Na opobaka — „Ibriwan tapoe hen égi joisti presi”
„Ini Kristus den alamala sa tjari kon na libi; ma ibriwan tapoe hen égi joisti presi.” — 1 Kor. 15:22, 23, The New English Bible.
1. Fa Martha ben sori, dati a ben bribi, dati Jezus ben kan dresi hen brada Lazarus foe hen siki di ben sa tjari dede?
A BEN de wan sari winter-dé ini Bethania, di den ben lolo na ston poti na fesi foe na memregrebi foe Lazarus. A ben de wan soema di ala soema ben sabi boen ini na birti. „Den sisa foe hen Martha nanga Maria en ooktoe mati foe na famiri ben prakseri, dati den no ben sa si Lazarus moro ini na seti foe sani disi. Hen lobi mati Jezus Kristus ben kon tapoe na di foe fo dé, di Lazarus ben dede. A ben gersi dati a ben kon lati toemsi. Martha ben waka go miti Jezus en a ben taigi hen: „Masra, efoe joe ben de dja, dan mi brada no ben sa dede.”
2, 3. (a) Tapoe sortoe dé Martha ben verwakti dati na opobaka foe hen brada, di ben beri, ben sa pasa? (b) Na bribi foe sortoe fositen papa Martha ben sori tapoe na tori foe na opobaka?
2 Jezus ben taigi Martha: „Joe brada sa opo baka.” Martha ben bribi ini na opobaka en ben taki foe datede gi Jezus: „Mi sabi dati a sa opobaka ini na opobaka na da laatste dé.” — Joh. 11:1-24.
3 Martha ben prakseri na wan opobaka dja tapoe grontapoe ondro na kownoekondre foe Gado ini anoe foe hen Messias, ofoe Kristus, te ala den dedesoema sa tjari kon baka na libi. A ben bribi dati na Messias disi ben de Jezus srefi, di ben opo tra soema kon na libi baka, soleki den proféti Elia nanga Elisa ben doe disi hondro hondro jari na fesi (Joh. 11:27). A ben bribi ini na opobaka leki hen fositen papa Abraham, di soema ben kon sabi leki „Jehovah mati” (Jak. 2:21-23). Na brada foe Martha Lazarus ben dede kaba en den ben beri hen kaba, ma ini na tori foe Abraham hen pikin Isaak ben de . . . na libi ete en den ben de foe offer hen leki wan libisoema ofrandi. Isaak ben de so boen leki a dede kaba, bikasi Abraham ben teki na fasti bosroiti foe gi jesi na a komando foe Jehovah foe tjari hen leki wan ofrandi. Foe na bribi foe Abraham ondro na tesi disi, wan bakaten pikin foe Abraham, Paulus, ben skrifi:
4. Fa Abraham ben kisi hen manpikin baka foe dede leki „na gersifasi”?
4 „Nanga bribi Abraham ben tjari Isaak leki wan ofrandi, di Gado ben proeberi hen, en hen di ben kisi nanga prisiri den pramisi, ben proeberi foe tjari hen wan enkri manpikin leki wan ofrandi, aladi Gado ben taki gi hen: ’San den sa kari joe „siri” sa de nanga jepi foe Isaak.’ Ma a ben kroetoe ini hen ati, dati Gado ben kan wiki hen srefi foe dede en a ben kisi hen baka toe na gersifasi.” — Hebr. 11:17-19; Gen. 22:1-18; Jes. 41:8; 2 Kron. 20:7.
5, 6. (a) Tapoe sortoe ten Abraham ben verwakti a opobaka foe den dedesoema? (b) Abraham, Isaak nanga Jakob ben lasi den bribi ini Gado Messiaans rigeri, foedi den no ben kisi ini den libiten den sani di Gado ben pramisi?
5 Abraham ben poti bribi soboen ini na opobaka foe den dedesoema ondro na kownoekondre foe na Kristus. Jezus Kristus, di na gersi opobaka foe Isaak, ben gersi hen égi opobaka, ben taki wantron gi den djoe bakaten pikin foe Abraham: „Abraham, oen Tata, ben prisiri foe troe di a sabi, dati hen sa si na dé foe mi, en a ben si hen en a ben prisiri” (Joh. 8:56). Akroederi nanga den wortoe di Jezus ben taki foe Abraham, na Tata foe Isaak en na grantata foe Jakob, wi e lési:
6 „Ini bribi ala den soema disi ben dede, sondro foe den ben kisi dasani, disi Masra ben pramisi, ma den ben si den te farawe, en den ben bari odi gi den en den taki krin taki, den de vreemde soema nanga wakaman na grontapoe. Bikasi den soema di de taki so, de sori krin taki den soekoe wan égi presi . . . Ma now den e soekoe foe kisi wan moro boen presi, foe taki, wan di de foe hemel (na kownoekondre foe hemel nanga Kristus tapoe na troon). Foe datede Gado no teki sjen, foe meki den kari hen na Gado foe den, bikasi hen ben meki wan foto klari gi den.” — Hebr. 11:13-16.
7, 8. (a) Fa a de kon na krin ini san Jezus ben taki gi den Sadducé-soema foe Abraham, Isaak nanga Jakob, dati den ma disi foe bribi sa kisi wan opobaka? (b) San na Messiaans Tiriman ini na hemel rigeri sa doe foe na boen foe Abraham, Isaak nanga Jakob, akroederi Psalm 45:16?
7 Foedi Gado ben sreka sani gi Abraham, Isaak nanga Jakob di dede langaten pasa kaba, dan den man dati foe bribi foe owroeten troe troe sa kisi wan opobaka foe dede ondro na kownoekondre-rigeri — na „foto” — pe na glori Messias ofoe Kristus e tiri. Jesus srefi ben poti prakseri tapoe dati di a ben abi wan takimakandra nanga djoe Sadducé-soema, di no ben bribi ini wan opobaka foe Abraham, Isaak nanga Jakob. A ben taki: „Ini na opobaka man no e trow en den no e gi oema foe trow, ma den de leki engel (no: den de engel) ini hemel. Foe taki foe na opobaka foe dedewan, oen no ben lési san Gado ben taki gi oen, di a ben taki: ’Mi de na Gado foe Abraham, en na Gado foe Isaak en na Gado foe Jakob’? Hen no de na Gado foe dede soema, ma foe den libiwan.” — Matt. 22:30-32.
8 Jehovah ben de na Gado foe Abraham, Isaak nanga Jakob, bifo den ben dede. Soso te a wiki den foe dede, a kan de wan Gado foe wan libi Abraham, foe wan libi Isaak en foe wan libi Jakob. Den sa de soema di e libi tapoe grontapoe ondro na hemel rigeri ofoe „Foto”, di Jehovah, na Gado foe den, ben sreka gi den. Dan na glori Messias, Jezus, leki tiriman ini na „foto” dati, sa poti den leki „granman tapoe na heri grontapoe” leki wan kon troe foe Psalm 45:16. Na hemel Messias sa meki ala den titel foe hen ini Jesaja 9:6 kon troe troe tapoe den, ooktoe na titel Tégo Tata.
9. San na proféti Jesaja ben skrifi foe den dede soema, ma tapoe soema fosi Gado sa tjari hen „kroetoe” kon?
9 Abraham, Isaak nanga Jakob nanga tra bribi soema foe owroeten den sa opobaka tapoe na „laatste dé” dati, di Martha ben taki foe hen nanga Jezus, let bifo a ben wiki hen brada Lazarus kon na grontapoe libi baka (Joh. 11:24-44). Den libisoema di sa kisi wan opobaka, ben bai fri nanga jepi foe na verloesoe-ofrandi foe Jezus Kristus, en na proféti Jesaja nanga Gado jeje ben kisi tranga foe skrifi den wortoe disi: „Tapoe na dé dati na singi disi sa singi ini na kondre foe Juda: ’ . . . Den dedewan foe oen sa libi. Wan dedeskin foe mi — den sa opobaka. Wiki en opo wan prisiri babari, oenoe di de ini doti! Bikasi na dow foe oenoe de leki na dow foe wan groen sabana (kontrari na dré foe dedeskin) en na grontapoe srefi sa meki srefi den wan di no abi makti ini dede, fadon na doti leki na wan gebortoe’” (Jes. 26:1, 19). Soboen, wan gebore njoen baka, wan kon njoen na libi baka foe den grontapoe dedewan sa de. Disi sa pasa, baka te Jehovah tjari hen kroetoe kon tapoe na grontapoe di foeroe nanga na broedoepaiman, na grontapoe di de frantwortoe foe na broedoe foe ala den onschuldig soema di ben kon froekoe ini Sjeool, na gemeenschappelijk grebi. Dati wani taki, baka „na oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” ini na grontapoe-situatie di na bijbel e kari Armageddon. — Openb. 16:14, 16; 19:11-21.
10. Soboen, foe sainde na grontapoe no sa de moro langa wan berpe?
10 Tapoe na „laatste dé” dati, di Martha ben taki foe hen, dan den dede soema sa opobaka na presi dati den sa de na ondro gron pe ai no kan si den (Jes. 26:20, 21). Fa den dede soema foe na libisoema famiri di bai kon fri sa kisi wan fris njoen libisoema libi di gersi dow! Na grontapoe no sa de moro langa wan berpe.
11, 12. Fa a ben waka dati den moeiti foe kownoe Herodes de Grote foe kiri na njoen gebore „kownoe foe den djoe” no ben go doro?
11 Srefi den pikin na bobi nanga den jongoe pikin di no sabi noti en di dede, sa kon baka na libi en den sa kisi baka na okasi foe gro go na wan tégo jongoe jari ini wan paradijs-grontapoe. Na so fasi na wroko foe kownoe Herodes de Grote foe kiri soema sa kon noti. A ben de seni den astrologen foe na Oosten, di ben kon loekoe na njoen gebore kownoe foe den djoe, go na Bethlehem foe soekoe na pikin gi hen. A ben meki mofo foe kiri Jezus, na manpikin foe na djoe wendje, Maria. Baka di den moeiti foe hen foe kon sabi pe na toekomstige „kownoe foe den djoe” ben de, no ben waka boen, a ben seni sroedati go en a ben meki den kiri ala jongoe pikin foe toe jari en moro jongoe. Na kré-babari foe den mama di ben de nanga bigi sari ini nanga lontoe Bethlehem ben taki na fesi ini bijbel proféti-tori, ma trowstoe wortoe ben taki toe foe na opobaka.
12 Na evangelie-skrifiman Matteus e verteri wi: „Dan ben kon troe san ben taki nanga mofo foe na proféti Jeremia; di ben taki: ’Wan sten ben jere ini Rama, kré nanga foeroe kré-babari; a ben de Rachel, di ben kré foe hen pikin en a no ben wani foe den trowstoe hen, foedi den no de moro’” (Matt. 2:1-18). Ma Maria no ben de ondro den mama di ben kré en bari, ma hen nanga na pikin Jezus ben lon gwe en ben go na Egypte foe ben tan drape te leki Herodes de Grote ben dede.
13. San ben de leki fa Matteus e gebroiki na profétitori foe Jeremia, „na kondre foe na féjanti”, pe den jongoe pikin di no sabi noti en di den ben kiri, sa drai kon baka?
13 Gi den mama dati di ben abi bigi sari na tori no ben de wan sondro howpoe. Na proféti-tori foe Jeremia, pe Matteus ben teki wan pisi poeroe, e go moro fara: „Disi Jehovah ben taki: ’Dwengi joe sten foe a no kré en den ai foe joe foe den no lon watra, bikasi wan paiman de foe joe wroko”, so Jehovah e taki, „bikasi den sa kon baka, komoto foe na kondre foe na féjanti”’” (Jeremia 31:15, 16). Te joe loekoe na fasi fa Matteus e gebroiki na proféti-tori foe Jeremia, dan na „kondre foe na féjanti” no ben sa de na owroe Babylon foe na tem foe Jeremia. A ben sa de na kondre, di na féjanti, Herodes de Grote, ben gi froek-froekoe abra den pikin di no sabi noti, na kondre foe dede. Bijbel e kari dede ooktoe wan „féjanti”, bikasi ini 1 Korinte 15:26 wi e lési: „Leki laatste féjanti, dede sa kon na wan kaba”.
14. (a) Fa na kondre Babylon ini na ten foe Jeremia ben de wan dedekondre gi den Israëlsoema? (b) Fa den baby foe Bethlehem di no sabi noti sa „kon baka” en tapoe sortoe dé?
14 Na kondre foe na Babylon bifo na ten foe Kristus ben de na kondre pe den winiman foe den katibo djoe ben poti den foe dede. Foeroe foe den katiboman dati ben dede drape ooktoe troe troe leki vreemde soema (Ps. 79:11; 102:20; Jes. 14:17). Ini en baka 537 bifo G.T. doesoen doesoen djoe „strafoeman” ben „drai komoto” foe na kondre foe na féjanti . . . Babylon. Na kon baka foe den baby foe Bethlehem di no sabi noti de foe kon. Den sa kon baka nanga jepi foe wan opobaka tapoe na „laatste dé” di Martha foe Bethania ben taki foe hen en na „laatste dé” dati e bigin baka „na oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almakti Wan” ini Armageddon en baka te Satan nanga den demoon-engel foe hen ben tai en trowe go ini na peti di no abi gron. — Openb. 20:1-3, 11-15.
WAN KROETOE-DÉ
15. Fa Jezus ben sori dati na „laatste dé” sa de wan kroetoe-dé gi den soema di ben opobaka na dede?
15 Na srefi „laatste dé” dati sa de wan kroetoe-dé foe den dedesoema di sa opobaka foe dede en ini disi de den soema ooktoe di ben veragti Jezus en no ben teki hen wortoe. Jezus ben taki foe disi di a ben taki: „Hen di e veragti mi en di no e teki mi wortoe, abi wan soema di e kroetoe hen. Na wortoe di mi e taki sa kroetoe hen tapoe na laatste dé” (Joh. 12:48). Jezus ben tjari na ten foe na kroetoe foe na grontapoe foe libisoema kon akroederi nanga na opobaka, di a ben taki: „(Gado) ben gi hen makti foe hori kroetoe, foedi a de Soemapikin. No froewondroe foe disi, bikasi na joeroe e kon di ala soema di de ini den memre-grebi sa jere hen sten en sa opo kon na doro, den di ben doe boen, foe wan opobaka foe libi, den di ben doe takroe sani, foe wan opobaka foe kroetoe” (Joh. 5:27-29; loekoe na Wachttoren foe 1 december 1978, ondro na titel „Wan opobaka foe libi nanga wan foe kroetoe” Bladzijde 4-7). Natuurlijk a sa de so dati na „laatste dé” no sa de wan dé foe twenti na fo joeroe. A sa de wan pisiten foe 1000 jari, di sa waka makandra nanga den 1000 jari foe Kristus tiri. — 2 Petr. 3:8; Openb. 20:4, 6.
16. Foe sainde, soleki 1 Korinte 15:25, 26 e sori, na kroetoe-dé di e kon sa de wan glori wan?
16 A sa de wan glori dé, bikasi tapoe na dé dati ala den bakapisi sa figi poeroe foe na dede di wi alamala ben kisi foe Adam nanga Eva en di kon foe a dede-strafoe di ben taki gi den. Na 1000-jari tiri foe Kristus de soboen wan sani di wi alamala moe loekoe foe a kon, bikasi ini 1 Korinte 15:25, 26 tanapoe: „Bikasi hen moe tiri leki kownoe te leki Gado ben poti ondro hen foetoe ala féjanti. Leki laatste féjanti, dede (di wi ben kisi foe Adam) sa kon na wan kaba.”
17. Efoe wan soema dede ete baka na kroetoe-dé dati, dan tapoe na gron foe san disi sa pasa en sortoe dede a sa de?
17 Fa wan kaba sa kon na a dede di wi kisi foe Adam, wi e kon si nanga san Jezus ben meki na apostel Johannes skrifi. So wi e lési ini Openbaring 20:13, 14 foe na „laatste dé” te libisoema sa opo baka foe dede: „En na se ben di den dede soema di ben de na hen ini, en dede nanga Hades ben gi den dedesoema di ben de na den ini en ibriwan aparti ben kisi kroetoe akroederi den doe foe hen. En dede nanga Hades ben hiti go ini na fajase. Disi wani taki na tweede dede: na fajase.” Ibri soema tapoe grontapoe di e dede baka dati, foe datede no sa dede foe na dede di a ben kisi foe Adam. A e dede foedi foe espresi a ben pasa na wet foe Gado en ben sondoe espresi. Na dede foe hen sa de datede na „tweede dede”, pe opobaka no de moro.
18. Foe sortoe dede nanga bakapisi foe hen Jezus e verloesoe wi en san a de foe datede gi den?
18 Jezus Kristus e verloesoe na libisoema famiri soso foe na dede foe Adam en foe na gemeenschappelijke grebi, Hades. A ben gi wi na djaranti foe disi, di a ben taki: „Mi de na fosiwan en na kriboiwan en na libiwan; . . . mi abi den sroto foe na dede en foe Hades” (Openb. 1:17, 18). Nanga reti Jezus ben taki foe datede gi Martha: „Mi de na opobaka nanga na libi.” — Joh. 11:25.
19. Sortoe man di ben abi barinen foe na pasensi foe hen sa de mindri den soema di sa opobaka en te leki sortoe ten a ben wani didon ini Sjeool?
19 Mindri den soema di na tiriman kownoe Jezus Kristus sa gebroiki na sroto foe Hades (ofoe Sjeool ini Hebrew tongo), de wan man di kisi barinen foe na pasensi fo hen, foe taki Job, foe na kondre Uz ini na owroe Midden-Oosten. Foe den benawtoe di e kon moro nanga moro tapoe wi, meki son wan foe wi e firi kande leki Job en wi ben sa winsi dati wi ben dede en beri ini Hades ofoe Sjeool. Ma leki Job wi moe abi bribi ini na opobaka. A ben sabi dati te na opobaka ben sa pasa tapoe na „laatste dé” a ben sa de fri foe ala sari sani di e pina libisoema now. Efoe a ben sribi ini dede en ben beri, dan a ben sa rostoe te leki den „hemel”, ofoe foe taki hen tra fasi, den krakti di hé moro libisoema en di e tiri na libisoema famiri now, ben sa poeroe na pasi. Dan fosi wan wondroe kenki sa kon dja tapoe grontapoe ini den toestanden. Foe datede meki Job ben begi na Jehovah:
20. San Job ben aksi ini begi na Gado leki Job 14:12-15 ben taki?
20 „Libisoema ooktoe moe kanti didon en no opo tanapoe . . . den no sa wiki en ooktoe den no sa wiki foe na sribi foe den. O, efoe joe ben sa kibri mi ini Sjeool, dati joe ben sa hori kibri mi te leki joe atibron pasa, dati joe ben sa poti wan pisiten gi mi en dan ben sa prakseri mi! Wan man di tranga na skin fasi kan libi baka te a dede? Ala den dé foe mi wroko di moe doe nanga dwengi (foedi Gado gi pasi foe ogridoe de) mi sa wakti, te leki mi verloesoe kon. Joe sa kari en mi sa piki joe misrefi. Na a wroko foe joe anoe joe sa abi wan tranga lostoe.” — Job 14:12-15.
21. Sortoe kenki foe fesi Job ben wani si en san a ben verwakti dati hen „verloesoeman” ben sa doe foe na boen foe hen?
21 Ini na ten dati Job ben kisi kwinsi, a ben gersi leki Gado no ben abi boen-ati gi hen. Wi abi ooktoe now na firi, foe den moeilijkheid di Gado e meki kon tapoe wi, dati Gado no abi boen-ati gi wi en wi ben sa wani nanga ala prisiri dati a kenki hen fesi gi wi? Tapoe na „laatste dé” di e kon, wan opobaka foe den dedesoema foe Sjeool ofoe Hades sa de en na sani disi sa sori kaba dati Jehovah Gado e loekoe nanga boen-ati den libisoema di bai kon fri. Job ben bribi dati wan opobaka ben sa de gi hen nanga trawan foe na libisoema famiri foedi wan „verloesoeman” ben de, wan soema di ben sa gi na prijs foe bai hen fri foe na „wroko di moe doe nanga dwengi” en di a ben seri go na ini.
22, 23. (a) Ini san Job ben abi vertrouw, sodati a ben bribi dati wan soema ben sa de di ben sa gi wan fundamenti foe na opobaka foe hen? (b) Oten Job ben verwakti dati na „verloesoeman” disi ben sa kon en na fesi foe boen-ati foe soema Job ben verwakti foe si?
22 Job ben abi vertrouw ini hen égi getrouwfasi na Jehovah, aladi a ben moe jere falsi kragi foe trawan. Foe datede a ben de seker, dati wan „verloesoeman” ben sa de gi hen. Na „verloesoeman” disi ben sa opo kon baka te Job ben dede, ma Job ben sa libi wan boen bericht na baka, di hen „verloesoeman” ben kan loekoe. Ini na vertrouw dati na „verloesoeman” di ben sa kon ben sa poti na fundamenti foe wan opobaka, meki Job ben bari taki:
23 „En mi foe mi sé sabi heri boen dati mi verloesoeman e libi en dati hen, di sa kon baka mi, sa opo tanapoe foe na stof. En baka mi boeba di den ben piri poeroe — disi! Tog, aladi mi meti kon mangri (leki wan bakapisi foe na piri boeba) mi sa si Gado, di srefi mi sa si misrefi en di mi égi ai sa si troe troe, ma no wan vreemde soema. Mi niri ben kon angri te foe dede dipi inisé foe mi”, foe na bigi verwakti. — Job 19:25-27.
24. Fa na „verloesoeman” di Gado ben gi ben de famiri foe libisoema, en san a ben gi leki prijs ini na presi foe foeroe soema?
24 Soboen, meki Satan Didibri tan kosi libisoema, dati den no sa kisi wan opobaka, foedi den no man meki man nanga oema di ben sa kan tan getrouw na Gado. Na opobaka foe na libisoema famiri sa pasa tapoe na „laatste dé” di Martha foe Bethania ben kari. Foe sainde? Foedi Gado di kan doe ala sani, ben gi wan „verloesoeman”, hen wan enkri gebore manpikin, di nanga hen gebortoe leki volmaakti libisoema de famiri foe na libisoema famiri. A ben kon foe wan pisi ten na grontapoe, no foe libisoema dini hen, „ma foe dini soema en foe gi hen (libisoema) sili leki wan verloesoe-prijs ini na presi foe foeroe soema” (Matt. 20:28; Mark. 10:45). Nanga disi na pasi ben opo gi Gado foe djaranti na opobaka gi ala den soema di ben bai fri nanga na ofrandi dede foe Jezus Kristus.
25. Foe sainde na „laatste dé” no de na laatste dé foe na tan na libi foe na libisoema famiri, en san Gado sa doe tapoe na dé dati foe na boen foe libisoema?
25 Foe datede, na bijbel no e bedoel nanga na „laatste dé” na laatste dé foe na tan na libi foe libisoema, foedi tapoe na „dé” dati ondro na doesoen jari tiri foe Kristus na opobaka foe na verloesoe libisoema famiri sa feni presi. Disi sa de na „laatste dé” baka ala den dé na fesi di Gado ben gi pasi dati sondoe nanga dede rigeri tapoe libisoema nanga na bakapisi dati foeroe miljoen soema ben go na Sjeool ofoe Hades. Dati sa de na „dé” di Gado sa si na verloesoe libisoema famiri leki a kisi fri foe ala fositen sondoe en a sa leri den hen regtvaardiki wet foe den kan kisi tégo libi ini wan njoen grontapoe paradijs. — Jes. 26:9; Rom. 6:7.
26. (a) San ben de Kristus égi joisti presi foe na opobaka? (b) Fa 1 Thessalonika 4:16 e sori, dati wan opobaka foe trawan sa feni presi ete, ini na volgorde foe rang, ofoe foe presi ofoe foe prensparifasi?
26 Na libisoema famiri di ben moe bai kon fri, ben sa kan kisi pas wan opobaka soboen baka na dede en opobaka foe na „verloesoeman” Jezus Kristus. Foe datede meki na opobaka foe na Verloesoeman Jezus Kristus ben de na fosiwan ini rangorde. A ben kisi wan opobaka „tapoe hen égi joisti presi” foe taki foe na presi foe prensparifasi. Boiti dati, bifo Job, den baby foe Bethlehem, di den ben kiri nanga trawan foe na libisoema famiri di sa kisi wan opobaka, ete wan opobaka foe trawan sa feni presi ini na volgorde foe rang ofoe presi ofoe foe prensparifasi. Disi e tjari kon ini wi prakseri nanga den wortoe ini 1 Thessalonika 4:16, pe wi e lési: „En den dedewan ini Kristus sa opo baka fosi” (Luthervertaling). Soema de den soema di leki fosiwan sa teki prati na wan opobaka en oten nanga fa na opobaka dati sa feni presi?