Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w97 1/10 blz. 10-15
  • A Wortoe foe Gado e tan foe têgo

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • A Wortoe foe Gado e tan foe têgo
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1997
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Te bijbel kisi foe doe nanga sma di e proeberi foe tapoe en
  • Kibri a Wortoe gi porifasi
  • A boskopoe e doro na heri grontapoe
  • Yehovah, a Gado di e taki nanga den futuboi fu en
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2015
  • Bijbel kon troetroe foe Gado?
    Joe kan libi foe têgo na ini wan paradijs na grontapoe
  • Fu san ede so furu Bijbel de?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Gi a preikiwroko)—2017
  • Fa a du kon taki wi abi Bijbel teleki now?
    Ontwaakt!—2007
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1997
w97 1/10 blz. 10-15

A Wortoe foe Gado e tan foe têgo

„Foe a sei foe a wortoe foe a Gado foe wi, a sa tan te ten di no skotoe.” — JESAJA 40:8.

1. (a) San den wani taki djaso nanga „a wortoe foe wi Gado”? (b) Fa wi kan teki den pramisi foe libisma gersi a wortoe foe Gado?

LIBISMA abi a firi foe poti a froetrow foe den tapoe den pramisi foe barinen man nanga oema. Ma awansi o moi den pramisi disi sori foe de gi sma di wani meki a libi foe den kon moro boen, tokoe den pramisi disi de leki bromki di e kon flaw te joe e teki den gersi a wortoe foe wi Gado (Psalm 146:3, 4). Moro leki 2700 jari pasa kaba, Jehovah Gado ben meki a profeiti Jesaja skrifi nanga jepi foe a santa jeje: „Ala skin na groen grasi, èn ala lobi boen-atifasi foe den de leki den bromki foe a veld. . . . A groen grasi kon drei, den bromki kon flaw; ma foe a sei foe a wortoe foe a Gado foe wi, a sa tan te ten di no skotoe” (Jesaja 40:6, 8). San na a „wortoe” dati di e tan? Na a froeklari di Gado gi foe a prakseri di a abi. Na ini a ten disi, wi abi a „wortoe” dati di skrifi na ini bijbel. — 1 Petrus 1:24, 25.

2. Nanga sortoe fasi fa sma ben tjari densrefi èn ben doe sani, Jehovah ben kisi foe doe di a ben meki en wortoe kon troe ini a tori foe Israèl nanga Juda foe owroeten?

2 Sma di ben libi na ini den dei foe Israèl foe owroeten, ben ondrofeni a waarheid foe den sani di Jesaja ben skrifi. Nanga jepi foe den profeiti foe en, Jehovah ben taki na fesi dati a tin-lo kownoekondre foe Israèl fosi èn baka dati a toe-lo kownoekondre foe Juda, ben o go na ini katibo, bika den no ben de getrow srefisrefi na en (Jeremia 20:4; Amos 5:2, 27). Ala di den ben froefolgoe èn ben kiri srefi den profeiti foe Jehovah, ben bron wan boekoe-lolo di ben abi a warskow boskopoe foe Gado na ini, èn ben aksi Egipti foe jepi den nanga sroedati foe no meki a profeititori kon troe, tokoe a wortoe foe Jehovah no ben misi (Jeremia 36:1, 2, 21-24; 37:5-10; Lukas 13:34). Moro fara, a pramisi foe Gado foe tjari wan djoe fikapisi di ben abi berow, kon baka na a kondre foe den, ben abi wan aparti kontroe. — Jesaja, kapitel 35.

3. (a) Sortoe pramisi di Jesaja ben skrifi de spesroetoe prenspari gi wi? (b) Foe san ede joe abi na overtoigi taki den sani disi sa feni presi troetroe?

3 Nanga jepi foe Jesaja, Jehovah ben taki na fesi toe foe wan regtfardiki tiri di sa tiri a libisma famiri nanga jepi foe a Mesias, foe a froeloesoe di a sa froeloesoe libisma foe sondoe nanga dede, èn foe a kenki di grontapoe o kenki kon tron wan paradijs (Jesaja 9:6, 7; 11:1-9; 25:6-8; 35:5-7; 65:17-25). Den sani disi o feni presi toe? Tweifri no de kwetikweti! „Gado . . . no kan lei.” A ben meki sma skrifi en profeiti wortoe foe wi kisi wini foe dati, èn a sorgoe taki a kibri boen. — Titus 1:2; Romesma 15:4.

4. Ala di den bijbel manuscript di ben de biginbigin no ben kibri, fa a de troe taki a wortoe foe Gado de „libilibi”?

4 Jehovah no ben kibri den manuscript di ben de biginbigin, pe den skrifiman foe en foe owroeten ben skrifi den profeititori dati na tapoe. Ma en „wortoe”, en prakseri di a meki bekènti, sori foe de wan libilibi wortoe. A prakseri dati e boeweigi go na fesi sondro foe wan sma man tapoe en, èn ala di a e doe dati, dan den dipi prakseri nanga boeweigi foe ati foe sma, di a prakseri dati abi krakti na den tapoe, e kon de foe si (Hebrewsma 4:12). Moro fara, a historia tori e sori taki a kibri di den Boekoe foe bijbel, di sma skrifi nanga jepi foe Gado en santa jeje, ben kibri boen èn a vertaal di den ben vertaal den, feni presi na ondro a tiri foe Gado.

Te bijbel kisi foe doe nanga sma di e proeberi foe tapoe en

5. (a) Sortoe moeiti wan kownoe foe Siria ben meki foe pori den Hebrew Boekoe foe bijbel di sma skrifi nanga jepi foe Gado en santa jeje? (b) Foe san ede a no ben man doe dati?

5 Foeroe leisi, tiriman meki moeiti foe pori den boekoe di skrifi nanga jepi foe Gado en santa jeje. Na ini 168 b.G.T., kownoe Antiòkus Epifanes foe Siria (di den e prenki tapoe bladzijde 10) ben meki wan altari gi Zeus na ini a tempel di den ben gi abra na Jehovah. A ben soekoe so srefi ’den boekoe foe a Wet’ èn ben feni den, ben bron den, èn a ben meki bekènti taki iniwan sma di abi den Boekoe foe bijbel dati, den ben sa kiri. Awansi omeni kopi a ben bron na Jerusalem nanga Judea, a no ben kan tapoe den Boekoe foe bijbel krinkrin. Na a ten dati, kolonie foe djoe ben panja na ini foeroe kondre, èn ibri snoga ben abi en boekoe-lolo. — Teki gersi Tori foe den Apostel 13:14, 15.

6. (a) Sortoe tranga moeiti ben meki foe pori den Boekoe foe bijbel di den fositen kresten ben gebroiki? (b) San ben de a bakapisi?

6 Na a srefi fasi na ini 303 G.T., kèiser Diocletianus foe Rome ben gi a komando taki den moesoe broko den kresten konmakandrapresi poeroe èn taki den moesoe ’pori den Boekoe foe bijbel [foe den] nanga faja’. So wan pori ben go doro 10 jari langa. Awansi o takroe a froefolgoe ben de, Diocletianus no ben man pori krestendom krinkrin, èn Gado no ben gi den wrokoman foe a kèiser pasi foe pori ala den kopi foe srefi wán pisi foe En Wortoe di sma skrifi nanga jepi foe en santa jeje. Ma den gensman ben sori nanga a fasi fa den ben handri tapoe a prati nanga a preiki foe a Wortoe foe Gado, san ben de na ini na ati foe den. Den ben meki sma kon sabi den leki sma di Satan ben breni èn di ben doe en wani. — Johanes 8:44; 1 Johanes 3:10-12.

7. (a) Sortoe moeiti ben meki foe tapoe a prati foe bijbel sabi na a westsei foe Europa? (b) San ben doe foe di bijbel ben vertaal èn ben tjari kon na doro?

7 A moeiti di den ben meki foe tapoe a prati foe bijbel sabi ben doe na tra fasi toe. Di sma no ben gebroiki a Latijntongo moro, dan a no ben de heiden tiriman di na wan fajafaja fasi ben gens a vertaal di sma ben vertaal bijbel na ini tongo di den gewoon sma ben gebroiki, ma sma di ben taki dati den na kresten — paus Gregorius VII (1073-1085) nanga paus Innocentius III (1198-1216). Ini a moeiti di den ben meki foe poeroe idea di de teige a makti foe a kerki, a katolik concilie foe Toulouse, Fransikondre, ben gi a komando na ini 1229, taki wan sma di no de wan priester no ben kan abi boekoe foe bijbel na ini a tongo di sma e taki. Den ben gebroiki a katolik kroetoebangi na wan ogri-ati fasi foe meki sma doe san a komando e taki. Tokoe, baka 400 jari foe a katolik kroetoebangi, sma di lobi a Wortoe foe Gado ben vertaal a heri bijbel èn ben prati eksemplaar foe den bijbel disi di ben druk na ini so wan 20 tongo, èn na ini tra dialekt, èn a moro bigi pisi foe bijbel na ini 16 tra tongo.

8. San ben pasa tapoe a kontren foe a poti foe bijbel na ini tra tongo nanga a prati foe en na Rosiakondre, na ini a di foe tinaneigi jarihondro?

8 A no ben de a Lomsoe Kerki wawan di ben meki moeiti foe hori bijbel na baka gi den gewoon sma. Na ini a bigin foe a di foe tinaneigi jarihondro, Pavsky, wan profesor na a St. Petersburg Academy of Divinity, ben vertaal na Evangelie foe Mateus foe Grikitongo go na ini Rosiatongo. Tra boekoe foe den Kresten Griki Boekoe foe bijbel ben vertaal toe na ini Rosiatongo, èn Pavsky ben de a skrifiman. Den boekoe disi ben prati foeroe, te leki na ini 1826 a kerki ben seti en na wan triki fasi meki a kèiser poti a Rosia Bijbel Genootschap na ondro a tiri foe a „Heilige Synode” foe a Rosia Orthodòks Kerki, di na a ten dati ben tapoe a wroko foe a Rosia Bijbel Genootschap nanga boen bakapisi. Baka ten, Pavsky ben vertaal den Hebrew Boekoe foe bijbel foe a Hebrewtongo go na ini Rosiatongo. Na pikinmoro a srefi ten, Makarios, wan edeman foe na Orthodòks Kerki, ben vertaal den Hebrew Boekoe foe bijbel go na ini Rosiatongo toe. Ala toe ben kisi strafoe foe a moeiti di den ben meki, èn den vertaling foe den ben poti na ini den archief foe a kerki. A kerki ben abi a fasti bosroiti foe hori bijbel na ini na owroe Slafistongo, di na a ten dati den gewoon sma no ben man leisi noso no ben froestan. Soso di a moeiti di sma ben meki foe kisi bijbel sabi, no ben man tapoe moro, meki na ini 1856 a „Heilige Synode” ben bigin nanga en eigi vertaling, di a Synode ben feni boen, èn den ben doe dati nanga tirilin di den ben meki finifini foe de seiker taki den wortoe di den gebroiki ben sa kroederi nanga a fasi fa a kerki e si sani. Foe dati ede, ini a tori foe a prati di a Wortoe foe Gado ben prati, wan difrenti ben kon de foe si na mindri a fasi fa den relisi fesiman ben sori na dorosei nanga a fasi foe denki foe den, soleki fa den wortoe nanga den doe foe den ben tjari kon na krin. — 2 Tesalonikasma 2:3, 4.

Kibri a Wortoe gi porifasi

9. Fa son bijbelvertaler ben sori a lobi di den ben abi gi a Wortoe foe Gado?

9 Na mindri den wan di ben vertaal èn ben meki kopi foe den Boekoe foe bijbel ben de mansma di troetroe ben lobi a Wortoe foe Gado èn ben meki opregti moeiti foe meki a de foe kisi gi ala sma. Den ben kiri William Tyndale (na ini 1536) foe san a ben doe foe meki taki bijbel ben de foe kisi na ini Ingrisitongo. A katolik kroetoebangi ben poti Francisco de Enzinas na ini strafoe-oso (baka 1544), foe di a ben vertaal èn ben tjari den Kresten Griki Boekoe foe bijbel kon na doro na ini Spanjorotongo. Robert Morrison (foe 1807 te go miti 1818), ben tjari en libi kon ini kefar foe di a ben vertaal bijbel na ini Sneisi.

10. Sortoe eksempre e sori taki vertaler ben de di ben meki tra sani di ben abi krakti na tapoe den, boeweigi den, na presi foe lobi gi a Wortoe foe Gado?

