„Den wan di weri, mi o gi krakti baka”

1. Sortu blesi yu e fruwakti fu kisi na ini a nyun grontapu?

SAN yu e denki te yu yere den wortu „A nyun grontapu”? Yu e prakseri wan tu fu den blesi di wi o kisi? Kande yu e prakseri wan skin di de sondro sondu, bun furu gosontu nyanyan, meti di no e suku fu du sma ogri, noso oso pe sma kan libi switi na ini. Kande yu man kari Bijbeltekst di e taki fu den blesi dati. Ma no frigiti a blesi disi: Wi o abi wan bun matifasi nanga Gado, èn wi o de koloku. Sondro den sani disi, a prisiri di wi o abi no sa de fu langa.

2, 3. Sortu prenspari blesi wi kan fruwakti, soleki fa den sani di Yeremia skrifi e sori?

² Di Gado meki Yeremia fruteri den Dyu taki den ben o komoto na ini Babilon, dan a poti prakseri na a fasi fa den ben o firi: „Yu o teki yu moi tyengretyengre baka, dan yu o go dansi nanga den wan di e meki prisiri.” (Leisi Yeremia 30:18, 19; 31:4, 12-14.) Gado ben taki ete wan sani di kan gi yu deki-ati: „Den wan di weri, mi o gi krakti baka. Den wan di swaki, mi o meki kon tranga.”​—Yer. 31:25.

³ Dati na wan moi howpu trutru! Yehovah ben taki dati a ben o gi krakti baka na den wan di weri èn di lasi-ati. Iya, èn wi sabi taki ala ten Gado e du san a pramisi. Den sani di Yeremia skrifi e gi wi a frutrow taki wi o kisi krakti tu. Boiti dati, den sani di Yeremia skrifi e sori wi fa nownow kaba srefi, wi kan kisi deki-ati èn fa wi kan kon abi a howpu taki sani o waka bun. Wan tra sani, na taki den e sori wi na sortu fasi wi kan gi trawan deki-ati, èn fa wi kan yepi den fu kisi krakti baka.

4. Fu san ede wi kan frustan fa Yeremia ben e firi?

⁴ A pramisi dati ben de wan trowstu gi Yeremia, èn a kan de wan trowstu gi wi tu. Fu san ede? Memre a sani di wi leisi na ini Kapitel 1 fu a buku disi. Drape wi leisi taki Yeremia ben de „wan man di ben abi den srefi firi leki wi”, neleki fa a ben de nanga Elia (Yak. 5:17). Prakseri sortu sani ben kan meki taki Yeremia ben e firi brokosaka son leisi, noso taki a ben lasi-ati pikinso. Te yu e du dati, dan prakseri fa yu ben o firi te yu ben de na ini den srefi situwâsi dati. Prakseri tu fu san ede den sani di e miti yu kan meki yu firi brokosaka.​—Rom. 15:4.

5. Sortu sani ben kan meki Yeremia firi brokosaka?

⁵ Yeremia ben kweki na ini Anatot. Den sani di ben pasa nanga en na ini a foto dati ben kan meki a lasi-ati. Anatot ben de wan foto fu den Leifisma, èn a ben de wan tu kilometer go na a noord-owstusei fu Yerusalem. A kan taki a profeiti ben abi mati nanga famiriman na ini Anatot. Yesus ben taki dati wan profeiti no e kisi grani na ini en eigi kondre, èn na so a ben de nanga Yeremia (Yoh. 4:44). Den sma fu a foto dati no ben wani yere a boskopu fu Yeremia èn den no ben abi nowan lespeki gi en. Ma dati a no ala. Wan leisi, Gado taki dati ’den man fu Anatot wani kiri Yeremia’. Den tranga-ede sma dati ben taki: „Yu no musu taki profeititori na ini a nen fu Yehovah, noso wi o kiri yu”. Den sma disi ben de birtisma fu Yeremia, kande den ben de en famiriman srefi. Ma na presi taki den horibaka gi en, den ben e suku fu kiri en!​—Yer. 1:1; 11:21.

6. Efu sma na wrokope noso tra sma e gens yu, dan san yu kan leri fu Yeremia te yu luku san „den man fu Anatot” ben du nanga en?

⁶ Efu a de so taki birtisma, pikin na skoro, sma na wrokope, noso wan tu famiriman srefi, e pruberi fu dwengi yu fu du sani di no bun, dan a fasi fa Yehovah yepi Yeremia kan de wan trowstu gi yu. Na a ten dati, Gado ben taki dati a ben o „strafu” den sma fu Anatot di ben e gens a profeiti fu en. (Leisi Yeremia 11:22, 23.) A no de fu taki dati a sani di Gado taigi Yeremia, yepi en fu no firi brokosaka moro fu di sma ben e gens en. Bakaten, Gado ben o „meki rampu miti den man fu Anatot”, èn na so a ben o strafu den. Yu kan abi a dyaranti taki Yehovah e si san e pasa (Ps. 11:4; 66:7). Te yu e tan du san Bijbel e leri èn te yu e du san bun, dan kande dati o kibri son gensman gi a rampu di ben o miti den.​—1 Tim. 4:16.

SANI DI KAN MEKI WI FIRI BROKOSAKA

7, 8. Sortu ogri sma du nanga Yeremia, èn fa a ben e firi?

⁷ Den sani di den sma fu Anatot ben e taki fu tapu skreki gi Yeremia, a no a moro ogri sani di miti en. Luku san a priester Pasyur,a wan prenspari man na ini Yerusalem, ben du nanga en. Di a yere a profeititori fu Gado, dan „Pasyur naki a profeiti Yeremia èn a poti en na ini wan strafu-udu” (Yer. 20:1, 2). A kan taki den wortu dati no ben wani taki nomo dati a ben naki Yeremia na ini en fesi. Son sma e taki dati Pasyur ben meki sma naki noso wipi Yeremia sowan 40 leisi (Deut. 25:3). Di Yeremia ben e nyan skin-ati, dan a kan taki sma ben e bari sani gi en èn taki den ben e kosi en. Kande den ben e spiti na en tapu srefi. Ma dati a no ala. Pasyur meki sma poti Yeremia na ini „strafu-udu” fu neti te mamanten. A Hebrew wortu e sori taki den ben beni en skin na wan fruferi fasi. Iya, na wan ogri-ati fasi, den meki Yeremia nyan skin-ati wan heri neti fu di den fasi en na ini wan udu sani.

⁸ Fa Yeremia ben e firi di sma du den ogri dati nanga en? A taigi Gado: „Heri dei sma e lafu mi” (Yer. 20:3-7). A prakseri srefi fu no taki profeititori moro gi Yehovah. Ma yu sabi taki Yeremia no ben man tapu nanga a wroko dati èn a no du dati tu. Na presi fu dati, a boskopu fu Gado di a ben musu tyari gi sma, ben de ’leki wan faya na ini en bonyo’, èn a ben musu fu taki gi Yehovah.​—Leisi Yeremia 20:8, 9.

9. Fu san ede a bun te wi e prakseri den sani di pasa nanga Yeremia?

⁹ A tori dati kan yepi wi te sma di wi sabi e spotu wi fu gi wi syen. Kande den sma dati na famiriman, birtisma, sma na wi wrokope, noso pikin na skoro. Wi no musu skreki efu son leisi wi e firi brokosaka pikinso te den sortu sma dati e gens wi. Disi kan pasa tu nanga wi te sma e naki noso fon wi fu di wi e anbegi a tru Gado. Efu Yeremia di ben de wan sondu libisma ben e firi brokosaka fu di den sani dati ben pasa nanga en, dan fa fu wi dan? Toku wi no musu frigiti taki Gado yepi Yeremia fu abi prisiri baka èn fu abi deki-ati. A no ben e firi brokosaka doronomo, èn dati no abi fu pasa tu nanga wi.​—2 Kor. 4:16-18.

10. San Bijbel e fruteri wi fu a fasi fa Yeremia ben e firi?

¹⁰ Son leisi Yeremia ben e firi prisiri, ma tra leisi baka, a ben e firi brokosaka srefisrefi. A sani disi pasa kaba nanga yu? Yu ben e firi prisiri wan pisi ten, èn brokosaka bakaten? Wi kan si taki Yeremia ben e firi prisiri te wi e luku san skrifi na Yeremia 20:12, 13. (Leisi en.) Pasyur ben du ogri nanga en, ma baka dati, Yeremia ben breiti srefisrefi taki a ben de leki wan fu den pôtiwan di Gado ben frulusu „fu na anu fu den ogriman”. A kan taki son leisi yu e firi prisiri so te, taki na soso singi yu wani singi gi Yehovah. Kande yu ben firi so baka di yu komoto na ini wan muilek situwâsi, noso baka di wan moi sani pasa na ini yu libi noso na ini yu Kresten diniwroko. A switi srefisrefi te wi e firi so!​—Tori 16:25, 26.

11. Efu wi e firi prisiri wan pisi ten èn baka dati wi e firi brokosaka, dan sortu sani fu Yeremia wi musu hori na prakseri?

¹¹ Ma fu di wi na sondu sma, meki a fasi fa wi e firi kan kenki wantronso, neleki fa dati ben pasa nanga Yeremia. Baka di a ben gi sma deki-ati fu „singi gi Yehovah”, a ben e firi brokosaka srefisrefi, èn a kan taki a ben e krei srefi. (Leisi Yeremia 20:14-16.) A ben broko saka so te, taki a ben e aksi ensrefi fu san ede a gebore! Fu di a ben e firi so, meki a taki dati wan fluku ben musu kon tapu a man di ben tyari a nyunsu taki a gebore, èn a sma dati ben musu tron leki Sodom nanga Gomora. Ma wi musu aksi wisrefi wan prenspari sani: Yeremia ben tan firi brokosaka? A ben e denki taki na ala ten a ben o firi so? Nôno. A musu de so taki a meki muiti fu no firi brokosaka moro, èn a sani dati yepi en. Luku san a buku Yeremia e taki moro fara. Kownu Sedekia seni a tra Pasyur, a granman, go na Yeremia fu aksi en efu den Babilonsma ben o man teki Yerusalem abra. Yeremia teki na okasi dati fu meki a boskopu fu Yehovah bekènti sondro frede, èn a taki tu fa sani ben o waka (Yer. 21:1-7). A de krin taki Yeremia ben e go doro nanga a profeitiwroko fu en!

12, 13. San wi kan du te wi e si taki wi e firi prisiri wan pisi ten èn brokosaka baka dati?

¹² Na ini a ten disi, sonwan fu den futuboi fu Gado e firi prisiri wan pisi ten èn baka dati den e firi brokosaka. Kande disi e kon fu di den e siki. Te dati de so, dan wan datra kan sori den san den kan du fu no abi a problema disi so furu (Luk. 5:31). Ma nofo tron a de so taki te wi e firi prisiri srefisrefi noso te wi e firi brokosaka, dan dati a no wan ogri. Te wi e firi brokosaka, dan nofo tron dati e kon fu di wi na sondu sma. Kande wi e firi so fu di wi weri, noso fu di wan lobiwan fu wi dede. Te den sani disi e miti wi, dan wi kan prakseri taki Yeremia ben e firi brokosaka tu son leisi, ma toku a tan du san Gado feni bun. Kande wi musu seti wi libi tra fasi so taki wi kan rostu moro. Noso te wi e sari fu di wan lobiwan fu wi dede, dan kande wi musu gi wisrefi okasi fu kisi wisrefi baka. Ma a prenspari trutru taki wi e tan go na den Kresten konmakandra èn e tan teki prati na sani di abi fu du nanga na anbegi fu wi. Na den sani disi o yepi wi fu tan poti prakseri na den moro prenspari sani èn fu dini Gado nanga prisiri.​—Mat. 5:3; Rom. 12:10-12.

¹³ Kande na wanwan leisi nomo yu e firi brokosaka, noso kande yu gwenti firi so wan pisi ten, ma bakaten yu e firi prisiri baka. Efu dati de so, dan na eksempre fu Yeremia kan de wan trowstu gi yu. Soleki fa wi sabi kaba, a ben e firi brokosaka srefisrefi son leisi. Ma a no meki a sani dati tapu en fu anbegi a Gado di a ben lobi èn ben e dini nanga en heri ati. Di gensman du ogri nanga en fu di a ben wani du san bun, dan a suku yepi na Yehovah èn a poti en frutrow na en tapu (Yer. 18:19, 20, 23). Abi a fasti bosroiti fu de leki Yeremia.​—Sari 3:55-57.

YU O GI DEN WAN DI WERI KRAKTI BAKA?

14. San na wan prenspari fasi fa Yeremia ben e kisi deki-ati?

¹⁴ A bun te wi e luku san ben gi Yeremia deki-ati èn fa ensrefi gi ’den wan di weri’ deki-ati (Yer. 31:25). Moro furu, Yeremia ben kisi deki-ati fu Yehovah. Prakseri fa yu ben o kisi deki-ati efu Yehovah ben o taigi yu: „Tide mi o meki yu tron leki wan tranga foto . . . Yu kan de seiker taki den o kon feti nanga yu, ma den no o wini yu, bika mi, Yehovah, taki: ’Mi de nanga yu èn mi o frulusu yu’” (Yer. 1:18, 19). Dati meki Yeremia ben abi leti fu kari Yehovah „mi krakti èn mi fortresi. Yu na a presi pe mi e lon go te mi de na ini banawtu”.​—Yer. 16:19.

15, 16. Fa a fasi fa Yehovah gi Yeremia deki-ati e sori wi san wi kan du fu gi trawan deki-ati?

¹⁵ A moi fu si taki Yehovah ben taigi Yeremia: „Mi de nanga yu.” A sani dati e yepi yu fu si san yu kan du te wan sma di yu sabi abi deki-ati fanowdu? Te wi e frustan taki wan Kresten brada noso sisa, noso kande wan famiriman abi deki-ati fanowdu, dan dati a no ala ete. Wi musu du wan sani tu fu yepi a sma dati. Nofo tron, a moro bun sani na fu du san Gado ben du gi Yeremia. Iya, meki ten gi a sma di e firi brokosaka. Te a fiti, taki wan tu sani fu gi a sma deki-ati, ma no taki tumusi furu. Awansi na wan tu sani nomo wi e taki fu gi a sma deki-ati, toku dati kan de moro bun gi a sma. Yu no abi fu taki wan lo kefalek sani. Taki sani di e sori taki yu wani sabi fa a de nanga a sma, taki yu e broko yu ede nanga en, èn taki yu lobi en leki yu Kresten brada noso sisa. Te wi e taki den sani dati, dan wi o de wan bigi yepi gi trawan.​—Leisi Odo 25:11.

¹⁶ Yeremia ben taki: „Di mi feni den wortu fu yu, mi nyan den. Dan mi ati bigin prisiri. Iya, mi e prisiri srefisrefi” (Yer. 15:15, 16). Kande a de fanowdu tu taki yu e sori switifasi gi wan sma di e firi brokosaka. A tru taki den wortu fu yu no abi a srefi krakti leki den di fu Yehovah. Ma yu kan gebroiki wan tu sani di skrifi na ini Gado Wortu. Wan sma di e firi brokosaka o firi prisiri baka te wi e taigi en sani di e komoto fu wi ati èn di abi fu du nanga Bijbel.​—Leisi Yeremia 17:7, 8.

17. Sortu prenspari sani wi kan leri te wi e luku fa Yeremia yepi Sedekia nanga Yohanan?

¹⁷ Ma boiti taki Yeremia ben kisi deki-ati fu Gado, a ben e gi trawan deki-ati tu. Fa a ben du dati? Wan leisi, Kownu Sedekia taigi Yeremia taki a ben frede den Dyu di ben horibaka gi den Babilonsma. A profeiti gi a kownu deki-ati èn a taigi en fu gi yesi na Yehovah so taki sani ben kan waka bun (Yer. 38:19, 20). Baka di Yerusalem fadon èn wan pikin grupu Dyu ben tan abra na ini a kondre, dan a legre-edeman Yohanan prakseri fu tyari a pipel go na Egepte. Ma a aksi Yeremia fosi efu dati ben de wan bun sani fu du. A profeiti arki san Yohanan taigi en èn baka dati a begi Yehovah. Bakaten, Yeremia fruteri Yohanan san Yehovah ben taki, èn a sani dati gi a man disi deki-ati. Yeremia taigi en taki sani ben o waka bun te den ben o tan na ini a kondre soleki fa Gado ben taigi den fu du (Yer. 42:1-12). Ala den tu leisi disi, Yeremia arki fosi a taki. A bun fu arki te wi wani gi wan sma deki-ati. Meki a sma di e firi brokosaka taki san de na tapu en ati. Arki san e gi en broko-ede. Te a fiti, dan taki wan tu sani fu gi en deki-ati. Gado no o taigi yu san yu musu du fu yepi wan sma di abi deki-ati fanowdu, ma yu kan taki wan tu bun sani di e komoto fu a Wortu fu En. Fu eksempre, yu kan fruteri a sma san Gado o du na ini a ten di e kon.​—Yer. 31:7-14.

18, 19. Fa a tori fu den Rekabsma èn a di fu Ebed-meilek e leri wi fu gi trawan deki-ati?

¹⁸ Ma Sedekia no gi yesi na a rai di Yeremia ben gi en, èn Yohanan no du dati tu. Na ini a ten disi, a kan pasa tu taki son sma no e gi yesi na a rai di yu e gi den. No meki a sani dati broko yu saka. Tra sma ben kisi wini fu a deki-ati di Yeremia ben gi den, èn a kan taki furu sma o kisi wini tu te yu e gi den deki-ati. Prakseri den Rekabsma di ben de mati fu den Dyu someni yari kaba. Wan fu den komando di Yonadab, na afo fu den, ben gi den, na taki den no ben musu dringi win, fu di den ben e libi na ini wan kondre di no ben de fu den. Di den Babilonsma ben e teki a kondre abra, dan Yeremia tyari den Rekabsma go na ini wan nyanyan kamra na ini a tempel. Ne Yeremia poti win gi den, soleki fa Gado ben taigi en. Fu di den Rekabsma ben e lespeki na afo fu den, meki tra fasi leki a pipel fu Israel, den gi yesi èn den no ben wani dringi a win (Yer. 35:3-10). Yeremia fruteri den taki Yehovah ben breiti nanga den èn taki sani ben o waka bun nanga den. (Leisi Yeremia 35:14, 17-19.) Yu kan du a sani disi tu te yu e gi trawan deki-ati: Prèise trawan nanga yu heri ati te dati fiti.

¹⁹ Yeremia ben du dati tu nanga Ebed-meilek, wan Etiopiaman di ben e dini leki heihei man na ini na oso fu Kownu Sedekia. Aladi Yeremia no ben du nowan ogri, toku den granman fu Yudea meki sma fringi en go na ini wan tokotoko peti èn den libi en drape meki a dede. Ebed-meilek begi Kownu Sedekia fu frulusu a profeiti, èn a kisi primisi fu du dati. A man disi di ben de fu wan tra kondre du dati aladi gensman ben kan du ogri nanga en (Yer. 38:7-13). Kande den granman fu Yudea no ben lobi a sani di Ebed-meilek du, èn a kan taki Ebed-meilek ben e frede pikinso san ben o pasa nanga en. Ma Yeremia no ben libi a sani so. A no ben e howpu nomo taki Ebed-meilek no ben o broko en ede moro nanga a sani dati bakaten. A taki fu a tori nanga Ebed-meilek èn a fruteri en sortu blesi Gado ben o gi en.​—Yer. 39:15-18.

20. San wi musu de klariklari fu du gi wi brada nanga sisa, awansi den yongu noso owru?

²⁰ A tru taki te wi e leisi a buku Yeremia, dan wi e feni heri moi eksempre di e sori wi fa wi kan du a sani disi di na apostel Paulus ben taigi den brada nanga sisa na ini Tesalonika: „Tan gi makandra deki-ati èn tan yepi makandra . . . Meki wi Masra Yesus Krestes sori unu bun-ati.”​—1 Tes. 5:11, 28.