A kroetoe-dé foe den gado
„Soema de wan Gado leki joe?” — Micha 7:18.
1. Aladi den e taki dati Jehovah no de, tog ini san na moro bigi pisi foe den sma e bribi leki froestan di hé moro leki libisma?
MORO nanga moro sma ini disi ten e taki: ’Nowan Gado no de!’ San kan de toe na réde foe san-ede den e taki disi, ini na bijbel tanapoe: „Na lawman ben taki ini en ati: ’Nowan Jehovah no de’” (Ps. 14:1 (2)). Aladi foeroe sma e taki dati Jehovah no de, tokoe na bigi pisi foe den libisma e bribi ini gado di joe no kan teri. Soso wawan ini India den hindoe e bribi ini hondro-hondro miljoen gado.
2. Soema de ini disi ten, pe a gadofasi foe den di sma e kari gado de ini degedege, e doe wroko leki Kroetoeman?
2 Na bijbel e èrkèn dati foeroe sani de di sma e kari gado ofoe di e proberi foe meki gado foe densrefi. Ini Psalm 82:1, 6 tanapoe: „Gado e tanapoe ini na konmakandra foe na Gado-wan; a mindri foe den gado a de taki reti. ’Misrefi ben taki: „Oen de gado, èn oen alamala de manpikin foe a Moro Héwan.”’” Èn ini Psalm 97:1, 7 tanapoe: „Jehovah srefi tron kownoe! . . . Meki ala sma, di e dini wan popki, kisi sjen, den di e gafa tapoe gado di no warti noti. Oen boigi gi en, ala oen gado.” Na gadofasi foe ala den gado disi di libisma e dini kon now ini degedege. Na kroetoe-dé foe den doro. Jehovah de na Kroetoeman.
3. Sortoe djoe proféti foe a di foe 8 eeuw ben abi wan nen di ben de wan tjalansi gi ala gado foe na grontapoe èn foe san-ede?
3 Ini na di foe aiti eeuw bifo wi gewoon teri wan proféti ben de, di a nen foe en ben de wan tjalansi gi den gado foe a grontapoe. Na nen foe en, Micha, wani taki „Soema de leki Jah?”, dati wani taki, leki Jehovah. — Micha 1:1; Jer. 26:18.
4. Nanga sortoe tjalansi aksi na ala sani di sma e kari gado Micha nanga en boekoe abi foe doe?
4 Na proféti Micha e teki ensrefi gersi nanga den sma foe den heiden naatsi, te a de taki foe ensrefi nanga tra getrow sma leki ensrefi: „Ala volkoe, foe den sé, sa waka ibriwan ini na nen foe na gado foe den; ma wi, foe wi sé, sa waka ini na nen foe Jehovah, wi Gado, te ten di no abi marki, ja, foe tego” (Micha 4:5). Nanga reti, te na a kaba foe en profétis boekoe Micha e aksi na aksi di de leki wan tjalansi: „Soema de wan Gado leki joe, wan Gado di e gi pardon foe sondoe, èn di e waka psa a sondoe foe na fikapisi foe en goedoe?” — Micha 7:18.
5. Leki fa Micha 1:2-4 e taki, na soema fesi Jehovah e poti na afersi foe en, èn tapoe sortoe tori?
5 Na aksi ofoe ala sma di e kari densrefi gado de disi troetroe toe, de wan tori gi na heri grontapoe èn Jehovah e poti na afersi foe en na fesi foe na publiki ini algemeen, spesroetoe den di e taki dati den e teki presi foe en na grontapoe. Disi e kon na krin boen ini san a de taki ini Micha 1:2-4: „Jere, oen volkoe, alamala; oen poti prakseri, oen grontapoe èn san e foeroe joe, èn meki na (Soeverein) Masra Jehovah dini leki kotoigi kontra joe, Jehovah komoto foe en santa tempel. Bikasi loekoe! Jehovah e waka komoto foe na presi foe en, èn a sa saka kon na ondro foe troe èn waka tapoe den hé presi foe grontapoe. Èn den bergi moe smelti na en ondro èn den lagi presi srefi sa priti ini toe, leki a de foe na faja ede, leki watra di e fadon foe wan letopoe presi.”
