Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w99 15/9 blz. 16-21
  • ¿Yehovah E Aksi Tumusi Furu fu Wi?

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • ¿Yehovah E Aksi Tumusi Furu fu Wi?
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1999
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • San Yehovah Ben Aksi fu Sma na ini a Ten Di Pasa Kaba
  • A Wet Di Yehovah Ben Gi Israèl
  • ¿A Wet fu Yehovah Ben De wan Hebi?
  • San Yehovah E Aksi Trutru fu Sma
  • A No De Tumusi Furu
  • Wan bigimemre man e saka ensrefi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1985
  • Wan pikin meisje yepi wan legre-edeman
    Moi les di yu kan leri fu Bijbel
  • A ben tranga-ede, ma bakaten a gi yesi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2012
  • A ben wani yepi tra sma
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2008
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1999
w99 15/9 blz. 16-21

¿Yehovah E Aksi Tumusi Furu fu Wi?

„San Yehovah e aksi fu yu baka, leki fu du retidu èn fu lobi switifasi èn fu waka bescheiden nanga yu Gado?”—MIKA 6:8.

1. San meki kande taki son sma no e dini Yehovah?

YEHOVAH e aksi wan sani fu a pipel fu en. Ma baka te yu leisi den wortu disi fu a profeititori fu Mika di skrifi na tapusei, dan yu e kon na a bosroiti kande taki den markitiki fu Gado no hebi. Ma toku furu sma no e dini wi Gran Kriaman, èn son sma di ben dini en fosi, no e du dati moro. Fu san ede? Fu di den denki taki Gado e aksi tumusi furu fu wi. ¿A e aksi tumusi furu fu wi? ¿Noso a ben sa kan, taki wan problema de nanga a fasi fa wan sma e si den sani di Yehovah e aksi? Wan historiatori e gi wi moro inzicht ini a tori disi.

2. Suma ben de Na-aman, èn san a profeiti fu Yehovah ben aksi en fu du?

2 A Siria legre-edeman Na-aman ben abi gwasisiki, ma a ben kisi a rai taki wan profeiti fu Yehovah ben de na ini Israèl di ben kan dresi en. Dati meki Na-aman nanga den futuboi fu en ben go na Israèl èn te fu kaba den ben doro na a oso fu Elisa, a profeiti fu Gado. Na presi taki Elisa ben komoto na ini en oso fu bari a heihei fisitiman fu en wan odi, a ben seni wan futuboi fu taigi Na-aman: „Yu musu wasi yusrefi seibi tron na ini a Yordan so taki yu skin kan kon baka na yu; èn kon krin.”—2 Kownu 5:10.

3. Fu san ede Na-aman ben weigri fosi fu du san Yehovah ben aksi?

3 Efu Na-aman ben du san a profeiti fu Gado ben aksi fu en, dan a ben sa kon betre fu wan takru siki. ¿So bun, Yehovah ben aksi tumusi furu fu en? Kwetikweti. Ma Na-aman no ben o du san Yehovah ben aksi en. „¿Na Abana nanga a Parpar, den liba fu Damaskus, no betre moro ala den watra fu Israèl?”, a ben taki nanga atibron. „¿Mi no kan wasi misrefi na ini den èn kon krin seiker?” Baka dati, Na-aman ben gowe nanga atibron.—2 Kownu 5:12.

4, 5. (a) Sortu pai Na-aman ben kisi fu di a ben gi yesi, èn san a ben du di a ben kisi en? (b) San wi sa go luku now?

4 San ben de trutru a problema fu Na-aman? A problema no ben de, taki a markitiki ben de so muilek fu du. Den futuboi fu Na-aman ben taki nanga koni: „¿Efu a profeiti srefi ben taigi yu wan bigi sani, dan yu no ben o du en? O moro betre a de dan, taki a ben taigi yu: ’Wasi yusrefi èn kon krin’?” (2 Kownu 5:13) A problema ben de a fasi fa Na-aman ben si sani. A ben denki taki sma no ben handri en nanga a grani di a ben musu kisi èn taki den ben aksi en fu du wan sani di a ben si kande, leki wan sani di no ben o wroko èn di ben sa gi en syen. Ma Na-aman ben arki a koni rai fu den futuboi fu en èn ben dukrun go na ini Yordanliba seibi tron. ¡Yu kan prakseri taki a ben prisiri srefisrefi di „en skin ben tron baka leki a skin fu wan pikin boi, èn a ben kon krin”! A ben de nanga tangi trutru. Boiti dati, Na-aman ben fruklari taki fu bigin nanga a ten dati, a ben o anbegi no wan tra gado leki Yehovah.—2 Kownu 5:14-17.

5 Na ini a heri historia fu libisma, Yehovah aksi sma fu gi yesi na difrenti wet. Wi e gi yu a kari fu luku wan tu fu den. Te yu e du disi, dan aksi yusrefi san yu ben o du efu Yehovah ben aksi yu fu du den sani dati. Baka ten wi sa luku san Yehovah e aksi fu wi na ini a ten disi.

San Yehovah Ben Aksi fu Sma na ini a Ten Di Pasa Kaba

6. San Gado ben aksi a fosi libisma paar fu du, èn san yu ben o du te yu ben o kisi den komando dati?

6 Yehovah ben taigi a fosi libisma paar, Adam nanga Eva, fu kweki pikin, fu poti grontapu na den ondro, èn fu abi meti na den ondro. Gado ben blesi a man nanga en wefi nanga wan bigi tanpresi tu di ben gersi wan park (Genesis 1:27, 28; 2:9-15). Ma wan sani ben de, di den no ben musu du. Den no ben musu nyan fu wan bon, wan di ben de na mindri den furu bon di ben e gi froktu na ini a dyari fu Eden (Genesis 2:16, 17). ¿A no ben aksi tumusi furu fu den, a no so? ¿Yu no ben o prisiri fu du so wan wroko nanga a howpu fu libi fu têgo nanga wan volmaakti gosontu? ¿Awansi wan tesiman ben kon na ini a dyari, yu no ben o weigri fu arki san a ben abi fu taki? ¿Èn yu no ben o agri taki Yehovah ben abi a reti fu poti a wán makriki komando disi?—Genesis 3:1-5.

7. (a) Sortu wroko Noa ben kisi fu du, èn na sortu fasi sma ben gens en? (b) Fa yu e si den sani di Yehovah ben aksi Noa?

7 Baka ten, Yehovah ben aksi Noa fu bow wan ark di ben o hori en na libi te wan frudu ben o kon na heri grontapu. Fu di na ark ben bigi so, dan a wroko no ben de makriki fu du èn kande a wroko ben musu du ala di furu sma ben e spotu Noa èn ben abi feantifasi. ¡Ma a ben de wan bigi grani gi Noa fu man kibri na osofamiri fu en, spesrutu a kibri di a ben man kibri den meti! (Genesis 6:1-8, 14-16; Hebrewsma 11:7; 2 Petrus 2:5) ¿Efu yu ben o kisi so wan wroko, dan yu ben o wroko tranga fu du en? ¿Noso yu ben o kon na a bosroiti taki Yehovah ben aksi tumusi furu fu yu?

8. San Gado ben aksi Abraham fu du, èn san a gi di a ben wani gi yesi, e sori wi?

8 Gado ben aksi Abraham fu du wan sani di ben muilek srefisrefi, fu di a ben taigi en: „Grantangi, teki yu manpikin, yu wan-enkri manpikin di yu lobi sote, Isak, èn teki waka go na a kondre Moria èn tyari en leki wan bron-ofrandi” (Genesis 22:2). Fu di Yehovah ben pramisi taki Isak di no ben abi pikin na a ten dati, ben o kisi pikin, meki a bribi di Abraham ben e bribi taki Gado ben o man gi Isak libi baka, ben kisi tesi. Di Abraham ben pruberi fu òfer Isak, dan Gado ben kibri a libi fu a yonkuman. A sani disi di pasa ben sori taki Gado ben o òfer en eigi Manpikin gi a libisma famiri èn taki baka ten a ben o gi en wan opobaka.—Genesis 17:19; 22:9-18; Yohanes 3:16; Tori fu den Apostel 2:23, 24, 29-32; Hebrewsma 11:17-19.

9. Fu san ede Yehovah no ben aksi tumusi furu fu Abraham?

9 Kande son sma e denki taki Yehovah Gado ben aksi tumusi furu fu Abraham. ¿Ma dati ben de so? ¿A de trutru so taki a Kriaman fu wi, di kan gi dedesma wan opobaka, no lobi wi te a e aksi wi fu gi yesi na en, srefi efu disi ben o abi leki bakapisi taki wi musu sribi na ini dede wan pisi ten? Yesus Krestes nanga den bakaman fu en na grontapu no ben denki dati. Den ben de klariklari fu pina te sma ben o meshandri den na skin sei, iya den ben o dede srefi, so taki den ben man du a wani fu Gado (Yohanes 10:11, 17, 18; Tori fu den Apostel 5:40-42; 21:13). ¿Efu a situwâsi ben aksi dati, dan yu ben o wani du so wan sani? Luku wan tu sani di Yehovah ben aksi fu den sma di ben agri fu de a pipel fu en.

A Wet Di Yehovah Ben Gi Israèl

10. Suma ben pramisi fu du ala sani di Yehovah ben aksi, èn san Yehovah ben gi den?

10 Den bakapikin fu Abraham di en manpikin Isak nanga en granpikin Yakob, noso Israèl, ben kisi ben tron a nâsi Israèl. Yehovah ben fri den Israèlsma fu a katibo na Egipti (Genesis 32:28; 46:1-3; 2 Samuèl 7:23, 24). Syatu baka dati, den ben pramisi fu du ala sani di Gado ben aksi fu den. Den ben taki: „Ala sani di Yehovah taki, wi wani fu du” (Exodus 19:8). Akruderi a wani di den Israèlsma ben wani meki Yehovah tiri den, a ben gi a nâsi moro leki 600 wet, so srefi den Tin Komando. Baka wan pisi ten, sma ben kon sabi den wet disi fu Gado, di a ben gi nanga yepi fu Moses, leki a Wet.—Esra 7:6; Lukas 10:25-27; Yohanes 1:17.

11. San ben de wán marki fu a Wet, èn san na wan tu markitiki di ben e yepi sma fu hori densrefi na a Wet?

11 Wan marki fu a Wet ben de fu kibri den Israèlsma nanga yepi fu a gi di a ben gi den bun markitiki di ben taki fu tori leki a fasi fa sma ben musu tyari densrefi na seks sei, bisnis tori, nanga a sorgu fu pikin (Exodus 20:14; Lefitikus 18:6-18, 22-24; 19:35, 36; Deuteronomium 6:6-9). Den ben kisi Wet di ben sori fa fu handri nanga tra libisma èn so srefi fa fu handri nanga den meti fu wan sma (Lefitikus 19:18; Deuteronomium 22:4, 10). Markitiki di ben abi fu du nanga den alayari fesa èn a kon di den ben musu kon makandra fu anbegi, ben yepi fu kibri a pipel na yeye fasi.—Lefitikus 23:1-43; Deuteronomium 31:10-13.

12. San ben de a moro prenspari marki fu a Wet?

12 Na apostel Paulus, di ben taki fu wan prenspari marki fu a Wet, ben skrifi: „A ben poti fu meki sondu kon na krin, te leki a siri [Krestes] ben sa kon di a pramisi ben gi na en” (Galasiasma 3:19). A Wet ben memre den Israèlsma taki den no ben de volmaakti. Wi kan frustan fu dati ede, taki den ben abi wan volmaakti ofrandi fanowdu di ben kan puru den sondu fu den krinkrin (Hebrewsma 10:1-4). Dati meki a Wet ben de fu sreka a pipel fu teki Yesus, di ben de a Mesias, noso Krestes. Paulus ben skrifi: „A Wet tron wi leriman di e tyari wi go na Krestes, so taki den ben sa kan fruklari wi regtfardiki fu a bribi fu wi ede.”—Galasiasma 3:24.

¿A Wet fu Yehovah Ben De wan Hebi?

13. (a) Fa onvolmaakti sma ben si a Wet, èn fu san ede? (b) ¿A Wet ben de wan hebi trutru?

13 Ala di a Wet ben de „santa èn regtfardiki èn bun”, toku furu sma ben si en leki wan hebi (Romesma 7:12). Fu di a Wet ben de volmaakti, meki den Israèlsma no ben man doro den hei markitiki fu en (Psalm 19:7). Dati meki na apostel Petrus ben kari en „wan tyatyari . . .  di den tata fu wi nanga wi no ben man tyari” (Tori fu den Apostel 15:10). A no de fu taki, dati a Wet srefi no ben de wan hebi, èn te sma ben o gi yesi na en dan a ben o bun gi den.

14. San na wan tu eksempre di e sori taki a Wet ben abi wan marki di ben gi den Israèlsma bun furu wini?

14 Fu eksempre, na ondro a Wet wan fufuruman no ben go na strafu-oso ma a ben abi fu wroko fu kan pai tu tron noso moro gi den sani di a ben fufuru. Na so fasi, a sma pe a ben fufuru no ben lasi noti, èn no wan hebi ben poti tu na tapu sma di ben e wroko tranga, fu pai gi wan strafu-oso sistema (Exodus 22:1, 3, 4, 7). Sma no ben musu gebroiki nyanyan di no ben bun. Agumeti, efu a no bori bun, kan abi a trichinose-siki, èn konikoni kan abi a tularemia-siki (Lefitikus 11:4-12). So srefi, a Wet ben gi sma kibri fu di a ben tapu sma fu fasi dedeskin. Efu wan sma ben fasi wan dedeskin, dan a ben musu wasi en skin èn den krosi fu en tu (Lefitikus 11:31-36; Numeri 19:11-22). Pupe ben musu beri, fu kibri a pipel gi a panya di bakterie ben kan panya, wan sani di sabidensiman ben kon sabi na ini den lasti yarihondro disi fosi.—Deuteronomium 23:13.

15. San ben de wan hebi gi den Israèlsma?

15 A Wet no ben aksi tumusi furu fu a pipel. Ma dati wi no kan taki fu den man di ben wani teki a rol fu sma di ben musu fruklari a Wet. A Dictionary of the Bible, di James Hastings ben skrifi, e taki fu den wet di den ben poti gi sma: „Ibri komando na ini Bijbel ben abi so srefi wan lo pikinpikin wet. . .  Na so fasi den ben pruberi fu meki ibri sani di den ben kan prakseri, de akruderi a Wet, èn fu di den ben rideneri sondro fu abi sari-ati, den ben wani tiri ibri fasi fa sma ben tyari densrefi, nanga yepi fu wan wet sistema di ben strak tumusi èn di ben musu sori sma fa den ben musu handri. . . . Den ben meki taki a konsensi no ben man wroko bun; a libi krakti fu a wortu fu Gado no ben wroko bun moro èn a ben lasi gowe na ondro a hebi fu wan lo wet di ben de fu ala ten.”

16. San Yesus ben taki fu den hebi wet nanga gwenti fu den relisi fesiman?

16 Yesus Krestes ben krutu den relisi fesiman di ben poti wan lo wet gi sma, di a ben taki: „Den e tai hebi lai kon na wán èn e poti den na tapu den skowru fu sma, ma densrefi no wani skoifi den nanga a finga fu den” (Mateus 23:2, 4). A ben tyari kon na krin taki den hebi wet nanga den gwenti fu den di libisma ben meki, so srefi a krin di sma ben musu krin densrefi pasa marki, ben meki „a wortu fu Gado lasi en krakti” (Markus 7:1-13; Mateus 23:13, 24-26). Ma srefi bifo Yesus ben de na grontapu, den relisi leriman na Israèl ben tyari den sani di Yehovah ben aksi trutru fu sma, na wan heri tra fasi leki fa a ben musu de.

San Yehovah E Aksi Trutru fu Sma

17. Fu san ede Yehovah no ben prisiri nanga den bron-ofrandi fu den Israèlsma di no ben de getrow?

17 Yehovah ben meki a profeiti Yesaya taki: „Mi weri kaba fu den heri bron-ofrandi fu den manskapu nanga a fatu fu den meti di kisi bun nyanyan; èn mi no e prisiri nanga a brudu fu den yongu mankaw nanga den pikin manskapu nanga den bokoboko” (Yesaya 1:10, 11). Fu san ede Gado no ben prisiri nanga den ofrandi di ensrefi ben aksi fu sma na ini a Wet? (Lefitikus 1:1–4:35) Bika a pipel no ben gi en grani. Fu dati ede a ben frumane den: „Wasi unsrefi; krin unsrefi; puru a takru fasi fa unu e handri, na fesi den ai fu mi; tapu fu du san takru. Leri fu du bun, suku retidu, gi piri-ai na a sma di e kwinsi trawan, meki a boi di no abi papa kisi reti, opo taki gi na afersi fu a weduwe” (Yesaya 1:16, 17). ¿Disi no e yepi wi fu frustan sortu sani Yehovah wani fu den futuboi fu en?

18. San Yehovah ben aksi trutru fu den Israèlsma?

18 Yesus ben sori san Gado wani trutru. A ben du disi di wan sma ben aksi en: „San na a moro bigi komando na ini a Wet?” Yesus ben piki: „’Yu musu lobi Yehovah, yu Gado, nanga yu heri ati èn nanga yu heri sili èn nanga yu heri frustan.’ Disi na a moro bigi èn fosi komando. A di fu tu, di de a srefi leki en, na disi: ’Yu musu lobi a sma na yu sei leki yusrefi.’ Na den tu komando disi a heri Wet nanga den Profeiti, e anga” (Mateus 22:36-40; Lefitikus 19:18; Deuteronomium 6:4-6). A profeiti Moses ben taki a srefi sani di a ben aksi: „Sortu sani Yehovah, yu Gado, e aksi fu yu nomo leki fu frede Yehovah, yu Gado, so taki yu e waka ala den pasi fu en èn lobi en èn dini Yehovah, yu Gado, nanga yu heri ati èn nanga yu heri sili; fu hori den komando fu Yehovah nanga den wet fu en?”—Deuteronomium 10:12, 13; 15:7, 8.

19. Fa den Israèlsma ben pruberi fu du neleki den ben de santa, ma san Yehovah ben taigi den?

19 Ala di den Israèlsma ben e sondu, toku den ben wani du neleki den ben de santa. Ala di a Wet ben aksi fu den taki den ben musu faste soso na tapu na alayari Verzoen Dei, toku den ben bigin fu faste moro leisi (Lefitikus 16:30, 31). Ma Yehovah ben piri-ai gi den, taki: „¿A no a faste disi mi ben wani? ¿Fu lusu den bui fu godelowsufasi, fu puru den banti fu a tyatyari, èn fu fri den sma di trawan masi, èn taki unu musu broko ibri tyatyari na tu? ¿A no a prati di yu musu prati yu brede gi na angribere sma, èn taki yu musu tyari den sma di e pina, den sma di no abi wan oso, kon na ini yu oso? ¿Taki, efu yu ben sa si wan sma di de sososkin, dan yu musu tapu en skin, èn taki yu no ben o go kibri gi yu eigi skin?”—Yesaya 58:3-7.

20. Gi sortu sani Yesus ben piri-ai gi den relisi hoigriman?

20 Den Israèlsma di ben suku den eigi regtfardikifasi, ben abi a srefi problema leki den relisi hoigriman di Yesus ben taigi: „Unu e gi a di fu tin pisi fu a munt èn fu a dille èn fu a komijn, ma unu no poti prakseri tapu den moro prenspari afersi fu a Wet, dati wani taki, retidu nanga sari-ati nanga getrowfasi. Den sani disi unu ben musu du, èn toku unu no ben musu libi den tra sani tu” (Mateus 23:23; Lefitikus 27:30). ¿Den wortu fu Yesus no e yepi wi fu kon sabi san Yehovah wani trutru fu wi?

21. Fa a profeiti Mika ben taki syatu san Yehovah e aksi fu wi èn san a no e aksi fu wi?

21 Fu tyari kon na krin san Yehovah e aksi fu wi èn san a no e aksi fu wi, dan a profeiti Mika ben aksi: „Nanga sortu sani mi sa go na Yehovah? Nanga sortu sani mi sa boigi misrefi na fesi Gado di de na hei? ¿Mi sa go na en nanga heri bron-ofrandi, nanga pikin kaw di abi wán yari? ¿Yehovah sa prisiri nanga dusundusun man-skapu, nanga tin dusun tron tin dusun liba nanga oli? ¿Mi sa gi mi fosi gebore manpikin fu na opruru fu mi, a froktu fu mi bere fu a sondu fu mi sili? A fruteri yu, o sma fu grontapu, san bun. Èn san Yehovah e aksi fu yu baka, leki fu du retidu èn fu lobi switifasi èn fu waka bescheiden nanga yu Gado?”—Mika 6:6-8.

22. Sortu spesrutu sani Yehovah ben wani fu den sma di ben de ondro a Wet?

22 So bun, dan sortu spesrutu sani Yehovah ben aksi fu den sma di ben libi na ondro a Wet? A no de fu taki, dati den ben musu lobi Yehovah Gado. Boiti dati, na apostel Paulus ben taki: „A heri Wet e kon tru nanga wan odo, namku: ’Yu musu lobi a sma na yu sei leki yusrefi’” (Galasiasma 5:14). Paulus ben taigi den Kresten na Rome a srefi sani: „A sma di lobi en kompe, du akruderi a wet. . . . Lobi na a kontru fu a wet.”—Romesma 13:8-10.

A No De Tumusi Furu

23, 24. (a) Fu san ede noiti a no musu de wan sani di furu tumusi gi wi fu du san Yehovah e aksi? (b) Sortu sani wi sa go luku now?

23 ¿A no e naki wi ati taki Yehovah na wan Gado di lobi wi so, di sabi san wi abi fanowdu èn di abi someni sari-ati? En wan-enkri Manpikin Yesus Krestes, ben kon na grontapu fu sori o bigi a lobi fu Gado de — fu meki sma kon sabi o warti den de gi Yehovah. Yesus di ben wani sori taki Gado lobi wi, ben taki fu den pikin fowru di no warti furu: „No wan fu den sa fadon na gron sondro taki un Tata sabi.” Dati meki a ben taki: „No frede: yu warti moro leki furu pikin fowru” (Mateus 10:29-31). ¡Iya, noiti a musu de wan sani di furu tumusi gi wi fu du awansi sortu sani wan Gado di lobi wi so, e aksi!

24 Ma san Yehovah e aksi fu wi na ini a ten disi? Èn fu san ede son sma denki taki Gado e aksi tumusi furu? Te wi e ondrosuku den aksi disi, dan wi musu man si fu san ede a de wan bigi grani fu du ala sani di Yehovah e aksi.

¿Yu Kan Gi Piki?

◻ Fu san ede son sma no wani dini Yehovah?

◻ Fa den markitiki fu Yehovah ben difrenti na ini den yari di pasa?

◻ Fu san ede a Wet ben gi?

◻ Fu san ede den sani di Yehovah e aksi fu wi no de tumusi furu gi wi?

[Prenki na tapu bladzijde 18]

Den wet di libisma meki, soleki a krin di sma ben musu krin densrefi pasa marki, meki taki anbegi kon tron wan hebi

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma