San den ten nanga pisten foe Jehovah wani taki gi wi ten
„Ibri bon di no e meki boen froktoe, den e koti poeroe trowe go ini a faja.” — MATTÉUS 7:19.
1. San wi kan leri foe na fasi fa Jehovah ben handri nanga tiriman na ini a ten di pasa?
NA HISTORIA e kotoigi dati Jehovah man ’foe kenki ten nanga pisten, foe poeroe kownoe foe a troon èn foe poti kownoe tapoe a troon’ (Daniël 2:21). Ini den jarhondro di pasa te a ben fiti na ini en prakseri, a ben poeroe Farao, Nebukadnezar, Belsazar, Herodes Agrippa 1 nanga trawan. ’Ma’, son sma e taki kande, ’den sani dati na alamala owroe historia. San wi abi foe doe nanga den sani dati?’ Wi abi foeroe foe doe nanga den, foedi den abi krakti leri na ini den. San wi kan leri foe den sani disi de dati te Jehovah ten doro foe dati, a e tjari wan kaba kon na a tirimakti foe den grontapoe tiriman. Èn te a wani, a e meki a tiriman di a wani kon na makti.
2. Foe doe san na ini a ten foe wi Jehovah ten doro?
2 Na ini den dé foe wi Jehovah faste ten doro baka foe ’poeroe kownoe foe na troon èn foe poti kownoe tapoe a troon’. Ma bifo Gado ’poti’ a kownoe di a wani, a sa poeroe ala tiriman foe na grontapoe disi poti na wan sé èn ooktoe na heri seti tapoe san den e tiri. Foe san-ede? Foedi, netleki Belsazar foe owroeten Babylon, den ben wegi en èn den ben feni en ’toemsi lekti’. Na situwasi na ini a ten disi de precies soleki ini a ten di Gado dienstknegti Daniël ben taki nanga Belsazar: „Gado foe dat’ede ben teri den dé foe joe tirimakti èn djonsro sa tjarl wan kaba kon na en” (Daniël 5:26, 27). Foe dat’ede Jehovah „séker sa broko kownoe na pispisi tapoe a dé foe en atibron. A sa tjari kroetoe kon tapoe den naatsi.” — Psalm 110:5, 6.
Den feni en lekti
3, 4. Fa den feni den grontapoe tiriman foe na jarhondro disi tapoe a kontren foe vréde toemsi lekti?
3 Na sortoe fasi den ben feni den grontapoe tiriman toemsi lekti? Den moe tjari foe wan boen bigi pisi na frantwortoe foe san pasa nanga na libisma-famiri na ini a ten disi, wan ten foe rampoe soleki na historia noiti ben sabi a fesi. Foe eksempre, soso foe sensi 1914 kaba sowan wan hondro miljoen sma ben lasi den libi na ini difrenti oorlog. Na a srefi momenti disi dan doesoendoesoen kernraket nanga sma di moe soetoe den, de klarklari poti ede go tapoe prenspari presi pe foeroe sma e libi.
4 Na tijdschrift Science e tjari na skreki ondrosoekoe di e kon now, kon na doro foe wan kernoorlog di kan kon: ’Na ini wan nucleaire feti di sa bigi nofo a kiri poeroe foe wan bigi pisi foe bon nanga a libi foe meti na grontapoe de wan sani di kande de séker. Na kiri poeroe foe libisma-famiri na wan sani san joe no kan taki no sa kan.’ Wan hé lantiman ini Europa ben taki: „Den lasi no ben sa de foe teri na ini wortoe foe foto ma ini wortoe foe heri pisi foe grontapoe.” Na presidenti foe wan Latijns-Amerkan kondre ben ferklari: „Na libisma-famiri e rij tapoe wan swaki sipi di makriki kan soengoe lasi gwe . . . efoe troetroe a soengoe, dan a kan soigi ala sma go.” Èn wan Japan koranti ben taki: „Na grontapoe de moro fara foe [vréde] leki oiti ini na historia.”
5, 6. Fa a de nanga na economia foe foeroe kondre nanga pipel?
5 Tokoe den naatsi e gi moro nanga moro moni foe abi moro wapen. Den kostoe kren go now te moro leki wan biljoen Amerkan dalla ini wan jari! Wan presi e ferteri taki na grontapoe e gi féfitenti tron moro moni na wán sroedati leki na wan skoropikin. Loekoe pikinso ooktoe wan rapport foe den Verenigde Naatsi, pe e kon a krin dati a moro mendri 450 miljoen sma na grontapoe e pina foe angri èn dati na nomroe foe den e kon moro foeroe. Wan tra rapport e ferklari dati ini ontwikkelingskondre „Ala jari dritenti te fotenti miljoen sma e dede foe angri”. A e taki dati so wan afoe foe den sma dati di dede de pikin ondro féfi jari.
6 Foe wan bigi kondre na ini Zuid-Amerika wan bigiman foe kondre e taki, dati „fotenti procent foe den wrokoman e libi na ini troetroe pina”. Wan tra Zuid-Amerkankondre abi wan cijfer foe sma di no e abi wroko foe 51 procent. Wan bericht e tapoe nanga den wortoe: „Wan pisi foe grontapoe foe 260 miljoen sma ben doro na moro serjoesoe dipi punt ini wan pisten foe 50 jari.” Loekoe pikinso san den dri ede foe koranti foe difrenti kondre e taki now: „Na cijfer foe pina na wan skreki wan”. „Pina e kon moro foeroe.” „Pina, wan hati ondrofeni”. Den bericht disi komoto foe ontwikkelingskondre? Nono. Den komoto foe lantiman ini Canada, den Verenigde Staten, a Republiek Doisrikondre. Ija, srefi den sokari goedoe naatsi de dipi ini moeilekheid.
7. San sma taki foe na ogridoe nanga na tranga di de so foeroe na ini wi ten?
7 Na ini foeroe kondre den problema disi e de foe si na ini wan skwala foe kiri nanga doe ogri na tra sma èn terrorisme. Na ini den Verenigde Staten foe Amerkankondre foe eksempre den Federale Centra foe feti nanga siki e ferteri dati ibri jari moro leki 50.000 Amerkan den e kiri ofoe e kiri densrefi! Wan ede-artikel na ini The New York Times e kon na a bosroiti disi foe dat’ede: „Ala sani komoto na ini oen anoe.” Wan tra ede-artikel e taki: „Disi de wan ten foe internationale anarchie [dati wani taki te sma no e hori densrefi na wèt].” Den grontapoe tiriman soboen no man foe sorgoe gi den fundamenti fanowdoe foe foeroe sma di de na den ondro foe tan a libi, aladi hondrohondro jari langa den ben doe moeiti èn abi ondrofeni.
8. Na historia e kotoigi foe san?
8 Na fosten èn na disiten historia e kotoigi séker dati na grontapoe disi nanga en politiek, economia èn kerki tiriman foe a grontapoe disi noiti kan tjari na vréde nanga sékerfasi, na kolokoe, na gesontoe èn na libi kon di wi e angri foe en èn di wi abi fanowdoe. Foe dat’ede meki na grontapoe disi moe komoto na pasi! Èn a sa komoto na pasi, bika dati Jehovah ben poti a prakseri. A de soleki a bijbel e taki: „Na aksi de klarklari kaba na a roetoe foe den bon, ibri bon di no e meki boen froktoe, e koti trowe, èn e iti go na ini faja.”
Ete wan réde foe na kroetoe
9. Fa den tiriman foe a grontapoe e si den prakseri foe Jehovah ini algemeen?
9 Dati na grontapoe disi na den tiriman foe en ben meki den sortoe takroe froktoe disi kon, de wan foe den réde foe san-ede Jehovah, baka di a wegi na grontapoe na tapoe en wegi feni en toemsi lekti èn sa pori en. Ma ete wan réde de: Den grontapoe tiriman ben poti Jehovah na Mekiman èn universele Soeverein na dorosé foe den prakseri foe den. Den no abi nowan troetroe belangstelling gi den prakseri foe en ofoe gi den ten èn pisten foe en. Foe dat’ede wán Korinte 2:8 e taki foe den: „Na koni disi foe Gado no wan foe den tiriman foe na seti foe sani disi ben kon sabi en.” Psalm 146:3 e gi wi foe dat’ede ooktoe a rai: „No poti joe fertrow tapoe hésma èn ooktoe no tapoe na manpikin foe libisma na grontapoe, di no abi no wan jepi.”
10, 11. (a) San den sma di wani leri sabi Jehovah moe doe? (b) Fa a doe kon dati Gado dienstknegti e kon sabi sani san tra sma no sabi?
10 Na presi foe dati Odo 3:5, 6 e gi wi tranga: „Fertrow tapoe Jehovah nanga heri joe ati èn no bow tapoe joe égi ferstan. Poti prakseri tapoe en ini ala joe pasi, èn en sa meki joe pasi reti.” Sma di e doe disi, no sa tan waka lontoe sandro howpoe na ini na doengroe foe na grontapoe disi pe leti no de. Jehovah sa blesi den nanga en jeje, sodati den sa kon sabi san den prakseri èn den ten èn den pisten foe en gi den wani taki. Soleki Tori foe den Apostel 5:32 e taki, Jehovah e gi en santa jeje „na den di e gi jesi na en leki tiriman.”
11 Den dienstknegti foe Gado sabi soboen san den tiriman foe na grontapoe disi no sabi. Den sabi san den prakseri foe Jehovah èn den ten èn pisten foe en wani taki. Wán Petrus 1:11 e taki dati na ini a ten di pasa den dienstknegti foe Gado „ben tan ondrosoekoe sortoe spesroetoe pisten ofoe sortoe foe pisten na jeje ini den ben sori”. Foedi a jeje foe Gado ben sori den sani disi, meki na apostel Paulus ben kan taki: ’Oen sabi na joisti ten!’ (Romeini 13:11). Foedi den disiten dienstknegti foe Jehovah e gi jesi na en leki tiriman, meki a jeje foe Gado e tjari ooktoe kon a krin gi den ini sortoe ten den de te joe loekoe en foe en sé. Amos 3:7 e taki: „Na [soeverein] Masra Jehovah no sa doe noti efoe a no tjari en getrow afersi kon na krin gi en knegti, den proféti.”
Ete wan tra réde
12, 13. San de ete wan krakti réde foe san-ede Jehovah ben feni na grontapoe disi nanga den tiriman foe en toemsi lekti?
12 Disi e tjari wi kon a tapoe ete wan réde foe san-ede Jehovah feni na grontapoe disi nanga en tiriman toemsi lekti èn sa tjari den kon na wan kaba. Denki baka pikinso san Farao, Belsazar, Herodes, nanga tra tiriman ini a ten di pasa ben doe na Jehovah dienstknegti. Den ben de gensman foe den, ben ferfolgoe den èn ben kiri den srefi. Èn Gado ben aksi den tiriman frantwortoe foe disi.
13 Na so a de ooktoe na ini wi ten. Foeroe grontapoe tiriman de gensman foe Jehovah dienstknegti di lobi vréde èn e ferfolgoe den èn e kiri den srefi. Den sortoe tiriman disi „e taki srefi wortoe tégen na Moro Héwan èn e kwinsi srefi den santawan foe na Moro Héwan dorodoro” (Daniël 7:25; 11:36) Ma Jesaja 54:17 e ferklari: „Nowan enkri feti-sani di smeti tége joe, sa wini . . . Disi de na famiri-goedoe foe den knegti foe Jehovah.” Ala gensman foe dat’ede sa lasi, precies soleki ben pasa nanga trawan ini na ten di pasa. Na a tra sé Jehovah e pramisi dati en pipel sa pasa libilibi na kaba èn sa abi kolokoe.
Na kaba-pisi e kon krosbé
14, 15. (a) Na ini sortoe pisten wi e libi èn sortoe warskow wi moe teki na ati? (b) Sortoe sani e hari kon es’esi, nanga aladi grontapoe tiriman e doe ala moeiti?
14 Na ini sortoe ten wi de soboen te oen loekoe en foe na sé foe Gado? A de na kaba-pisi foe na grontapoe disi. Na son foe en e dongo. Es’esi na neti gi en e kon krosbé. Djonsro na winterten foe en sa doro. Ala bewijsi di na kontroe foe bijbel profétitori èn Jehovah tenschema e gi, e sori dati wi e libi ini „den lasti dé”, ini „a bosroiti foe a seti foe sani” (2 Timotéus 3:1-5; Mattéus 24:3-14). Wi moe teki foe dat’ede na warskow foe Jezus di e kon: „Tan begi dati na lowe foe joe no pasa na ini na winterten” (Mattéus 24:20). Te na hebi winterten foe na lasti benawtoe gi na grontapoe disi doro, dan a sa de lati foe soekoe Jehovah boen-ati.
15 A ten foe meki wan kaba kon na a grontapoe disi di e wiswasi Gado e kon es’esi. Te na ten dati kon, dan den sa poeroe ala tiriman foe na grontapoe nanga tranga na ini den positsi. Wan kaba sa kon na den plan foe den di no e tjari froktoe nanga boen ferwakti kon, o opregti kande den tirimam dati de ooktoe. O ja, kande den e proberi foe prisiri a pipel foe den nanga a meki foe kroederi foe fetisani èn ala sortoe plan foe „vréde nanga sékerfasi” èn srefi nanga „santa jari”, ma na waka go na a lasti toeka na ini a feti foe Gado foe Armageddon e go doro sondro foe wan sma kan tapoe en.
16. Jehovah ben gi na tirimakti foe grontapoe na soema?
16 Prakseri ooktoe dati Jehovah no wawan ’e poeroe kownoe foe a troon’ ma dati ooktoe e ’poti kownoe tapoe a troon’ (Daniël 2:21). Den hemel legre di Jehovah sa gebroiki foe tjari na ini Armageddon en strafoe kon sa abi leki a sma di sa tjari den na Tiriman di en ben poti gi na grontapoe. Èn dati de en getrow Manpikin, Kristus Jezus, di abi now hemel makti nanga glori. Openbaring 19:16 e kari en „Kownoe foe den kownoe èn Masra foe den masra”. Daniël 7:14 e taki foe en: „En ben kisi tirimakti nanga wartifasi èn wan kownoekondre, sodati den pipel, nationaal groepoe èn tongo ben sa dini alamala en. En tirimakti de wan tirimakti foe ten di no abi marki, di no sa pasa èn en kownoekondre wan di no sa go na ondro.” — Loekoe ooktoe Daniël 2:44.
17, 18. (a) San sa pasa leki fa a Wortoe foe Gado taki nanga den sma di no e èrkèn Gado nanga na tiriman di a poti gi na grontapoe disi? (b) Soema moro ete sabi dati foeroe ten no libi moro?
17 Na ini krin wortoe na profétiwortoe foe Gado e ferteri wi san sa pasa nanga den sma di no e èrkèn Jehovah nanga en tiriman di a poti tapoe a troon na heri grontapoe. Drape tanapoe: „Mi si ooktoe wan engel tanapoe ini na son, èn a bari nanga wan tranga sten èn ben taki gi ala fowroe di e fré na ini a mindri foe hemel: ’Kon dja, kon makandra na a bigi neti-njanjan foe Gado foe njan den metipisi foe sroedati edeman, èn den metipisi foe trangaman èn den metipisi foe asi èn foe den di e sidon na tapoe den èn den metipisi foe alamala, den friwan èn den srafoe èn foe pikinwan èn bigiwan.’” — Openbaring 19:17, 18.
18 Jeremia 25:33 e taki en so: „Den di Jehovah naki trowe, séker sa didon na a dé dati foe a wan sé foe na grontapoe go te na a tra sé foe na grontapoe. Den no sa kré gi den èn ooktoe den no sa tjari den konmakandra ofoe beri den. Leki fatoe gi na fesi foe na gron den sa tron.” Ija, na kaba e doro gi Satan nanga en heri bedrigi seti foe sani. Èn ensrefi sabi dati heri boen! Na ini Openbaring 12:12 tanapoe dati a sabi dati a abi soso „wan sjatoe pisi ten” ete.
Soekoe Jehovah now
19. Sortoe span dé nanga sortoe switi ten sa bigin baka te wan kaba kon na a seti foe sani disi?
19 Te na neti ofoe na winter foe Satan seti pasa gwe kaba — san dan? Dan a sa de a ten foe Jehovah foe meki wan brenki njoen dé, wan switi njoen dréten doe kon. A sa de na ten foe meki wan bigin nanga Jehovah regtvaardiki Njoen Seti na ondro na tiri foe en hemel Kownoe, Kristus Jezus. Na ini na Njoen Seti dati nowan tranga, nowan kroektoedoe nowan pina, nowan siki èn nowan dede sa de moro. Den sma sa tjari kon de volmakti, nanga tégo libi na den fesi. Fa disi sa de wan ferwakti di e gi dek’ati! — Psalm 37:10, 11, 29; Openbaring 21:4.
20, 21. Fa sma foe ala naatsi ini bigi nomroe e soekoe Jehovah now?
20 Ma bifo na seti foe sani disi doro en kaba èn na njoen seti bigin, dan a de Jehovah ten foe doe gi den safri-ati sma foe na grontapoe wan toemsi prenspari sani. A de na pisten di a e tjari den sma komakandra di wani leri sabi en, di de klari foe saka densrefi na en wani ondro èn di e boigi gi na Kownoe di den teki. Foedi den e doe disi, meki den e kon na ondro na kibri foe Jehovah. Odo 18:10 e taki: „Na nen foe Jehovah de wan tranga toren. A regtvaardikiwan e lon go dja na ini èn e kisi kibri”.
21 Na ini a ten disi bigi nomroe foe sma e doe disi — miljoenmiljoen sma srefi. Èn den e kon foe ibri naatsi foe grontapoe. Na ini Zacharia 8:20 nanga 21 den e skrifi foe den: „Disi Jehovah foe den legre taki: ’Èn a sa pasa ete, dati den pipel èn den sma di e libi na ini foeroe foto sa kon; èn den sma di e libi na ini na wan foto séker sa go na di foe wan trawan, èn taki: „Meki wi go tog spesroetoe foe safoe na fesi foe Jehovah èn foe soekoe Jehovah foe den legre.”’” Vers 23 e taki moro fara: „A sa de na ini den dé dati [ija na ini den ten disi] dati tin man foe ala tongo foe den naatsi sa graboe hori troetroe na lanki foe na krosi foe wan man di de wnan djoe [salfoe prijse man foe Jehovah], taki: ’Wi wani go nanga joe, bika wi ben jere dati Gado de nanga joe.’”
22. San wi moe ferstan èn doe efoe wi wani pasa libilibi na dè foe Jehovah atibron?
22 Anbegi foe dat’ede Jehovah makandra nanga en pipel, èn kon na en boen tanpresi. Abi wan prati na a moro prenspari wroko di e doe na ini a ten disi na grontapoe — na tjari kon makandra èn na leri foe sma di sa pasa Armageddon libilibi, èn di sa abi na moi ferwakti foe meki wan paradijs foe agrontapoe èn foe libi foe tégo na tapoe. Ferstan na ini sortoe ten èn pisten wi de èn doe san Jesaja 55:6 e gi tranga foe doe: „Soekoe Jehovah, aladi a de foe feni. Kari en aladi a de krosbé.” „Soekoe Jehovah, ala oen safri-atisma foe grontapoe, di e doe en kroetoe bosroiti. Soekoe regtvaardikifasi, soekoe safri-atfasi. Kande joe sa feni kibri tapoe na dé foe Jehovah atibron.” — Zefanja 2:3.
Aksi foe loekoe sjatoe san oen ben leri
◻ Na ini sortoefasi den tiriman foe grontapoe de na ini na ai foe Jehovah „toemsi lekti”?
◻ Foe san-ede Jehovah dienstknegti sabi san en ten èn pisten wani taki, aladi den grontapoe tiriman no sabi disi?
◻ Foe san-ede someni tiriman e ferdini na takroe kroetoe foe Gado?
◻ Sortoe ten èn sortoe pisten doro te joe loekoe en foe a sé foe Gado?
◻ Foe san-ede èn fa wi moe soekoe Jehovah now?
[Prenki na tapoe bladzijde 8]
Foeroe sma di e sori bribi now, sa pasa libilibi na kaba foe na grontapoe disi