel di dem kan gafa tapoe dem. Fa a de nanga dem jari foe Jeremia, di Jehovah ben gi hem na komando foe de wan profeiti?
11. Dem jongoe jari foe Jeremia ben de wan problema gi Jehovah soleki tanapoe ini Jeremia 1:4-6?
11 Dem jongoe jari foe Jeremia no ben de wan problema gi Jehovah. Lobi foe dini Gado wawan nanga de klari foe dini ondro omstandigheden di no switi ben de dem fasi di de teri na Jehovah. Disi de kon na krin ini na tori foe na bijbel: „Na woortoe foe Jehovah now ben kon na mi, taki: ’Bifo mi ben meki joe ini na bere, mi ben sabi joe en bifo joe ben komoto moro fara foe joe mamabere kon na doro, mi ben santa joe. Mi ben meki joe leki profeeti gi dem naatsi’. Ma mi ben taki: ’O (Rigeri) Masra Jehovah! Loekoe, mi no sabi troe troe fa mi moe taki, bikasi mi de soso wan boi’”. — Jer. 1:4-6; herziene Engelse uitgave van 1971.
„SOSO WAN BOI”
12. Foe sainde Jehovah no ben feni dati ini 647 bifo wi gewoon teri Jeremia no ben de toemsi jongoe foe teki hem leki profeeti gi dem naatsi?
12 Na manpikin disi foe na priester Hilkia ini 647 bifo wi teri ben de toemsi jongoe foe Jehovah ben teki hem leki „profeeti gi dem naatsi”? Nono, bikasi srefi bifo Jeremia ben de ini na bere foe hem mama, en soboen langa tem bifo hem geboortoe, Jehovah ben si dati wan manpikin foe Hilkia ben sa de boen gi na frantwoortoe wroko disi — en dati ben sa de ete tapoe na joisti tem. En efoe Jehovah ben kan santa so wan manpikin bifo Hilkia ben meki hem mama kisi bere foe hem, dan na Almakti Gado disi ben sa man troe troe foe meki na manpikin dati bigin nanga hem santa wroko, di baka hem geboortoe kow taki 20 jari, ofoe moro betre kande, 25 jari ben pasa en hem ben bigi nofo foe bigin nanga dem fosi priesterwroko ini na tempel ini Jeruzalem. Na tem foe na diniwroko foe Jehovah ben poti boen tapoe tem, bikasi Jehovah ben wani dati na profeeti-priester na a bigin foe hem wroko ben de wan jongoe man.
13. Ini na tem foe na rigeri foe soema na woortoe foe Jehovah ben kon na Jeremia, en foe sainde a ben firi leki a ben de toemsi jongoe foe taki leki wan profeeti?
13 Jehovah ben habi na prakseri, dati Jeremia ben sa doe wroko leki wan profeeti ini wan langa tem, moro leki 40 jari ofoe te a ben kon owroe. A no ben de wan toevallig sani dati na profeeti woortoe foe Jehovah ini na di foe tina-dri jari foe na rigeri foe koonoe Josía foe Jeruzalem ben bigin kon na Jeremia (Jer. 1:1, 2). Jeremia ben firi leki a ben de toemsi jongoe foe teki profeeti wroko na hem tapoe, pe a ben sa de fanoodoe gi hem foe ben taki ini publiki. Foedi a ben sa wani taki, dati a ben sa moe taki ooktoe nanga dem owroeman foe na naatsi, di ben habi jari, Jeremia ben firi hemsrefi boiti dati „soso wan boi”.
14. Fa na fasi foe Jehovah ben de moro hee te a ben de loekoe na jongoe jari foe Jeremia en joe sa loekoe dati foe dem heesoema foe na kondre?
14 Dem koonoe, granman nanga priester, nanga dem tra soema foe na kondre ben wis-wasi dem jongoe jari foe Jeremia, en dati de memre wi fa na kristen apostel Paulus ben taigi Timoteus foe no wan soema veragti hem jongoe jari te a ben sa doe dem komando di Paulus ben gi hem (1 Tim. 4:12). Jehovah no ben doe dati. A no ben de taki tapoe wan pikin boi fasi nanga Jeremia en a no ben meki hem jeje meki Jeremia ben taki hem fosi profeetitori ini pikin boi tongo. A ben moe taki gi bigisma en ini na waarti tongo foe dem.
15. Fa na kristenheid ben loekoe na Jeremia-klasse alatem, en fa na dekati foe na klasse disi ben de leki di foe David?
15 Dem moro owroe kerki seti foe sani foe na Kristenheid ben loekoe Jehovah kristen kotoigi alatem leki „soso wan boi”, agersi nanga dem srefi. A de troe dati C.T. Russell ben habi soso 27 jari di a ben bigin nanga Zion’s Watch Tower, ma 37 jari a tan meki na tijdschrift disi kon na doro, te leki a dede, di a ben habi 64 jari. Bijna 32 jari langa (1884-1916) a dini leki na president foe na Watch Tower Bible and Tract Society. Foedi ini december 1884 na Genootschap dati ben kisi rechtpersoonlijkheid, dan na wroko, di dem soema di now orga leki Jehovah kristen kotoigi, e doe makandra nanga na Genootschap disi, de soso 100 jari nomo. Ja, dem ben jongoe di dem ben kon na fesi ini dem kerki stree foe disi tem, ma dem go nanga dekati na fesi. Dem ben de leki na herderboi David, di ben kari leki tini na reus Goliath nanga ala hem feti sani foe kon feti nanga hem. Net soleki David dem ben sabi dati dem ben go na doro ini na nem foe Jehovah en „dati na stree na foe Jehovah.” — 1 Sam. 17:47.
16. San Jehovah ben doe dan, aladi Jeremia ben taki, dati a de „soso wan boi”?
16 Dem soema di Jehovah de teki foe hem diniwroko, a kan meki bekwaam winsi sortoe jari dem habi. Na ondrofeni foe Jeremia leki wan kotoigi foe Jehovah di ben libi bifo Kristus de bewijsi dati disi de so en disi de gi wi dekati. Na eegi libi-tori foe Jeremia de taki: „Moro fara Jehovah ben taki gi mi: ’No taki: „Mi de soso wan boi”. Ma na ala soema, di mi sa seni joe go, joe moe go en ala sani di mi sa komanderi joe, joe moe taki. No frede dem fesi, bikasi „mi de nanga joe foe fri joe”, so Jehovah de taki’. Tapoe disi Jehovah troesoe hem anoe en meki dati fasi mi mofo. Dan Jehovah ben taigi mi: ’Loekoe, na a dee disi mi ben poti joe tapoe dem naatsi nanga tapoe dem koonoekondre, foe joe hari poeroe en foe broko trowe en foe pori sani en foe hari trowe, foe bow en foe prani.’” — Jer. 1:7-10.
17. Soortoe pasi na komando foe Jehovah no gi dem memre foe na Jeremia-klasse?
17 Dem memre foe na Jeremia-klasse ini disi tem de verstan na komando foe dem. Dem de verstan dati na komando disi no de gi dem pasi foe moksi demsrefi ini grontapoe politiek, foe meki politiek oproer e kon, ofoe teki demsrefi prati na ini ofoe foe teki prati na nihilistisch, anarchistisch beweegi. Dati no de Gado fasi foe dem moe „hari poeroe, broko trowe, pori sani nanga hari trowe”. Dati dem de „tapoe dem naatsi en tapoe dem koonoekondre”, no wani taki dati dem moe verteri dem naatsi san dem moe doe ofoe foe habi troe troe makti tapoe dem. Jeremia ini hem tem no ben doe hem wroko foe na Almakti Gado tapoe na fasi dati. Ooktoe dem memre foe na salfoe Jeremia-klasse no de doe so wan sani. Dem de borgoe foe na kondre pe dem de libi en dem lobi vrede nanga orde.
18. Na soortoe fasi na Jeremia-klasse ben poti tapoe dem naatsi nanga koonoekondre, en ini soortoe fasi na klasse disi de doe na komando foe dem gi dem soortoe naatsi nanga koonoekondre disi?
18 Na ini soortoe fasi dem de dan „tapoe dem naatsi en tapoe dem koonoekondre”? Fa dem de doe dem supranationaal wroko foe Jehovah, di ben seni dem ini hem nem? We, dem de kisi wan positie ofoe wan wroko di komoto foe wan moro hee bron leki dem grontapoe naatsi nanga koonoekondre. Foe na rede disi, dem kisi makti tapoe wan fasi di fiti foe taki sani tapoe na heri grontapoe en dem grontapoe naatsi nanga koonoekondre no ben sa gi na Jeremia-klasse komando foe doe disi sondro grontapoe diplomatie. Nanga makti foe na Moro Hee Gado en ini na tongo foe hem bijbel soso dem de meki bekenti, dati dem naatsi nanga koonoekondre tapoe na joisti tem foe Gado en nanga jepi foe hem wrokosani di a ben teki, sa hari poeroe, broko trowe, hari trowe nanga pori dem tranga presi foe dem. (Agersi disi nanga Ezechiël 43:3; Genesis 41:11-13) A de leki na Jeremia-klasse de doe na wroko foe hari poeroe, broko trowe, hari trowe nanga pori sani, bikasi ala san Gado Woortoe taigi dem foe doe, Gado srefi de meki a kon troe. — Jeremia 18:7-10.
19. Fa Jehovah sori dati a de gi dem naatsi te wi loekoe hem relatief?
19 Na tapoe na fasi disi Gado de sori dati a de „Koonoe foe dem naatsi” en de sori dati a hee moro dem alamala. No wan foe dem koonoe nanga rigeriman foe dem kan doro na hee foe hem. — Jer. 1:17; Openb. 15:3.
20. Te joe loekoe soortoe internationaal firi, a de teki dekati foe na Jeremia-klasse foe doe hem wroko foe Gado?
20 Dem memre foe na Jeremia-klasse habi dekati fanoodoe foe doe na wroko disi, bikasi na boskopoe foe dem no de popu ini na heri grontapoe. Net soleki Jeremia foe owroetem dem moe meki na pori foe ala grontapoe naatsi bekenti (Jer. 25:15-30). Dem no kan teki prati na a fanatiek lobi gi wan soema kondre foe dem naatsi disi, di moesoe kisi pori. Dem koonoe nanga rigeriman foe now de si na boskopoe foe na Jeremia-klasse leki wan boskopoe di de gi soema tranga foe oproeroe, en de deloyaal nanga takroe gi na moreel foe dem borgoe foe dem en leki wan krakti di de swaki dem seti foe dem difrenti kondre foe feti gi dem naatsi. Foeroe tron dem de gi tranga na a tapoe-skreki foe dem, foedi dem de kwinsi na Jeremia-klasse nanga difrenti soortoe strafoe foe kan meki na klasse disi frede. Foe datede a de fanoodoe foe waka baka na Jeremia en gi jesi na Jehovah leki „Koonoe foe dem naatsi” moro leki libisoema. Disi dem apostel foe Kristus ini na fosi hondro jari ben doe toe. — Tori foe dem apostel 4:19, 20; 5:29.