6. Ini Micha 1:12; 2:3, 4; 4:10, fa Jehovah tjari kon na krin san den kefarlek agersifasi wani taki?
6 Jehovah e go moro fara ete nanga gi kotoigi èn e tjari kon na krin san den kefarlek agersifasi dati wani taki te a de taki:
„Na ogri saka komoto foe Jehovah kon te na a doro foe Jeruzalem” (Micha 1:12). „Foe datede, disi Jehovah ben taki: ’Loekoe, mi e prakseri kontra na famiri disi wan rampoe di oenoe no sa man hari oen neki poeroe, sodati oen no sa waka nanga hémemre, bikasi a de wan ten foe rampoe. Na a dé dati sma sa bar taki wan odo èn bari kré ini wan krébabari, ja, wan krébabari. Den sa moe taki: „Séker den ben foefoeroe wi nanga tranga! Srefi a porsi foe mi pipel a de kenki. Fa a de poeroe en na mi!”’” (Micha 2:3, 4) „De ini tranga pen èn bari, o oemapikin foe Sion, leki wan oema di e meki, bikasi now . . . joe sa moe kon te so fara leki Babylon.” — Micha 4:10.
7. Sortoe disten prenki wi moe abi ini prakseri te we e lési den réde di Jehovah e tjari kon na krin foe na doe disi foe en, èn spesroetoe foe sortoe takroe sani?
7 Te wi e loekoe den réde di Jehovah e tjari kon na krin foe na doe disi, dan wi moe abi na disiten kristenheid na prakseri, bikasi en de na prenki foe na ontrow Israël foe owroeten ini den dé foe Micha. Te Jehovah e go doro nanga na gi kotoigi na publiki, a de verklari: „Foe na oproeroe fasi foe Jakob ala disi de, ja foe den sondoe foe na oso foe Israël.” Na ini den sondoe dati di Jehovah ben kari ben de na anbegi tapoe den „hé presi” na presi foe ini na tempel ini Jeruzalem, èn den afkodré anbegi foe „popki”. — Micha 1:5-7.
8, 9. (a) Fa den Israëlsma ben foefoeroe den kompe-Israëlsma, soleki Micha 2:1, 2 èn 3:1-3 e taki? (b) Gi soema Micha ben doe wroko leki kotoigi di joe e si nanga ai èn fa a ben man foe doe disi?
8 Boiti san taki na fesi, Jehovah e taki sosrefi toe ete foe „den sma di e doe san de takroe, tapoe den bedi”. A de taki moro fara: „A ini a leti foe na mamanten den e go abra foe doe en, foedi a de ini na makti foe den anoe. Èn den ben angri foe abi gron èn nanga tranga den ben teki den; so toe oso, èn den ben teki den, èn den ben bedrigi wan tranga man na skinfasi nanga en osofamiri, wan man nanga en famiri goedoe” (Micha 2:1, 2). „A no de na joe foe sabi geregtigheid? Oenoe di no wani si na boen na ai èn di lobi na ogri, di e hari poeroe na boeba foe na skin foe den sma èn na meti foe na bonjo foe den; oenoe di ben njan toe na meti foe mi pipel èn di ben poeroe srefi na boeba foe den skin, èn srefi na bonjo foe den oen ben naki broko, èn oen ben maskaderi den ini pispisi leki na sani di sidon ini wan patoe nanga bradi mofo èn leki meti leti mindri ini wan boripatoe.” — Micha 3:1-3.
9 Nanga den wortoe disi na Soeverein Masra Jehovah ben dini leki „wan kotoigi” kontra na kownoekondre Juda foe owroeten. En proféti Micha ben moesoe doe wroko leki En kotoigi di joe kan si nanga ai èn disi ben aksi bigi dekati foe en sé, ja, bigi jeje krakti. Ma Micha ben man foe doe na wroko disi. Fa so? Disi a de ferteri wi ini den wortoe disi: „Misrefi ben kon foeroe foe datede nanga krakti, nanga na jeje foe Jehovah, èn nanga geregtigheid èn makti, foe ferteri Jakob en oproeroe èn Israël en sondoe.” — Micha 3:8.
10. Na sortoe fasi Israël ben handri nanga Gado unfair, èn na sortoe fasi Micha leki wan eksempre gi wi, no ben de wan jeje swakiman?
10 Na srefi jeje foe Jehovah di ben meki Micha ben man foe meki bekenti na krakti kroetoe-boskopoe nanga en mofo, na a srefi jeje dati ben bewégi en toe foe skrifi na tranga boskopoe foe na troe Gado. Micha ben abi wan sani di den falsi proféti, nanga loekoeman foe na ten dati no ben abi èn foe datede meki a ben abi na piki foe Jehovah tapoe na réde foe den nationaal problema, namkoe, na „oproeroe” foe Jakob nanga na „sondoe” foe Israël. Micha srefi ben abi wan firi foe retidoe, sodati a ben sabi heri boen dati en égi pipel ben handri onregtvaardiki nanga Gado foedi den ben pasa Gado wet sondro firi èn foedi den ben broko na nationaal verbontoe nanga en di Mozes ben de na mindriman. Leki wan toemsi moi eksempre gi den kristen kotoigi foe Jehovah ini disi ten, Micha no ben de wan swakiman ini bribi, ma a ben foeroe nanga jeje makti foe sori san na sondoe.
DEN FALSI GADO DE FRANTWORTOE FOE DEN TOESTAND
11. Soema wi moe gi na fowtoe foe na takroe moreel èn kerki toestand di ben de ini na ten dati ini Israël èn di de now ini na kristenheid?
11 Jehovah foe den fetiman no ben de frantwortoe foe den takroe di ben de na a ten dati ini na naatsi Israël. So toe a no de frantwortoe foe den takroe moreel nanga kerki toestand di de now ini na disiten prenki foe Israël, na kristenheid. Den takroe toestand dati, ini Micha ten soleki ini disi ten, na Satan Didibri, „na gado foe na seti foe sani disi” nanga ala ogri jeje-gado di de nanga en, de frantwortoe (Matt. 4:3, 4; 2 Kor. 4:4). Akroederi nanga dati Boekoe skrifi: „Ala volkoe foe den sé, sa waka ibri wan ini na nen foe na gado foe den” (Micha 4:5). „Joe abi den di den e kari ’gado’, efoe ini hemel, efoe na grontapoe, soleki foeroe ’gado’ nanga foeroe ’masra’ de” (1 Kor. 8:5). Ala den falsi gado disi ben abi den dé foe den foe doe ala ogri di den ben kan doe.
12. Fa Jehovah sa tjari now wan krin kroetoe kon tapoe ala den falsi gado dati?
12 Ma now doro gi Jehovah, na Almakti Gado, na ten foe tjari den alamala kon ini na kroetoe èn foe meki wan kaba na ala den fasi foe anbegi nanga jepi foe tempel, priester, kroektoe-gado ofoe popki èn kerki gwenti nanga ofrandi. Nanga mofo foe en proféti Micha Jehovah ben tjari kon na krin dati a de a prakseri foe en foe doe disi séker ini a tori foe na agersi Israël ini owroeten. A ben taki: „Mi wani koti poeroe foe joe anoe den towfroewroko, èn nowan wisiman joe no sa abi moro. Èn mi wani koti poeroe na oen mindri joe popki nanga joe postoe, èn joe no sa boigi ede moro gi na wroko foe joe anoe. Èn joe santa paal mi wani hari poeroe na oen mindri èn pori oen foto. Èn ini atibron nanga tranga atibron mi wani teki refrensi tapoe den naatsi di no ben gi jesi.” — Micha 5:12-15.
13. Sensi oten spesroetoe, den poeroe den bere foe den falsi gado kon na doro, èn foe sanede na kristenheid de na mindri den?
13 Ini na pisi ten foe na 100 jari di psa den falsi gado foe disi grontapoe, nanga di foe na kristenheid bere ben poeroe kon na doro. Disi ben psa tapoe wan fasi di no abi en speri ini na historia foe den naatsi sensi na pori foe Jeruzalem nanga anoe foe den Babylonsma ini na jari 607 bifo G.T., ofoe so wan 109 jari baka di na proféti Micha ben skrifi en profétitori. Na gado foe na Kristenheid toe, bere ben poeroe kon na doro, na sokari driwan-gado, di sondro joe kan verklari en de dri gado ini wàn, ma di ala dri nanga makandra de foe na srefi tegofasi èn de speri foe makandra. Na driwan-gado disi den e agersi sontron nanga wan libisma skin nanga dri ede ofoe wan ede nanga dri fesi. Joe kan si krin na gebroiki foe popki ini na anbegi ini den tempel, kathedraal nanga kerki foe na kristenheid.
14. Soema na grontapoe ben poeroe tapoe wan spesroetoe fasi na bere foe ala falsi gado kon na doro, èn foe san-ede na kristenheid de na ini toe?
