¿Wan Sma E Broko En Ede Trutru Nanga Wi?
„Den watra-ai fu den wan di e kisi kwinsi” kon tron wan liba. Den watra-ai e kon fu den sma di e ondrofeni heri ipi ’sani di sma du fu kwinsi den’ na heri grontapu. Nofotron, den sma di trawan ben kwinsi, abi a firi taki den no abi „no wan sma fu trowstu den” — taki no wan sma e broko en ede trutru nanga den.—Preikiman 4:1.
ALA DI someni watra-ai e fadon, toku son sma no abi no wan firi te tra libisma e pina. Fu espresi den e tapu den ai gi a pen fu tra sma, soleki a priester nanga a Leifisma na ini na agersitori fu Yesus Krestes ben du, di ben taki fu wan man di trawan ben fon, ben fufuru èn ben libi en dededede na baka na sei pasi (Lukas 10:30-32). So langa sani e go bun pikinso nanga den èn nanga na osofamiri fu den, den no e broko den ede nanga trawan. Te yu luku en bun dan den e taki: „Suma e span nanga den sani dati?”
Disi no musu fruwondru wi. Na apostel Paulus ben taki na fesi dati na ini „den lasti dei” furu sma „no [ben] sa abi natuurlijk firi fu lobi” (2 Timoteus 3:1, 3). Wan sabiman di e luku fa sani e waka ben kragi taki sma no e broko den ede moro nanga trawan. „Wan nyun fasi di e taki dati sma musu prakseri densrefi nomo ben kon ini a presi fu na owru filosofia nanga gwenti fu Ierland di sma ben abi fu broko den ede nanga trawan èn fu prati sani nanga makandra”, na so a ben taki. Na heri grontapu, sma e prakseri soso densrefi, èn yu kan taki dati den no e broko den ede kwetikweti nanga a nowtu fu trawan.
Wan Sma De Fanowdu Di E Broko En Ede Nanga Wi
Fu tru, wan sma de fanowdu di e broko en ede nanga wi. Fu eksempre, prakseri a man na Doisrikondre di ben de en wawan èn di sma ben „feni ala di a ben e sidon na fesi en telefisi — feifi yari baka di a dede na Kresneti”. A „man disi di ben de en wawan, di ben brokotrow èn di ben malengri”, ben kisi bita-ati fu den sari sani di a ben ondrofeni na ini en libi, èn no wan sma ben misi en te leki a moni di a ben abi na bangi fu pai a yuru-oso fu en ben kon kaba. No wan sma ben broko en ede trutru nanga en.
Prakseri tu fu den sma di no man yepi densrefi èn di e kisi kwinsi fu bigi-ai tiriman di abi furu makti. Na wán presi, so wan 200.000 sma (wan di fu fo pisi fu den sma fu a kondre) „dede fu di den ben kisi kwinsi èn fu angriten ede”, baka di sma ben puru a gron fu den na den anu nanga tranga. Noso prakseri den pikin na ini [wan kondre] di ben si den moro takru sortu ogri-ati sani di sma du. Wan nyunsu ben taki: „A nomru fu pikin na Rwanda di ben si wan heri ipi ogri-ati sani — a kiri fu sma, fonfon, a dwengi di sma ben dwengi trawan fu abi seks nanga den, sani di tra tini ben du son leisi, e seki sma trutru.” Yu kan frustan fu san ede wan sma di ondrofeni den sortu onregtfardiki sani dati ben sa kan aksi nanga watra na ini en ai: „¿Wan sma de di e broko en ede trutru nanga mi?”
Soleki fa wan nyunsu fu den Verenigde Nâsi e taki, dan 1,3 milyard sma na ini den pôti kondre musu tan na libi nanga moni di no warti wán Amerkan dala gi wán dei srefi. Den musu aksi densrefi efu wan sma de di e broko en ede nanga den. Na so a de tu nanga dusundusun loweman di, soleki fa wan nyunsu e taki na ini The Irish Times, „e kisi fu du nanga wan kefalek muilek situwâsi di no switi kwetikweti, fu di den musu tan na ini wan loweman kampu noso na ini wan kondre di no wani ontfanga den bun noso fu di den e pruberi fu drai go baka na a kondre fu den di prati [noso, priti na tu] bika feti e feti noso kesekese de fu etnisch tori ede”. A srefi nyunsu ben skrifi a sari sani disi di sma musu du: „Tapu yu ai, teri te dri, didyonsro wan pikin dede. A de wan fu den 35.000 pikin di sa dede tide fu di den no ben abi nyanyan noso fu di den ben abi wan siki di datra ben kan dresi.” ¡A no de fu fruwondru taki furu sma e bari fu di den e sari èn fu di den abi bita-ati!—Teki gersi Yob 7:11.
¿A ben de a prakseri trutru taki ala a pina disi ben musu de? ¿Te yu luku en bun, dan wan sma de di no e broko en ede nanga wi nomo, ma di abi a makti tu fu tyari wan kaba kon na pina èn di man puru ala pen di sma ondrofeni?
[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu a kafti èn na tapu bladzijde 32]
Kafti nanga bladzijde 32: Reuters/Nikola Solic Archive Photos
[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 3]
A. Boulat/Sipa Press