Leti di skèin — Bigiwan nanga pikinwan (Pisi wán)
„A pasi foe den regtfardikiwan de leki a brenki leti, di e kon krin moro nanga moro te leki a dei krin dorodoro. — ODO 4:18.
1. Foe san ede waarheid kon safrisafri na krin?
A DE wan boeweisi foe a koni foe Gado, taki jeje waarheid kon na krin safrisafri nanga jepi foe leti di e skèin, akroederi Odo 4:18. Na ini na artikel na fesi, wi ben si fa a tekst disi ben kon troe na ini a ten foe den apostel. Efoe ala a waarheid foe den Boekoe foe bijbel ben kon na krin wantronso, dan a ben sa breni wi èn a ben sa broeja wi — a ben sa de neleki te joe ben sa kon foe wan doengroe ondrogron kamra go wantewante na ini a brenki leti foe a son. Foe dati ede, waarheid di e kon na krin safrisafri, e tranga a bribi foe den kresten doronomo. A e meki a howpoe foe den kon krin moro nanga moro èn a e meki a pasi di den moesoe waka na tapoe kon krin moro nanga moro.
„A getrow èn koni srafoe”
2. Soema Jesus ben sa gebroiki foe tjari jeje leti gi den bakaman foe en soleki fa a ben sori, èn soema na den wan di de a wrokosani dati?
2 Na ini a ten foe den apostel, Jesus Krestes ben feni en boen foe meki gebroiki foe wondroe foe gi den bakaman foe en den fosi skèin foe leti. Wi abi toe eksempre foe disi: A Pinksterfesa na ini 33 Gewoon Teri, nanga a drai di Cornelius ben drai en libi foe tron wan kresten na ini 36 Gewoon Teri. Dan baka dati, Krestes ben feni en boen foe gebroiki libisma leki wrokoman, soleki fa a ben taki na fesi: „Soema de troetroe a getrow èn koni srafoe, di en masra poti tapoe den osoknekti foe gi den a njanjan foe den na a reti ten? Kolokoe a srafoe dati de te en masra kon èn feni en e doe so! Foe troe, mi e taigi oenoe: a sa poti en tapoe ala den goedoe foe en” (Mateus 24:45-47). A srafoe disi no ben kan de wán sma nomo, bikasi a ben moesoe gi jeje njanjan foe sensi a ten di a kresten gemeente ben bigin na a Pinksterfesa, te leki a Masra, Jesus Krestes, ben sa kon foe aksi frantiwortoe. Den boeweisi e sori taki a getrow èn koni srafoe groepoe disi, na ala den salfoe kresten leki wan groepoe na grontapoe, awinsi o ten den ben libi.
3. Soema ben de na mindri den fosi memre foe a srafoe groepoe?
3 Soema ben de na mindri den fosi memre foe a getrow èn koni srafoe groepoe? Wàn foe den ben de na apostel Petrus di ben gi jesi na a komando foe Jesus: „Gi den pikin skapoe foe mi njanjan” (Johanes 21:17). Tra sma di ben de na mindri den fosi memre foe a srafoe groepoe ben de Mateus, di skrifi na evangelie di e tjari en nen, nanga Paulus, Jakobus, nanga Judas, di ben skrifi brifi nanga jepi foe Gado en santa jeje. Na apostel Johanes, di ben skrifi a boekoe Openbaring, na evangelie foe en, nanga den brifi foe en, ben de wan memre toe foe a getrow èn koni srafoe groepoe. Akroederi a komando foe Jesus, den man disi ben skrifi bijbel boekoe.
4. Soema na den „osoknekti”?
4 Efoe a de so, taki ala den salfoewan leki wan groepoe, awinsi pe na grontapoe den e libi, de memre foe a srafoe groepoe, dan soema na den „osoknekti”? Den na den srefi salfoewan disi, ma te joe loekoe en na wan tra fasi — ibri wan foe den aparti. Ija, ibri wan foe den ben sa de foe a „srafoe” noso den ben sa de „osoknekti”, efoe den e prati jeje njanjan noso efoe den e njan foe dati. Foe gi wan eksempre: Soleki fa skrifi na 2 Petrus 3:15, 16, na apostel Petrus e sori go na den brifi foe Paulus. Te a e leisi den, dan Petrus ben sa de leki wan foe den osoknekti di e teki njanjan di Paulus ben gi leki wan sma di e teki presi gi a srafoe groepoe.
5. (a) San ben pasa nanga a srafoe na ini den hondrohondro jari baka den apostel? (b) Fa sani ben waka na ini a lasti pisi foe a di foe tin-na-neigi jarihondro?
5 A boekoe God’s duizendjarige koninkrijk is nabij gekomen (Gado doesoen-jari kownoekondre kon krosibei) ben taki foe a tori disi: „Wi no abi wan krinkrin historia tori foe a fasi fa a ’getrow èn koni srafoe’ ben de èn fa den ben wroko na ini ala den jarihondro baka a dede foe den apostel foe Masra Jesus Krestes. Soleki fa wi e froestan, dan wan geslakti foe a ’srafoe’ groepoe ben gi njanjan na a tra geslakti di ben kon na den baka (2 Timoteus 2:2). Ma na ini a lasti pisi ten foe a di foe tin-na-neigi jarihondro, sma ben de di ben abi frede gi Gado, èn di ben lobi a jeje njanjan foe a Santa bijbel èn di ben wani srefisrefi foe njan foe en . . . Groepoe foe Bijbel ondrosoekoeman . . . ben seti èn den ben gro na ini a froestan di den ben e froestan den prenspari waarheid foe den Santa Boekoe foe bijbel. Den sma na mindri den bijbel ondrosoekoeman disi, di ben de opregti èn di no ben soekoe den eigi wini nomo, ben wani srefisrefi foe prati den toemoesi prenspari pisi disi foe a jeje njanjan nanga tra sma. Den ben abi a getrow jeje foe a ’srafoe’ di Krestes poti foe gi den ’osoknekti’ a fanowdoe jeje ’njanjan na a reti ten’. Den ben ’koni’ foe di den ben man si krin taki a ten dati ben de a boen èn reti ten, èn den ben si san ben de den joisti fasi foe gi njanjan. Den ben doe moeiti foe gi a njanjan dati.” — Bladzijde 344 nanga 345.a
Na ini a ten foe wi leti skèin froekoe
6. Sortoe sani di de prenspari, de krin foe si ini a tori foe a kon di a waarheid e kon safrisafri na krin?
6 Wan sani di de krin foe si na ini a tori foe den sma di Jehovah ben gebroiki foe tjari a jeje leti disi safrisafri kon moro krin, na taki den no ben teki no wan grani gi densrefi. A fasi fa C. T. Russell, a fosi presidenti foe a Waktitoren Genootschap ben denki, ben de taki Masra ben prisiri foe gebroiki den gewoon bekwaamfasi foe den. Foe den dreigi-nen di den feanti foe en ben gwenti foe gebroiki, nanga krakti brada Russell ben meki bekenti taki noiti a ben miti nanga wan „Russellsma” èn taki no wan „Russell-leri” no ben de. Gado ben kisi ala grani.
7. Sortoe boeweisi brada Russell nanga den kompe-wrokoman foe en ben gi, di e sori taki den ben de troetroe kompe foe a getrow èn koni srafoe?
7 Soleki fa den bakapisi e sori, dan no wan tweifri no de taki a santa jeje foe Jehovah ben tiri den moeiti di brada Russell nanga den kompe foe en ben doe. Den ben boeweisi foe de kompe foe a getrow èn koni srafoe. Ala di foeroe tiriman foe krestenhèit foe a ten dati ben froeklari taki den e bribi taki bijbel na a Wortoe foe Gado di skrifi nanga jepi foe Gado en santa jeje, èn taki Jesus ben de a Manpikin foe Gado, tokoe den ben feni den falsi leri foe Babilon boen, soleki a Dri-wánfasi, a libisma sili no man dede, èn sma sa kisi skin-ati foe têgo. Soleki fa Jesus ben pramisi, a ben de troetroe foe a santa jeje ede, meki den moeiti di brada Russell nanga den kompe foe en ben meki na wan sakafasi, ben meki taki a waarheid e skèin moro leki oiti bifo (Johanes 16:13). Den salfoe Bijbel Ondrosoekoeman dati ben gi a boeweisi taki den ben de troetroe wan pisi foe a getrow èn koni srafoe groepoe, di abi a wroko foe gi jeje njanjan na den osoknekti foe Masra. Den moeiti di den ben doe, ben de wan bigi jepi foe tjari den salfoewan kon na wán.
8. Sortoe prenspari troetori foe Jehovah, foe a bijbel, foe Jesus Krestes, nanga foe a santa jeje, den Bijbel Ondrosoekoeman ben kon froestan krinkrin?
8 A de moi foe si o foeroe Jehovah ben blesi den fosi Bijbel Ondrosoekoeman disi nanga leti di ben skèin, nanga jepi foe en santa jeje. Foe bigin, den ben boeweisi krinkrin taki a Mekiman de, èn taki a abi a toemoesi aparti nen Jehovah (Psalm 83:18; Romesma 1:20). Den ben si taki Jehovah abi fo moro prenspari eigifasi — makti, geregtighèit, koni, nanga lobi (Genesis 17:1; Deuteronomium 32:4; Romesma 11:33; 1 Johanes 4:8). Den salfoe kresten disi ben boeweisi krinkrin taki bijbel na a Wortoe foe Gado di skrifi nanga jepi foe Gado en santa jeje èn taki a de a waarheid (Johanes 17:17; 2 Timoteus 3:16, 17). Moro fara, den ben bribi taki Gado en Manpikin, Jesus Krestes, ben de wan sma di Gado ben meki èn taki a ben gi en libi leki wan loesoe-paiman gi a heri libisma famiri (Mateus 20:28; Kolosesma 1:15). Den ben si taki a santa jeje, di no de srefisrefi a di foe dri sma foe wan Dri-wánfasi, ben de a wroko krakti foe Gado. — Tori foe den Apostel 2:17.
9. (a) Sortoe waarheid den Bijbel Ondrosoekoeman ben kon froestan krin, di abi foe doe nanga a fasi fa libisma de èn foe a marki foe den, di de na ini bijbel? (b) Sortoe tra waarheid den foetoeboi foe Jehovah ben kon si krin?
9 Den Bijbel Ondrosoekoeman ben si krinkrin taki a no de so taki libisma abi wan sili di no man dede, ma taki libisma de wan sili di man dede. Den ben froestan taki „a pai foe sondoe na dede”, èn taki a no têgo skin-ati na wan presi soleki wan hel di e bron (Romesma 5:12; 6:23; Genesis 2:7; Esekièl 18:4). Boiti dati, den no ben si wawan taki na evolutie leri no gron tapoe den Boekoe foe bijbel, ma so srefi taki a no abi no wan troe fondamenti (Genesis, kapitel 1 nanga 2). Den ben kon si krin toe taki bijbel e pristeri toe marki gi libisma — wan na hemel gi den 144.000 salfoe bakaman foe Krestes, èn wan paradijs grontapoe gi wan „bigi ipi” foe „tra skapoe” di wi no sabi a nomroe foe den (Openbaring 7:9; 14:1; Johanes 10:16). Den fosi Bijbel Ondrosoekoeman disi ben froestan taki a grontapoe e tan foe têgo, èn taki a no sa bron dorodoro soleki fa foeroe relisi ben leri dati (Preikiman 1:4; Lukas 23:43). Den ben leri toe taki a kon di Krestes ben o kon baka, no ben sa de foe si nanga ai, èn den ben si taki a ben sa tjari kroetoe strafoe kon na tapoe den nâsi èn a ben o bigin nanga wan paradijs grontapoe. — Tori foe den Apostel 10:42; Romesma 8:19-21; 1 Petrus 3:18.
10. Sortoe waarheid den Bijbel Ondrosoekoeman ben leri na ini a tori foe dopoe, a difrenti di de mindri den tiriman foe krestenhèit èn den gewoon sma, èn foe a Memrefesa foe a dede foe Krestes?
10 Den Bijbel Ondrosoekoeman ben leri taki a dopoe di gron tapoe den Boekoe foe bijbel, no de a natinati di den e natinati pikin nengre, ma taki akroederi a komando foe Jesus na Mateus 28:19, 20, a de a doekroen na ini watra, foe den sma di e bribi èn di kisi leri. Den ben kon si taki a difrenti di de na mindri den tiriman foe krestenhèit èn den gewoon sma, no de wan sani di gron tapoe den Boekoe foe bijbel (Mateus 23:8-10). Kontrari foe dati, ala kresten moesoe de preikiman foe a boen njoensoe (Tori foe den Apostel 1:8). Den Bijbel Ondrosoekoeman ben froestan taki a Memrefesa foe a dede foe Krestes, ben moesoe hori wán leisi nomo ibri jari, tapoe 14 Nisan. Boiti dati, den ben si taki Pasen na wan heiden fesa. Na tapoe foe dati, den salfoe kresten dati ben abi so wan tranga overtoigi taki Gado ben e hori baka gi a wroko foe den, taki noiti den no ben teki collekte (Mateus 10:8). Den ben froestan froekoefroekoe kaba taki den kresten moesoe libi akroederi den bijbel gronprakseri, èn dati wani taki toe dati den moesoe kweki den froktoe foe Gado en santa jeje. — Galasiasma 5:22, 23.
Leti di e skèin e kon moro foeroe
11. Sortoe leti ben skèin na tapoe a wroko di den kresten kisi foe doe èn na tapoe Jesus en agersitori foe den skapoe nanga den bokoboko?
11 Spesroetoe foe sensi 1919, den foetoeboi foe Jehovah kisi blesi foe skèin foe leti di e kon moro foeroe. Wan brenki leti ben skèin srefisrefi na a kongres na Cedar Point na ini 1922, di J. F. Rutherford, a di foe toe presidenti foe a Waktitoren Genootschap, ben poti krakti na tapoe taki a moro prenspari plekti foe den foetoeboi foe Jehovah, na foe „preiki, preiki, preiki, a Kownoe nanga en kownoekondre”! A jari na baka srefi, brenki leti ben skèin na tapoe na agersitori foe den skapoe nanga den bokoboko. Den ben si taki a profeititori disi ben moesoe kon troe na ini a dei foe Masra di de now, no na ini a Doesoen-jari tiri di moesoe kon ete, soleki fa den ben prakseri fosi. Na ini a ten foe a Doesoen-jari tiri, den brada foe Krestes no ben sa siki, èn den no ben sa poti den na ini strafoe-oso toe. Boiti dati, na a kaba foe a Doesoen-jari tiri, dan a de Jehovah Gado, no Jesus Krestes, di sa doe a kroetoe. — Mateus 25:31-46.
12. Sortoe leti ben skèin di abi foe doe nanga Armageddon?
12 Na ini 1926 wan tra brenki skèin foe leti ben tjari kon na krin taki a feti foe Armageddon no ben sa de wan sociaal revo, soleki fa den Bijbel Ondrosoekoeman ben denki fosi. Na presi foe dati, a ben sa de wan feti na ini san Jehovah sa sori a krakti foe en so krin, taki ala sma sa abi na overtoigi taki En na Gado. — Openbaring 16:14-16; 19:17-21.
Kresneti — Wan heiden fesa
13. (a) Sortoe leti ben skèin na tapoe a Kresneti fesa? (b) Foe san ede den no ben hori frijari-oso moro? (Loekoe a foetoe wortoe toe.)
13 Sjatoe na baka dati, wan leti di ben skèin ben meki taki den Bijbel Ondrosoekoeman ben tapoe foe hori a Kresneti fesa. Bifo a ten dati, den Bijbel Ondrosoekoeman na heri grontapoe, ben hori a Kresneti fesa, èn a fesa na den edekantoro na Brooklyn, ben de ala ten wan prisiri okasi. Ma dan den ben kon si krin taki a hori di den ben hori a fesa dati tapoe 25 december, ben de wan heiden sani troetroe èn taki a krestenhèit di ben fadon komoto na bribi, ben teki a dei dati so taki a kan de moro makriki foe drai a libi foe den heidensma. Moro fara, den ben si taki Jesus no ben sa kan gebore na ini a winter ten foe a jari, foe di na a ten di a ben gebore, den herder ben tjari den ipi foe den foe njan grasi na den veld — dati na wan sani di den no ben o doe na neti na a kaba foe december (Lukas 2:8). Na presi foe dati, den Boekoe foe bijbel e sori taki Jesus ben gebore pikinmoro tapoe 1 oktober. Den Bijbel Ondrosoekoeman ben froestan toe taki den so-kari koniman di ben fisiti Jesus so wan toe jari baka di a ben gebore, ben de heiden towfroeman.b
Wan njoen nen
14. Foe san ede a nen Bijbel Ondrosoekoeman no ben sori troetroe soema a pipel foe Jehovah ben de?
14 Na ini 1931, wan brenki skèin foe waarheid ben tjari wan nen kon na krin gi den Bijbel Ondrosoekoeman dati, di de akroederi den Boekoe foe bijbel. A pipel foe Jehovah ben froestan taki den no ben kan teki iniwan foe den kari-nen di tra sma ben gi den, soleki Russellsma, Millennial Dawnist, nanga „no-helsma”.c Ma den ben kon froestan toe taki a nen di densrefi ben teki — Internationale Bijbel Ondrosoekoeman — no ben sori troetroe soema den de. Den ben de moro leki bijbel ondrosoekoeman nomo. Boiti dati, foeroe tra sma ben de toe di ben de sma di ben ondrosoekoe bijbel, ma di no ben de srefisrefi leki den Bijbel Ondrosoekoeman.
15. Sortoe nen den Bijbel Ondrosoekoeman ben teki na ini 1931, èn foe san ede a nen fiti?
15 Fa a doe kon taki den Bijbel Ondrosoekoeman abi wan njoen nen? Foeroe jari langa, The Watch Tower ben meki a nen foe Jehovah de wan prenspari sani. Foe dati ede, a ben fiti srefisrefi taki den Bijbel Ondrosoekoeman ben moesoe teki a nen di wi feni na ini Jesaja 43:10: „’Oenoe na mi kotoigi,’ na den wortoe foe Jehovah, ’srefi mi foetoeboi di mi froekisi, so taki oenoe kan kon sabi mi èn bribi na ini mi, èn taki joe kan froestan taki mi na a srefi Wan. Bifo mi, Gado no ben meki, èn baka mi no wan Gado no ben de.’”
Meki regtfardiki èn a „bigi ipi”
16. Foe san ede den profeititori di e taki foe a meki kon boen baka foe Israèl, no ben abi foe doe nanga den djoe na skinfasi di ben drai go baka na Palestina, ma nanga soema a abi foe doe?
16 Na ini a di foe toe volume foe Vindication (Meki regtfardiki), di a Waktitoren Genootschap ben tjari kon na doro na ini 1932, wan leti di ben skèin ben tjari kon na krin taki den profeititori di e taki foe a meki kon boen baka foe Israèl, èn di Jesaja, Jeremia, Esekièl, nanga tra profeiti ben skrifi, no ben abi foe doe (soleki fa den ben prakseri fosi) nanga den djoe na skinfasi di ben drai go baka na Palestina sondro bribi èn nanga politiek prakseri. Na presi foe dati, den profeititori di e taki foe a meki kon boen baka foe Israèl, di ben abi wan moro pikin kontroe di den djoe ben drai komoto na katibo na Babilon na ini 537 bifo G.T., ben abi en moro bigi kontroe na ini a fri di a jeje Israèl ben kon fri èn ben meki kon boen baka bigin nanga a jari 1919, èn di ben abi kolokoe leki bakapisi di den troetroe foetoeboi foe Jehovah na ini a ten disi ben feni na ini a jeje paradijs.
17, 18. (a) San de a moro prenspari prakseri foe Jehovah, soleki fa wan leti di ben skèin baka ten ben sori? (b) Sortoe leti ben skèin di abi foe doe nanga Openbaring 7:9-17 ben feni presi na ini 1935?
17 Baka ten, leti ben skèin èn a ben tjari kon na krin taki a moro prenspari prakseri foe Jehovah no ben de foe froeloesoe den libisma, ma foe regtfardiki a soevereinfasi foe en. A moro prenspari thema foe bijbel no ben de a loesoe-ofrandi, ma a Kownoekondre, bikasi a sa regtfardiki a soevereinfasi foe Jehovah. Dati ben de wan troetroe leti di ben skèin! Den kresten di ben gi densrefi abra na Gado no ben broko den ede moro foeroe moro foe go na hemel.
18 Na ini 1935, wan brenki leti di ben skèin, ben tjari kon na krin taki a bigi ipi di den e taki foe den na Openbaring 7:9-17, no ben de wan moro lagi groepoe di sa go na hemel. Den ben denki taki den wan di den e taki foe den na ini den vers dati, ben de wan toe foe den salfoewan di no ben de getrow dorodoro èn foe dati ede den salfoewan disi ben e tanapoe na fesi a kownoestoeroe, na presi foe e sidon na tapoe kownoestoeroe foe tiri leki kownoe nanga priester makandra nanga Jesus Krestes. Ma a no de so srefisrefi taki wan sma kan de pikinso getrow nomo. Wan sma kan de getrow noso a no de getrow. So boen, den ben kon si taki a profeititori disi ben sori go na a bigi ipi di den no man teri, foe ala nâsi di den e tjari kon na wán now èn di abi a howpoe foe libi na grontapoe. Den na „den skapoe” foe Mateus 25:31-46 nanga den „tra skapoe” foe Johanes 10:16.
A kroisi — A no de wan kresten simbôl
19, 20. Foe san ede a kroisi no kan de wan simbôl gi a troe krestendom?
19 Foeroe jari langa, den Bijbel Ondrosoekoeman ben meki a kroisi de wan prenspari simbôl foe krestendom. Den ben abi srefi wan „kroisi-nanga-kroon” embleem. Akroederi a King James Version, Jesus ben aksi den bakaman foe en foe teki a „kroisi” foe den èn foeroe sma ben bigin bribi taki den ben kiri en na wan kroisi (Mateus 16:24; 27:32). Gi someni tenti jari a simbôl disi ben de foe si toe na tapoe a kafti foe a Watch Tower tijdschrift.
20 A boekoe Riches, di a Genootschap ben tjari kon na doro na ini 1936, ben tjari kon na krin taki den no ben kiri Jesus Krestes no na wan kroisi, ma na wan leti-opo postoe, noso tiki. Akroederi wan sabiman foe a tori disi, a griki wortoe gi „kroisi” (stau·rosʹ), na ini a King James Version, „wani taki na a fosi presi, wan leti-opo postoe noso tiki. Wi moesoe si en tra fasi leki a relisi kroisi di abi toe tiki e didon dwars na tapoe makandra. . . . Den ben bigin gebroiki a kroisi na Chaldea foe owroeten, èn den ben gebroiki en leki wan simbôl foe a gado Tammuz”. Na presi taki wi moesoe anbegi a sani na san den ben kiri Jesus, wi moesoe si a sani leki wan tegoe sani.
21. San wi sa loekoe na ini na artikel di e kon now?
21 Moro eksempre de foe bigi skèin nanga foe pikin skèin foe leti. Foe abi wan takimakandra foe disi, grantangi loekoe na artikel di e kon now.
[Foetoewortoe]
a Di a Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., ben tjari kon na doro.
b Baka wan pisi ten, den ben kon si taki efoe a moro prenspari geborte di oiti ben feni presi, no ben kan hori, dan no wan gebortedei no moesoe hori toe. Boiti dati, den Israèlsma èn so srefi den fosi kresten no ben hori frijaridei. Bijbel e taki soso foe toe frijaridei, a di foe Farao èn a trawan foe Herodus Antipas. Tapoe ala den toe fesa disi den ben kiri sma. Jehovah Kotoigi no e hori den gebortedei, bikasi den fesa disi bigin na den heidensma èn tapoe den fesa disi den wani foe hei a sma di frijari. — Genesis 40:20-22; Markus 6:21-28.
c Foeroe groepoe foe krestenhèit ben meki a fowtoe disi. Den feanti foe Martin Luther ben gi den bakaman foe en a dreigi-nen Luthersma, èn den ben teki a nen dati. Na a srefi fasi den Baptistsma ben teki a dreigi-nen di dorosei sma ben gi den bikasi den ben preiki taki dopoe moesoe feni presi foe doekroen na ini watra. Pikinmoro na a srefi fasi, den Methodistsma ben teki a nen di wan sma di no ben de wan Methodist ben gi den. The World Book Encyclopedia e taki fa a doe kon taki sma ben kari a Genootschap der Vrienden den Kwaker: „A ben de so na ini a bigin, taki a wortoe Kwaker ben gebroiki foe kosi Fox [a sma di ben bigin nanga a Genootschap dati], di ben taigi wan kroetoebakra foe Ingrisikondre foe ’beifi gi a Wortoe foe Masra’. A kroetoebakra ben kari Fox wan ’kwaker’.”
Joe e memre disi ete?
◻ Soema na „a getrow èn koni srafoe”, èn soema na den „osoknekti”?
◻ San ben de wan toe foe den fosi skèin foe leti na ini a ten foe wi?
◻ Foe san ede a njoen nen, Jehovah Kotoigi, ben fiti?
◻ Sortoe kefalek moi waarheid ben kon na krin na ini 1935?
[Prenki na tapoe bladzijde 25]
C. T. Russell nanga den kompe foe en ben panja jeje leti, ma Jehovah ben kisi ala grani