10 Ma son tron, tra sani di den kopi skrifiman nanga vertaler ben abi na prakseri, na presi foe dipi lespeki gi a Wortoe foe Gado, ben abi krakti na tapoe a wroko foe den. Loekoe fo eksempre: (1) Den Samariasma ben bow wan tempel na tapoe a bergi Gerisim foe strei nanga a tempel na Jerusalem. Foe horibaka gi a sani dati, dan den ben kenki Exodus 20:17 na ini a Pentateuch foe Samaria, poti tra sani na ini. Den ben poti a komando na ini foe bow wan altari foe ston na tapoe a bergi Gerisim èn foe tjari ofrandi drape, neleki a ben de wan pisi foe den Tin Komando. (2) A sma di ben vertaal a boekoe Danièl gi a Griki Septuaginta fosi, ben pasa den markitiki na ini en vertaling. A ben poti wortoe na ini di a ben denki ben sa froeklari noso ben sa meki den sani di de na ini a Hebrew tekst kon moro boen. A ben poeroe finifini tori, di a ben denki taki den leisiman no ben sa feni boen. Di a ben vertaal a profeititori di abi foe doe nanga a ten te a Mesias o sori ensrefi, di de foe feni na ini Danièl 9:24-27, dan a ben kenki san a tekst ben taki foe a pisi ten dati èn ben poti tra wortoe na ini, ben kenki den wortoe, èn ben poeroe wortoe poti na tra presi, èn soleki fa a sori, nanga a prakseri foe meki a gersi taki a profeititori e horibaka gi a feti foe den Makabeisma. (3) Na ini a di foe fo jarihondro G.T., wan sma di ben horibaka fajafaja pasa marki gi a bribi na ini a Dri-wánfasi, soleki fa a sori, ben poti den wortoe „na hemel, a Tata, a Wortoe, nanga a santa jeje; èn den dri disi na wán”, na ini wan artikel na ini Latijntongo, neleki den wortoe disi ben teki poeroe foe 1 Johanes 5:7. Baka ten, a pisi dati ben poti toe na ini a tekst foe wan bijbel manuscript na ini Latijntongo. (4) Na Fransikondre, Louis XIII (1610-1643) ben gi Jacques Corbin primisi foe vertaal bijbel go na ini Fransitongo, so taki a kan meki den moeiti foe den Protestantsma foe vertaal bijbel, kon de leki noti. Nanga a sani dati na prakseri, Corbin ben poti wan toe tra sani na ini a tekst, so srefi sani di e sori go na „a santa ofrandi foe a Mis” na ini Tori foe den Apostel 13:2.

11. (a) Fa a Wortoe foe Gado ben tan awansi son vertaler no ben eerlijk? (b) Omeni owroeten manuscript de di wi kan gebroiki foe boeweisi san bijbel ben taki biginbigin? (Loekoe a boksoe.)

11 Jehovah no ben tapoe so wan fasi foe kenki sani na ini en Wortoe, èn dati no ben kenki en prakseri toe. Sortoe bakapisi a ben abi? Foe poti tra sani di e sori go na a bergi Gerisim, no ben meki taki a relisi foe Samaria ben tron a wrokosani di Jehovah ben gebroiki foe blesi a libisma famiri. Na presi foe dati, a ben sori taki, ala di a relisi foe Samaria ben taki dati den e bribi na ini a Pentateuch, tokoe sma no kan froetrow na en tapoe taki a e leri sma a waarheid (Johanes 4:20-24). A drai di den ben drai den wortoe na ini a Septuaginta no ben tapoe a Mesias foe kon na a ten di ben taki na fesi nanga jepi foe a profeiti Danièl. Moro fara, ala di a Septuaginta ben gebroiki na ini a fosi jarihondro, tokoe soleki fa a sori, den djoe ben gwenti foe jere sma leisi den Boekoe foe bijbel na ini Hebrewtongo na ini den snoga foe den. Leki wan bakapisi foe dati „a pipel ben e froewakti [en]”, di a ten foe a kontroe foe a profeititori ben kon krosibei (Lukas 3:15). Den tra sani di poti na ini 1 Johanes 5:7 foe horibaka gi a Dri-wánfasi èn na ini Tori foe den Apostel 13:2 foe horibaka gi a leri foe a Mis, no ben kenki san na waarheid. Èn baka wan pisi ten, den bedrigi sani ben poeroe kon na doro krinkrin. Den foeroe manuscript foe bijbel di de foe feni na ini a tongo di den ben gebroiki biginbigin, e gi sma wan sani foe man ondrosoekoe a soifrifasi foe iniwan vertaling.

12. (a) Sortoe serjoesoe kenki son bijbelvertaler ben meki? (b) O bigi den kenki disi ben de?

12 Tra moeiti di ben meki foe kenki den Boekoe foe bijbel ben abi foe doe nanga moro sani leki foe poti tra wortoe na ini wan toe vers nomo. Den moeiti disi abi foe doe nanga a tapoe di den wani tapoe sma foe kon sabi soema na a troe Gado srefi. Den sortoe kenki disi di den ben meki foeroe, ben gi krin boeweisi taki den komoto na wan fonten di tranga moro leki iniwan sma noso libisma organisâsi — ija, a ben kon foe a moro prenspari feanti foe Jehovah, Satan Didibri. Foe di den vertaler nanga den kopi skrifiman ben gi densrefi abra na a krakti dati — son wan nanga faja, trawan nanga tweifri — meki den ben bigin poeroe Gado en eigi nen, Jehovah, foe en Wortoe di sma skrifi nanga jepi foe en santa jeje, foe den doesoendoesoen presi ben a ben skrifi. Boen froekoe kaba, son vertaling foe a Hebrewtongo go na ini a Grikitongo, Latijntongo, Doisritongo, Ingrisitongo, Italiatongo, nanga Bakratongo, na mindri trawan, ben poeroe a nen foe Gado krinkrin noso ben gebroiki en soso na wan toe presi nomo. Den ben poeroe en so srefi foe kopi foe den Kresten Griki Boekoe foe bijbel.

13. Foe san ede a moeiti di ben meki na ala sei foe kenki bijbel no ben abi leki bakapisi taki a nen foe Gado ben figi poeroe na ini a memre foe libisma?

13 Ma a glori nen dati no ben figi poeroe foe a memre foe libisma. Vertaling foe den Hebrew Boekoe foe bijbel go na ini Spanjorotongo, Potogisi, Doisritongo, Ingrisitongo, Fransitongo, nanga foeroe trawan, ben poti na eigi nen foe Gado na ini na wan eerlijk fasi. Na ini a di foe tinasiksi jarihondro, den ben bigin poti na eigi nen foe Gado baka na ini difrenti Hebrew vertaling foe den Kresten Griki Boekoe foe bijbel; na ini a di foe tina-aiti jarihondro na ini Doisritongo; na ini a di foe tinaneigi jarihondro na ini Krowâsiatongo nanga Ingrisitongo. Ala di sma ben sa kan proeberi foe kibri a nen foe Gado, tokoe te „a dei foe Jehovah” e doro, dan ’den nâsi sa moesoe sabi taki mi na Jehovah’, soleki fa Gado e meki bekènti. A prakseri foe Gado dati di a meki bekènti no sa misi. — 2 Petrus 3:10; Esekièl 38:23; Jesaja 11:9; 55:11.

A boskopoe e doro na heri grontapoe

14. (a) Na ini omeni tongo foe Europa bijbel ben druk na ini a di foe twenti jarihondro, èn nanga sortoe bakapisi? (b) Na ini omeni tongo foe Afrika bijbel ben de foe kisi na a kaba foe 1914?

14 Na ini a bigin foe a di foe twenti jarihondro, bijbel ben druk kaba na ini 94 tongo foe Europa. A ben sori den bijbelstudenti na ini a pisi dati foe grontapoe a troetori, taki sani di ben o feni presi èn di ben o seki grontapoe, ben sa kon nanga a kaba foe a Ten foe den heiden na ini 1914, èn foe troe, den ben feni presi! (Lukas 21:24) Bifo a prenspari jari 1914 ben kon na en kaba, bijbel, a heri bijbel noso wan toe boekoe foe en, ben tjari kon na doro na ini 157 tongo foe Afrika, boiti den wan di sma ben gebroiki na ala sei kaba na ini Ingrisitongo, Fransitongo nanga Potigisi. Na so fasi a fondamenti ben poti foe leri den bijbel waarheid, di e meki sma kon fri na jejefasi, na den sma di abi sakafasi foe den foeroe lo nanga nationaal groepoe di e libi drape.

15. Di den lasti dei ben bigin, o foeroe bijbel ben de foe kisi na ini den tongo foe sma na Noord-Amerika èn Zuid-Amerika?

15 Ala di grontapoe ben go na ini den lasti dei di den ben taki na fesi foe dati, bijbel ben de foe kisi na ala presi na Noord-Amerika èn Zuid-Amerika. Sma di froisi kon foe Europa ben tjari bijbel nanga den na ini ala den difrenti tongo foe den. Wan bigi programa foe bijbel leri ben de na pasi e kon, makandra nanga poeblikitaki èn a fajafaja prati foe bijbel boekoe, di den Internationaal Bijbel Ondrosoekoeman, soleki fa sma ben sabi Jehovah Kotoigi na a ten dati, ben tjari kon na doro. Na tapoe foe dati, Bijbelgenootschap ben druk bijbel kaba na ini 57 tra tongo foe tapoe den nowtoe foe den kondreman foe den nâsi foe a Westsei pisi foe grontapoe.

16, 17. (a) O foeroe bijbel ben kon de foe kisi di a ten ben doro foe preiki na heri grontapoe? (b) Fa bijbel sori troetroe foe de wan boekoe di e tan èn di abi foeroe krakti na tapoe sma?

16 Di a ten ben doro foe preiki a boen njoensoe na heri grontapoe bifo ’a kaba ben sa kon’, dan bijbel no ben de wan njoen sani gi den sma foe Asia nanga den èilanti foe a Stille Oceaan (Mateus 24:14). A ben tjari kon na doro kaba na ini 232 tongo di sma foe a pisi dati foe grontapoe ben gebroiki. Son wan ben de a heri bijbel; foeroe foe den ben de vertaling foe den Kresten Griki Boekoe foe bijbel; trawan ben de wán boekoe nomo foe den Santa Boekoe foe bijbel.

17 A de krin taki bijbel no ben tan leki soso wan owroeten sani di sma e poti na ini museum. Foe ala den boekoe di ben de, a ben de a boekoe di ben vertaal moro foeroe èn di ben prati moro foeroe. Den sani di ben skrifi na ini a boekoe dati, ben o feni presi akroederi den boeweisi di e sori dati Gado feni en boen. Den leri foe en nanga a santa jeje di e horibaka gi en, ben abi so srefi wan krakti di e tan, na tapoe a libi foe sma na foeroe kondre (1 Petrus 1:24, 25). Ma moro ben sa kon ete — moro foeroe sani.

Joe e memre disi ete?

◻ San na „a wortoe foe wi Gado” di e tan foe têgo?

◻ Sortoe moeiti sma ben meki foe tapoe sma foe kisi bijbel, èn nanga sortoe bakapisi?

◻ Fa a soifrifasi foe bijbel kibri boen?

◻ Fa a froeklari di Gado gi foe a prakseri di a abi, sori foe de wan libilibi wortoe?

[Faki na tapoe bladzijde 12]

Wi sabi troetroe san bijbel ben taki biginbigin?

So wan 6000 manuscript na ini Hebrewtongo e sori taki den sani di skrifi na ini den Hebrew Boekoe foe bijbel de troe. Wan toe foe den na foe bifo a kresten ten. No moro mendri leki 19 manuscript foe a heri Hebrew Boekoe foe bijbel di de ete, na foe a pisi ten bifo den ben kon feni a fasi foe druk nanga loesoe letter. Boiti dati, foe a srefi pisi ten dati, vertaling de di ben meki na ini 28 tra tongo.

Foe den Kresten Griki Boekoe foe bijbel, so wan 5000 manuscript na ini Grikitongo ben poti tapoe wan lijst. Wan foe den manuscript disi de foe bifo 125 G.T., so boen, soso wan toe jari baka di den manuscript skrifi biginbigin. Èn sma denki taki son pisi foe manuscript di de na foe moro froekoe srefi. Foe 22 foe den 27 boekoe di ben skrifi nanga jepi foe a santa jeje, joe abi 10 te go miti 19 heri manuscript di skrifi nanga bigi letter. A moro pikin nomroe foe den heri manuscript di skrifi nanga bigi letter foe iniwan boekoe na ini a pisi disi foe bijbel, na dri — foe Openbaring. Wán manuscript foe a heri Kresten Griki Boekoe foe bijbel na foe a di foe fo jarihondro G.T.

No wan tra owroe boekoe abi so foeroe boeweisi materiaal foe owroeten di e sori taki a troe.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma