Gi joesrefi abra èn san a de agersi
1. Fa wan marki foe sabi soema wan sma de kan dini wan boen prakseri, soleki ben sori ini na tori foe opregti djoe, bifo Jeruzalem ben pori ini 607 bifo G.T.?
WAN marki ofoe wan agersi fasi foe soema wan sma de ofoe san de en offiële positsi kan de boen, ja fanowdoe. Sjatoe bifo Jeruzalem ben kisi pori ini 607 G.T., dan wan agersi „man” ben seni go foe poti wan marki tapoe a fesi ede foe reti-ati Israëlsma, foe kibri den foe no dede. Soso den pikinso sma di den ati ben bron toemsi foe „den tegoe sani di ben doe” na mindri san ben moe de na santa foto foe Gado, ben kisi na marki foe kisi ferloesoe. — Ezechiël 9:1-7.
2. Sortoe marki foe kon sabi sani e taki ini Openbaring kapitel 7, èn fa den abi foe doe nanga ferloesoe?
2 Ini a ten disi na heri grontapoe, ibri momenti kan kisi foe doe nanga wan „bigi benawtoe”. Openbaring 7:1-8 e ferteri wi foe datede dati den „fo engel” di tanapoe na den fo oekoe foe na grontapoe, ben kisi na komando foe loesoe pas den fo winti, di e meki wan toemsi pori winti ofoe „benáwtoe” kon, baka te na nomroe di ben poti foe den sma di Gado ben ferkisi ben kisi wan ségel tapoe den fesi ede. Nanga disi wan „bigi ipi” sma e kisi na okasi foe krin densrefi ini na „broedoe foe na Lam”, foe nanga disi sma kan kon sabi den leki sma, di de warti foe psa libilibi na „bigi benawtoe”. — Openbaring 7:9-14; Mattéus 24:21, 22.
3, 4. San na „agersi fasi foe gi ensrefi abra” tapoe na tai-ede foe na djoe hépriester ben sa memre den Israëlsma?
3 Ini na Israël foe owroeten wan priesterfamiri ben poti na wroko. Mozes ben doe den spesroetoe komando foe Jehovah foe meki den aparti krosi foe na hépriester. Foe na tai-ede ben tanapoe: „Den ben meki wan plaat foe soifri gowtoe leki wan agersi fasi (marki) foe a santa gi di den gi densrefi abra èn leki na skrifi tapoe wan ségel den ben skrifi na ini den wortoe: ’Santa gi na Masra’ (’A wije gi Jahweh’, Petrus-Canisiusvertaling), èn den ben poti wan paars lenti na en foe tai en a tapoe na tai-ede.” — Exodus 39:30, 31; 29:6; Leviticus 8:9, The New English Bible; Nieuwe-Wereldvertaling.
4 Na „marki disi dati a gi ensrefi abra” ben sa memre na hé-priester nanga ala sma di e si en dati Gado ben „wije” en ofoe dati a ben gi abra a wan santa dienst foe na boen foe wan pipel di ben gi ensrefi abra. En nanga en kompe-priester ben sa teki fesi ini a leri foe a pipel èn ini na offer foe boen srakti-ofrandi di e tapoe sondoe, sodati dati ben sa jepi den foe libi akroederi a gi di den gi densrefi abra na Gado. Disi ben sa jepi foe meki dati na naatsi ini na santa status dati ben gi ensrefi abra, bikasi a ben kisi na warskow, dati efoe a ben sa libi Jehovah, Jehovah ben sa libi en foe en sé èn ben sa gi den ini na anoe foe den féanti foe den. — Deuterononium 28:15, 25, 63.
5. Foe san-ede meki na afersi foe wi no de sondro howpoe, aladi no wan enkri djoe di nen Cohen, no kan bewijsi dati a de na hépriester foe Aäron?