14 Ini na ten disi foe kroetoe foe ala falsi gado foe na grontapoe disi, soema de den sma di ben poeroe na bere foe den kon na doro? Den de den dopoe kristen di gi densrefi abra èn di kisi nanga na jeje foe Jehovah salfoe nanga jepi foe Jezus Kristus. Leki groepoe, ofoe klasse, na proféti Micha de wan prenki foe den. Den srefi sortoe wroko ben doe ini disi ten leki di Micha ben doe, spesroetoe sensi na kaba foe na Fosi Grontapoefeti ini 1918 G.T. Ne na Micha-klasse ben kon resoluut na fesi baka na feti èn ben bigin tapoe wan spesroetoe fasi foe doe wroko leki kotoigi gi na Gado foe Micha kontra den afkodré seti foe na kristenheid nanga na heidendom. Nanga boen réde na Micha-klasse disi, di ben konmakandra ini 1931 tapoe wan internationaal congres ini Columbus (Ohio, Amerkankondre), ben teki wan resolutie (bosroiti) pe na publiki den ben èrkèn taki den de „Jehovah Kotoigi” èn dati den tai densrefi foe doe na verprekti disi leki En kotoigi. Den gemeente foe kristen di ben gi densrefi abra ben waka baka a eksempre disi èn di ben èrkèn dati den de na „Israël foe Gado”, ben agri makandra nanga na teki foe na resolutie ini 1931 èn den ben teki na bijbel nen „Jehovah Kotoigi” (Jes. 43:10-12; Gal. 6:16). Wans ala san na kristenheid ben doe kontra disi, tokoe den e tjari na nen dati!
15. (a) Leki fa ensrefi taki, dan soema de na moro bigi kotoigi foe Jehovah? (b) San Satan ben wani foe datede nanga ala prisiri foe den kotoigi disi te den e tan na grontapoe?
15 Den sma di e tjari na njoen nen dati ben èrkèn dati den Tiriman, Jezus Kristus ben de èn de na moro bigi wan foe ala kotoigi foe Jehovah. Ini na kriboi boekoe foe na bijbel, na Openbaring di Jehovah ben ferteri nanga jepi foe na glori Jezus Kristus na a owroe apostel Johannes, na wan enkri gebore Manpikin foe Gado e taki foe ensrefi: „Den sani disi na Amen, na getrow nanga troe kotoigi e taki, na bigin foe den mekisani foe Gado” (Openb. 3:14). Neleki en Tata, Jehovah, na so Masra Jezus ben kotoigi kontra den sari toestand di ben de ini na Israël foe en ten èn di ben akroederi nanga den toestand di Micha ben skrifi foe den. Jehovah e gebroiki Jezus now tapoe wan spesroetoe fasi ini na kroetoedé disi foe ala falsi gado. Foe datede meki a no de wan vreemde sani dati Satan Didibri, „na gado foe na seti disi foe sani” ben wani kiri sote na wan enkri gebore Manpikin foe Gado, di a ben de na grontapoe. Di na Manpikin disi foe Gado ben gebore leki libisma, Satan ben si wan moi kans foe doe disi. Sondro degedege Satan Didibri ben sabi tapoe na gron foe na profétitori foe Micha 5:2 pe na gebortoe ben sa feni presi.
16. Fa Micha 5:2 ben sori pe na Messias ben sa gebore?
16 Wi e lési ini Micha 5:2: „Èn joe, o Bethlehem Efrata, di de toemsi pikin na ondro den doesoen doesoen foe Juda, foe joe sa komoto na sma di sa tron tiriman ini Israël, di a bigin foe en de foe owroe ten, foe den dé di no abi marki.”
17. (a) Baka te san ben psa, na pramisi gebortoe ben sa feni presi, soleki e kon na krin ini Micha 5:2? (b) Pe na djoe wenke ben de na a ten foe na gebortoe èn fa dati ben doe kon?
17 Foe Micha 5:2 e kon na krin dati na profétitori ben sa kon troe baka te den djoe ben drai komoto foe na 70 jari katibo foe den ini na kondre Babylon. (Loekoe Micha 1:16; 4:10.) Èn a ben de troetroe 535 jari baka di den djoe di ben kon fri, ben seti densrefi baka ini na kondre Juda, dati sma ben kon libi baka ini na pikin foto Bethlehem. Di na ten ben doro Jehovah ben seni wan èngel go na a djoe wenke foe na famiri-lo foe kownoe David foe ferteri en dati a ben sa tron na mama foe na pramisi Messias, na Kristus. Di a ten ben doro dati Maria ben moe kisi na pikin, a ben de ini en gebortoefoto Bethlehem foe skrifi en nen leki fa caesar Augustus ben poti na wet. Drape, na a mindri foe na di foe 7 djoe moen, Tisjri, ofoe na a bigin foe oktober, na fosigebore manpikin foe Maria ben meki èn a ben kisi na nen Jesus, soleki na èngel ben gi komando. Dati Satan Didibri ben abi belangstelling gi na prenspari gebortoe disi, e kon na krin ini disi, dati den anbegiman foe en, namkoe heiden loekoeman foe stari ben broko den ede toemsi nanga na afersi disi. Wan historia-skrifiman, na apostel Mattéus e skrifi foe disi:
18. Akroederi nanga en ogri prakseri, fa Satan ben tjari na gebortoe foe Jezus kon ondro na prakseri foe kownoe Herodes foe Judéa?
18 „Na srefi ten di Jezus ben gebore na Bethlehem na Judakondre na kownoe Herodes ten, . . . (kownoe Herodes) ben kon skreki, en nanga heri Jeruzalem èn a seni kari ala grandominé nanga meester foe wet foe den djoe kon makandra, a aksi den, na o pe na Kristus moesoe gebore. Den taigi en taki: ’Na Bethlehem na Judakondre; bikasi na proféti ben skrifi taki: „Joe Bethlehem na Judakondre, joe no de kwetkweti na moro pikinwan na mindri foe den tra granfoto foe Juda; bikasi na joe na edeman sa komopo, di sa tiri mi pipel Israël.”’” — Matt. 2:1-6.
19. Foe san-ede meki na kiri foe den pikin foe Bethlehem, di kownoe Herodes ben gi na komando foe en, ben misi na marki?
19 Foe datede meki Herodes ben seni den loekoeman foe stari go na Bethlehem. Ma di den loekoeman disi foe dren no ben drai kon baka foe ferteri en pe a ben kan feni na njoen gebore pikin Jezus; a ben seni en sroedati go na Bethlehem èn a meki den kiri ala boi foe toe jari go na ondro. Maria nanga en masra Jozef kisi na fesi warskow, sodati den ben kan libi Bethlehem èn lon go na Egypte foe hori na jongoe pikin Jezus na libi. Sondro degedege a de so dati na gado foe en, Satan Didibri, na agersi Sneki, di ede sa broko nanga na „siri” foe Gado oema, ben gi na djaroesoe kownoe Herodes di ben wani makti dekati (Genesis 3:15). Na so fasi na prakseri foe kownoe Herodes, ma so toe na prakseri foe na tiriman foe ala ogri-jeje-gado no ben kon troe. — Matt. 2:7-18.
20. Soema ferdini foe kroetoe Satan nanga en ogri-jeje-gado, èn fa den handri kaba nanga Satan nanga en èngel ini disi ten foe kroetoe?
20 Foe tjari a tori kon ini balans, dan Satan Didibri nanga ala en ogri-jeje-gado e ferdini foe kisi kroetoe foe na sma di den ben wani kiri. Na kroetoe disi bigin kaba sensi na jari 1914, di den „faste ten foe den naatsi” ben kon na wan kaba, den naatsi di Satan Didibri de na gado foe den (Luk. 21:24; 2 Kor. 4:4). Akroederi nanga Gado wortoe ini Genesis 3:15 na profétitori foe Micha 5:1 ben taki na fesi: „Nanga na tiki den sa naki na a séfesi foe na kroetoeman foe Israël (dati wani taki Jezus Kristus)”. Ma now di na kroetoedé foe ala falsi Gado foe den naatsi ben bigin, dan na makti gran-èngel Michaël, di nen wani taki „Soema de leki Gado”? ben feti nanga Satan na Didibri nanga en ogri-jeje-èngel èn a ben iti den poeroe foe hemel.
21. San ben feni presi na grontapoe ini na ten di feti ben e feti ini hemel, èn oten Kristus sa tiri na heri libisma-lo sondro dati Satan nanga den ogri-jeje-gado foe en de na ini?
21 Na a srefi ten nanga na feti dati ini den hemel di wi no kan si, na fosi grontapoefeti ini na libisma historia ben feti foe 1914-1918. Foedi na atibron Didibri nanga en tra ogri-jeje-gado ben poti go te na a birti foe wi pikin grontapoe, dan troetroe wan spesroetoe ten foe „heloe gi na grontapoe nanga na se” ben bigin (Openb. 12:7-12). Na kroetoedé disi gi ala falsi gado sa go doro te leki „na feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” na Harmágeddon psa èn Satan nanga ala tra ogri-jeje-gado de sroto-sroto ini na peti di no abi gron ini den 1000 jari foe na tiri foe Kristus (Openb. 16:14-16; 20:1-3). Na so fasi na glori Tiriman foe Bethlehem, Jezus Kristus, sa tiri na heri libisma-lo sondro falsi gado na ini èn a sa gi leri na ala famiri foe grontapoe ini na anbegi di e gi libi foe na wan libi èn troe Gado.