Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w80 1/10 blz. 1-5
  • „Waktiman, fa a de nanga a neti?”

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • „Waktiman, fa a de nanga a neti?”
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1980
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • FOE SANEDE FOE GO AKSI A „WAKTIMAN” FA SANI DE?
  • DEN WORTOE DI E TAKI BAKA TE A WAKTIMAN GO TANAPOE TAPOE EN PRESI
  • Na ten gi wan waktiman leki Ezechiël
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1981
  • „¡Babilon Fadon!”
    A Profeititori fu Yesaya — Leti gi a Heri Libisma Famiri I
  • Dini Nanga a Waktiman
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2000
  • ’Mi e tanapoe tapoe na wachttoren’
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1987
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1980
w80 1/10 blz. 1-5

„Waktiman, fa a de nanga a neti?”

„Waktiman, fa a de nanga a neti? A Waktiman ben taki: A mamanten e kon, èn sosrefi toe a neti.” — Jes. 21:11, 12, Authorized Version.

1. Te wi taki en na agersifasi, dan a grontapoe now e waka pasa san, èn wan fundamenti de foe abi prisiri gi a seti foe sani disi?

A GRONTAPOE e waka pasa wan doengroe „neti” A de doro now a moro doengroe pisi foe na agersi neti disi. Fa ala sani sa tan te a mamanten doro, no de foe si ete. A sani di e broeja libisma moro nanga moro de, dati ini ibri pisi foe a libi den afersi foe libisma e kon moro ogri. Leki fa na historia foe grontapoe sori, dan a ten disi bigin nanga a Fosi Grontapoefeti. Politiekman, kerkifesiman, maatschappelek tiriman nanga economen e denki kande, dati den e si wan toe straal foe wan débroko di e kon, èn den e proeberi kande foe gi den sma tranga foe abi dekati. Ma, no wan boen réden de foe de nanga prisiri gi a seti foe sani di e seki-seki.

2. San e sori ofoe a kon foe a „neti” disi ben si a fesi kaba, èn fa a kon foe a „dé” ben meki bekenti na publiki?

2 A kon foe a „neti” disi ben si a fesi kaba someni tin tron jari a fesi, soleki den bericht foe den hondro jari di pasa e sori. A débroko foe a moro krin „dé” ini a heri libisma historia ben si a fesi sosrefi toe. A débroko disi ben meki bekenti nanga mofo èn nanga boekoe ini publiki.

3. Sortoe tijdschrift di e meki te now ete, de wan bewijsi foe dati, èn foe sainde a titel foe a tijdschrift ben fiti te joe loekoe a wroko foe en?

3 Wan tijdschrift di abi now wan oplaag foe someni miljoen te wan uitgave kon èn di de ini someni tintron tongo, e kotoigi foe disi. Di a fosi wan foe a tijdschrift disi ben kon na doro ini juli 1879 a ben nen: „Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence” (Zion Wachttoren èn Prékiman foe a De-noja foe Kristus). A fosi wan ben abi 8 bladzijde, di ben de moro bigi bladzijde leki den bladzijde foe a disiten tijdschrift. A ben abi foe meki kon troe wan wroko na a reti ten. A wortoe „Wachttoren” di ben wani taki foeroe, ben sori tapoe disi ini a titel. A ben de wan sani di ben fiti sosrefi toe, dati ondro a nen foe a tijdschrift tapoe a fosi bladzijde prenspari wortoe ben teki foe a moro owroe boekoe tapoe grontapoe. Den wortoe disi de: „Waktiman, fa a de nanga a neti?” „A mamanten e kon.” Den wortoe dati ben teki poeroe foe a bijbel, foe a profétitaki foe Jesaja 21, den vers 11 nanga 12, ini a King James ofoe Authorized Version. (Ini wan Sranan Tongo bijbel tanapoe: „Waktiman! Neti sa kaba hesi?” „Alwasi dei go broko, jete a sa de neti.”). Ini bijbel ten, te joe ben taki foe wan waktiman, dan joe, ben prakseri wantron-wantron foe wan Wachttoren, di ben de tapoe a skotoe foe wan tranga foto. A hé presi disi ben gi en wan boen loekoe. Den sma di ben meki a tijdschrift disi ben abi ini prakseri foe dini leki wan waktiman-klasse. Nanga jepi foe den kolom foe a tijdschrift, den sma di ben meki en, ben proeberi foe piki tapoe a aksi: „Waktiman, fa a de nanga a neti?” A tjalansi aksi disi ben tan kon tapoe a fosi bladzijde foe a tijdschrift te nanga a uitgave foe 15 december 1938.

4. Foe sortoe prenspari sani di ben pasa ini den jari 1870, meki wi kan taki dati a tijdschrift a Watch Tower ben kon a doro ini wan takroe ten?

4 Di a tijdschrift a Wachttoren ben kon a doro foe a fosi tron tapoe 1 juli 1879, nanga wan pikin oplaag foe 6000, dan a fesi foe a grontapoe ben bigin foe loekoe takroe. Fransman nanga Doisri feti ini 1870 ben feti èn a di foe toe Doisri kownoekondre ben kon. Wan fetisani-strélon mindri a Ingrisi Kownoekondre nanga a Doisri Kownoekondre ben sa bigin foe gro kon. Ini 1878 a congres foe Berlijn ben hori foe seti wan sani gi a problema foe Oostsé, èn dati ben abi foe doe nanga a prati a pisi-pisi foe a Torkoe Kownoekondre a mindri den Europees kondre, spesroetoe Ingrisikondre nanga Rusland. Leki wan bakapisi foe ala den sani disi, feantifasi ben soekoe foe kon a mindri den naatsi!

5. Soboen foe sortoe ondrosoekoe a ben de a ten now, èn fa a fosi bladzijde foe a tijdschrift a Watch Tower ben kon loekoe now tapoe 1 januari 1895 tapoe wan fasi di fiti?

5 A ben de troetroe wan ten foe ondrosoekoe den profétitori foe a bijbel foe si ofoe den abi wan sani foe taki foe den sani di ben pasa a grontapoe èn san ben sa de a bakapisi. Foe datede meki a ben de wan sani di fiti, dati a tijdschrift a Wachttoren tapoe 1 januari 1895 kenki a prenki na a fosi bladzijde èn meki wi si wan wachttoren na a oekoe foe wan fotoskotoe èn wan krasi se ben naki ensrefi a tapoe. Sosrefi toe ben kon na ondrosé foe a bladzijde, na ondrosé foe a njoen prenki, den wortoe di e kon now èn di ben komoto foe Lukas 21:25-31 (AV): „A grontapoe benawtoe foe den naatsi, nanga freda, aladi a se nanga den skwala foe watra (den sma di no abi rostoe, den sma di no de tevréde) e seki èn na ati foe den sma e broko-saka foe frede nanga verwakti foe den sani di e kon tapoe a grontapoe (a libimakandra), bikasi den krakti foe hemel (a makti foe a kerki) sa bewégi . . . Te joe e si den sani disi e pasa, sabi dan dati a kownoekondre foe Gado de boen krosibé kaba. Loekoe go a tapoe èn opo joe ede go a tapoe, prisiri, bikasi joe verloesoe e kon krosibé kaba. — Luk. 21:25, 28-31.”

6. Foe sanede meki a twintigste eeuw ben pramisi foe den wan span ten gi a „waktiman” klasse?

6 Den Spanjoro-Amerkan feti ben kon ini 1898 nanga lasi gi a Spanjoro Kownoekondre. Ini 1899 a Gronmanfeti ini Zuid-Afrika ben kon, nanga winimarki gi a Ingrisi Kownoekondre. A internationaal fetisani-strélon ben kon moro faja. Di den feni foe meki opolani, dan disi ben meki sma ben feti ini loktoe. Ini a ten dati den ben feni foe meki sosrefi toe ondro-seboto èn di ben gebroiki ini a feti. Foe datede meki a twintigste eeuw ben pramisi foe de wan span ten gi a „waktiman-”klasse foe verteri sma di e aksi sani fa sani didon. Disi ben de spesroetoe so, foedi a waktiman-klasse ben verwakti dati den „ten foe den heiden” ben sa kon a wan kaba ini a herfst foe 1914. — Luk. 21:24. Statenvertaling.

FOE SANEDE FOE GO AKSI A „WAKTIMAN” FA SANI DE?

7. Ini sortoe context na aksi de di e aksi na a „waktiman”, soleki den wortoe di e kon na en baka e sori?

7 Na aksi ini Jesaja 21:11 di den e aksi a „waktiman”, de ini wan context foe feti. Den tra wortoe na en baka de so: „Den wortoe di taki gi na sabana: ini a boesi ini a sabana joe sa pasa a neti, oen koopman foe Dedankondre. Tjari watra gi a sma di abi dréwatra. O oen sma foe Temakondre waka kon miti a loweman nanga brede gi en. Bikasi foe den feti-owroe ede den ben lon gwe, foe a feti-owroe di hari poeroe ede, foe a bo di span ede èn foe a druk foe a feti ede, bikasi disi Jehovah ben taki gi mi: ’Bifo wan jari ete, akroederi den jari foe wan wrokoman, dan wan kaba moe kon na ala glori foe Kedar srefi. Èn den sma di fika foe den sma di e soetoe bo, den tranga man foe den manpikin foe Kedar, sa tron pikinso, bikasi Jehovah srefi, a Gado foe Israël, ben taki en.’” — Jes. 21:13-17.

8. Den wortoe di taki a fesi a takimakandra mindri a sma di e aksi sani nanga a waktiman, de foe sortoe context toe, èn pe a sma di e aksi sani de?

8 „Den wortoe” di taki a fesi foe a takimakandra mindri a sma di e aksi sani nanga a waktiman, de sosrefi toe ini a context foe feti. Soboen, a sma di e aksi sani abi réden foe broko-ede Pe a sma di e aksi sani de? Agersi ini a pasi foe wan grontapoe-winiman. Jesaja 21:11 e taki: „Den wortoe di taki gi Duma: Wan sma foe Seïr e bari gi mi: ’Waktiman, fa a de nanga a neti? Waktiman, fa a de nanga a neti?”

9. (a) San a nen fa presi wani tai di den wortoe ben taki gi, èn fa a nen e gebroiki? (b) Fa Edom, a twelengi brada foe Jakob, ben tjari kon akroederi nanga Seïr?

9 A nen foe a presi di den wortoe e taki gi, de Duma, wan nen di wani taki „Tiri”. A de krin dati a nen de profétis èn e taki a fesi dati a presi ben sa kon abi leki marki dati ala sani kon tiri. A nen no wani taki spesroetoe dati ala sani kon tiri leki wan bakapisi foe pori nanga dede. A presi pe Duma didon e kon de foe si foedi na kari di e kon na a waktiman komoto foe Seïr, a kondre Seïr. A kondre disi e tjari kon akroederi nanga a Iduméa, a kondre Edom. Disi kande e verklari sainde a Griki Septuagintavertaling e taki foe Iduḿea na presi foe Duma. Edom ben de a dréginen di ben gi na Esau, a twelengi brada foe Jakob. A pipel foe a kondre Edom, ben kaka foetoe gi a naatsi Jakob, ofoe a naatsi Israël.

10. Fa a ben doe kon dati den bakatenpikin foe Edom, ofoe Esau, ben go abi ogri-ati foe den brada-naatsi, èn den ben go prisiri foe a rampoe di ben kon tapoe a naatsi dati ini 607 bifo G.T.?

10 A moro owroe twelengi brada foe Jakob ben nen Esau, èn a nen dati ben wani taki „foeroe wiwiri”, foedi na a ten di a ben gebore a ben abi foeroe wiwiri, ma a kondre di ben abi a nen dati no ben kisi a nen foe Esau ede. Den bakatenpikin foe en ben kisi a kondre leki goedoe foedi den ben poti den fosi sma di ben libi drape na den ondro. Esau ofoe Edom ben kon kisi wan takroe nen, foedi a ben de klari foe seri en fosi geboortoe-reti gi Jakob. Jehovah, a Gado foe Jakob, ben erken a seri èn a ben gi a Gado blesi na a baiman, Jakob. Foe a réden disi meki Esau ben kisi ogri-ati foe Jakob. A no abi foe de foe datede wan toemsi froewondroe sani, dati di den Babylonsma ben pori Jeruzalem ini 607 bifo G.T., den bakaten-pikin foe Esau den Edomsma, nanga prisiri ben e loekoe a takroe pori di ben kon tapoe den brada-naatsi, Israël. A nationaal rampoe disi, makandra nanga a tjari gwe na Babylon foe den lsraëlsma, ben feni presi ini a eeuw baka a profétitori foe Jesaja foe a waktiman.

11. Pe a piki di a sma di e aksi sani ben kisi, ben komoto, èn foe soema ini disi ten Jesaja de foe datede wan agersifasi?

11 Ma pe a waktiman de di a sma ini a kondre foe Edom Seïr ben aksi sani? A proféti-tori foe a sma di e aksi sani nanga a waktiman ben taki nanga mofo foe Jesaja, di ben de ete ini a kondre lsraël di ben fri ete. Soboen, a piki foe a waktiman e feni en bigin ini a kondre Israël, wansi pe den lsraëlsma ben de ini a ten foe a kon troe foe a profétitori foe Jesaja. Di a profétitori ben gi, dan Jesaja ben teki a presi foe a waktiman di Gado ben poti foe gi a joisti piki tapoe a aksi. Jesaja nanga en pikin ben abi a boen-ati foe Gado. A de foe datede wan sani di fiti dati Jesaja de wan agersifasi foe a waktimanklasse foe disi ten. Den de den sma di kisi krin leti tapoe a tori foe a doengroe situwasi ini disi ten.

12. (a) Soema ini 1879 foe G.T. ben pristeri ensrefi leki wan waktiman-groepoe foe doe wroko foe a moro bigi „waktiman”-klasse? (b) Pe a piki foe den ben moe komoto tapoe na aksi di ben kon na a ten dati, èn fa a piki ben de troetroe?

12 Ini 1879 G.T. dan a sma di e tjari a tijdschrift a Watch Tower kon a doro, ben de wan dopoe kristen di ben gi ensrefi abra, makandra nanga en mati. Den ben pristeri densrefi foe doe wroko leki wan waktiman-groepoe foe a boen foe den kristen brada foe den di ben kisi salfoe nanga Gado jeje. A wan enkri betrouwbaar piki di den ben kan gi, ben de a sani di a Wortoe foe Gado ben poti ini a mofo foe a waktiman foe owroeten. A piki ben de troetroe: „A mamanten e kon èn sosrefi toe a neti” (Jes. 21:12, AV). Ah, ja, leki fa Jehovah ben sori a fesi, dan wan moro krin pisiten ben kon, „a mamanten”. A pisiten disi ben sa de a bigin foe a kon foe a millennium ofoe den doesoen jari foe a rigeri foe Jehovah Messias, en glori Manpikin Jezus. Ma fosi dati „a neti” foe grontapoebenawtoe ben moe kon!

13. (a) Fa den ben kari den seri Schriftstudiën di ben bigin foe kon a doro ini 1886? (b) Foe sanede meki a sma di ben aksi sani ini Seïr ben broko en ede foe „a neti” di ben tapoe a kondre?

13 A no de wan sani foe degedege, dati foe a pramisi „mamanten” ede nanga san a doesoen jari rigeri foe Kristus ben sa bigin, meki den ben kari den serie Schriftstudiën (Santaboekoe-studi), di a uitgever foe a Watchtower ben bigin tjari kon a doro ini 1886, „Millennial Dawn” (débroko foe a Millennium). Èn ondro den titel dati den wortoe ben tanapoe di komoto foe Spreuken 4:18 (AV): „A pasi foe a regtvaardiki sma de leki a leti di e skijn, di e skijn moro krin te leki a troetroe dé kon.” A sma di ben aksi sani komoto foe a kondre Seïr ben e broko en ede foe „a neti”. Ini den dé foe a proféti Jesaja, dan a doengroe foe a „neti” di ben de tapoe a kondre foe Edom Seïr, ben sa kon moro doengroe. Disi ben sa kon, foedi a kondre disi ben sa kon ondro a rigerimakti foe wan grontapoewiniman, wan grontapoewiniman, di no ben sa doe boen gi den Edomsma foe a bergi Seïr, ma di moro foeroe ben sa doe boen gi a brada-naatsi Israël.

14. Soema abi nownow a joisti piki tapoe a aksi tapoe a tori foe a „neti” tapoe a heri grontapoe, èn moro tra aksi ben aksi sondro wan piki gi?

14 Now, moro leki wan eeuw, baka di a tijdschrift a Watch Tower ben kon foe a fosi tron, grontapoe sma di e soekoe a krin leti, e tan aksi a tranga fanowdoe aksi: „Fa a de nanga a neti?” A wan enkri wan di abi wan boen piki tapoe a aksi dati, de a „waktiman”-klasse. A klasse disi ben abi alaten a joisti piki, a piki foe a bijbel, foe kan gi. Den ben prisiri foe kisi ala tra aksi, soleki a waktiman ini a profétitori foe Jesaja ben go moro fara foe taki: „Oen soema wani aksi sani, aksi. Drai kon baka!” — Jes. 21:12.

15. Fa a tijdschrift Watch Tower ben tan tanapoe èn de nanga prisiri foe kisi tra aksi moro, èn sortoe boskopoe foe a „neti” a tan meki bekenti sondro foe stop?

15 Nanga disi ini prakseri meki a tijdschrift Watch Tower ben tjari kon na doro te leki now sondro foe stop. Soleki wan letterlijk waktiman alaten moe tan na ai na en presi foe wakti, a so a tijdschrift a Watch Tower ben tan na ai èn foe sensi a fosi uitgave ini juli 1879 no wan uitgave ben mankeri. Disi de so, aladi wan vervolgoe na a heri grontapoe ben broko kon tapoe a waktiman-klasse ini a ten foe a Fosi nanga Tweede Grontapoe-feti. A ben ferteri fa a neti ben waka èn a no ben frede foe meki bekenti dati disi sa doro en moro doengroe momenti ini „a feti foe a bigi dé foe Gado na Almaktiwan”, di a bijbel profétitori e kari Har-mágeddon. A so fasi a „waktiman”-klasse e doe en wroko foe „bari wroko foe a dé foe wraak foe a sé foe wi Gado”. — Openb. 16:14-16; Jes. 61:1, 2.

DEN WORTOE DI E TAKI BAKA TE A WAKTIMAN GO TANAPOE TAPOE EN PRESI

16. Foe sanede meki a „waktiman” ben abi dekati fanowdoe foe meki bekenti „den wortoe” di ben poti ini en mofo, èn foe san ede meki den wortoe de moro prenspari gi wi leki wortoe di pasa gwe?

16 A „waktiman” foe Gado abi dekati fanowdoe èn moe de getrouw foe meki bekenti na ala sma, so fara leki jesi kan jere, a sani di ben poti ini en mofo. Den wortoe di ben taki no ben de boen njoensoe, ma takroe njoensoe foe san a moro makti naatsi ben sa bewijsi san a de ini a ten dati èn dati ben sa de gi a heri grontapoe. Soboen, soleki Jesaja, wi moesoe foe ondrofeni a bakapisi.

17, 18. Den wortoe „sabana foe a se” ben abi foe doe nanga sortoe sani, èn sortoe Grontapoemakti ben abi makti tapoe a gebied dati?

17 Den fosi wortoe foe a boskopoe foe Jesaja de kaba wan skreki sani. „Den wortoe di ben taki gi na sabana foe a se: soleki bigi winti di e komoto foe zuidsé, a so a de kon foe a sabana, foe wan skreki kondre.” — Jes. 21:1.

18 A presi di den wortoe e bedoel nanga „a sabana foe a se”, ben de ini a libisma historia prenspari gi grontapoe. A presi disi de a tabiki di den liba Eufraat nanga Tigris, ofoe Hiddekel e meki, toe liba di ala toe ben kari na a ten foe a meki foe Adam, a fosi libisma (Gen. 2:14). Ala toe liba, di ben kon krosbé foe makandra na a mofo foe den, e trowe den watra go ini san e kari now a Perzische Golf. Na a ten foe bigi watra, te den liba ben sweri pasa den sjoro foe den, dan a pisi kondre a mindri den, ben de leki wan trowstoelosoe se, wan „sabana foe a se”. Swampoe ben de a bakapisi. Ini den dé foe a proféti Jesaja a di foe toe Grontapoemakti foe a bijbel historia, Assyria ben abi makti, tapoe a gebied disi. Ini a tra eeuw dan wan moro bigi grontapoemakti, a di foe Dri Grontapoemakti, ben sa teki presi.

19. San a di foe Dri Grontapoemakti ben sa tjari kon tapoe Jesaja pipel, èn gi soema spesroetoe na afersi de prenspari?

19 A di foe Dri Grontapoemakti dati ben sa doe a pipel foe Jesaja foeroe ogri. San ben sa miti a pipel disi, ben sa de toemsi prenspari gi Jesaja srefi leki waktiman, èn sosrefi toe gi den sma di ben sa dini leki waktiman ini a ten foe a kon troe foe ala „den wortoe di ben taki gi a sabana foe a se”. Foe datede meki a laatste kontroe ini disi ten de prenspari èn gi a disiten „waktiman”-klasse èn gi den sma di e aksi foe sabi sani foe den kan tjari densrefi nanga san a „waktiman”-klasse e si.

20. Nanga san a oorzaak foe a rampoe di e kon e agersi, èn foe pe a krakti di e pori sani e komoto, soleki a profétitori e meki wi si?

20 Wan sani di no kan stop èn di e teki sani abra „soleki bigi winti ini a zuidse” ben opo ede e kon. Den sortoe bigi winti dati ben ogri sref-srefi èn e pori sani. Sani di libisma meki èn di de na a pasi foe den bigi winti di e kon, ben de ini gevaar foe wai gwe. A frede pisi foe a rampoe di e kon wi e si nanga san e taki dati a de „komoto foe a sabana, foe wan skreki kondre” (Jes. 21:1). Leki wan sabiman foe a weer, a proféti Jesaja ben warskow den sma ini a ten dati di ben de na a pasi foe a bigi winti dati, dati den ben moe sreka densrefi tapoe a moro ogri sani.

21. Soema opo wan warskowsten ini a ten disi, èn soema spesroetoe e tjari now frantwortoe, foedi den prakseri ben poti tapoe a situwasi?

21 Akroederi nanga disi, wi e si dati a „waktiman”-klasse spesroetoe sensi a kaba foe a Fosi Grontapoefeti ini 1918 ben gi wan warskow. A tijdschrift a Watch Tower, ben pasa a moeilek ten dati, bikasi a tijdschrift disi bijna ben stop ini a pisi ten a fesi di a „waktiman”-klasse ben kisi hebi vervolgoe. Den sma, spesroetoe den tiriman foe den, ben kisi foe jere foe a situwasi. Den abi a frantwortoe!

22. Sortoe boskopoe sa meki bekenti djonsro, èn foe sortoe réden meki wan bigi ipi sa de dan kolokoe?

22 Djonsro a „waktiman”-klasse sa meki nanga tranga sten bekenti wan skreki sani. Te nanga tranga sten a skreki sani dati sa meki bekenti, . . . o kolokoe a spesroetoe „bigi ipi” dati sa de dan dati den ben poti prakseri wantron-wantron tapoe a warskow. — Openb. 7:9-15.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma