San Yehovah e fruwakti fu wi?
„San Yehovah e aksi fu yu baka, leki fu du retidu èn fu lobi switifasi èn fu sori sakafasi te yu e waka nanga yu Gado?”—MIKA 6:8.
1, 2. Fu san ede son futuboi fu Yehovah e lasi-ati son tron, ma san kan de wan yepi gi den?
VERA na wan getrow Kresten di abi sowan 75 yari èn a e siki furu leisi. A e taki: „Son tron mi e luku go na dorosei èn mi e si den Kresten brada nanga sisa fu mi e preiki oso fu oso. Mi ai e furu nanga watra, bika mi wani de drape nanga den, ma a siki fu mi e meki taki mi no man du so furu gi Yehovah.”
2 Yu ben firi leki Vera wan leisi? A no de fu taki dati ala sma di lobi Yehovah wani waka na ini a nen fu en èn den wani du san a e aksi fu den. Ma fa a de te wi e siki seryusu, te wi owru, noso te wi abi frantwortu na ini wi osofamiri? Wi kan lasi-ati pikinso fu di den sortu situwâsi disi kan tapu wi fu du ala san wi ben sa wani du na ini a diniwroko fu Gado. Efu wi de na ini a situwâsi disi, dan wi kan kisi deki-ati trutru te wi e luku Mika kapitel 6 nanga 7. Den kapitel disi e sori taki den markitiki fu Yehovah no hebi èn taki wi man hori wisrefi na den.
Fa Gado e handri nanga en pipel
3. Fa Yehovah e handri nanga den Israelsma di opo densrefi teige en?
3 Meki wi luku Mika 6:3-5 fosi èn luku fa Yehovah e handri nanga en pipel. Memre taki na ini a ten fu Mika, den Dyu opo densrefi teige Yehovah. Ma toku, te Yehovah e taki nanga den, dan na wan lobi-ati fasi a e gebroiki den wortu, „O mi pipel”. A e begi den: „O mi pipel, memre grantangi.” Na presi fu krutu den na wan ogri-ati fasi, a e pruberi fu wroko tapu na ati fu den fu di a e aksi: „San mi du yu?” A e gi den deki-ati srefi fu „kotoigi teige” en.
4. Sortu krakti na eksempre fu a lobi-ati fasi fu Gado musu abi na wi tapu?
4 Dati na wan moi eksempre di Gado gi wi alamala! Na wan lobi-ati fasi Yehovah ben kari srefi den sma fu Israel nanga Yuda di opo densrefi teige en na ini a ten fu Mika, „mi pipel”. Boiti dati, a ben gebroiki a wortu „grantangi” di a ben taki nanga den. Sobun, a no de fu taki dati wi musu sori a srefi lobi-ati fasi nanga switifasi gi den sma na ini a gemeente. Kande wi no man feni en so bun nanga sonwan fu den sma disi, noso kande den swaki na yeye fasi. Ma efu den lobi Yehovah, dan wi wani yepi den èn wi wani sori lobi gi den.
5. Sortu prenspari sani Mika 6:6, 7 e sori?
5 Meki wi luku Mika 6:6, 7 now. Mika e poti wan tu aksi: „Nanga sortu sani mi sa go na Yehovah? Nanga sortu sani mi sa boigi misrefi na fesi Gado di de na hei? Mi sa go na en nanga heri bron-ofrandi, nanga pikin kaw di abi wán yari? Yehovah sa prisiri nanga dusundusun man-skapu, nanga tin dusundusun liba nanga oli? Mi sa gi mi fosi gebore manpikin fu na opruru fu mi, a froktu fu mi bere fu a sondu fu mi sili?” Nôno, wi no sa man plisi Yehovah „nanga dusundusun man-skapu, nanga tin dusundusun liba nanga oli”. Ma wan sani de di sa plisi en. San na a sani dati?
Wi musu du retidu
6. San na den dri sani di Gado e aksi fu wi, soleki fa Mika 6:8 e sori?
6 Na ini Mika 6:8 wi e leisi san Yehovah e fruwakti fu wi. Mika e aksi: „San Yehovah e aksi fu yu baka, leki fu du retidu èn fu lobi switifasi èn fu sori sakafasi te yu e waka nanga yu Gado?” Den dri sani disi di Yehovah e aksi fu wi abi fu du nanga wi firi, wi prakseri, èn a fasi fa wi e tyari wisrefi. Wi musu abi a firi fu sori den fasi disi, wi musu prakseri fa wi kan sori den fasi disi, èn wi musu du sani fu sori den fasi disi na ini wi libi. Meki wi luku den dri sani disi, wan-fru-wan.
7, 8. (a) San a wani taki „fu du retidu”? (b) Sortu kruktudu lai na ini a ten fu Mika?
7 „Fu du retidu” wani taki dati wi musu du san bun. A fasi fa Gado e du sani e sori wi san na a yoisti fasi fu du retidu. Ma den sma na ini a ten fu Mika no e du retidu, ma kruktudu. Na sortu fasi? Luku Mika 6:10. A kaba fu a vers dati e sori taki den seriman e gebroiki wan „efamarki di kon krempi”, disi wani taki dati na efamarki pikin tumusi. Vers 11 e sori tu taki den e gebroiki „bedrigi wegi ston”. Èn soleki fa vers 12 e sori, dan „a tongo fu den de wan bedrigi sani”. Sobun, a de wan aladei sani gi den sma na ini a ten fu Mika fu gebroiki falsi markitiki, falsi wegiston, nanga lei na ini den bisnis afersi fu den.
8 Sma no e du kruktudu na wowoyo wawan. Disi e pasa na ini krutu-oso sosrefi. Mika 7:3 e sori taki „a granman e aksi fu wan sani, èn a sma di e koti krutu e du so fu di a kisi pai fu dati”. Sma e pai krutuman tyuku fu strafu trawan di no ben du nowan ogri. „A bigiwan”, noso a sma di abi makti, e teki prati na den ogridu tu. Fu taki en leti, Mika e taki dati a granman, a krutuman, nanga a bigiman „e frekti” sani, noso den e seti sani fu du ogridu makandra.
9. Sortu krakti den kruktudu fu den ogri sma ben abi tapu den sma fu Yuda nanga Israel?
9 Den kruktudu fu den ogri fesiman disi abi krakti tapu ala sma fu Yuda nanga Israel. Mika 7:5 e taki dati a kruktudu ben meki taki sma no ben e frutrow makandra moro, mati no ben e frutrow makandra moro, èn trowpatna srefi no ben e frutrow makandra moro. Vers 6 e taki dati a sani disi tyari wan situwâsi kon pe famiriman, srefi manpikin nanga papa, umapikin nanga mama no ben wani si makandra na ai kwetikweti.
10. Fa Kresten musu tyari densrefi, awinsi kruktudu lai na ini a ten disi?
10 Fa a de na ini a ten disi? Wi no e si den srefi sortu sani disi e pasa? Neleki Mika, wi e libi na ini wan grontapu tu pe sma e du wan lo kruktudu èn pe sma no e frutrow makandra. Boiti dati, furu sma, srefi sma na ini osofamiri, no e libi bun nanga makandra moro. Ma leki futuboi fu Gado di e libi na ini na onregtfardiki grontapu disi, wi no e gi pasi taki den kruka fasi fu a grontapu disi, kon na ini a Kresten gemeente. Na presi fu dati, wi e du muiti fu tan opregti èn fu hori wi soifri retifasi na ini wi aladei libi. Iya, wi „wani tyari wisrefi na wan opregti fasi na ini ala sani” (Hebrewsma 13:18). Yu no e agri taki wi e kisi furu wini te wi e du retidu, fu di wi alamala leki brada nanga sisa e frutrow makandra trutru?
Fa sma e yere „a sten fu Yehovah srefi”?
11. Fa Mika 7:12 e kon tru na ini a ten disi?
11 Mika e taki na fesi dati aladi kruktudu de na grontapu, toku ala sortu sma sa kisi san den abi reti na tapu. A profeiti e taki na fesi dati sma sa kon makandra „fu se go miti se, èn fu bergi go miti bergi” fu tron anbegiman fu Yehovah (Mika 7:12). Na ini a ten fu wi pe a lasti kontru fu a profeititori disi e feni presi, a no wán spesrutu pipel nomo e kisi wini fu a retidu di Gado e sori ala sma, ma sma fu ala kondre e kisi wini fu dati (Yesaya 42:1). Fa disi e pasa?
12. Fa sma e yere „a sten fu Yehovah srefi” na ini a ten disi?
12 Fu kisi piki tapu na aksi dati, dan meki wi luku fosi san Mika ben taki na ini Mika 6:9. Drape a e taki: „A sten fu Yehovah srefi bari go na a foto, èn a sma di abi koni sa frede yu nen.” Fa sma fu ala kondre e yere „a sten fu Yehovah srefi”, èn san disi abi fu du nanga a du di wi musu du retidu? A no de fu taki dati libisma no e yere Gado sten trutru. Ma nanga yepi fu a preikiwroko di e du na heri grontapu, dan sma fu ala sortu ras, pôtisma nanga gudusma sosrefi, e yere a sten fu Yehovah. A bakapisi de taki den sma di e arki ’sa frede Gado nen’, fu di den kon abi bigi lespeki gi a nen dati. Iya, wi e tyari wisrefi na wan reti fasi èn na wan lobi-ati fasi te wi e dini leki fayafaya Kownukondre preikiman. Te wi e meki a nen fu Gado bekènti na ala sortu sma, dan wi e „du retidu”.
Wi musu lobi switifasi
13. San na a difrenti na mindri lobi bun-ati nanga lobi?
13 Now, meki wi taki fu a di fu tu sani di Gado e aksi fu wi na ini Mika 6:8. Yehovah wani taki wi musu „lobi switifasi”. A Hebrew wortu di vertaal nanga „switifasi”, vertaal tu nanga „lobi bun-ati” noso „loyaal lobi”. Te wan sma abi lobi bun-ati, dan a e poti prakseri na trawan èn a e broko en ede trutru nanga trawan fu di a lobi den. Lobi bun-ati de tra fasi leki lobi. Fa so? Boiti taki wi man sori lobi gi sma, dan a kan tu taki wi lobi wan sani noso wan fasi srefi. Fu eksempre, Bijbel e taki fu wan sma di „lobi win nanga oli”, èn fu wan man di „lobi koni” (Odo 21:17; 29:3). Ma na a tra sei, wi man sori „lobi bun-ati” soso gi libisma, spesrutu gi den wan di e dini Gado. Dati meki Mika 7:20 e taki fu „a lobi bun-ati di ben gi na Abraham”, wan man di ben e dini Yehovah Gado.
14, 15. Fa wi musu sori lobi bun-ati, èn sortu eksempre na ini den paragraaf e sori disi?
14 Na ini Mika 7:18, a profeiti e taki dati Gado „abi prisiri na ini lobi bun-ati”. Mika 6:8 e taigi wi taki wi no musu sori lobi bun-ati nomo, ma wi musu lobi a fasi dati tu. San wi e leri fu den tekst disi? Te wi e sori lobi bun-ati gi wan trawan, dan wi musu du dati nanga wi heri ati èn fu di wisrefi wani dati. Neleki Yehovah, wi e prisiri, noso wi breiti, fu sori lobi bun-ati gi den wan di de na nowtu.
15 Na ini a ten disi, furu sma kon sabi a pipel fu Gado leki sma di e sori lobi bun-ati gi trawan. Luku wán eksempre nomo. Na ini yuni fu a yari 2001, wan bigi winti ben meki bigi frudu kon na ini a distrikt Texas na Amerkankondre. A frudu disi pori dusundusun oso, sosrefi hondrohondro oso fu Yehovah Kotoigi. Fu man yepi den Kresten brada nanga sisa fu den di ben de na nowtu, dan sowan 10.000 Kotoigi ben de klariklari fu gebroiki a ten nanga a krakti fu den sondro taki den kisi pai gi dati. Moro leki wan afu yari langa, Kotoigi ben e wroko doronomo fu yepi den wan di ben de na nowtu. Den ben e wroko dei nanga neti, tapu satra nanga sonde srefi, fu bow 8 Kownukondre zaal nanga moro leki 700 oso gi den Kresten brada nanga sisa fu den. Den sma di no ben man yepi nanga den wroko dati, ben gi nyanyan, nanga tra sani di den ben kan gebroiki, èn moni sosrefi. Fu san ede ala den dusundusun Kotoigi disi ben kon yepi den brada nanga sisa fu den? Fu di den „lobi switifasi”. Èn wi breiti fu sabi taki wi brada nanga sisa na heri grontapu e sori lobi bun-ati gi makandra na so wan fasi! Iya, a no de wan hebi gi wi fu „lobi switifasi”, ma a e gi wi prisiri!
Sori sakafasi te yu e waka nanga Gado
16. Sortu agersitori e yepi wi fu si taki a de tumusi prenspari fu sori sakafasi te wi e waka nanga Gado?
16 A di fu dri sani di Gado e aksi fu wi na ini Mika 6:8 na ’fu sori sakafasi te wi e waka nanga wi Gado’. Disi wani taki dati wi musu frustan taki wi no man du ala sani nanga wi eigi krakti èn taki wi musu frutrow tapu Gado. Fu gi wan eksempre: Prakseri fu wan pikin meisje di e hori na anu fu en papa steifi aladi bigi winti e naki den. A meisje sabi heri bun taki ensrefi no abi nofo krakti, ma a e frutrow tapu en papa. Na a srefi fasi wi musu frustan tu taki wi no man du ala sani nanga wi eigi krakti, ma wi musu frutrow tapu wi hemel Tata. Fa wi kan tan abi a frutrow disi? Wán fasi fu du dati, na fu tan hori na prakseri fu san ede a de wan koni sani fu tan wan mati fu Gado. Mika e memre wi na dri reide fu san ede wi musu du dati: Yehovah na wi Frulusuman, wi Tiriman, èn sosrefi wi Kibriman.
17. Fa Yehovah ben frulusu, tiri, èn kibri en pipel fu owruten?
17 Soleki fa a skrifi na ini Mika 6:4, 5, dan Gado e taki: „Mi ben puru yu fu a kondre Egepte.” Iya, Yehovah ben de a Frulusuman fu Israel. Yehovah e taki moro fara: „Mi ben seni Moses, Aron, nanga Miryam kon gi yu.” Yehovah ben gebroiki Moses nanga Aron fu tyari a pipel komoto na ini Egepte, èn Miryam ben teki fesi di den uma fu Israel ben e dansi wan dansi fu di den kisi frulusu (Exodus 7:2; 15:1, 19-21; Deuteronomium 34:10). Yehovah ben tiri en pipel nanga yepi fu den futuboi fu en. Na ini vers 5, Yehovah e memre a pipel fu Israel taki a ben kibri den teige Balak nanga Bileam, èn taki a ben kibri den di den ben musu waka a lasti pisi fu a pasi fu Sitim na ini Moab te go miti Gilgal na ini a Pramisi Kondre.
18. Fa Gado de wi Frulusuman, wi Tiriman, nanga wi Kibriman na ini a ten disi?
18 Te wi e waka nanga Gado, dan a e frulusu wi fu a grontapu fu Satan, a e tiri wi nanga yepi fu en Wortu nanga en organisâsi, èn leki wan grupu a e kibri wi te gensman e suku fu du wi ogri. Sobun, wi abi nofo reide fu tan hori na anu fu wi hemel Tata steifi, aladi wi e waka nanga en na ini a bruya lasti pisi fu a pasi di e go na wan moro bigi Pramisi Kondre, namku a regtfardiki nyun grontapu fu Gado.
19. Fa wi e sori sakafasi te wi e hori na prakseri san wi man du èn san wi no man du?
19 Efu wi e sori sakafasi te wi e waka nanga Gado, dan disi sa yepi wi fu si a situwâsi fu wi leki fa a de trutru. Disi de so fu di wan sma di e sori sakafasi sabi san a man du èn san a no man du. Te wi owru noso te wi e siki furu tron, dan a kan taki wi no man du so furu na ini a diniwroko gi Yehovah. Ma na presi fu lasi-ati, dan wi musu hori na prakseri taki Gado e prisiri nanga den muiti di wi e meki èn nanga den sani di wi e gi ’akruderi den sani di wi abi, èn no akruderi den sani di wi no abi’ (2 Korentesma 8:12). Iya, Yehovah wani taki wi e dini en nanga wi heri sili èn taki wi e du san wi man du (Kolosesma 3:23). Te wi de fayafaya èn te wi e du ala san wi man na ini a diniwroko fu Gado, dan a sa gi wi furu blesi.—Odo 10:22.
Wi sa kisi blesi te wi e sori taki wi e tan wakti
20. Efu wi wani sori neleki Mika taki wi e tan wakti, dan san wi musu hori na prakseri?
20 Den blesi di wi e kisi fu Yehovah e pusu wi fu abi a srefi denki leki Mika. A e taki: „Mi sa sori taki mi e tan wakti a Gado fu mi frulusu” (Mika 7:7). San den wortu disi abi fu du nanga a sori di wi e sori sakafasi te wi e waka nanga Gado? Te wi e sori taki wi e tan wakti, noso te wi abi pasensi, dan disi e yepi wi fu no lasi-ati fu di a dei fu Yehovah no doro ete (Odo 13:12). Fu taki en leti, wi alamala e angri fu si a kaba fu na ogri grontapu disi. Ma ibri wiki dusundusun sma e bigin fu waka nanga Gado. A sabi di wi sabi dati e meki taki wi e tan wakti. Wan man di de wan Kotoigi wan langa pisi ten kaba e taki fu a tori disi: „Te mi e prakseri den 55 yari di mi e preiki kaba, dan mi abi na overtoigi taki mi no misi nowan sani fu di mi tan wakti Yehovah. Na presi fu dati, mi kisi kibri fu wan lo takru sani di ben sa kan miti mi na ini mi libi.” Yu ondrofeni wan srefi sortu sani tu?
21, 22. Fa Mika 7:14 e kon tru na ini a ten disi?
21 A no de fu taki dati wi e kisi wini te wi e waka nanga Yehovah. Te wi e leisi Mika 7:14, dan Mika e agersi a pipel fu Gado nanga skapu di e tan nanga a skapuman fu den, so taki ogri no e miti den. A profeititori disi abi wan moro bigi kontru na ini a ten disi. A fikapisi fu na Israel na yeye fasi, èn sosrefi den tra skapu, e kisi kibri fu a Skapuman fu den di den e frutrow, namku Yehovah. Den e tan ’den wawan ini a busi, na mindrisei fu wan dyari nanga froktubon’. Dati wani taki dati na yeye fasi, den de aparti fu a grontapu disi di e bruya moro nanga moro èn di e kon ogri dei fu dei.—Yohanes 10:16; Deuteronomium 33:28; Yeremia 49:31; Galasiasma 6:16.
22 Soleki fa Mika 7:14 ben taki na fesi tu, dan sani e waka bun nanga a pipel fu Yehovah. Mika e taki fu den skapu, noso fu a pipel fu Gado: „Meki den nyan na Basan nanga Gilead.” Neleki fa sani ben e waka bun nanga den skapu na ini Basan nanga Gilead fu di den ben e nyan na bun gron, na so sani e waka bun na yeye fasi tu gi a pipel fu Gado na ini a ten disi. Disi na ete wan tra blesi gi den wan di e sori sakafasi te den e waka nanga Gado.—Numeri 32:1; Deuteronomium 32:14.
23. San wi kan leri te wi e luku Mika 7:18, 19?
23 Na ini Mika 7:18, 19, a profeiti e sori taki Yehovah wani gi pardon trutru na den wan di e sori berow. Vers 18 e taki dati Yehovah e „gi pardon fu fowtu” èn taki a „no e tan prakseri den sondu”. Soleki fa vers 19 e sori, dan a „sa trowe ala den sondu fu den na ini a dipi fu a se”. San wi kan leri fu disi? Wi kan aksi wisrefi efu wi de neleki Yehovah ini a tori disi. Wi e gi trawan pardon fu den fowtu di den du teige wi? Te den sma disi e sori berow èn e du muiti fu poti sani kon reti, dan a no de fu taki dati wi wani de klariklari fu gi den pardon nanga wi heri ati èn fu ala ten, neleki fa Yehovah e du dati.
24. Fa yu kisi wini fu a profeititori fu Mika?
24 Sortu wini wi kisi now di wi luku a profeititori fu Mika? A memre wi taki Yehovah e gi wan trutru howpu na den sma di de mati fu en (Mika 2:1-13). Wi kisi deki-ati fu du ala san wi man fu horibaka gi a tru anbegi, so taki wi kan waka na ini a nen fu Gado fu têgo (Mika 4:1-5). Èn wi kisi a dyaranti taki awinsi na ini sortu situwâsi wi de, toku wi man du san Yehovah e aksi fu wi. Iya, a profeititori fu Mika e gi wi krakti trutru fu waka na ini a nen fu Yehovah.
San yu ben sa piki?
• San Yehovah e aksi fu wi, soleki Mika 6:8 e sori?
• San wi musu du efu wi wani „du retidu”?
• Fa wi kan sori taki wi „lobi switifasi”?
• San a wani taki fu ’sori sakafasi te wi e waka nanga Gado’?
[Prenki na tapu bladzijde 21]
Mika ben e du san Yehovah ben aksi fu en, aladi a situwâsi fu a ten dati ben ogri srefisrefi. Yu kan du a srefi sani tu
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Du retidu fu di yu e preiki gi ala sortu sma
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Sori taki yu lobi switifasi fu di yu e yepi trawan di de na nowtu
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Du san yu man, ma hori a situwâsi fu yu na prakseri