„Dem no sa wini joe”
1, 2. Foe sainde na Jeremia-klasse ini na tem disi foe na kaba no moe lasi tem?
NA JARI 1919, na jari foe a vreede-verbontoe foe Versailles, di ben sroto baka na Fosi grontapoe-oorlog, ben de gi na salfoe Jeremia-klasse wan marki jari pe ala sani ben kenki. Ini bijbel-wortoe di no de foe verstan verkeerti, dem ben teki na boskopoe foe Jehovah, pe a de verteri foe na pori foe na seti foe sani ini na feti foe Gado na Har-mageddon di de kon. — Openb. 16:13-16.
2 Now, di so wan 58 jari sensi 1919 pasa kaba, troe troe tem no de foe lasi. Ini na tori foe Jeremia a ben habi wan sjatoe tem — 40 jari pe a ben kan meki na pori foe Jeruzalem bekenti. Na agersi groepoe foe hem ini na tem disi habi ooktoe wan sjatoe tem. Wi habi ibri rede foe tan na ai. Now, someni jari baka di Jehovah ben poti na Jeremia-klasse, a de te now ete nanga ai tapoe hem spesroetoe prakseri foe na „tem foe na kaba” pe dem naatsi de na ini (Dan. 12:4). A de tan na ai tapoe san hem ben prakseri foe doe, te na „tem disi foe na kaba” kon na wan kaba. — Jer. 1:11, 12 de gi wi na djaranti foe dati:
3, 4. Fa Jehovah agersi gi Jeremia, dati hemsrefi de tan nanga ai tapoe na prakseri foe hem en soortoe aksi wi de aksi wisrefi now nanga reti?
3 „En na woortoe foe Jehovah ben kon moro fara na mi, taki: ’San joe de si Jeremia?’ Mi ben taki foe datede: ’Wan sproiti foe wan amandra-bon (Djoetongo, saqed) mi de si.’ Moro fara Jehovah ben taki gi mi: ’Joe ben si boen, bikasi mi de tan nanga ai (soqed) tapoe mi woortoe foe doe hem.’”
4 Soema foe wi ini na tem disi de prefoeroe foe no tan na ai, ofoe wi de now foe na salfoe Jeremia-klasse ofoe a de wan pisi foe dem wan di de jepi faja faja na klasse disi? Wi de sori dati wi habi verstan te wi de waka baka Jehovah. Foe sori na agersi fasi dati hemsrefi de na ai, a ben meki Jeremia si ini wan visioen „na sproiti foe wan amandra-bon”. Jeremia ben sabi dati na woortoe „amandra-bon” ben wani taki „wan di de wiki” (saqed ini Djoetongo). Na bon disi de wiki ini na bigin foe na jari leki fosi wan foe bigin meki bromki. Jehovah ben de leki „na sproiti foe wan amandra-bon”, foedi a wiki kon na ai tapoe na pisi tem di dem naatsi nanga koonoekondre ben go na ini. Hem profeeti woortoe habi foe doe nanga wan bepaalde tem en ini na tem dati a de doe hem. A no sa pasa nooiti so, dati foedi a no ben de na ai hem woortoe no ben kon troe. Wi de bribi disi now, now wi de ini na jari 1978?
5. Fa Jehovah ben sori dati a ben de na ai nanga na tranga fanoodoe foe hem boskopoe, en fa wi moe akroederi nanga disi?
5 Foedi Jehovah ben de na ai ini ala dem jari disi foe na „tem foe na kaba”, a go doro foe seni na Jeremia-klasse foe verteri dem naatsi nanga Koonoekondre foe na kaba. (Agersi disi nanga 2 Kronieken 36:15, 16). Foe di na tem de kon moro krosibee dati Jehovah sa kroetoe dem naatsi nanga koonoekondre, a de gi hem wan tranga fanoodoe sani foe loekoe, dati so wan warskow boskopoe gi na heri grontapoe, spesroetoe gi soema di moe teki now wan eegi bosroiti. Te dem memre foe na Jeremia-klasse hori na prakseri, dati Jehovah de na ai en sa kon klari na a joisti tem, dan densrefi sa tan na ai nanga na tranga fanoodoe fasi foe na boskopoe foe dem. Dem moe hori demsrefi na ai foedi dem sa tan meki faja faja na boskopoe disi bekenti.
FRANTWOORTOE FOE NA SETI FOE SANI DISI
6, 7. San wi sabi, te wi loekoe moro fara na agersi-tori di Jehovah gi Jeremia, foe na pori di de kon tapoe na seti foe sani foe now?
6 Nanga jepi foe na Woortoe foe Jehovah di hem geest skrifi, wi sabi na Bron foe na pori di de kon tapoe na seti foe sani foe disi tem. Wi sabi soboen foe soortoe see na pori de kon, en ooktoe soortoe wrokosani sa gebroiki. Ini na pisi tori disi, wi de kisi moro fara wan sroto ini na agersi-tori, di Jehovah ben gi Jeremia, di a ben poti hem leki „profeeti gi dem naatsi”:
7 „Na woortoe foe Jehovah ben kon na mi na di foe toe tron, taki: ’San joe de si?’ Mi ben taki foe datede: ’Wan bori-patoe nanga wan bradi mofo, di dem de bro na faja no ondro, mi de si en na mofo drai komoto foe na noordsee.’ Tapoe dati Jehovah ben taki gi mi: ’Komoto foe na noordsee na ongolokoe sa loesoe kon tapoe ala soema foe na kondre. Bikasi „loekoe mi de kari ala famiri foe dem koonoekondre foe noordsee”, so Jehovah ben taki; „en dem sa kon troe troe en ibri wan foe dem sa poti hem troon na dem doro foe Jeruzalem en see ala skotoe na lontoe en see ala foto foe Juda. En mi wani verteri gi hem mi kroetoe foe ala dem takroedoe foe hem, foedi dem ben libi mi en tjari ofrandi-smoko gi tra gado en dem ben boigi gi dem wroko foe dem eegi anoe”.’” — Jer. 1:13-16.
8. Foe sainde na bori-patoe ini na visioen ben bro en san a ben wani taki dati a ben drai komoto foe noordsee?
8 Wi de memre dati ini 647 bifo wi teri Jeremia ben poti njoen leki „profeeti gi dem naatsi”. Ini na tem dati kaba moeilijkheid di kan tjari ongolokoe kon ben de kon gi Jeruzalem nanga na kondre Juda. San ben de bori ini na bori-patoe di ben si ini na visoen foe Jeremia no ben de pramisi foeroe boen gi na Jeruzalem nanga tra foto foe Juda di ben fadon komoto na bribi. Foe sainde na bori-patoe ben de bro, no ben de foe kowroe san ben de ini na patoe, ma foe meki na faja ondro na bigi ketre disi kon moro bigi. Dati na bradi mofo foe na patoe ben drai komoto foe noordsee, wani taki, dati san di ben koekoe na ini see ben moe kanti trowe tapoe san ben de na zuidsee. Dati ben de sori tapoe Jeruzalem nanga na kondre Juda. Na ongolokoe di ben sa miti dem, no ben sa komoto foe Egypte na a zuidsee foe na kondre foe dem. A ben sa komoto foe noordsee go na zuidsee foe miti dem foto di ben moesoe pori. — Jer. 4:6, 7; 6:1, 22.
9. San Jeremia ben si ben lon komoto foe na agersi patoe go tapoe na kondre Juda?
9 Na agersi sani di ben de ini na bori-patoe di Jehovah ben sa kanti tapoe na kondre Juda, ben sa de „ala famiri foe dem koonoekondre foe noordsee”. Babylon ben sa teki fesi ini na fadon kon ini na kondre Juda foe datede, bikasi na Babylon Koonoekondre ben de so fara foe tron na di foe dri grontapoe-makti foe dem bijbel-profeeti-tori. Jeremia ben moe wakti 27 jari bifo a ben kan de kotoigi foe na fosi kon ini na kondre Juda foe dem Babylon sroedati makti ini 620 bifo wi teri leki wan bakapisi foe na kanti trowe foe na agersi bori-patoe. Dri jari na baka ete wan pikinso ben komoto ini na agersi bori-patoe nanga wan tweede kon foe dem Babylon soema en Jeremia ben kon te foe kaba ondro na koonoe rigeri foe Zedekia, di ben kon de wan vazal ondro koonoe Nebukadnezar foe Babylon. Di Zedekia ben opo meki oproeroe, dan ini 609 bifo wi teri na agersi bori-patoe ben trowe krin krin di wan derde nanga wan laatste groepoe Babylon sroedati ben kon foeroe dem foto foe Juda. Ini na dreetem foe 607 bifo wi teri na ongolokoe ben miti hem hee-marki ini na pori foe Jeruzalem. Ini na bigin foe na herfst foe na jari dati na heri kondre foe Juda ben pori krin krin.
10. San na ongolokoe foe owroetem de agersi en san sa kisi pori, di na Jeremia-klasse de verwakti foe si?
10 Dem memre foe na Jeremia-klasse de verwakti foe de kotoigi foe san na fositem „ongolokoe” de agersi! Ja, dem de verwakti foe ondrofeni wan „ongoloekoe” di de moro bigi en di sa kanti trowe tapoe na kristenheid di de wan agersi fasi foe na disitem Jeruzalem nanga na kondre foe Juda di ben fadon komoto na bribi.
11. Fa na krin leti foe na bijbel de tjari kon na krin, dati na „takroedoe” foe na kristenheid de akroederi nanga di foe na Jeruzalem nanga Juda di ben fadon komoto na bribi?
11 Na hondro hondro jari kristenheid habi dem marki foe ala „takroedoe” di na Jeruzalem nanga na kondre Juda foe owroetem di fadon komoto na bribi ben ondrofeni. Te wi poti na krin leti foe na bijbel tapoe na kristenheid, a de kon na krin, dati a de tjari ofrandi go gi „tra gado”, sondro foe prakseri dem tin komando foe Jehovah. Ja, a de boigi foe aanbegi na wroko foe libisoema anoe. A de taki dati a de waka baka Kristus, ma a no de waka baka Kristus foedi a no de hori hemsrefi aparti foe na grontapoe. Na nationalisme di de prati soema en di de gi tranga foe feti dringi go na ini. Te wan bigi problema kon ini na naatsi a de sori dati a de aanbegi na politieke staat, na wroko foe libisoema anoe. Dem bigi goedoe foe dem kerki foe na kristenheid de marki hem leki wan aanbegiman foe na materialisme. De troe troe mati foe na grontapoe, de meki hem tron na feejanti foe Jehovah!
12. Foe soortoe sani Jehovah ben warskow Jeremia na fesi, en soortoe pramisi Jehovah ben gi hem en di de gi wi tranga toe?
12 Jeremia foe owroetem ben moe tjari kon na krin, dati Jehovah ben de ini hem reti foe tjari wan nationaal ongolokoe kon tapoe dem Israël soema, foedi dem ben broko na santa verbontoe foe dem nanga hem, Jehovah ben sabi dati san a ben taigi Jeremia foe sensi 647 bifo wi teri foe taigi dem soema foe na kondre Juda, na moro bigi pisi foe dem no ben sa lobi. A ben warskow Jeremia foe datede na fesi foe verteri krin, dati dem koonoe foe na kondre, dem granman, dem priester nanga dem soema foe Juda ben sa stree nanga hem. Hem libi srefi ben sa de foe lasi. Efoe Jehovah no ben pramisi na jongoe profeeti, dati ala dem feejanti disi no ben sa wini hem? A ben sa habi na dekati foe tan go doro vaste, 40 jari langa leki na „profeeti foe Jehovah gi dem naatsi”, en a ben sa ondrofeni te foe kaba dati hem takroe ati feejanti ben lasi na stree? Disi de wan moeiliki sani foe bribi! Na pramisi foe Jehovah gi Jeremia foe owroetem de kon troe tapoe na Jeremia-klasse nanga dem jepiman foe hem ini disi tem.
13. Te joe loekoe soortoe kragi kontra na kristenheid, na agersi „bori-patoe” de bori?
13 Na agersi „bori-patoe” foe Jehovah de bori now gi na „tem foe na kaba”. Soleki fa a ben de nanga dem „7 gowtoe preti, di ben foeroe nanga na atibron foe Gado”, soleki wi de si disi ini Openbaring 15:7, na so na agersi „bori-patoe” de teki na presi foe na patoe nanga na heri „ongolokoe” foe Jehovah gi na kristenheid. Na kristenheid troe troe lai nanga hoeroedoe, di Jehovah moe kari hem foe gi frantwoortoe foe dati, foedi a de taki dati nanga jepi foe Kristus a de nanga hem ini wan „njoen verbontoe”. A de si dati na anoe foe hem de dropoe nanga broedoe foe toe grontapoe-feti, aladi wi no de loekoe srefi na ogri vervolgoe foe hem kristen kotoigi. Na Jeremia-klasse nanga reti de taki dem woortoe foe Jehovah di tanapoe ini Jer. 2:34, gi na kristenheid, foe taki: „Ini dem lanki foe joe krosi mi ben feni broedoe foe dem sili foe dem mofinawan. No di dem broko go na ini (foe na see foe dem mofinawan leki soema di de broko go na ini) mi ben feni dem, ma dem de tapoe ala dem lanki disi.”
14. (a) Foe sainde na kristenheid de na pisi foe na grontapoe-makti foe falsi bribi di habi moro frant-woortoe? (b) San Jehovah sa kanti trowe tapoe hem foe na agersi „bori-patoe” foe hem?
14 Foe na heri grontapoe kan si, na kristenheid de sori te now ete dem bewijsi foe hem doe di de tjari dede kon. A habi moro foeroe frantwoortoe leki wan pisi foe na grontapoe-makti foe falsi bribi, foedi a de taki dati a de doe sani ini na nem foe a kristendom ofoe ini na nem foe na bribi di Gado de feni boen now ini disi tem. A no de wan froewondroe sani dati na pisi foe grontapoe di no de kristen no habi respeki foe san de taki dati dem de kristen, leki wan bakapisi foe na sjen eksempel di a sori. Na fowtoe foe hem no ben kibri gi hem ai. Nanga reti a sa strafoe disi na publiki en troe troe. Ma fosi a ben poti na Jeremia-klasse njoen foe tjari a hoeroedoe nanga fadon komoto na bribi foe na moro bigi kerki-organisaatsi foe grontapoe kon na a prakseri foe ibri soema. Jehovah ben opo na mofo foe hem agersi „bori-patoe” go na a see foe hem. Na joeroe de doro dati a sa drai krin krin na bori-patoe disi en trowe hem hemel sroedati-makti foe strafoe sani, tapoe na agersi hoeroedoe Jeruzalem nanga na kondre Juda foe disi tem di fadon komoto na bribi. Na so fasi na soema disi di ben pori na santa nem foe hem moro bigi sa kisi pori. — Jer. 1:14-16.
15. Foe sainde na Jeremia-klasse moe tan tai dem mindri en tan tanapoe doe wroko faja faja en te leki otem?
15 Na wroko foe na Jeremia-klasse no kaba krin krin ete. Dem memre foe na klasse disi tai dem mindri en moe wroko te leki hem wroko di a kisi kon na wan kaba. Na heri „bigi hipi” foe kristen soema di de jepi faja faja na Jeremia-klasse, moe tan wroko nanga hem makandra. Na Jeremia-klasse moe tan vaste te now ete leki wan „isri postoe” nanga wan „tranga foto” nanga „kopro skotoe”. Jeremia foe owroetem ben doe disi. Jezus Kristus no ben tan na baka foe Jeremia na no wan fasi foe meki bekenti na pori foe na Jeruzalem foe hem tem, en na pori dati ben kon 676 jari baka na pori foe na Jeruzalem foe Jeremia tem. Leki salfoe foetoeboi foe Jezus Kristus na Jeremia-klasse foe now moe doe na srefi, te leki dem ondrofeni, dati na agersi Jeruzalem nanga Juda foe wi tem kon pori.
16. Soortoe toe thema na Jeremia-klasse moe meki bekenti, net soleki Jezus?
16 Net soleki na Jeremia-klasse no moe meki bekenti wawan da „tem foe teki soema”, „na jari foe boen wani foe na see foe Jehovah”, ma ooktoe „na dee foe na atibron foe na see foe wi Gado”. — Jes. 61:1, 2; 49:6; 2 Kor. 6:2; Jer. 11:20; 20:12; 46:10; Luk. 21:22, Willibrordvertaling.
17. Foe no doe san nanga dem koonoe, granman, priester nanga soema, na feti di dem de meki kon moro bigi nanga wi, no moe tjari wi?
17 Dem „laatste dee” foe na seti foe sani no de na tem foe doe hem moro safri, foedi dem koonoe, granman, priester nanga soema foe na kristenheid sa meki na feti foe dem nanga wi kon moro bigi. Now di na Jeremia-klasse doe na a heri grontapoe 58 jari kaba publiki diniwroko, na groepoe disi no de moro langa „soso wan pikin boi”. Sensi 1919 a ben kaka foetoe gi na feti di politiek, kerki nanga popu soema foe na owroe grontapoe disi ben feti nanga dem.
18. Soortoe korostoe woortoe foe Jehovah kon de troe gi na Jeremia-klasse, en san disi wani taki gi na tem di de kon?
18 Ini na tem disi na Jeremia-klasse di hori doro, miti na jari foe wan man, wan bigisma. Foe di getrouw soema foe na Jeremia-klasse e dede, ala jari na nomroe foe dem de kon moro pikinso; tog a de hori doro ini na wroko foe hem gi Jehovah, na moro Hee soema di gi hem na wroko. Te leki now dem woortoe foe hem, dati dem koonoe, granman, priester nanga soema di de feti nanga dem no ben sa wini dem, de troe. Dem woortoe foe hem sa de net so troe ooktoe ini dem moeiliki dee di de na wi fesi, te na dee de kon krosibee, dati a sa kanti trowe hem agersi „bori-patoe”. Dem feejanti foe wi di lobi feti no sa wini wi! Foe sainde? Foedi na Rigeri Masra, Jehovah foe dem fetiman, de tan nanga wi foe fri wi ini na tem di de kon net soleki a ben doe ini na tem di ben pasa. Wi sa ondrofeni soboen dati dem feejanti foe wi sa dede.
„FOE BOW EN FOE PRANI”
19. Soortoe positief wroko na Jeremia-klasse ben moe doe, en fa a doe na frantwortoe disi?
19 Jeremia foe owroetem ben habi leki „profeeti gi dem naatsi” no wawan na wroko foe hari poeroe, broko trowe, hari trowe nanga foe pori sani, ma ooktoe „foe bow en foe prani” (Jer. 1:10). No foe „bow” san ben broko trowe nanga hari trowe, no foe „prani” san ben hari poeroe nanga san ben pori, ma foe taki na fesi san ben sa bow baka en san ben sa gro kon bigi akroederi nanga hem prakseri. Na pisi disi foe na wroko foe Jeremia habi foe doe now troe troe nanga na troe koonoekondre foe Jehovah Gado, foedi now sensi 1914 foe wi teri „na kownoekondre foe grontapoe . . . kon de na koonoekondre foe wi Masra en foe hem Kristus” (Openb. 11:15). Now, foe datede na kon troe na a heri grontapoe foe dem woortoe foe Jezus moe pasa: „Na boen njoensoe disi foe na Koonoekondre sa preeki tapoe na heri grontapoe pe soema de libi leki wan kotoigi gi ala naatsi” (Matt. 24:14). Disi de pasa nanga na prani foe na troe kristendom ini foeroe presi pe na Jeremia-klasse nanga dem faja jepiman foe dem ben bigin njoen foe gi kotoigi. Na jeje paradijs ben moesoe bow kon bigi.
20. Fa Jeremia ben doe ini hem tem wan bow- nanga prani-wroko, en soema ini na kon troe foe na wroko disi ini disi tem de leki hem?
20 Langa tem pasa kaba, foe 647 te nanga 607 bifo wi teri, Jeremia ben doe wan wroko hemsrefi di ben de foe prani nanga bow wan klasse foe soema di no ben de Israël soema en di ben sa pasa na pori foe Jeruzalem ini 607 bifo wi teri. Disi ben de dem Rechabiet soema, dem bakapikin foe Jonadab, nanga wan Ethiopia eunuch Ebed-Melech (Jer. 35:1-9; 38:1-13; 39:15-18). Dem mati disi foe Jeremia di ben frede Gado ben de wan agersi fasi foe na „bigi hipi” di de tjari demsrefi now leki mati foe na Jeremia-klasse en di de jepi na salfoe fika-pisi faja faja nanga na wroko foe dem. Makandra nanga na Jeremia-klasse nanga dekati dem de go miti na vervolgoe di de kon moro bigi foe na see foe koonoe, granman, priester nanga tra soema foe na kondre.
21. Fa na getrouwfasi foe na „bigi hipi” gi na Jeremia-klasse sa kisi pai?
21 Na getrouw-fasi foe na „bigi hipi” gi na Jeremia-klasse sa kisi bigi pai. Dem fetiman ini disi tem nanga Gado no sa wini dem. Makandra nanga na Jeremia-klasse dem sa tan na libi te na bigi dee foe Gado Almakti na Har-magéddon sa kon. Dem sa de na fundamenti foe na „njoen grontapoe” ondro na „njoen hemel” (Openb. 7:9-17; 21:1-4). A de gi na Jeremia-klasse bigi prisiri foe bow na troe troe howpoe ini na „bigi hipi” foe kisi akroederi nanga na lobi prakseri foe na Rigeri Masra Jehovah na grontapoe paradijs di de kon krosibee!