Trowe ala joe broko-ede na tapoe Jehovah
„Saka oensrefi . . . na ondro a makti anoe foe Gado, so taki a kan hei oenoe na a reti ten; ala di oenoe e trowe ala oen broko-ede na en tapoe, bika a e sorgoe gi oenoe.” — 1 PETRUS 5:6, 7.
1. Fa broko-ede kan abi krakti na wi tapoe, èn fa wi ben kan agersi disi?
BROKO-EDE kan abi boen foeroe krakti na tapoe a libi foe wi. Joe kan agersi en nanga wan storing ini a loktoe di sontron e pori wan moi pokoe di joe e jere na tapoe radio. Efoe no wan sani no e hendri den radiogolf, dan na arkiman kan prisiri foe jere moi pokoe èn a kan meki en firi switi. Ma wan storing di e meki babari kan pori srefi a moro moi pokoe, èn a e tanteri wi èn e weri wi ede. Broko-ede kan abi a srefi bakapisi na tapoe a firi di wi e firi wisrefi korostoe. A kan meki wi firi brokoskin na so wan fasi, taki wi no kan doe prenspari afersi na wan boen fasi. Ija, „broko-ede di e gi frede ini na ati foe wan man, sa meki a beni go na gron”. — Odo 12:25.
2. San Jesus Krestes ben taki foe den „broko-ede foe a libi”?
2 Jesus Krestes ben taki foe a kefar di de te wi e gi pasi taki broko-ede pasa marki e poeroe wi prakseri foe prenspari sani. Na ini a profeititori di a ben froeteri foe den lasti dei, a ben gi tranga: „Poti prakseri na oensrefi, taki oen ati no e kon hebi noiti nanga njanjan pasa marki èn hebi dringi èn nanga den broko-ede foe a libi, èn wantronso a dei dati e kon ini wán momenti na oenoe tapoe, leki wan trapoe. Bika a sa kon na tapoe ala sma di e libi na heri grontapoe. Foe dati ede, tan na ai, ala ten seni tranga begi, so taki oenoe sa man foe lon gi ala den sani disi di sa pasa troetroe, èn tanapoe na fesi foe a Manpikin foe libisma” (Lukas 21:34-36). Neleki fa njanjan pasa marki èn hebi dringi kan meki taki a froestan no e wroko so esi, na so a de toe te wi e firi brokoskin foe den „broko-ede foe a libi” ede, taki wi no e si sani so krin moro nanga wi froestan, èn disi abi sari bakapisi.
San na broko-ede
3. Fa den taki san na „broko-ede”, èn san na wan toe sani di e meki broko-ede kon?
3 Den taki foe „broko-ede” leki „wan ongorostoe firi di wan sma abi, di e frede en noso di e hati en, nofotron foe wan ongolokoe di kan kon noso di a e froewakti”. A de „a broko-ede noso a belangstelling di wan sma abi nanga frede ini en ati”. So srefi a de „wan toemoesi aparti firi foe ongorostoe di e moro wan sma, èn wan frede di nofotron abi leki eigifasi taki a skin e sori sani (so leki a sweti di a sma e sweti, banawtoe, nanga a naki di na ati e naki), te wan sma e tweifri efoe a kefar de troetroe efoe no, èn sortoe kefar dati de, so srefi foe a tweifri di a sma e tweifri na ensrefi efoe a man foe kakafoetoe gi a kefar” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary). So boen, broko-ede kan de wan dangra problema. Foe den foeroe sani di e meki broko-ede kon, joe abi siki, na owroe di sma e kon owroe, a frede di sma e frede ogridoe, a lasi di sma e lasi a wroko foe den, èn a broko di wan sma e broko en ede nanga a boen foe en osofamiri.
4. (a) San na wan boen sani foe memre ini a tori foe sma nanga den broko-ede foe den? (b) San wi kan doe, efoe wi e ondrofeni broko-ede?
4 A de krin, taki difrenti sortoe broko-ede de, neleki fa difrenti situwâsi noso omstandigheid de, di kan meki broko-ede kon. A no ala sma e handri na a srefi fasi na tapoe wan situwâsi. Foe dati ede, wi moesoe kon froestan taki, srefi efoe wan sani a no wan problema gi wi, dan tokoe a sani dati kan tjari troetroe broko-ede kon gi wan toe foe denwan di e anbegi Jehovah makandra nanga wi. San wi kan doe efoe broko-ede e doro so wan marki, taki wi no kan hori wi prakseri na den prisiri waarheid foe Gado Wortoe, di de ini wánfasi? San wi moesoe doe te broko-ede kwinsi wi na so wan fasi taki wi no man si den sani di abi foe doe nanga Jehovah en soevereinfasi nanga wi kresten soifri retifasi, so krin moro? Kande wi no man kenki den omstandigheid foe wi. Na presi foe dati, wi moesoe soekoe penti foe bijbel di sa jepi wi foe kakafoetoe gi broko-ede di de pasa marki èn di den moeilek problema foe a libi e meki kon.
Jepi de
5. Fa wi kan doe, so leki fa a skrifi na Psalm 55:22?
5 Te kresten abi jepi fanowdoe na jeje fasi èn broko-ede de wan hebi na den tapoe, dan den kan kisi trowstoe foe a Wortoe foe Gado. A Wortoe foe Gado e gi tiri di wi kan froetrow, èn a e gi wi foeroe djaranti taki wi no de wi wawan leki loyaal foetoeboi foe Jehovah. Foe eksempre, a psalm singiman David ben singi: „Trowe joe hebi na tapoe Jehovah srefi, èn ensrefi sa jepi joe. Noiti a sa gi pasi foe a regtfardikiwan degedege” (Psalm 55:22). Fa wi kan doe so leki fa den wortoe disi e taki? Foe di wi e trowe ala wi broko-ede, den sorgoe foe wi, den sani di e frede wi, nanga den sani di wi ben froewakti, ma di no kon troe, na tapoe wi lobi hemel Tata. Disi sa jepi foe gi wi wan firi foe seikerfasi nanga wan korostoe ati.
6. San begi kan doe gi wi, so leki fa Filipisma 4:6, 7 e taki?
6 A de prenspari foe begi opregti èn doronomo, efoe wi moesoe trowe wi hebi nanga ala den broko-ede foe wi na tapoe Jehovah. Disi sa gi wi vrede na inisei, bika na apostel Paulus ben skrifi: „No broko oen ede nanga no wan sani, ma meki ini ala sani Gado kon sabi oen tranga begi, nanga jepi foe begi nanga tranga aksi, makandra nanga a gi di oenoe e gi tangi; èn a vrede foe Gado di e pasa ala prakseri, sa kibri oen ati nanga a koni foe oen froestan nanga jepi foe Krestes Jesus” (Filipisma 4:6, 7). A „vrede foe Gado” di joe no kan teki gersi nanga tra sani, de wan aparti sortoe korostoe firi, di den foetoeboi foe Jehovah di gi densrefi abra na en, e njan boen foe dati, srefi ini den moro moeilek situwâsi. Disi e kon foe a krosibei persoonlijk matifasi di wi abi nanga Gado. Te wi e begi gi santa jeje èn e meki dati poesoe wi, dan wi no e kisi froelekti foe ala den problema foe a libi, ma wi e njan boen troetroe foe vrede, a froktoe foe a jeje (Lukas 11:13; Galasiasma 5:22, 23). Broko-ede no e moro wi, foe di wi sabi taki Jehovah e meki en heri getrow pipel „tan ini seikerfasi” èn a no sa gi pasi taki wan sani pasa di sa doe wi ogri foe ala ten. — Psalm 4:8.
7. Sortoe prati kresten owroeman kan abi foe jepi wi foe kakafoetoe gi broko-ede?
7 Ma san wi moesoe doe efoe a broko-ede foe wi e tan go doro, srefi ala di wi e prakseri dipi foe den Boekoe foe bijbel èn wi e hori doro na ini begi? (Romesma 12:12) Den owroeman di den poti na wroko ini a gemeente, na wan seti foe Jehovah toe foe jepi wi na jeje fasi. Den kan gi wi trowstoe èn jepi wi, foe di den e gebroiki Gado Wortoe èn foe di den e begi nanga wi èn gi wi (Jakobus 5:13-16). Na apostel Petrus ben gi kompe owroeman deki-ati foe wei na ipi foe Gado foe di den wani, nanga faja èn na wan fasi di de wan eksempre (1 Petrus 5:1-4). Den owroeman disi abi troetroe belangstelling gi a boen foe wi èn den wani foe jepi wi. A no de foe taki, dati efoe wi wani kisi wini dorodoro foe a jepi foe den owroeman èn efoe wi wani taki na jeje fasi ala sani e waka boen nanga wi ini a gemeente, dan wi alamala moesoe waka baka a rai di Petrus gi: „Oen jongoeman, oen saka oensrefi na ondro den owroeman. Ma oen alamala weri sakafasi foe jeje leki wan banti lontoe oen mindrisei, bika Gado e kakafoetoe gi den heimemrewan, ma a e gi no-froedini boen-atifasi na den sakafasiwan.” — 1 Petrus 5:5.
8, 9. Sortoe trowstoe 1 Petrus 5:6-11 kan gi wi?
8 Petrus ben taki moro fara: „Saka oensrefi, foe dati ede, na ondro a makti anoe foe Gado, so taki a kan hei oenoe na a reti ten; ala di oenoe e trowe ala oen broko-ede na en tapoe, bika a e sorgoe gi oenoe. No broeja, de na ai. Oen gensman, Didibri, e waka lontoe leki wan krasi lew, di e soekoe foe njan wan sma. Ma kakafoetoe gi en, hori fasti ini bribi, foe di oenoe sabi taki den srefi sani disi, e miti a heri libimakandra foe oen brada na grontapoe, leki fasi foe kisi pina. Ma baka te oenoe pina foe wan sjatoe ten, dan a Gado foe ala no-froedini boen-atifasi di ben kari oenoe kon na en têgo glori ini wánfasi nanga Krestes, ensrefi sa tjari a leri di oenoe e leri, kon na wan kaba, a sa meki oen kon fasti, a sa meki oenoe kon tranga. En abi ala makti foe têgo. Amen.” — 1 Petrus 5:6-11.
9 Fa a de wan trowstoe foe sabi taki wi kan ’trowe ala wi broko-ede na tapoe Gado, bika a e sorgoe gi wi’! Èn efoe wan toe foe wi broko-ede e kon, foe di Didibri e proeberi foe pori a matifasi di wi abi nanga Jehovah, foe di a e tjari froefolgoe nanga tra pina kon na wi tapoe, a no wan moi sani foe sabi dan, taki ala sani sa waka boen nanga den sma di e hori den soifri retifasi? Ija, baka te wi pina foe wan sjatoe ten, dan a Gado foe ala no-froedini boen-atifasi sa tjari a leri di wi e leri, kon na wan kaba èn a sa meki wi kon fasti èn kon tranga.
10. Na sortoe dri eigifasi di kan jepi wi taki broko-ede no de so hebi moro, 1 Petrus 5:6, 7 e sori go?
10 Wán Petrus 5:6, 7 e sori go na dri eigifasi di kan jepi wi foe kakafoetoe gi broko-ede. Wán na sakafasi noso „sakafasi foe jeje”. Vers 6 e kaba nanga den wortoe „na a reti ten”, san e sori taki a de fanowdoe foe abi pasensi. Vers 7 e sori taki nanga froetrow wi kan trowe ala wi broko-ede na tapoe Gado, ’bika a e sorgoe gi wi’, èn den wortoe dati e gi sma deki-ati foe froetrow dorodoro tapoe Jehovah. Foe dati ede, meki wi go loekoe fa sakafasi, pasensi nanga dorodoro froetrow tapoe Gado kan jepi wi foe meki taki broko-ede no de so hebi moro.
Fa sakafasi kan jepi
11. Fa sakafasi kan jepi wi foe kakafoetoe gi broko-ede?
11 Efoe wi abi sakafasi, dan wi sa erken taki den prakseri foe Gado hei srefisrefi moro di foe wi (Jesaja 55:8, 9). Sakafasi e jepi wi foe erken taki wi skotoe ini a denki di wi man denki, te wi e teki dati gersi nanga a fasi fa Jehovah e denki na wan toemoesi volmaakti fasi. A e si sani di wi no abi a koni foe man si krin, so leki fa a de foe si ini a kefal foe a regtfardiki man Job (Job 1:7-12; 2:1-6). Foe di wi e saka wisrefi „na ondro a makti anoe foe Gado”, meki wi e erken a lagi posisi di wi abi te wi e teki dati gersi nanga wi Moro Hei Soeverein. Na a tra sei, disi e jepi wi foe kakafoetoe gi omstandigheid di a e gi pasi foe dati. Na ati foe wi e angri kande foe kisi froelekti wantewante, ma foe di den eigifasi foe Jehovah de ini volmaakti balansi, meki a sabi soifri oten a moesoe doe wan sani gi a boen foe wi èn fa a moesoe doe dati. Foe dati ede, meki wi hori a makti anoe foe Jehovah na wan sakafasi, neleki jongoe pikin, nanga a froetrow taki a sa jepi wi foe kakafoetoe gi den broko-ede foe wi. — Jesaja 41:8-13.
12. Fa den wortoe foe Hebrewsma 13:5 kan abi krakti na tapoe a broko di wi e broko wi ede nanga seikerfasi ini a tori foe goedoe na skin fasi, efoe wi e poti den wortoe disi na ini wi libi?
12 Sakafasi wani taki toe foe de klariklari foe poti a rai foe Gado Wortoe ini wi libi, san nofotron kan meki taki broko-ede no de so hebi moro. Foe eksempre, efoe a broko-ede foe wi kon, foe di wi ben feti na baka goedoe na skin fasi, dan a ben sa de wan heri boen sani te wi ben o poti prakseri tapoe a rai di Paulus gi: „Meki a fasi fa oenoe e libi de fri foe a lobi gi moni, ala di oenoe de tevrede nanga den sani foe now. Bika [Gado] taki: ’Mi no sa libi joe noiti èn na no wan fasi mi sa komoto gowe foe joe’” (Hebrewsma 13:5). Foe di foeroe sma na wan sakafasi e poti a rai dati na ini a libi foe den, meki den fri densrefi foe hebi broko-ede ini a tori foe seikerfasi di abi foe doe nanga goedoe na skin fasi. Ala di a situwâsi foe den na moni sei no kon moro betre kande, tokoe a no de a moro prenspari sani ini a prakseri foe den, so taki dati ben sa kan doe den ogri na jeje fasi.
San pasensi e doe
13, 14. (a) Sortoe eksempre a man Job ben gi ini a tori foe hori doro nanga pasensi? (b) San a kan doe gi wi efoe wi e wakti tapoe Jehovah nanga pasensi?
13 Den wortoe „na a reti ten” na 1 Petrus 5:6 e sori taki a de fanowdoe foe hori doro nanga pasensi. Sontron wan problema e tan wan langa ten, èn dati kan meki broko-ede kon moro hebi. Spesroetoe ini so wan situwâsi wi moesoe libi sani ini na anoe foe Jehovah. A disipel Jakobus ben skrifi: „Wi e froeklari denwan di hori doro, kolokoe. Joe jere foe a hori di Job ben hori doro èn joe si a bakapisi di Jehovah ben tjari, taki Jehovah safoe srefisrefi ini firi foe lobi èn a abi sari-atifasi” (Jakobus 5:11). Job ben ondrofeni lasi na moni sei, a ben lasi tin pikin na ini dede, a ben pina foe wan takroe sortoe siki, èn falsi trowstoeman ben kroetoe en na wan fowtoefasi. Awansi fa a no fa, pikinso broko-ede ben sa de wan gewoon sani na ondro den sortoe omstandigheid dati.
14 Awansi fa a no fa, Job ben de wan eksempre ini a hori di a ben hori doro nanga pasensi. Efoe wi e ondrofeni wan hebi tesi na tapoe wi bribi, dan wi moesoe wakti kande foe kisi froelekti, neleki fa Job ben doe dati. Ma Gado ben doe wan sani troetroe gi a boen foe Job, foe di te foe kaba A ben gi en froelekti foe a pina di Job ben e pina èn Gado ben pai en pasa marki (Job 42:10-17). Efoe wi e wakti tapoe Jehovah nanga pasensi, dan dati e meki a horidoro foe wi kon moro tranga èn a e sori omeni wi e gi wisrefi ini a dini foe en. — Jakobus 1:2-4.
Froetrow tapoe Jehovah
15. Foe san ede wi moesoe froetrow dorodoro tapoe Jehovah?
15 Petrus ben gi kompe-bribiman deki-ati foe ’trowe ala broko-ede foe den na tapoe Gado, bika a e sorgoe gi den’ (1 Petrus 5:7). Foe dati ede wi kan èn moesoe froetrow dorodoro tapoe Jehovah. Odo 3:5, 6 e taki: „Froetrow tapoe Jehovah nanga joe heri ati èn no bow tapoe joe eigi froestan. Poti prakseri na tapoe en ini ala den pasi foe joe èn en sa meki den pasi foe joe kon reti.” Foe sani di wan toe sma di lai nanga broko-ede, ben ondrofeni ini a ten di pasa, meki den e feni en wan moeilek sani foe froetrow tra libisma. Ma wi abi ala reide foe froetrow wi Mekiman, a troetroe Fonten foe libi èn a Sma di hori ala sani na libi. Srefi efoe wi no e froetrow san wisrefi ben sa doe ini wan bepaalde afersi, tokoe ala ten wi kan froetrow tapoe Jehovah foe froeloesoe wi foe den rampoe foe wi. — Psalm 34:18, 19; 36:9; 56:3, 4.
16. San Jesus Krestes ben taki foe broko-ede ini a tori foe goedoe na skin fasi?
16 A froetrow di wi e froetrow tapoe Gado, wani taki toe dati wi e gi jesi na en Manpikin, Jesus Krestes, di ben leri sma san en ben leri foe en Tata (Johanes 7:16). Jesus ben gi den disipel foe en deki-ati foe ’kibri goedoe na hemel’, foe di den e dini Jehovah. Ma fa a de nanga sani di wi abi fanowdoe ini a tori foe njanjan, krosi nanga tanpresi? „No broko oen ede moro langa”, na so Jesus ben gi leki rai. A ben taki dati Gado e gi den fowroe njanjan. A e weri moi krosi gi den bromki. Libisma foetoeboi foe Gado no warti moro leki den disi? A no de foe taki dati a de so. Foe dati ede, Jesus ben gi deki-ati: „Tan soekoe, dan, fosi a kownoekondre nanga [Gado] regtfardikifasi èn ala den tra sani disi oenoe sa kisi na tapoe.” Jesus ben go doro: „Foe dati ede, no broko oen ede noiti foe a tra dei, bika a tra dei sa abi en eigi broko-ede” (Mateus 6:20, 25-34). Ija, wi abi njanjan fanowdoe, noso dringi, krosi, nanga tanpresi, ma efoe wi e froetrow tapoe Jehovah, dan wi no sa broko wi ede pasa marki foe den sani disi.
17. Fa wi ben kan agersi a fanowdoe foe soekoe a Kownoekondre fosi?
17 Efoe wi e soekoe a Kownoekondre fosi, dan wi moesoe froetrow tapoe Gado èn poti den sani di de prenspari gi wi na a joisti presi. Wan doekroenman di no abi wrokosani foe hari bro, e djompo kande go na ondro watra foe go soekoe oester di abi wan peri na ini. Disi na fa a e wroko moni foe sorgoe gi en osofamiri. A no de foe taki, taki dati na wan toemoesi prenspari sani! Ma san de moro prenspari? Loktoe! Doronomo a moesoe kon na tapoesei foe a watra foe foeroe den fokofoko foe en nanga loktoe baka. Loktoe na wan moro prenspari sani. Na a srefi fasi, kande wi moesoe abi pikinso foe doe nanga a seti foe sani disi foe kan kisi den sani di wi abi fanowdoe ini a libi. Ma afersi na jeje fasi moesoe kon fosi, bika a libi srefi foe wi osofamiri e anga foe den afersi disi. Efoe wi wani tan farawe foe broko wi ede pasa marki nanga den goedoe na skin fasi di wi abi fanowdoe, dan wi moesoe froetrow dorodoro tapoe Gado. Boiti dati, efoe wi ’abi foeroe foe doe ini a wroko foe Masra’, dan dati kan jepi wi foe meki taki broko-ede no de so hebi moro, foe di „a prisiri foe Jehovah” e sori foe de wi fortresi. — 1 Korentesma 15:58; Nehemia 8:10.
Tan trowe joe broko-ede na tapoe Jehovah
18. Sortoe boeweisi de taki, te wi e trowe ala wi broko-ede na tapoe Jehovah, dan dati kan jepi wi troetroe?
18 Foe tan poti prakseri na tapoe sani na jeje fasi, wi moesoe tan trowe ala wi broko-ede na tapoe Jehovah. Ala ten memre taki a e sorgoe troetroe gi den foetoeboi foe en. Foe agersi disi: Foe di a masra foe wan kresten oema no ben de getrow na en, meki a broko-ede foe na oema disi ben doro wan marki taki a no ben man sribi. (Teki gersi Psalm 119:28.) Ma te a ben didon, dan a ben trowe ala den broko-ede foe en na tapoe Jehovah. A ben taigi Gado ala san a ben firi na inisei, èn a ben e froeteri en foe a pen di en nanga den toe pikin oema-pikin foe en ben e firi. Baka te a ben bari kari foe kisi froelekti nanga jepi foe tranga begi, dan ala ten a ben man fadon na sribi, foe di a ben abi a froetrow taki Jehovah ben sa sorgoe gi en nanga den pikin foe en. Na oema disi di brokotrow tapoe a gron foe san bijbel e taki, trow nanga wan owroeman now èn a de kolokoe.
19, 20. (a) San na wan toe fasi fa wi kan kakafoetoe gi broko-ede? (b) San wi moesoe tan doe nanga ala wi broko-ede?
19 Leki a pipel foe Jehovah, wi abi difrenti fasi foe kakafoetoe gi broko-ede. A de wan spesroetoe jepi, te wi e doe san Gado Wortoe e taki. Wi abi boen foeroe njanjan na jeje fasi di Gado e gi nanga jepi foe „a getrow èn koni srafoe”, so srefi den artikel ini A Waktitoren nanga Ontwaakt!, di e jepi sma èn di e kowroe na ati (Mateus 24:45-47). Wi abi a jepi foe Gado en santa jeje. Te wi e begi doronomo èn fajafaja, dan dati e gi wi foeroe wini. Kresten owroeman di poti na wroko, de klariklari èn den wani foe gi wi jepi na jeje fasi nanga trowstoe.
20 Wi eigi sakafasi nanga pasensi e gi boen foeroe wini te wi moesoe kakafoetoe gi broko-ede di e moro wi kande. San de spesroetoe prenspari na a dorodoro froetrow tapoe Jehovah, bika a bribi foe wi e kon moro tranga, te wi e ondrofeni a jepi nanga a tiri foe en. Na a tra sei, bribi ini Gado kan meki taki wi no e broko wi ede pasa marki (Johanes 14:1). Bribi e meki taki wi e soekoe a Kownoekondre fosi èn taki wi e tan abi foeroe foe doe ini a prisiri wroko foe Masra, san kan jepi wi foe kakafoetoe gi broko-ede. A sortoe wroko dati e meki taki wi e firi wisrefi seiker na mindri den sma di sa singi prèisesingi gi Gado foe têgo (Psalm 104:33). Foe dati ede, meki wi tan trowe ala wi broko-ede na tapoe Jehovah.
Fa joe ben sa piki?
◻ San wi kan taki foe broko-ede?
◻ San na wan toe fasi fa wi kan kakafoetoe gi broko-ede?
◻ Fa sakafasi nanga pasensi kan jepi wi foe meki taki broko-ede no de so hebi moro?
◻ Foe san ede a de prenspari foe froetrow dorodoro tapoe Jehovah, te wi e kakafoetoe gi broko-ede?
◻ Foe san ede wi moesoe tan trowe ala wi broko-ede na tapoe Jehovah?
[Prenki na tapoe bladzijde 31]
Joe sabi foe san ede Jesus ben taki: „No broko oen ede moro langa”?