„Mi no man tan pî”

1. Fu san ede Yeremia nanga den tra profeiti fu Yehovah no tan pî?

„YERE san Yehovah abi fu taki.” Dati na san Yeremia bigin meki bekènti na den strati nanga den pren fu Yerusalem, na ini a yari 647 F.K. A profeiti fu Gado tan preiki a boskopu dati. Srefi di a foto kisi pori 40 yari baka dati, a tan gi sma deki-ati fu arki san Yehovah ben e taki (Yer. 2:4; 42:15). Na Almakti Gado seni profeiti fu sorgu taki den Dyu yere a boskopu fu en èn taki den sori berow. Soleki fa wi si kaba na ini a buku disi, dan fu ala den man di ben e taki gi Gado, Yeremia ben de wan tumusi prenspariwan. Di Gado poti Yeremia leki profeiti, a taigi en: „Yu musu opo go taigi den ala san mi taigi yu fu taki. No frede den” (Yer. 1:17). A wroko ben hebi. Son leisi sma ben e meki Yeremia kisi skin-ati èn a ben e sari tu. Toku a ben de fayafaya fu du a wroko fu en. A ben taki: „Mi ati de na dyompo. Mi no man tan pî.”​—Yer. 4:19.

2, 3. (a) Fa den disipel fu Yesus sori taki den ben teki na eksempre fu Yeremia? (b) Fu san ede yu musu teki na eksempre fu Yeremia?

² A fasi fa a profeiti Yeremia du a wroko fu en, ben o de wan eksempre gi tra futuboi fu Yehovah (Yak. 5:10). Syatu baka a Pinksterfesa fu a yari 33, den Dyu tiriman grabu na apostel Petrus nanga Yohanes èn den taigi den fu tapu nanga a preikiwroko fu den. Yu sabi taki den ben piki: „Wi no man tapu fu taki fu den sani di wi si èn di wi yere” (Tori 4:19, 20). Baka di den tiriman tapu skreki gi den taki den ben o gi den moro hebi strafu tra leisi, den seni Petrus nanga Yohanes gowe. Ma yu sabi san pasa. Den man dati di ben lobi Yehovah no ben o tapu nanga a preikiwroko èn den no du dati tu.

³ Luku den wortu fu Petrus nanga Yohanes di skrifi na Tori fu den apostel 4:20. Yu no feni taki den ben abi a srefi faya leki Yeremia? A no de fu taki dati yu leki preikiman fu Yehovah Gado na ini den lasti dei disi di e kon na wan kaba, teki a bosroiti tu taki yu ’no o tan pî’. Meki wi luku fa wi kan abi deki-ati neleki Yeremia fu tan preiki a bun nyunsu, awinsi a ten e kon moro ogri.

TAN PREIKI AWINSI SMA NO WANI ARKI

4. Fa furu sma na ini owruten Yerusalem ben e denki?

⁴ Yu no feni taki a moro bun nyunsu di sma kan yere, na taki Gado pramisi fu du moi sani gi libisma te en manpikin o tiri? Toku furu sma na ini a ten disi e denki leki son Dyu di ben taigi Yeremia: „Wi no o arki den sani di yu taigi wi na ini a nen fu Yehovah” (Yer. 29:19; 44:16). Yeremia ben gwenti yere den sani dati. Na so a de tu nanga futuboi fu Yehovah na ini a ten disi, fu di furu sma e taki: „Mi no abi ten gi den tori fu unu.” Te furu sma no wani arki a boskopu fu wi, dan preikiman fu a Kownukondre kan lasi a faya fu den. San yu kan du te sma na ini yu gemeente lasi a faya fu den, noso efu yusrefi lasi a faya fu yu, fu di sma na ini a kontren fu yu no wani arki a boskopu?

5. (a) San Yeremia du di furu sma no ben wani arki a boskopu fu en? (b) Fu san ede wi kan taki dati den sma di no wani arki a bun nyunsu kan lasi den libi?

⁵ Luku fa Yeremia ben e denki di furu sma na ini Yuda no ben wani arki a boskopu fu en. Di Yeremia bigin nanga a wroko fu en, Yehovah sori en na fesi fa a ben o strafu den sma. (Leisi Yeremia 4:23-26.) Na so fasi a profeiti kon frustan taki dusundusun sma ben kan lasi den libi efu den no ben o arki a boskopu di a ben fruteri èn efu den no ben o du san den yere. Sma na ini a ten disi, srefi den wan na ini yu kontren, de na ini wan srefi sortu situwâsi. Fu „a dei dati” te Gado o strafu na ogri grontapu disi, Yesus ben taki: „A o kon . . . na tapu ala den sma di e libi na grontapu. Fu dati ede, tan na ai èn begi ala ten taki unu man lowe gi ala den sani di musu pasa, èn taki unu kan tanapu na fesi a Manpikin fu libisma” (Luk. 21:34-36). Den wortu fu Yesus e sori taki den sma di no wani arki a bun nyunsu disi kan lasi den libi.

6. Fu san ede yu musu tan preiki srefi gi den wan di no wani arki a boskopu fu yu?

⁶ Ma te den sma di no ben wani arki fosi e bigin arki a boskopu fu wi èn e du san Yehovah e taki, dan dati kan meki den kisi bigi blesi. Gado e gi wi na okasi fu tan na libi te a pori kon èn fu go na ini a nyun grontapu. Na so a ben de tu nanga a preikiwroko fu Yeremia. Den sma fu Yuda no ben abi fu lasi den libi. (Leisi Yeremia 26:2, 3.) Yeremia ben wani yepi den. Someni tenti yari langa a tan warskow den fu ’arki èn fu tapu nanga den ogri di den ben e du’, so taki den ben kan gi yesi na a tru Gado. Wi no sabi omeni fu den sma dati ben abi berow èn kenki den libi di a profeiti preiki gi den. Toku son sma du dati èn na so a de tu na ini a ten fu wi. Te wi e preiki, dan nofo tron wi e miti sma di e fruteri wi taki den no ben wani arki wi fosi, ma now den ati kon kenki. (Luku a faki di nen „Sma di no wani arki, kan kenki”, na tapu bladzijde 246.) A sani disi no e sori fu san ede wi musu tan preiki a bun nyunsu di kan kibri sma libi?

GENSMAN NO O MAN WINI WI

7. Na sortu fasi feanti pruberi fu gens a wroko di a profeiti Yeremia ben e du?

⁷ Wán sani fu a diniwroko fu Yeremia di e hari wi prakseri, na taki den gensman fu en pruberi someni leisi fu puru en na pasi èn fu gens a wroko fu en. Falsi profeiti ben e taki na fesi ala sma taki a boskopu fu en no ben tru (Yer. 14:13-16). Te Yeremia ben e waka na tapu den strati fu Yerusalem, dan sma di ben e si en ben e bari sani gi en, èn den ben e spotu en (Yer. 15:10). Son feanti fu en ben e suku ala sortu fasi tu fu gi en porinen (Yer. 18:18). Tra sma ben e syusyu na en baka e panya ala sortu takru tori fu en, so taki reti-ati sma no ben o arki a boskopu fu Gado di Yeremia ben e preiki (Sari 3:61, 62). San Yeremia du? A tapu nanga a wroko fu en? Nôno, a tan preiki. Fa a ben man du dati?

8. San Yeremia du di den gensman fu en bigin du moro muiti fu tapu a wroko fu en?

⁸ A prenspari sani di yepi Yeremia fu kakafutu gi den gensman fu en, na taki a ben e frutrow na tapu Yehovah. Di Yeremia bigin nanga en preikiwroko, Gado ben taigi en taki a ben o horibaka gi en èn taki a ben o kibri en. (Leisi Yeremia 1:18, 19.) Yeremia bribi san Yehovah pramisi en èn Yehovah no meki en fesi fadon. Aladi gensman ben e kwinsi en èn ben e suku ala sortu fasi fu du en ogri, toku Yeremia tan taki sondro frede. A kisi moro deki-ati èn a horidoro. Luku fa den fasi dati ben yepi en.

9, 10. Sortu sani di ben pasa nanga Yeremia kan gi yu deki-ati fu tan preiki sondro fu frede?

⁹ Wan leisi, wan tu tranga-ede priester nanga profeiti tyari Yeremia go na fesi den granman fu Yuda fu meki den kiri en. San Yeremia du di den tapu skreki gi en? A ben frede so te, taki a no ben man du noti moro? Nôno. Den sani di a piki den sori krin taki den man disi di no ben e bribi moro na ini Gado no ben abi leti, èn fu dati ede den no kiri en.​—Leisi Yeremia 26:11-16; Luk. 21:12-15.

¹⁰ Memre taki baka di Yeremia fruteri a krakti boskopu fu en, dan a tempel fesiman Pasyur poti Yeremia na ini strafu-udu. A musu de so taki Pasyur ben e denki taki a sani disi ben o meki Yeremia frustan taki a ben musu tan tiri now. Sobun, a tamara fu en Pasyur lusu en meki a gowe. A no de fu taki dati a pina di den ben pina Yeremia, meki taki en skin ben e hati en. Toku a go fruteri Pasyur krin taki Yehovah ben o strafu en. Iya, srefi di den pina Yeremia, a no tan pî! (Yer. 20:1-6) Fu san ede? Yeremia e taki: „Yehovah ben de nanga mi leki wan tranga fetiman di ala sma e frede. Dati meki den sma di e frufolgu mi, o naki futu fadon èn den no o wini mi” (Yer. 20:11). Srefi di ogri-ati man ben e gens Yeremia, a no tapu nanga a wroko fu en. Yeremia ben sabi taki a ben kan frutrow na tapu Yehovah, èn yu sabi dati tu.

11, 12. (a) Fa Yeremia sori taki a ben e gebroiki en frustan di Hananya ben e gens en? (b) Sortu wini a kan abi gi wi te wi ’hori wisrefi te ogri e miti wi’?

¹¹ A bun fu hori na prakseri taki Yeremia no ben e wroko fayafaya nomo. Ma a ben e gebroiki en frustan tu te sma ben e gens en. A ben sabi o ten a ben musu waka gowe. Prakseri a tori fu en nanga Hananya. Baka di a falsi profeiti dati taki na fesi ala sma taki den sani di a profeiti fu Yehovah ben taki no tru, Yeremia piri-ai gi en èn a sori en fa sma kan sabi wan tru profeiti. Yeremia ben e syow nanga wan udu tyatyari di ben e prenki a hebi lai fu Babilon. Ne Hananya bigin rigeri èn a broko a tyatyari. Nowan sma ben kan sabi san Hananya ben o du now. Sobun, san Yeremia du? Wi ben leisi taki „Yeremia gowe”. Iya, Yeremia waka komoto drape. Bakaten Yehovah taigi en fu drai go baka fu fruteri Hananya san Gado ben o du. A taigi en taki a kownu fu Babilon ben o tyari den Dyu go na ini katibo èn taki Hananya ben o dede.​—Yer. 28:1-17.

¹² A tori disi e sori krin taki wi musu preiki sondro fu frede, ma wi musu gebroiki wi frustan tu. Kande wi e miti wan sma di no wani arki san Bijbel e taki èn en ati e bron. Kande a e tapu skreki gi wi srefi. Te dati e pasa, dan wi musu tapu a takimakandra na wan switi fasi èn waka go na a tra oso. A no de fanowdu fu haritaki nanga sma fu a bun nyunsu fu a Kownukondre. Efu wi ’hori wisrefi te ogri e miti wi’, dan a o moro makriki gi wi fu yepi na ososma wan tra leisi te a firi fu taki nanga wi.​—Leisi 2 Timoteyus 2:23-25; Odo 17:14.

