Blesi noso floekoe — Wan sei de foe teki!
„Mi poti libi nanga dede na joe fesi, blesi nanga floekoe; èn joe moesoe froekisi libi so taki joe kan tan na libi.” — DEUTERONOMIUM 30:19.
1. San libisma ben kisi foe man doe?
JEHOVAH GADO ben meki wi — den koni libisma foe en di a meki — foe de sma di abi wan fri wani. A no ben meki wi leki soso robot, ma wi ben kisi a grani nanga a frantiwortoe foe teki bosroiti (Psalm 100:3). Den fosi libisma — Adam nanga Eva — ben de fri foe teki a pasi di den wani waka, èn den ben moesoe gi frantiwortoe na Gado foe a sei di den ben teki.
2. Sortoe sei Adam ben teki, èn sortoe bakapisi dati ben abi?
2 A Mekiman seti sani so taki libisma kan kisi bogobogo têgo blesi na tapoe wan paradijs grontapoe. Foe san ede a prakseri dati no doro ete? Bikasi Adam ben teki a fowtoe sei. Jehovah ben gi a man a komando disi: „Foe ibri bon foe a djari joe mag njan te joe bere foeroe. Ma foe a bon foe sabi boen nanga ogri, foe dati joe no moesoe njan, bikasi na a dei di joe sa njan foe dati, joe sa dede nomonomo” (Genesis 2:16, 17). Efoe Adam ben teki a bosroiti foe gi jesi, dan wi fosi papa nanga mama ben sa kisi blesi. Trangajesi ben tjari dede kon (Genesis 3:6, 18, 19). So boen, sondoe nanga dede tjari abra go na ala den pikin foe Adam. — Romesma 5:12.
A ben meki blesi kan de
3. Fa Gado ben gi a djaranti taki en prakseri gi a libisma famiri ben sa kon troe?
3 Jehovah Gado ben seti wan sani nanga jepi foe san a prakseri di a abi foe blesi a libisma famiri ben sa kon troe te foe kaba. Ensrefi ben taki na fesi foe wan Siri, di a ben profeteri na ini Eden: „Mi sa poti feantifasi na mindri joe nanga na oema èn na mindri joe siri nanga en siri. A sa masi joe na a ede èn joe sa masi en na a bakafoetoe” (Genesis 3:15). Baka ten, Gado ben pramisi taki blesi ben sa kon gi a libisma famiri di e gi jesi, nanga jepi foe a Siri disi, wan bakapikin foe Abraham. — Genesis 22:15-18.
4. Sortoe sani Jehovah seti foe blesi a libisma famiri?
4 Jesus Krestes ben sori foe de a pramisi Siri dati di sa tjari blesi kon. A kresten apostel Paulus ben skrifi foe a ròl foe Jesus na ini a seti foe Jehovah foe blesi a libisma famiri: „Gado e rikomanderi en eigi lobi na wi na ini disi, taki Krestes ben dede gi wi, ala di wi ben de sondari ete” (Romesma 5:8). A sondoe libisma famiri di e gi jesi na Gado èn di e teki wini gi densrefi foe a loesoe-ofrandi foe Jesus Krestes, sa njan boen foe den blesi (Tori foe den Apostel 4:12). Joe sa teki a bosroiti foe gi jesi èn foe kisi blesi? Trangajesi abi wan heri tra sani leki bakapisi.
Fa a de nanga den floekoe?
5. San a wortoe „floekoe” wani taki?
5 A tra sei foe wan blesi, na wan floekoe. A wortoe „floekoe” wani taki, foe no taki boen foe wan sma noso foe kari takroe na en tapoe. A Hebrew wortoe qela·lahʹ teki poeroe foe a fosi werkwoord qa·lalʹ, di wani taki troetroe, „de lekti”. Ma te a gebroiki na agersifasi, a wani taki foe ’kari ogri na tapoe’ noso foe ’handri na wan wisiwasi fasi’. — Lefitikus 20:9; 2 Samuèl 19:43.
6. Sortoe sani di abi foe doe nanga Elisa, ben feni presi krosibei Bethel foe owroeten?
6 Loekoe wan kefalek eksempre foe floekoe di kon wantewante. Disi ben feni presi di a profeiti foe Gado, Elisa, ben e waka komoto na Jericho go na Bethel. A verslag e taki: „Di a ben de na pasi e go, pikin boi di ben kon foe a foto, ben bigin spotoe en èn ben tan taigi en: ’Gowe, joe piri-ede! Gowe, joe piri-ede!’ Te foe kaba, a ben drai loekoe èn a ben si den èn ben kari ogri na tapoe den na ini a nen foe Jehovah. Ne toe oema-beer ben komoto na a boesi èn den ben priti fotenti nanga toe pikin na pisipisi” (2 Kownoe 2:23, 24). Wi no sabi a sani di Elisa ben taki troetroe di a ben kari ogri na tapoe den pikin di ben spotoe en, bika dati no tjari kon na krin. Ma tokoe, a sani di a ben taki ben abi bakapisi, bikasi a ben taki en na ini a nen foe Jehovah, foe a mofo foe wan profeiti di ben handri akroederi a wani foe Gado.
7. San ben pasa nanga den pikin di ben dreigi Elisa, èn foe san ede?
7 A gersi taki a moro prenspari reide foe san ede den pikin ben dreigi Elisa, ben de foe di a ben weri den krosi foe Elia di sma ben sabi, èn den pikin no ben wani no wan sma di moesoe teki a presi foe Elia na ini den birti (2 Kownoe 2:13). Foe doe wan sani na tapoe a tjalensi foe de a sma di teki a presi foe Elia, èn foe leri den jongoe sma disi èn den papa nanga mama foe den foe abi a joisti lespeki gi a profeiti foe Jehovah, meki na ini a nen foe a Gado foe Elia, Elisa ben kari ogri na tapoe a groepoe di ben dreigi en. Jehovah ben sori taki a ben feni Elisa boen leki en profeiti, di a ben meki taki toe oema-beer ben komoto na a boesi èn ben priti den 42 spotoeman dati na ini pisipisi. Jehovah ben handri sondro draidrai bikasi den no ben abi lespeki srefisrefi gi a kanaal di a ben gebroiki na grontapoe na ini a ten dati.
8. San a pipel foe Israèl ben agri foe doe, èn nanga sortoe froewakti?
8 Foeroe jari bifo dati, den Israèlsma ben sori so srefi taki den no ben abi lespeki gi a seti foe Gado. Disi na fa a ben bigin: Na ini 1513 b.G.T., Jehovah ben doe boen gi a pipel foe Israèl di a ben froeloesoe den foe katibo na ini Egipti, neleki a ben opo den „na tapoe den frei foe aka”. Sjatoe na baka dati, den ben doe a pramisi foe gi jesi na Gado. Loekoe fa a gi di sma e gi jesi na Gado, ben abi foeroe foe doe nanga a feni di sma e feni a boen foe Gado. Jehovah ben taki nanga jepi foe Moses: „Efoe oenoe sa gi jesi soifri na mi sten èn troetroe sa hori mi froebontoe, dan seiker oenoe sa tron mi spesroetoe goedoe na mindri foe ala tra pipel, bikasi a heri grontapoe de foe mi.” Baka dati, a pipel ben agri, taki: „Ala sani di Jehovah taki, wi wani foe doe” (Exodus 19:4, 5, 8; 24:3). Den Israèlsma ben froeklari taki den lobi Jehovah, taki den ben gi densrefi abra na en, èn den ben sweri foe gi jesi na en sten. Efoe den ben sa doe dati, dan dati ben sa abi foeroe blesi leki bakapisi.
9, 10. Di Moses ben de na tapoe a Bergi Sinai, san den Israèlsma ben doe, èn sortoe bakapisi dati ben abi?
9 Ma bifo den prenspari gronprakseri foe a kroederi dati ben kerfoe poti na ini ston nanga na ’anoe foe Gado’, dan floekoe foe Gado ben kon de fanowdoe (Exodus 31:18). Foe san ede den ben froedini den sortoe sari bakapisi disi? Den Israèlsma no ben sori taki den ben abi na angri foe doe ala sani di Jehovah ben taki? Ija, nanga den mofo den ben soekoe blesi, ma nanga den sani di den ben doe, den ben teki a sei foe a pasi di e tjari floekoe kon.
10 Na ini a pisi ten foe 40 dei di Moses ben de na tapoe a Bergi Sinai foe kisi den Tin Komando, den Israèlsma ben broko a pramisi foe den taki den ben sa de loyaal na Jehovah. A tori e taki: „Na ini a pisi ten dati, a pipel ben kon si taki Moses ben tan langa foe saka komopo na a bergi. Dati meki a pipel ben kon makandra lontoe Aron èn den ben taigi en: ’Opo, meki wan gado gi wi di sa go na fesi foe wi, bika foe a Moses disi, a man di ben tjari wi komoto na a kondre Egipti, wi no sabi kwetikweti san pasa nanga en’” (Exodus 32:1). Disi na wan tra eksempre foe a sori di den no ben sori lespeki gi Moses di Jehovah ben gebroiki na a ten dati, foe tiri èn foe tjari en pipel. Den Israèlsma ben fadon ini a trapoe foe waka baka na anbegi foe kroektoe gado foe den Egiptisma, èn den ben koti kefalek takroe bakapisi di so wan 3000 foe den ben dede na ini wán dei nanga jepi foe a feti-owroe. — Exodus 32:2-6, 25-29.
A taki foe blesi nanga floekoe
11. Sortoe rai Josua ben doe di abi foe doe nanga blesi èn nanga floekoe?
11 Pikinmoro na a kaba foe a waka di Israèl ben waka 40 jari na ini a gran sabana, Moses ben taki finifini, a wan baka a trawan, foe den blesi di den ben sa kisi efoe den ben teki a pasi foe gi jesi na Gado. A ben kari den floekoe toe di den Israèlsma ben sa ondrofeni efoe den ben froekisi foe trangajesi Jehovah (Deuteronomium 27:11–28:10). Sjatoe na baka di den Israèlsma ben go na ini a Pramisi Kondre, Josua ben handri akroederi den rai foe Moses di abi foe doe nanga den blesi nanga den floekoe disi. Siksi lo foe Israèl ben tanapoe na a foetoe foe a Bergi Ebal, èn den tra siksi lo ben tanapoe na fesi foe a Bergi Gerisim. Den Leifisma ben tanapoe na a lagipresi, na mindri den bergi. Soleki fa a sori, dan den lo di ben tanapoe na fesi foe a Bergi Ebal ben taki „Amen!” na tapoe den floekoe di den ben leisi gi den. Den trawan ben piki na tapoe den blesi di den Leifisma ben leisi gi den wan di ben tanapoe na fesi foe a foetoe foe a Bergi Gerisim. — Josua 8:30-35.
12. San ben de wan toe foe den floekoe di den Leifisma ben kari?
12 Kon meki wi taki dati joe jere den Leifisma e taki: „Froefroektoe a sma di e meki wan popki di anoe temre noso di smèlter, wan tegoe sani gi Jehovah, a mekisani foe den anoe foe wan man di e wroko oedoe nanga metaal, èn di poti en na wan kibripresi. . . . Froefroektoe foe a sma di e wisiwasi en papa noso en mama. . . . Froefroektoe foe a sma di e skoifi a lanki foe en kompe go na baka. . . . Froefroektoe foe a sma di e meki a breniwan lasi pasi. . . . Froefroektoe foe a sma di e boigi a reti foe wan freimdesma di e libi ini a kondre, foe wan boi di no abi papa èn foe wan weduwe. . . . Froefroektoe foe a man di e didon nanga a wefi foe en papa, bikasi a opo a lanki [foe a krosi] foe en papa. . . . Froefroektoe foe a sma di e didon nanga iniwan meti. . . . Froefroektoe foe a man di e didon nanga en sisa, na oemapikin foe en papa noso na oemapikin foe en mama. . . . Froefroektoe foe a man di e didon nanga a mama foe en wefi. . . . Froefroektoe foe a sma di naki en kompe kiri komoto na wan kibripresi. . . . Froefroektoe foe a sma di e teki tjoekoe foe naki wan sili kiri, te a de a broedoe foe wan sma di no abi fowtoe. . . . Froefroektoe foe a sma di no wani poti krakti na tapoe den wortoe foe a wet disi, foe di a e doe den.” Baka ibri floekoe, den lo na fesi foe a Bergi Ebal e taki: „Amen!” — Deuteronomium 27:15-26.
13. Fa joe ben sa taki na ini joe eigi wortoe, foe wan toe foe den blesi di den Leifisma ben kari?
13 We, kon meki wi taki dati joe e jere den sma di e tanapoe na fesi foe a Bergi Gerisim e piki nanga den mofo na tapoe ibri blesi di den Leifisma e kari: „Blesi foe joe ini a foto, èn blesi foe joe ini a pranigron. Blesi foe a froktoe foe joe bere èn a froktoe foe joe gron èn a froktoe foe joe osometi, den pikin foe den kaw foe joe èn den pikin foe na ipi foe joe. Blesi foe a baskita foe joe èn a baki pe joe e masi a deki. Blesi foe joe te joe e kon na inisei, èn blesi foe joe te joe e go na dorosei.” — Deuteronomium 28:3-6.
14. Na tapoe sortoe gron den Israèlsma ben sa kisi blesi?
14 San ben de a gron foe man kisi den blesi disi? A tori e taki: „Efoe sondro misi joe sa arki a sten foe Jehovah, joe Gado, foe di joe e doe finifini ala den komando foe en di mi e komanderi joe tide, dan Jehovah, joe Gado, seiker sa poti joe na tapoe ala den nâsi foe grontapoe. Èn ala den blesi disi moesoe kon na joe tapoe èn den moesoe doro joe, bikasi joe e tan arki a sten foe Jehovah, joe Gado” (Deuteronomium 28:1, 2). Ija, a sroto foe man kisi den blesi foe Gado, ben de taki den ben moesoe gi jesi na En. Ma fa a de nanga wi na ini a ten disi? Ibriwan foe wi sa teki a sei foe blesi nanga libi, foe di wi sa tan „arki a sten foe Jehovah”? — Deuteronomium 30:19, 20.
Meki wi go loekoe moro fini
15. San ben de a moro prenspari sani di tjari kon na fesi na ini a blesi di skrifi na Deuteronomium 28:3, èn fa wi kan abi winimarki foe dati?
15 Meki wi poti prakseri na tapoe wan toe blesi di wan Israèlsma ben kan kisi te a ben gi jesi na Jehovah. Foe eksempre, Deuteronomium 28:3 e taki: „Blesi joe sa kisi ini a foto, èn blesi joe sa kisi ini a veld.” Foe kisi blesi foe Gado, no e anga foe a presi pe wi de noso foe a toewijzing di wi abi. Kande son sma e firi taki den fasi na ini den situwâsi foe den, kande foe di den e libi na ini wan kontren pe materia sani lasi gowe noso na ini wan kondre di foeroe nanga feti. Kande trawan e angri foe dini Jehovah na ini wan tra kontren. Kande son kresten mansma lasi-ati foe di den no poti den na wroko leki dinari na ini a diniwroko noso leki owroeman na ini a gemeente. Son tron kresten oema e lasi-ati bikasi den no abi na okasi foe abi wan prati na a foeroeten-diniwroko leki pionier noso zendeling. Tokoe ibriwan sma di ’e arki a sten foe Jehovah èn e doe finifini ala sani di a e aksi’ sa kisi blesi nownowde èn foe têgo.
16. Fa na organisâsi foe Jehovah e ondrofeni a gronprakseri foe Deuteronomium 28:4 na ini a ten disi?
16 Deuteronomium 28:4 e taki: „Blesi a froktoe foe joe bere sa de èn a froktoe foe joe gron èn a froktoe foe joe osometi, den pikin foe den kaw foe joe èn den pikin foe na ipi foe joe.” A gebroiki di den gebroiki na enkelvoudig Hebrew voornaamwoord di den vertaal nanga „joe”, e sori taki disi ben sa de a persoonlijk ondrofeni foe wan Israèlsma di ben gi jesi. Fa a de nanga den foetoeboi foe Jehovah di e gi jesi, na ini a ten disi? A gro di na organisâsi foe Jehovah Kotoigi e gro èn e kon moro bigi na heri grontapoe, de a bakapisi foe a blesi foe Gado na tapoe den serjoesoe moeiti di moro leki 5.000.000 preikiman foe a boen njoensoe foe a Kownoekondre e doe (Markus 13:10). Èn a de krin foe si taki na okasi de foe gro moro foeroe, bikasi moro leki 13.000.000 sma ben fisiti na Avondmaal foe Masra na ini 1995. Joe e njan boen foe den Kownoekondre blesi?
A ben de prenspari sortoe sei Israèl ben sa teki
17. Foe san a ben anga efoe blesi noso floekoe ben sa ’doro’ wan sma?
17 Foe taki leti, blesi ben sa doro wan Israèlsma di ben gi jesi. A pramisi ben de: „Ala den blesi disi moesoe kon na joe tapoe èn den moesoe doro joe” (Deuteronomium 28:2). Na a srefi fasi den ben taki foe den floekoe: „Ala den floekoe disi sa kon toe na tapoe joe èn den sa doro joe” (Deuteronomium 28:15). Efoe joe ben de wan Israèlsma na ini owroeten, den blesi noso den floekoe ben sa doro joe? Dati ben sa anga foe a gi di joe ben gi jesi na Gado noso foe a trangajesi di joe ben trangajesi en.
18. Fa den Israèlsma ben kan wai pasi gi den floekoe?
18 Na ini Deuteronomium 28:15-68, den e taki foe den takroe bakapisi foe trangajesi, leki den de floekoe. Wan toe foe den de soifri kontrari den blesi di de te wan sma e gi jesi, di ben kari na Deuteronomium 28:3-14. Foeroe tron, a pipel foe Israèl ben koti den kefalek bakapisi foe floekoe, bikasi den ben froekisi foe abi foe doe nanga falsi anbegi (Esra 9:7; Jeremia 6:6-8; 44:2-6). Dati ben de wan sari sani srefisrefi! Den ben sa man wai pasi gi den sortoe bakapisi disi efoe den ben teki a joisti sei, foe gi jesi na den boen wet nanga gronprakseri foe Jehovah, di e sori krinkrin san boen èn san ogri. Foeroe sma na ini a ten disi e pina èn e ondrofeni rampoe bikasi den froekisi foe handri kontrari den bijbel gronprakseri, foe di den e doe falsi relisi, e doe seks hoeroedoe, e gebroiki drug di no mag, e gebroiki sopi pasa marki, èn tra sani leki disi. Neleki na Israèl nanga Juda foe owroeten, foe teki den sortoe takroe sei disi, abi leki bakapisi taki Gado no sa feni wi boen èn wi sa abi sari-ati sondro taki a de fanowdoe. — Jesaja 65:12-14.
19. Taki foe den kondisi di Juda nanga Israèl ben njan boen foe den, efoe den ben froekisi foe gi jesi na Jehovah.
19 Blesi ben de foeroe èn rostoe ben de foeroe soso te Israèl ben gi jesi na Jehovah. Foe eksempre, foe den dei foe kownoe Salomo wi e leisi: „Juda nanga Israèl ben de foeroe, so foeroe leki den ai-santi di de na sekanti, ala di den ben e njan èn e dringi èn e meki prisiri. . . . Èn Juda nanga Israèl ben tan libi na ini seikerfasi, ibriwan foe den na ondro en eigi droifibon èn na ondro en eigi figabon, foe Dan te go miti Berseiba, ala den dei foe Salomo” (1 Kownoe 4:20-25). Srefi na ini a ten foe kownoe David, di den ben abi foeroe gens foe den feanti foe Gado, a nâsi ben ondrofeni taki Jehovah ben horibaka gi den èn den ben kisi a blesi foe en te den ben froekisi foe gi jesi na a Gado foe waarheid. — 2 Samuèl 7:28, 29; 8:1-15.
20. Foe san Gado de seiker, di abi foe doe nanga libisma?
20 Joe sa gi jesi na Gado, noso joe sa trangajesi en? Den Israèlsma ben kan teki wan sei. Ala di wi alamala gebore nanga a firi foe doe sondoe di Adam ben abi, tokoe wi kisi a presenti toe foe de fri foe teki sei. Ala di Satan de, na godelowsoe grontapoe disi, èn wi onvolmaaktifasi, tokoe wi kan teki a joisti sei. Boiti dati, a Mekiman foe wi abi a froetrow taki ala di foeroe tesi nanga tjalensi de, tokoe sma sa de di sa teki a joisti sei, no soso nanga den mofo, ma so srefi nanga den sani di den e doe (1 Petrus 5:8-10). Joe sa de wan foe den?
21. San wi sa ondrosoekoe na ini a tra artikel?
21 Na ini a tra artikel, wi sa man ondrosoekoe a fasi fa wi e denki èn e handri, nanga den eksempre foe fosi na prakseri. Meki ibriwan foe wi doe wan sani nanga tangi na tapoe den wortoe foe Gado di a gi nanga jepi foe Moses: „Mi poti libi nanga dede na joe fesi, blesi nanga floekoe; èn joe moesoe froekisi libi so taki joe kan tan na libi.” — Deuteronomium 30:19.
Fa joe ben sa piki?
◻ Fa Jehovah meki blesi kan kon gi sondoe libisma?
◻ San na floekoe?
◻ Fa den Israèlsma ben kan kisi blesi na presi foe kisi floekoe?
◻ Sortoe blesi Israèl ben kisi di den ben gi jesi na Gado?
[Prenki na tapoe bladzijde 23]
Den Israèlsma ben kon makandra na fesi foe a bergi Gerisim nanga a bergi Ebal
[Sma di abi a reti foe a prenki]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.