5 Na sari historia foe den Israëlsma de wan waka baka makandra foe rampoe di den ben ondrofeni foedi den ben drai densrefi poeroe foe den komando foe Gado èn foe na dienst di den ben doe gi en leki sma di ben gi densrefi abra. Baka na di foe toe pori foe Jeruzalem nanga en tempel ini 70 G.T. na hépriester nanga na marki dati a ben gi ensrefi abra tapoe na tai-ede foe en ben komoto na pasi. Ini na ten disi no wan enkri djoe nanga na bakanen Cohen („Priester”) kan bewijsi dati a de na hépriester foe Israël. Na situwasi foe wi foe datede de sondro howpoe? Nono! Wi e lési namkoe foe na glori Manpikin foe Gado: „So wan hépriester ben fiti wi: loyaal, sondro fowtoe, sondro flaka, aparti foe den sondari èn moro hé leki den hemel . . . a ben tjari ensrefi leki ofrandi”. — Hebreër 7:26, 27.
6, 7. Jezus ben gebore ini na lo foe priester ini Israël èn fa a ben kan tron hépriester?
6 Foedi Jezus ben de na Manpikin foe Gado, meki dati a no abi foe de wan memre foe na lo foe Levi ofoe foe na priesterfamiri foe Aäron foe tron a priester foe Gado. A ben kan de a priester foe Gado akroederi na wondroe seti foe Jehovah Gado. Gado jeje ben poesoe Kownoe David foe taki na proféti fasi foe na barinen bakapikin disi, di ben sa de moro hé leki en fostentata di ben de kownoe: „Den wortoe foe Jehovah gi mi Masra de so: ’Sidon a mi reti-anoe, te leki mi poti joe féanti leki wan foetoebangi gi joe foetoe.’ Na tiki foe joe tranga Jehovah sa seni komoto foe Sion, taki: ’Go na mindri joe féanti foe poti den na joe ondro.’ A pipel foe joe sa de klari foe pristeri ensrefi tapoe na dé foe joe sroedati-makti. Ini na moifasi foe na santafasi (ini santa fesa-krosi), foe na moeroebere foe na moesoedé, joe abi . . . joe kompe foe jongoe man neleki dowdropoe. Jehovah ben sweri (èn a no sa firi spéti): ’Joe de priester te ten di no abi marki na a fasi foe Melchizedek!’” — Psalm 110:1-4, Nieuwe-Wereldvertaling; Leidse Vertaling.
7 Na glori Jezus Kristus soboen de te now ete wan kownoe èn priester, di de moro hé leki den hépriester foe Israël foe owroeten nanga na agersi fasi . . . na skinfasi foe na gi di den gi densrefi abra. A no e de ini na wroko foe en, foedi a de wan leviet priester, ma tapoe na gron foe a sweri foe Jehovah Gado.
Wan agersi fasi gi den sma di „de klari foe pristeri densrefi”
8. Foe sanede wi e libi now ini na dé foe Kristus „sroedati-makti”, èn fa den sma di de klari now foe pristeri densrefi e doe ini disi?
8 Den discipel foe a Kownoe èn Hépriester dati, Kristus Jezus, e pristeri densrefi now „klarklari” tapoe na dé foe en „sroedati-makti”. Den e gi densrefi abra ini na nen foe na Kownoe Hépriester disi na Jehovah Gado èn den e meki den dopoe den leki wan agersi fasi . . . foe na gi di den gi densrefi abra. Den de den sma di na heri nomroe foe den moe kisi wan ségel bifo na broko kon foe na „bigi benawtoe”. Makandra nanga den kompe foe den foe na „bigi ipi” den de „klari foe pristeri densrefi” leki dowdropoe foe tjari den kowroe-ati ferloesoe-boskopoe foe Gado gi den sma. — Openbaring 7:2-4, 9, 10, 14.
9. Sortoe rai Paulus ben gi na den salfoe kristen ini Romeini 12:1, 2?
9 Di na apostel Paulus ben skrifi gi den discipel 1900 jari pasa kaba, a ben taki: „Mi e begi oenoe tranga, brada, nanga den sari-ati fasi foe Gado, foe pristeri oen skin leki wan srakti-ofrandi, di de na libi, santa èn switi na Gado, wan santa dienst nanga na powa foe oen denki. No kon tan moro langa leki na seti foe sani disi, ma kon kenki, foedi oen e kenki oen froestan, sodati oen kan bewijsi gi oensrefi san de na boen èn switi èn volmaakti wani foe Gado.” — Romeini 12:1, 2.