„NO FREDE”

13. Fu san ede Yehovah taigi Yeremia fu „no frede” èn fu san ede wi musu poti prakseri na a sani disi?

¹³ Fosi Yerusalem kisi pori na ini 607 F.K., a libi no ben makriki gi den tru anbegiman fu Gado, fu di a situwâsi na ini a foto ben takru srefisrefi. Sobun, yu kan frustan fu san ede Gado ben taigi Yeremia: „No frede” (Yer. 1:8; Sari 3:57). Yehovah ben meki a fruteri den kondreman fu en wan srefi sortu boskopu fu gi den deki-ati. (Leisi Yeremia 46:27.) San disi e leri wi? Now di a kaba fu na ogri grontapu disi de krosibei, sani kan pasa di kan meki wi frede son leisi. San wi o du na den momenti dati? Wi o arki Yehovah di e taigi wi fu „no frede”? Na ini a buku disi wi si fa Gado horibaka gi Yeremia na ini takru ten di ben kan meki a frede. Meki wi go luku syatu baka san ben pasa, so taki wi kan luku san wi kan leri fu dati.

14, 15. (a) Sortu situwâsi ben kan tyari dede kon gi Yeremia? (b) San Yehovah du fu kibri Yeremia, soleki fa a ben pramisi en?

¹⁴ Di den Babilonsma ben lontu Yerusalem, angriten ben kon de na ini a foto. Fosi yu denki, wan lo sma no ben abi nyanyan moro (Yer. 37:21). Efu dati no ben nofo, Yeremia ben de na wan presi di ben kan tron en grebi. Den granman fu Yuda ben man dwengi a wisiwasi Kownu Sedekia, fu gi den primisi fu du ogri nanga Yeremia. Ne den trowe Yeremia go na ini wan dipi peti. Watra no ben de na ini, soso tokotoko. Di Yeremia ben e saka gowe na ini a tokotoko, a no ben denki taki a ben o man komoto na ini. Efu yu ben de na ini a situwâsi dati, yu no ben o frede pikinso?​—Yer. 38:4-6.

¹⁵ Aladi Yeremia ben de wan libisma leki wi, toku a ben e bribi taki noiti Yehovah ben o gowe libi en. (Leisi Yeremia 15:20, 21.) Yehovah blesi Yeremia fu di a ben abi so wan tranga bribi? We, wi sabi taki Yehovah blesi en. Gado meki Ebed-Meilek krutu a sani di den granman du èn A meki a frulusu Yeremia. Kownu ben gi Ebed-Meilek primisi fu go hari a profeiti puru na ini a peti. Na so Yeremia no dede na ini a tokotoko peti dati.​—Yer. 38:7-13.

16. Gi sortu ogri Yehovah kibri den futuboi fu en di tan gi yesi na en?

¹⁶ Srefi baka di Yeremia komoto na ini a peti, ogri ben kan miti en ete. Di Ebed-Meilek ben begi a kownu fu yepi Yeremia, a taigi a kownu: „A o dede fu angri drape, bika nowan brede de na ini a foto moro” (Yer. 38:9). Na angriten na ini Yerusalem ben hebi so te, taki sma bigin nyan tra libisma. Toku Yehovah du wan sani baka fu frulusu en profeiti. Ne Yeremia gi Ebed-Meilek a dyaranti taki Yehovah ben o kibri en (Yer. 39:16-18). Yeremia no ben frigiti taki Gado ben pramisi en: „Mi de nanga yu èn mi o frulusu yu” (Yer. 1:8). Fu di na a Almakti Gado ben e kibri den tu man dati, meki nowan feanti noso nowan angriten ben man kiri den. Den no dede na ini a foto di ben o kisi pori. San disi e leri wi? Yehovah ben pramisi den taki a ben o kibri den èn a du dati tu.​—Yer. 40:1-4.

17. Fu san ede yu kan bribi taki Yehovah o kibri den futuboi fu en?

¹⁷ Wi e si fa a profeititori di Yesus ben taki fu a kaba fu a grontapu disi e kon tru safrisafri. A no o teki langa fosi „marki o de fu si na a son, a mun, nanga den stari. Sma na grontapu o frede kefalek èn den no o sabi fa fu lon komoto fu feni kibri . . . Sma o lasi-ati krinkrin, fu di den o frede te fu dede èn fu di den no sabi san o pasa nanga grontapu” (Luk. 21:25, 26). Wi no sabi ete fa den marki dati o de fu si èn sortu problema den o tyari kon gi furu sma. Ma awinsi san pasa, yu no abi fu tweifri taki Yehovah abi a makti fu kibri en pipel èn taki a wani du dati tu. Sani no o waka so bun gi den wan di no e du san a e taki. (Leisi Yeremia 8:20; 14:9.) Ma a o man frulusu den futuboi fu en, srefi efu den de na ini wan situwâsi di e meki den firi leki den de na ini wan dipi dungru peti. A pipel fu Gado o ondrofeni den srefi sani di Gado ben taigi Ebed-Meilek. A ben taki: „’Fu tru, mi o frulusu yu èn nowan sma o kiri yu nanga feti-owru. Yu o tan na libi, fu di yu e frutrow na mi tapu’, na so Yehovah taki.”​—Yer. 39:18.

WAN BOSKOPU DI SKRIFI GI YU

18. (a) Sortu boskopu kenki a libi fu Yeremia? (b) San a boskopu fu Gado di skrifi na Yeremia 1:7 wani taki gi yu?

¹⁸ „Yu musu go na ala den sma pe mi o seni yu go èn ala san mi taigi yu, yu musu taki” (Yer. 1:7). A libi fu Yeremia kenki di Gado taigi en a sani dati. Sensi a ten dati, a wan-enkri sani di a ben e prakseri ben de fu fruteri sma „san Yehovah abi fu taki”. Yu kan leisi den wortu dati omeni tron na ini a buku Yeremia. Na ini a lasti kapitel Yeremia e fruteri fa den teki Yerusalem abra èn fa den tyari a lasti kownu, Sedekia, gowe na ini katibo. Iya, Yeremia tan gi a pipel fu Yuda leri èn a tan gi den deki-ati fu gi yesi na Yehovah, teleki den sani di ben pasa sori krin taki a wroko fu en ben kaba.

19, 20. (a) Fu san ede yu kan taki dati a fasi fa Yeremia du a wroko fu en de wan eksempre gi yu? (b) Fa a preikiwroko e yepi wi fu de nanga prisiri èn fu de koloku? (c) Sortu wini yu kisi di yu poti prakseri na den tori na ini den buku Yeremia nanga Sari singi?

¹⁹ Na difrenti fasi a wroko di Yeremia ben du de a srefi leki a wroko di Yehovah Kotoigi e du na ini a ten disi. Neleki Yeremia, yu e dini a tru Gado na ini wan ten te a o krutu sma. Yu abi tra frantwortu di e teki furu fu yu ten nanga krakti. Ma a wroko di yu kisi fu preiki a bun nyunsu na a moro prenspari wroko di yu kan du na ini a ten disi. Te yu e du a wroko disi, dan yu e gi Gado nen glori èn yu e sori taki yu e si en leki a wan-enkri sma di abi a reti nanga a makti fu de a Moro Heiwan fu hemel nanga grontapu. (Leisi Sari singi 5:19.) Boiti dati, yu e sori taki yu lobi trawan trutru, fu di yu e yepi den fu kon sabi a tru Gado nanga den sani di a wani taki sma musu du fu kan kisi libi.​—Yer. 25:3-6.

²⁰ Luku san Yeremia ben taki fu a wroko di Yehovah ben gi en fu du: „Di mi feni den wortu fu yu . . . mi ati bigin prisiri. Iya, mi e prisiri srefisrefi, bika mi e tyari a nen fu yu, Yehovah, a Gado di e tiri den legre” (Yer. 15:16). Ala sma na ini a ten disi di e opo taki gi a tru Gado o abi a srefi prisiri dati èn den o de koloku. Dati meki a prenspari taki yu tan meki a boskopu fu Yehovah bekènti, neleki fa Yeremia ben du dati.