10, 11. (a) Sortoe takimakandra Paulus ben meki waka na fesi a tranga begi foe en gi den heiden kristen ini Rome? (b) Na sortoe fasi na seti disi ben de wan bigi sori foe sari-ati foe na sé foe Gado?
10 Na begi dja na tapoesé e waka wantronwantron baka na takimakandra foe Paulus foe na agersi olijfbon. Neleki taki ini wan olijfbon di den e kweki, a so den memre foe na naatsi Israël di ben gi densrefi abra ben de natuurlek bakapikin foe na „mati” foe Gado Abraham. Na so fasi den ben de den fosiwan di ben kan feni boen foe tron „a siri foe Abraham” akroederi na pramisi di ben gi na en (Genesis 12:3; 22:17, 18; Galacia 3:16, 29; Jakabus 2:23). Ma soso wan fikapisi foe den natuurlek djoe ben teki Jezus leki na Messias èn ben tjari kon abra ini wan njoen situwasi, sodati, na presi foe de na natuurlek siri foe na grontapoe Abraham, den e tron na jeje siri foe na Moro Bigi Abraham, Jehovah (Romeini 11:5, 7). Den trawan den ben kapoe poeroe leki „taki”. Foe teki na presi foe den, Gado ben go na den no-djoe ofoe, leki a ben de so, na wan agersi wlide olijfbon, foe kan teki nofo „taki” foe na bon dati èn foe ent den tapoe na jeje olijfbon di ben kweki, di te foe kaba ben sa abi 144.000 taki èn di ben sa abi en roetoe ini na Moro Bigi Abraham, Jehovah Gado, na Fonten foe ala blesi. — Romeini 11:13-33; Openbaring 14:1.
11 Soboen, a ben de wan sori foe bigi sari-ati foe a sé foe Gado, dati den Romeinsma dati nanga ala tra no-djoe di no ben besnij, ben go de wan pisi foe na jeje siri foe Abraham, sodati ala famiri foe na grontapoe ben sa kisi blesi nanga jepi foe Gado kownoekondre (Efese 2:12; Galacia 3:26-29). Disi ben poti tapoe den wan libifasi foe offer densrefi. Ma na a ten dati no wan tra grani ben de di Gado ben gi na libisma mekisani, èn fa dati ben de wan spesroetoe grani! Nanga reti na apostel Paulus ben skrifi foe datede foe den: „Pristeri joesrefi na Gado leki sma di foe dede ben kon na libi, èn pristeri Gado ooktoe joe léden leki fetisani foe regtvaardiki fasi. Bikasi na sondoe no mag de masra na joe tapoe, foedi joe no de ondro na wèt (foe Mozes), ma ondro no-ferdini boen-ati.” — Romeini 6:13, 14.
12. San de ini na tori gi den discipel foe Kristus di kisi salfoe nanga na jeje, te den e taigi den taki: „Pristeri joesrefi na Gado leki sma di foe dede ben kon na libi”?
12 Aladi Paulus ben skrifi gi sma, di ben de kristensma di ben gi densrefi abra kaba, „santawan”, tog a no e loekoe psa san den ben doe na a bigin, foedi den ben gi den libi abra, di a ben taki: „Pristeri joesrefi na Gado leki sma di foe dede ben kon na libi.” Ma den moe libi akroederi na komando disi èn tan waka baka na pasi disi foe offer densrefi. Efoe den no ben sa doe disi den ben sa kapoe poeroe toe leki taki di ben kon ini na presi foe tra taki (Romeini 1:7; 11:21, 22). Boiti dati, discipel foe Jezus Kristus di sa kon ini na ten di e kon ben sa lési den wortoe disi di ben skrifi ondro na krakti foe santa jeje, èn kisi boen dekati foe doe ala fanowdoe stap foe kon èn tan ini wan spesroetoe matifasi nanga Gado leki sma di gi den srefi abra èn di kisi dopoe. Foe tan hori na „matifasi disi foedi den ben gi densrefi abra na Gado”, den ben moe feti alaten wan feti foe pristeri den léden foe den skin leki fetisani foe regtvaardiki fasi na presi dati den poti disi na ondro na makti foe sondoe. Disi ben sa de leki wan gi jesi na den wortoe foe Jezus: „Efoe wan sma wani kon na mi baka, dan a no moe prakseri ensrefi, teki en pina-oedoe èn waka alaten na mi baka.” — Mattéus 16:24.
Wan „bigi ipi” foe sma di e sori dati den gi densrefi abra
13. A de wan sani di fiti gi den sma di abi wan grontapoe howpoe foe fi densrefi abra na Gado èn agersi disi nanga na dopoe ini watra?
13 Na tapoe na heri grontapoe moro leki 2 miljoen 300 doesoen sma e teki now prati na a préki foe na boen njoensoe foe na Kownoekondre, èn na moro bigi pisi foe den ben pristeri densrefi gi na dopoe ini watra leki wan agersi fasi foe a gi di den gi densrefi abra. Na a ten foe na alajari fesa foe na Avondmaal foe Masra moro pikinso leki 10.000 foe ala den sma disi e gebroiki a brede nanga na win foe sori dati den de Kristus discipel, di abi wan howpoe foe go na hemel. Ma a de wan joisti sani dati ala tra sma gi densrefi abra èn agersi disi nanga na dopoe ini watra? Séker, bikasi den toe moe kon ini wan joisti matifasi nanga Gado nanga jepi foe na Toemsi Boen Herder, Kristus Jezus foe kan pasa libilibi na „bigi benawtoe” di de reti na wi fesi èn kisi wan goedoe leki wan pisi foe a „njoen grontapoe” foe Gado. — 2 Petrus 3:13; Openbaring 21:1-4.
14. Sortoe boen matifasi na mindri makandra de nanga reti ini na „wán ipi” foe na Toemsi Boen Herder, Kristus Jezus?
14 Soboen na moro bigi pisi foe den kotoigi foe Jehovah di gi densrefi abra no abi kwetkweti na hemel howpoe foe de mede-erfgenaam nanga Jezus Kristus ini na Kownoekondre di de na tapoesé. Den no e taki dati den de jeje Israëlsma, di ben kon njoen gebore nanga Jehovah jeje. Tokoe den ben tai densrefi, sondro dati joe kan poeroe den na a fikapisi foe jeje Israëlsma, leki memre foe na „wán ipi” ondro „wán herder”, Jezus Kristus (Johannes 10:16). Disi de heri boen foe a sé foe den èn a de joisti foe a sé foe a bijbel.
15. (a) Soema, boiti den djoe a skinfasi ben hari komoto foe Egypte èn ben go te foe kaba ini a Pramisi Kondre èn fa den ben si den drape? (b) Soema den e agersi ini disi ten?
15 Meki wi doe dja san a tekst ini 1 Korinte 10:18 e taigi wi foe doe èn loekoe „na san de Israël na skin fasi”. No ala sma, di ondro na tiri foe Mozes ben hari komoto foe Egypte, ben de natuurlijke Israëlsma di ben besnij. „Wan bigi moksi groepoe ben hari go nanga den, makandra nanga skapoe èn kaw” (Exodus 12:38). Di den Israëlsma ben go ini a Pramisi Kondre, dan den sma disi „ben de den freemde sma di e libi inisé foe den portoe foe den” (Exodus 20:10; Numeri 35:15; Leviticus 19:9, 10). Na bigi moksi groepoe dati foe owroeten ben de wan agerei fasi foe na „bigi ipi” „tra skapoe” di na Toemsi Boen Herder, Jezus Kristus, abi ini disi ten. — Johannes 10:14, 16; Openbaring 7:9-17.
16, 17. (a) Na sortoe fasi na ’bigi moksi groepoe’ ben kisi dopoe nanga den Israëlsma na agersi fasi? (b) Soema lon komoto foe na agersi Egypte foe now, èn soema sa ondrofeni na pori na mindri omstandigheden di e akroederi nanga di ben pasa na a Redi Se?
16 Ini a ten foe Mozes na ’Bigi moksi groepoe’ foe no-Israëlsma ben ondrofeni den srefi sani leki den Israëlsma di ben besnij èn ini disi ben de toe wan wondroe dopoe. Foe na dopoe disi na apostel Paulus ben skrifi ini 1 Korinte 10:1-4: „Now mi no wani oenoe de sondro sabi, oen brada, dati wi fostentata ben de alamala ondro na wolkoe èn alamala ben hari psa ini na se èn alamala nanga jepi foe na wolkoe èn foe na se ben kisi dopoe ini Mozes; èn alamala ben njan a srefi njanjan èn alamala ben dringi na srefi jeje dringi. Bikasi den ben dringi foe na jeje stonbergi di ben waka nanga den, èn na stonbergi ben wani taki na Kristus.” Soboen na agersi fasi den Israëlsma èn na „bigi moksi groepoe” ben kisi dopoe, aladi den no ben kon nati troetroe.
17 Nanga na wondroe dati foe a sé foe Jehovah Gado, den ben poti na a sorgoe foe Mozes leki a tiriman di Gado ben gi, neleki den ben dopoe letterlek ini en. Ma disi no ben de wan dopoe ini a dede, soleki disi ben de gi den Egyptesma di ben lon a den baka (Exodus 14:1-15:21). Now wi e doro na fesi foe wan srefi sortoe situwasi. Na getrow fikapisi foe den jeje Israëlsma nanga den kompe foe den foe a „bigi ipi” ben hari komoto foe na agersi Egypte (Openbaring 11:7, 8). Den e hari go na a Njoen Seti foe sani ondro Kristus doesoen jari kownoekondre. Na Moro Bigi Mozes, na glori Masra Jezus Kristus, e go a den fesi. A féanti grontapoe e lon a den baka. A teki na faste bosroiti foe stop den foe feni wan boen presi go. Den agersi Egyptesma de a pasi e go na a fetigron foe Gado, Har-mágeddon, pe den sa kisi dopoe nanga faja, pori. Nowan sma foe den sa tan a libi foe ferteri na takroe tori disi baka (Openbaring 16:14-16; Mattéus 3:11, 12). Soleki a ben de ini na tori foe na „Redi Se”, dan nowan sma foe na jeje Israël ofoe foe na „bigi ipi” foe na Moro Bigi Mozes sa dede ini na kiri foe Har-mágeddon.
18. Fa a sa go nanga a „bigi ipi” a srefi fasi leki fa a ben waka nanga na ’bigi moksi groepoe’, baka di den ben hari komoto foe Egypte ondro a tiri foe Mozes?
18 Den getrowwan foe na „bigi ipi” no e tan a baka, nanga na toe-ati lostoe foe drai baka go na a agersi Egypte di de nanga plaag ondro en Farao, Satan na Didibri. Aladi den e loekoe a den fesi, den e tan alaten ini contact nanga na fikapisi foe den jeje Israëlsma. Den de „wan ipi” makandra nanga den (Johannes 10:16). Neleki na ’bigi moksi groepoe’ di ben pasa libilibi na waka pasa na Redi Se, na so den sma di de wan pisi foe na disiten „bigi ipi”, sa tjari psa leti mindri na „feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” èn tjari go na wan boen sjoro na a tra sé.
19. Spesroetoe sensi oten den sma di de wan pisi foe na „bigi ipi” ben saka densrefi ondro a dopoe ini watra èn fa den krin densrefi foe anbegi Gado a wan soifri fasi?
19 Spesroetoe sensi 1935 den sma di de wan pisi foe na „bigi ipi” ben saka densrefi na ondro a dopoe ini watra leki wan agersi fasi foe a gi di den gi densrefi abra na Gado sondro wan kondisi nanga jepi foe na Moro Bigi Mozes, Jezus Kristus. Den ben wasi den krosi foe den di sma moe kon sabi den èn den ben „meki den kon weti ini na broedoe foe na Lam”, na Moro Bigi Mozes (Openbaring 7:9-14). Na anbegi foe den gi Gado na wan krin wan.
20. Pe na „bigi ipi” e anbegi Jehovah, èn fa disi ben taki a fesi ini Zacharia 8:20-23?
20 Na „bigi ipi” disi foe krin anbegiman de dé nanga neti ini Gado jeje tempel (Openbaring 7:15-17). Den sma, di na proféti Zacharia ben si na fesi dati den ben sa anbegi Johovah ini En tempel na Jeruzalem baka na konfri foe den Israëlsma komoto foe Babylon ini 537 bifo G.T., e agersi den. Wi e lési foe disi ini Zacharia 8:20-23: „Disi Jehovah foe den legre ben taki: ’A sa pasa dati den volkoe nanga den sma di e libi ini foeroe foto sa kon; èn den sma foe na wan foto séker sa go na di foe wan trawan, èn taki: „Meki wi go tog foe safoe na fesi foe Jehovah èn foe soekoe Jehovah foe den legre. Misrefi wani go.” Èn foeroe volkoe nanga makti naatsi troetroe sa kon foe soekoe Jehovah foe den legre ini Jeruzalem èn foe safoe na fesi foe Jehovah.’ Disi Jehovah foe den legre ben taki: ’A sa de ini den dé dati dati tin man foe ala tongo foe den naatsi sa graboe hori, ja sa graboe hori troetroe a mofosé (foe wan krosi) foe wan man di de wan djoe, èn taki: „Wi wani go nanga joe, bikasi wi ben jere dati Gado de nanga joe.”’”
21. Fa den sma di de wan pisi foe a „bigi ipi” e „graboe hori” na mofo-sé foe a krosi foe wan man di de wan djoe, èn tapoe na gron foe san den abi na howpoe foe pasa libilibi na „bigi benawtoe”?
21 Na fasi foe den „tin man dati foe ala tongo foe den naatsi” e sori a dini nanga frede foe na wán libi èn troe Gado, Jehovah! Ini a ten disi so wan dini foe Gado de boen gi EN nanga jepi foe na moro bigi „Djoe” di ben libi oiti na grontapoe, na „Lam” di ben offer wan dé, Jezus Kristus. Den e waka getrow a baka Jezus, foedi den e saka densrefi na ondro na dopoe ini watra, no wawan foe sori dati den ben pristeri densrefi, ma ini a tori foe den, leki wan agersi fasi toe foe a gi di den gi densrefi abra na a srefi Gado nanga den heri ati. Aladi den e „graboe na mofosé (foe a krosi)” foe a fikapisi foe den 144.000 jeje djoe, den e hari go makandra nanga den na a Jeruzalem di de na tapoesé, na hemel Jeruzalem. Ini na jeje tempel foe a Jeruzalem disi, di na fikapisi di de ete na grontapoe e teki presi foe en, den e doe dé nanga neti „santa dienst” gi na Moro Hé Gado, Jehovah. Den abi na howpoe foe pasa libilibi na „bigi benawtoe” foe go doro foe tego nanga na dienst foe Gado na grontapoe. Foedi tapoe wan joisti fasi den kan meki sma kon sabi den leki knekti foe Gado di ben gi den srefi abra sondro wan kondisi èn den ben teki dopoe, den e feni den boen foe kisi tego grontapoe dienst, bikasi den ben kisi na djaranti dati „na Tata e soekoe den sortoe sma disi foe anbegi en nanga jeje èn waarheid”. — Johannes 4:23, 24.
JOE KAN PIKI DEN AKSI DI E KON NOW LEKI WAN LOEKOE BAKA FOE SAN WI BEN LERI?
□ Fa prakseri ben poti a tapoe dati Jehovah ben gi na hépriester abra na En santa dienst?
□ Nanga san Jezus ben man foe tron hépriester?
□ San den sma di e tron Kristus discipel moe doe, leki fa Romeini 12:1, 2 e taki?
□ Fa na „bigi ipi”, te joe loekoe na dopoe, kan teki gersi nanga na „bigi moksi groepoe” di ben komoto makandra nanga den Israëlsma foe Egypte?
[Prenki na tapoe bladzijde 54]
Na glori Jezus Kristus de wan Hépriester, di de moro hé leki den hépriester foe na Israël foe owroeten nanga a marki foe den a skinfasi dati den gi densrefi abra
[Prenki na tapoe bladzijde 57]
Wan „bigi ipi” ben dopoe ini watra leki wan agersi fasi foe na gi di den gi densrefi abra na Jehovah Gado nanga jepi foe Kristus, sondro kondisi. Joe toe ben gi joesrefi abra a Gado sondro kondisi èn agersi disi nanga dopoe?